Зани зишт ва бад дар дунё асло вуҷуд надорад, танҳо бархе заноне ҳастанд, ки наметавонанд худро зебо ҷилва диҳанд.

Напалеон Бонапарт

Пас аз фавти Нодираи ғӯрамарг қомати падару модари бе ҳамон ҳам обу адо шудаи ӯ боз ҳам хам зад ва дар ниҳонхонаи қалби афсурдаи онҳо доғи нави ҷигарсӯзе падид омад. Гуландомдухтари наварӯс дар баҳори бистудуюми зиндагиаш дунёи фониро падруд гуфту дар дилу дидаи аҳли байташ ҳамчун муғчаи ношукуфтае абадан боқӣ монд. Дарду доғи марги Нодира бобову бибии солхӯрдаашро низ ба ҷаннат-ул-маъво бурд…

Аз рӯи урфу одат чун маросими соли рафтагонро ба ҷо оварданд, волидайн баҳри адои қарзи худ назди марҳума, яъне холабачаи Нодира-Манзураро ба бародари дуюмаш арӯс карда овардан, дасту доман бар заданд ва аз пайи кор шуданд. Чун ин васияти пешазмаргиву хоҳиши ҳамешагии ҷигарбандашон буд, барои иҷрои он ҳеҷ гуна таъхирро раво намедиданд ва баҳри шод кардани хотири неки ӯ ҳамаи кори аз дасташон меомадаро мекарданд. Тӯй маъмулан бо шодиву хурсандии пиру ҷавон ва навхонадорон гузашта, маросимҳои баъдина бо тартибу равиши худ барпо шуданд. Зиндагӣ боз ба ҷараёни пешина ворид гашта, ҳаёти мустақили арӯсу домоди нав оғоз ёфт. Аслан Манзураро бо дили нохоҳам арӯс карда оварданд, зеро ӯ бо ин хонавода риштаи оилавӣ дошта бошад ҳам, то ба ҳадде касе дӯсташ намедошт, вале ба хотири рӯҳи Нодираро безобита накардан бо ӯ муомилаи хуш мекарданд. Ду моҳи аввалини хонадорӣ сипари шуду нағмаву дутори келину домод оҳиста ба навозиш даромад. Акнун байни онҳо тез-тез гурбаи сиёҳ давида гаппаррониву гапгузарониҳо рух медод. Дар аввал бо насиҳату васият оташи мухолифонро зуд хомӯш мекарданд, вале чун кор ба маншаву кашмакаш ва ба рӯи ҳамдигар давида дашному ҳақоратҳои обдор задании ҳамсарон расид, маҷбуран дастбагиребононро аз ҳамдигар ҷудо мекарданд. Ихлоси аҳли хонавода аз “арӯси замонавӣ” монд. Кор то ҷое рафт, ки кӯдаки дар батни Манзура бударо аз “бегона” гуфта дар маҳал ду-ду гап карданд ва худи ӯ ранҷида ба хонаи модар баргашт. Баъди ин воқеа танбӯру найи модару бобову бибии Манзура якбора тасфида чунон ба навозиш даромад, ки Даврону волидонашро ба қавле ба як нӯл зад. Амаки Насиму холаи Омина як бому ду ҳавоии қудоҳоро дида ангушти ҳайрат газиданд ва бори аввал кию чӣ будани хешовандони наздики худро бо чашми сар диданд. Вале аллакай дер шуда буд, қудоҳо гарду чанги деҳаро ба фалак бардошта ҳай суханпардозиҳо карданд, ки бе ҳеҷ шакку шубҳа ҳанги аҳли деҳа канд. Дашному ҳақоратҳои гӯшношунаву таҳқирҳои ҷинсӣ чунон ба сари Даврон борид, ки мислу монандашро дар гӯшаи хаёл ҳам надошт…

Инак моҳи дуюм аст, ки Даврон аз ҳамсараш ҷудо зиндагӣ мекунаду ба фарзанди “бегона” нафақапулӣ медиҳад ва дасту дилаш аз одаму олам тамоман хунук шудааст. Аз ҳафт маҳалли ин гуна хешовандону оиладорӣ безор буда, то ба ҳол ҳайрон аст, ки чаро кор то ба ин дараҷа расид. Чаро пошхӯрии оилаашро ҳис карду онро пешгирӣ карда натавонист. Вале мардум як мақоли аҷибе дорад: “Дарахти макри зан сад реша дорад, фалак аз дасти зан андеша дорад”. Бале, ҳазор илмро об карда хӯрда мешаваду аммо занро не. Ин асрори ғайб аст. Ва шояд ҳамин асрори ғайб буд, ки Манзураву Даврон аз сари нав “хонаи душман сӯзад” гуфта “қӯшапир” шуданду қудоҳо бошанд “кали мурдашӯ”. Кӯдаки “бегона” ҳам зуд аз они худӣ шуду модару бобову бибии Манзура баъди ҳамин қадар дӯғу даранг бо баҳонаи муборакбодӣ рӯйро зери қафо монда боз меҳмони ин хонадон шуданд. Хандаву шодӣ дар ин даргоҳ боз танинандоз гашт. Вале шишаи бишкастаро пайванд кардан мушкил будааст. Дили Даврон аз ин гуна хешовандони беору номус хунук шуда буд ва ӯ натавонист, ки ин ҷурми онҳоро бубахшад. Акнун ҳар дафъае, ки меҳмонони олиқадр по бар кошонаи Даврон мемонанд, ӯ ҳамеша дар хона нест ва ба куҷое рафтааст. Вай намехоҳад рӯйи манфури меҳмонони “бахосият”-ро бубинад…

Аҷаб шебу фарозҳо дорад ин зиндагӣ. Баъзан дар лаби ҷар мустаҳкам меистиву дар роҳи рост меафтӣ. Ва баъзан аз қаъри дара эмин мебароиву дар ҳамворӣ барнамехезӣ. Ҳамаи ин подоши амалҳои мо-инсонҳост. Дар ин ҷо ҳеҷ ҷурми рӯзгор нест. Касе намедонад, ки пагоҳ ӯро чи рӯзе интизор аст, аз ин рӯ, бояд имрӯз чунон амал кард, ки фардо боиси сархамӣ нагардад. Баъзан чароғи рӯзгор ҳай ҷилваҳое мекунад, ки даҳони кас во мешаваду барои тағйири онҳо қудрати инсон намерасад. Дӯстро бо душману ҷафокашро бо ҷафокор, хиёнаткорро бо ҷабрдидаву дӯздро бо ғоратшуда чунон рӯбарӯву ҳамтақдир мекунад, ки ҳеҷ ҷои гурез нест. Танҳо ниқоби шарму ҳаёро ба рӯй мекашиву то ҷон дар рамақ будан чунон мезиҳӣ, ки дар ду зиндагӣ ҳам ҳеҷ интизораш набудӣ. Аз ин рӯ, чи хеле, ки дар халқ мегӯянд, “савори шутур боши ҳам аз дур андеша кун”. Ҳар сухан, ҳар амал, ҳар ҳаракат метавонад барои кас ҳам тақдирҷунбон бошад ва ҳам тақдирвайрон. Танҳо аз мо вобаста аст, ки онро мо бо кадом мақсад ва бо чи ният амалӣ мекунем. Хоҳ зан бошаду хоҳ мард тақдири ҳар кас дар дасти худи ӯст. Зан ҳам мисли аҷузае нест, ки хоҳад обод мекунаду нахоҳад вайрон. Ӯ пеш аз ҳама инсон ва офаранда аст. Зан сароғози ҳамаи оғозҳост. Вале ӯро чуноне ки ҳаст бояд ҳамон тавр пазироӣ кунем ва ҳурмату эҳтиромашро ба ҷо орем. Баъд мебинем, ки ӯ ҳеҷ офаткушову хонасӯз нест, балки чароғи хонадон асту соябони фарзандон.

Амонҷон МАМАДҶОНОВ