МАОРИФ ВА ИЛМ
Сешанбе 23 Апрел 2024 08:17
8002
Донишгоҳи давлатии Хоруғ ба номи Моёншо Назаршоев яке аз муассисаҳои бонуфузи олии таълимӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҳисоб рафта, ҳамасола ҳазорҳо мутахассисони касбу кори гуногунро тарбияву ба камол мерасонад.
       
Беҳуда нест, ки ин боргоҳи илму маърифатро баъзан “Донишгоҳи Боми Ҷаҳон” ё “Донишгоҳи зодаи Истиқлолият” ном мебаранд. Зеро донишгоҳи мазкур бо Қарори Девони Вазирони Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 5 августи соли 1992 № 294 ташкил ёфта, аз 1-уми октябри ҳамон сол ба фаъолият шурӯъ намудааст.
Донишгоҳ дар зарфи солҳои соҳибистиқлолӣ ба дастовардҳои зиёд ноил шуда, дастпарварони он, чи дар дохили ҷумҳурӣ ва чи берун аз он, ба сифати олимону мутахассисони варзидаю баландихтисос кору фаъолият менамоянд. Маҳз ин даврон барои муассисаи олӣ имконият дод, ки шароити таҳсилу бозомӯзӣ, марказҳои инноватсионӣ, озмоишгоҳҳои муосири таълимӣ, ташхисгоҳҳо, толорҳои ҷаласавию кабинетҳои фаннӣ, хобгоҳҳои замонавӣ, синфхонаҳои васею барҳаво ва муҷаҳҳаз бо ҳама таҷҳизот дар он бунёду тақвият ёбанд. Яъне феълан назири чунин имкониятҳои мавҷуда, ҳатто донишгоҳҳои Осиёи Миёна кам аст.

Мавриди қайд аст, ки бо Қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, аз 24 ноябри соли 2020 № 610 роҳбарии Донишгоҳи давлатии Хоруғро ректори он - доктори илмҳои физикаю математика, профессор Юсуфзода Гулзорхон Амиршоҳ бар зимма дорад. Аҳли донишгоҳ аз он мефахранд, ки чунин роҳбари меҳанпарасту пуртаҷриба, дорои зеҳни баланд ва бо маънии томаш олими шинохтаи кишварро доранд. Дар муддати начандон тӯлонии роҳбарии номбурда, дар донишгоҳ Маркази илмӣ - фарҳангии Федератсияи Русия кушода шуда, ба хотири боз ҳам таҳким ёфтани сатҳу сифати таълим ёддошти тафоҳуми ҳамкории донишгоҳ бо созмону ташкилотҳои гуногун ба имзо расонида шуд. Инчунин, чанде пеш донишгоҳ соҳиби ошхонаи барҳавою муосир барои омӯзгорону кормандон ва донишҷӯёну меҳмонон гардид.

МАРКАЗИ ТАВОНОИ ИЛМИЮ ТАЪЛИМӢ

Дар давраи Истиқлолияти давлатӣ донишгоҳ бо дастгирии ҳамаҷонибаи Ҳукумати ҷумҳурӣ, хусусан Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба як маркази тавонои илмию таълимӣ ва тарбияи кадрҳои омӯзгорӣ табдил ёфт.

Дар ин муддат тарбияи ахлоқӣ, ташаккули худшиносии миллӣ ва тақвияти маънавиёту маърифат боло рафта, донишгоҳро зиёда аз 10 ҳазор нафар бо ихтисосҳои гуногун, аз ҷумла зиёда аз 8 ҳазор нафар бо ихтисосҳои педагогӣ хатм намуданд, ки аксарияти онҳо дар мактабҳои миёна, мақомоти ҳифзи ҳуқуқ, ниҳодҳои қудратӣ, муассисаҳои давлатӣ ва ғайридавлатӣ, созмонҳои дохили кишвар ва берун аз он кор мекунанд.
Имрӯз донишгоҳ дорои ҳашт факултет – факултетҳои “Математика”, “Биология”, “Забонҳои хориҷӣ”, “Илмҳои табиӣ”, “Таърих ва ҳуқуқ”, “Филологияи тоҷик”, “Иқтисод” ва “Педагогӣ” буда, аз рӯи 58 ихтисос, аз ҷумла 36 ихтисоси омӯзгорӣ ва 22 ихтисоси соҳавӣ мутахассисонро омода менамояд. Дар донишгоҳ чор ихтисоси нав журналист-тарҷумон, ҳуҷҷатшиносӣ ва таъмини ҳуҷҷати идора, иқтисодиёт ва идораи сайёҳӣ, таъминоти ҳуқуқи фаъолияти соҳибкорӣ дар корхонаҳои хурду миёна кушода шуданд, ки бевосита аз таваҷҷуҳу ғамхории беназири роҳбарияти олии мамлакат гувоҳӣ медиҳад.

МОЛИКИЯТИ ЗЕҲНӢ

Дар донишгоҳ 346 нафар омӯзгорони доимӣ, 34 нафар устодони ҳамкори беруна, 201 нафар кормандони ёрирасон, техникӣ ва хоҷагӣ ба фаъолият ва корҳои илмию омӯзгорӣ машғул буда, дар маҷмӯъ 545 нафар кормандон ва устодон, аз ҷумла 271 нафар занон фаъолият мекунанд. Аз 344 нафар омӯзгор, 13 нафар доктори илм, 56 нафар номзади илм, ки аз инҳо 43 нафар номзади илм, дотсент ва 11 нафар номзади илм, муаллими калон, 129 нафар саромӯзгорон ва 161 нафар ассистентон мебошанд. Аз ин теъдод, як нафар академики Академияи миллии илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, як нафар узви вобастаи Академияи миллии илмҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон, дорандаи медали ба номи академик Н.И. Вавилови Академияи илмҳои табиатшиносии Федератсияи Русия дар соҳаи генетика ва селексияи растаниҳо, се нафар дорандагони Ҷоизаи президентӣ дар соҳаи маориф, ду нафар барандаи Ҷоизаи ба номи Исмоили Сомонӣ, 53 нафар “Аълочии маорифи Ҷумҳурии Тоҷикистон”, ҳафт нафар “Аълочии фарҳанги Ҷумҳурии Тоҷикистон”, ду нафар узви Иттифоқи нависандагони Тоҷикистон, се нафар “Аълочии матбуот” буда, ҳамзамон 13 нафар устодони донишгоҳ бо мукофотҳои гуногуни давлатӣ сарфароз гаштаанд.

Дар донишгоҳ аз рӯи зинаи таҳсилоти магистратура 127 нафар ва доктор РhD 12 нафар ба таҳсил фаро гирифта шуда, се нафар зинаи аспирантураро хатм намуданд. Инчунин, ҳафт нафар ба ҳайси унвонҷӯ қабул шудаанд.

НИЗОМИ КРЕДИТӢ

Қабули довталабон ба донишгоҳ тариқи Маркази миллии тестии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон сурат гирифта, соли гузашта донишгоҳро зиёда аз 4800 нафар интихоб намуданд, ки аз ин шумора 868 нафар соҳиби унвони донишҷӯ гардиданд.

Қабул аз тариқи Маркази миллии тестии назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон имкон дод, ки дар донишгоҳ аз дигар манотиқи ҷумҳурӣ 272 нафар донишҷӯён ба таҳсил фаро гирифта шаванд, ки чор нафари онҳо шаҳрвандони Ҷумҳурии исломии Афғонистон мебошанд.

Донишгоҳ пурра ба низоми кредитии таҳсилот гузашта, ҷараёни таълим дар факултету кафедраҳо ва ихтисосҳои амалкунанда бо фарогирии 3822 нафар донишҷӯй, ки аз он 2613 нафар дар шӯъбаи рӯзона, 1068 нафар дар шӯъбаи ғоибона, 129 нафар дар шуъбаи магистратура ва 12 нафар дар докторантура PhD аз руи ихтисос, тибқи Квотаи президентӣ 364 нафар, ки аз онҳо 158 нафарашон духтарон мебошанд, дар асоси Низомномаи низоми кредитии таҳсилот дар муассисаҳои таҳсилоти олии касбии Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки бо Қарори мушовараи Вазорати маориф ва илм аз 30.12.2016, № 19/24 тасдиқ шудааст, роҳандозӣ мешавад.

ШАРОИТИ ХУБИ ТАЪЛИМ

Пойгоҳи моддию техникии донишгоҳ низ сол аз сол таҳким ёфта, айни ҳол дар донишгоҳ чор синфхонаи компютерӣ, ду маркази инноватсионӣ, маркази Ҳиндустон ва як кабинети лингофонӣ, чор озмоишгоҳи таълимӣ бо ҳамаи таҷҳизоти корӣ дар хизмати устодону донишҷӯён қарор доранд.

Айни ҳол дар донишгоҳ як китобхонаи марказӣ, китобхонаи факултети забонҳои хориҷӣ, китобхонаи маркази иқтисод, китобхонаи муосири электронӣ ва китобхонаи хобгоҳи донишҷӯён фаъолият доранд, ки фонди умумии онҳо зиёда аз 132 000 китобро дар бар мегирад.

ИЛМАТ БА АМАЛ ЧУ ЁР ГАРДАД...

Ҳайати профессорон ва омӯзгорони 20 кафедраи донишгоҳ айни ҳол аз болои 13 самт корҳои илмӣ - тадқиқотӣ ва ду мавзӯи фармоишӣ, ки аз тарафи Вазорати маориф ва илми Ҷумҳурии Тоҷикистон маблағгузорӣ мешаванд, кор мекунанд. Танҳо соли гузашта, омӯзгорони донишгоҳ дар маҷаллаҳои ҷумҳуриявӣ ва хориҷи кишвар зиёда аз 350 мақолаҳои илмӣ – оммавӣ нашр намуданд. Дар соли 2020 ҳайати профессорону омӯзгорони донишгоҳ натиҷаи корҳои илмӣ – тадқиқотиро дар 1 монография, 6 китоб, 14 дастури методӣ ва 15 мақолаҳои дар маҷаллаҳои тақризшаванда ва инчунин маводҳои конференсияҳои байналмилалӣ ва ҷумҳуриявӣ рӯи нашр оварданд.

Барои ба табъ расонидани мақолаҳои илмӣ дар донишгоҳ маҷаллаи илмии “Паёми донишгоҳи Хоруғ” амал менамояд, ки дар як сол чор маротиба дар ду бахш - табиӣ ва гуманитарӣ ба табъ расонида мешавад. Ҳамзамон нашрияи “Фурӯғи маърифат” низ амал менамояд, ки дар ташаккули худшиносӣ ва маърифати донишомӯзону омӯзгорони Донишгоҳи давлатии Хоруғ ба номи Моёншо Назаршоев аз ибтидо то ин дам хидмати нотакрор кардааст.

Барои ҳарчи бештар ҷалб намудани донишҷӯён ба корҳои илмӣ-тадқиқотӣ дар назди кафедраҳо маҳфилҳои илмии донишҷӯён, аз қабили “Ҳуқуқшиносони ҷавон”, “Кишваршиносони ҷавон”, “Нозирони сабз”, “Математикони ҷавон”, “Омӯзгори наврас”, “Лингвистони ҷавон”, “Хониши бадеӣ”, “Гулафшон” ва “Химикони ҷавон” фаъолият менамоянд. Маҳфилҳо корҳои илмии донишҷӯёнро мавриди баррасӣ қарор дода, баҳри баланд бардоштани малакаю маҳорат ва ҷаҳонбинии илмии донишҷӯён ба хотири иштирок намудан, дар озмуну олимпиадаҳои ҷумҳуриявӣ - байналхалқӣ ва идома додани таҳсил дар риштаи магистратура кӯмак мерасонанд.

ГУСТАРИШИ РОБИТАҲОИ БАЙНАЛМИЛАЛӢ

Муносибатҳои байналхалқии донишгоҳ бо мамлакатҳои хориҷӣ мустаҳкам буда, хатмкардагони донишгоҳ дар кишварҳои хориҷӣ, аз ҷумла Русия, Англия, ИМА, Олмон ва дигар давлатҳо таҳсилро идома дода, соҳиби дараҷаи номзади илм, доктори илм ва магистр гардидаанд. Ҳамзамон, Донишгоҳи давлатии Хоруғ бо 12 лоиҳаи барномаи байналмилалии Эрасмус ҳамкорӣ карда истодааст. Лоиҳаҳои “CANQA - Барномаи Осиёи Марказӣ оид ба таъмини сифат ва аккредитатсия”, “PERSEUS - Рушди потенсиали илмӣ-тадқиқотии мактабҳои олии Осиёи Марказӣ”, “CIBELES - Барномаи таълимӣ дар асоси принсипҳои Болонӣ дар соҳаи ҳифзи муҳити зист”, “ARCADE - Ҳаракати байналмилалии кредитӣ”, “PRO -TRAINING -Тайёр намудани омӯзгорони соҳаи педагогӣ”, “MEDIATE - Тайёр намудани барномаи таълимӣ дар соҳаи Информатика барои магистрон”, “QUADRIG - Истифода намудани принсипҳои Болонӣ ва координатсияи минтақавӣ”, “TACES -Тайёр намудани барномаи таълимӣ дар соҳаи Геополитика барои магистратура”, “gSMART - Ҳаракати байналмилалии кредитӣ”, “MIND-Рушди навовариҳои идоракунӣ”, “HiEdTec- Модернизатсиякунонии системаи мактабҳои олӣ дар Осиёи Миёна бо истифодаи техника ва технологияи муосир”, “UNICAC - Ҳамкории мактабҳои олӣ дар Осиёи Марказӣ ва давлати Чин” аз ҷумлаи онҳоянд.

Тариқи барномаҳои болозикр омӯзгорону донишҷӯён ба мамлакатҳои хориҷ сафар намуда, донишу малакаи хешро сайқал медиҳанд. Мутобиқи барномаҳои мазкур устодону донишҷӯёни донишгоҳ дар семинарҳо ва лоиҳаҳои байналмилалӣ дар давлатҳои Олмон, ИМА, Хиндустон, Испания, Иордания, Австрия, Қирғизистон, Ӯзбекистон, Қазоқистон, Португалия, Болгария, Руминия, Эстония ва Туркия иштирок намуда, мубодилаи афкор намудаанд. Мавриди зикр аст, ки аз рӯи лоиҳаҳо ва барномаҳо дар донишгоҳ озмоишгоҳҳо ва марказҳои илмӣ, аз қабили озмоишгоҳи минерология ва петрография, озмоишгоҳи канданиҳои фоиданок, ГИС озмоишгоҳ, синфхонаҳои инноватсионӣ, озмоишгоҳи эксперименталии экологӣ, Маркази “Интеллект” барои донишҷӯдухтарон, Маркази илмӣ-тадқиқотӣ барои донишҷӯёни факултети иқтисод ва гармхона дар деҳаи Ҷелондӣ фаъолият доранд.

Ҳадафи асосии таъсиси Маркази “Интеллект” дастгирии донишҷӯдухтарон ҷиҳати баланд бардоштани фаъолнокӣ, омӯзиши дониш, малакаҳои нави касбӣ, фароҳам овардани муҳити равонии солиму созгор, беҳтар намудани шароити хуби зист дар хобгоҳ ва омода намудани онҳо ба зиндагии мустақилона мебошад. Инчунин, кӯмаки равонӣ ва омода намудани донишҷӯдухтарон ба кору фаъолияти меҳнати касбӣ баъди хатми донишгоҳ, дарёфти ҷойи кор дар бозори меҳнат аз мақсадҳои асосии барнома мебошанд.

Дар умум, давоми панҷ соли охир донишгоҳ бо шарикони рушду муассисаҳои гуногун 50 созишномаю ёддошти тафоҳуми ҳамкориро ба имзо расонидааст. Дар ин муддат муассисаи таълимӣ бо 14 лоиҳаи байналмилалӣ ҳамкории судмандро тавсеа дода, зиёда аз 100 семинару конференсияҳои байналмилалӣ гузаронд.
Қайд кардан зарур аст, давоми чанд сол аст, ки бо сабаби паҳншавии бемории Covid-19 дар ҷаҳон роҳу сарҳадҳо байни кишварҳо баста шуданд, аммо новобаста аз ин вазъ омӯзгорону донишҷӯён ба семинару тренингҳои онлайнӣ гузашта, фаъолиятро пеш мебаранд. Дар ҷараёни семинарҳо зиёда аз 110 нафар устодони донишгоҳ лексияҳои электронӣ ва видео-лексияҳоро омода намуданд.

ДАР ХОТИМАИ СУХАН

Сохтмони бинои наву ҳозиразамони таълимии ДДХ орзуи деринаи нафақат аҳли донишгоҳ, балки ҳамаи сокинони Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшон буда, маҳз бо дастгирии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон айни замон бунёди он бо маром идома дорад.

Раёсати донишгоҳ аз он миннатпазиранд,ки бо дарназардошти вазъи ҷуғрофӣ Донишгоҳи давлатии Хоруғ таҳти ҳимояву ғамхории пайвастаи Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон қарор гирифта, ҳамеша дастгирӣ мегардад. Ҳайати устодону кормандон ва муҳассилини донишгоҳ аз ин дастгириҳои воқеӣ амиқан миннатдоранду дар навбати худ тамоми талошҳоро ба харҷ медиҳанд, то Донишгоҳи давлатии Хоруғ боз ҳам рушду пешрафт кунад.

Эзоҳи худро нависед



Рамзҳо дар расм