МАОРИФ ВА ИЛМ
Панҷшанбе 14 Ноябр 2024 10:32
Мо хуб дарк мекунем, ки таваҷҷуҳ ба ҷавонон – ғамхориву сармоягузорӣ ба хотири ояндаи ободу пешрафтаи миллати тоҷик ва таҳкими неруи давлати тоҷикон мебошад. Мо ҷавононро бояд тавре тарбия карда, ба камол расонем, ки онҳо фардо тавонанд Ватан ва давлатро соҳибӣ кунанд, онро обод созанд, боз ҳам пешрафта гардонанд ва миллату давлати худро ба аҳли башар ба таври шоиста муаррифӣ намоянд. Ҳар кору иқдоме, ки мо имрӯз анҷом медиҳем, барои ҷавонон аст. Чунки зимоми ояндаи Ватан ва давлат дар дасти онҳо мебошад.
Дар сегменти тоҷикии шабакаҳои иҷтимоӣ пайваста дар мавзӯи гаравиши ҷавонон ба ҳизбу ҳаракатҳои ифротгаро, майли онҳо ба контентҳои ғайриахлоқӣ, рӯ оварданашон ба фаҳшу кам гаштани донишу фаросати ин қишри ояндасози ҷомеа баҳсҳои гарм сурат мегирад. Пайваста ҷавонону наврасонро ба он маҳкум мекунанд, ки аз фанновариҳои замони нав ба таври бояд истифода намебаранду дар шабакаҳои иҷтимоӣ бидуни ҳадаф вақти хешро талаф медиҳанд.
Дар ин миён аз зарари телефонҳои мобилӣ, садамаву осебҳои равонӣ, ки аз шабакаҳои иҷтимоӣ метавон бардошт ва амсоли ин саҳфа - саҳфа мақолаҳо ҳам чоп мешавад ё дар худи шабакаҳои иҷтимоӣ дар ин бора наворҳои кутоҳ нашр мегардад. Аммо то ҷое маълум аст, боз ҳам роҳи ҳал барои дур кардани ҷавонону наврасон аз фаҳш, нигоҳи воқеъбинона ба зиндагӣ, ҷалби эшон ба ватандӯстӣ ба таври бояд пайдо намешавад. Махсусан, дар худи шабакаҳои иҷтимоӣ, ки аксари мо - сар карда аз наврасони синни мактабӣ то пирони рӯзгордида имрӯзҳо соатҳои зиёди худро дар он ҷо сипарӣ мекунем. Роҳҳал кадом аст? Касе ба ин ҷавоби сазовор гуфта наметавонад. Баъзеҳо ин равандро давраи гузариш, баъзеи дигар давраи мутобиқшавӣ меноманду баъзеи дигар роҳҳале барои рафъи ин мушкил намебинанд. Аммо як таҷрибаи кӯчаки ҳайати эҷодии рӯзномаи “Ҷавонони Тоҷикистон” нишон дод, ки мо – аҳли зиё метавонем ҷавононро ба таври шоиста ба ватандӯстиву хештаншиносӣ ҷалб созему аз ин буҳронҳо бурун кашем...
“ТАРАННУМИ ВАТАН” ВА ШИКАСТИ БОВАРҲО
Тақрибан як моҳ пештар дар як ҷаласаи ҳайати эҷодии рӯзнома масъалаи мавриди назар ба баҳс кашида шуд. Барои ҷалби ҷавонон ба ватандӯстиву хештаншиносӣ чӣ кор бояд анҷом диҳем? Суол ва мавзӯи марказии он ҷаласа ҳамин буд. Баъд аз хело радду бадал ва мубоҳисаҳо ҳайати эҷодӣ ба чунин қарор омад, ки барои ҷалби ҷавонон ба ватандӯстиву хештаншиносӣ як озмун ташкил карда шавад. “ТАРАННУМИ ВАТАН” қарори ниҳоӣ шуд.
Инҷониб ҳарчанд яке аз масъулони баргузории озмун интихоб шуда будам, кам бовар доштам, ки ин идея як барномаи муваффақ хоҳад шуд. Чун дар сегменти тоҷикии шабакаҳои иҷтимоӣ кам андар кам бо маводи ватандӯстона вомехӯрдам ва ин бовар низ аз ҳамон ҷо маншаъ мегирифт.
Аммо вақте эълони озмунро дар сомонаи рӯзнома ва шабакаҳои иҷтимоӣ паҳн кардем, се рӯз қабл аз оғози расмии озмун маводҳо ворид шуданд...
Давоми ин як моҳ назари инҷониб хеле тағйир хӯрд. Ба аудиторияи тоҷикӣ хеле хушбин шудам. Миллати ман натанҳо дар лаҳазоти буҳронӣ ватанашро дӯст медоштааст. Ин миллат ҳар рӯзу ҳар соат дар фикри ватан ва худшиносӣ будааст. Барои мо ва иштирокчиёни озмун дигар рӯзҳои кориву ғайрикорӣ як шуда буд. Соати кориву ғайрикорӣ низ. Дар соатҳои 1 – 2-и шаб ҳам ба унвонии озмун мавод мегирифтему рӯзҳои истироҳатӣ ҳам.
Баъзе аз иштирокчиёни мо дов-талабона аз туҳфаҳо даст кашиданд: “Ватандорӣ ватанбонист!”. Бисёриҳои дигар талош карданд, ки ба сурудаҳои онҳо аудиторияи бештаре дастрасӣ пайдо кунанду ба ин васила ҳисси ватандӯстии сокинон боло равад. Ва ҳамин гуна ҳам шуд. Дар тули камтар аз як моҳ зиёда аз 120 маводи ба унвонии озмун пешниҳодшуда дар шабакаҳои иҷтимоӣ пахш шуд. Ва дар ин муддат ин наворҳо зиёда аз 1 миллион нафарро ба худ ҷалб кард. 1 миллион шаҳрванди кишвари ман перомуни ватанаш шунид. 1 миллион нафар ҳаддалимкон лаҳзае ба ин андешид, ки ӯ соҳибватан аст. Ҳамин буд, ки аз вазоратҳо занг заданд, аз дабистону донишкадаҳо мактуб фиристоданд, аз мақомоти гуногун барои ин идея сипос гуфтанд.
Дар ин муддат ҳар куҷо рафтам, ҳарфе аз “ТАРАННУМИ ВАТАН” шунидам. Дар ҳар нишасте аз “ТАРАННУМИ ВАТАН” мегуфтанд. Дар ҳар маҳфиле перомуни як иштирокчии “ТАРАННУМИ ВАТАН” хулоса мебароварданд. “ТАРАННУМИ ВАТАН” як проект ё барномаи муваффақ шуд! Ман ба ин имон овардам.
ВАТАНДОРӢ ВАТАНБОНИСТ, МЕДОНЕД?
Ҳолиё замоне ин сатрҳоро менависам ба ин меандешам, ки чаро як озмуни дар нигоҳи аввал кӯчак ва бо ҳазинаи хеле кам тавонист ҷомеаро ҷалб намояд? Ва худ ба худ хулоса мебарорам, ки ҷавонону наврасони мо ташнаи ҳарфи ватананд. Дар бахши тоҷикии шабакаҳои иҷтимоӣ аз бас кам ҳарфи хубе мехонанду кам наворҳои ватандӯстона мебинанд, муштоқи чунин маводҳоянд. Онҳоро ба каҷрафторӣ маҳкум кардан аз инсоф дур хоҳад буд.
Агар имрӯз ҷавонони мо ба наворҳои ғайриахлоқӣ таваҷҷуҳ доранд, сабаб ин аст, ки онҳо дар фазои маҷозӣ аз ҳама зиёдтар ба чунин маводҳо вомехӯранд. Агар онҳо аз таъриху фарҳанги миллати хеш ба таври бояд огоҳ нестанд, пас тақсири мост. Тақсири мо аҳли зиё! Агар сафи ҷинояткорону бадахлоқон аз ҳисоби ҷавонон зиёд мешавад, пас мо имконият додаем, ки дар фазои маҷозӣ маводҳои ба ин корҳо таҳрикдиҳанда бештар бошад. Ва агар аз дилхоҳ хатои ҷавонон ном барем, аввал бояд пеши худ суол гузорем, ки барои пешгирӣ аз он чӣ коре кардаем.
Фарзи мисол дар шабакаҳои интернетӣ аз таърихи миллати тоҷик чанд роликҳои тарбиявӣ омодаву нашр шудааст? Ё дар мавзӯъҳои дигару соҳаҳои дигар вазъ чӣ гуна аст? Пас бояд аввал аз худ бипурсем, ки чӣ кардем.
Чаро ин ҷо аз интернету контентҳои видеоӣ бисёр гуфтам, зеро тибқи маълумоти пешниҳодкардаи Хадамоти алоқаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҳолати моҳи январи соли ҷорӣ шумораи истифодабарандагони интернет 4,1 миллион нафарро дар бар мегирад. Пас, бояд аз ин роҳ кор гирем ва ба ин васила ҷониби мардум равем.
Рӯзномаи “Ҷавонони Тоҷикистон” бо ин роҳ як қадами устуворе гузошт. Мо зиёда як миллион неафарро ҳаддалимкон барои дақиқае ҳам бошад, ба самти тарбияи ватандӯстӣ ҷалб кардем. Бо як иқдоми созанда нафарони зиёде водор ба он шуданд, ки барои тарбияи ватандӯстии наврасону ҷавонон саҳм гузоранд. Пас, ҳанӯз барои тарбияи ҷавонон роҳҳои зиёде вуҷуд дорад. Бояд камари ҳимаат баст. Махсусан аз ҷониби аҳли зиё!
Хуршед ХОВАРӢ, "ҶТ"
Эмомалӣ Раҳмон
Дар сегменти тоҷикии шабакаҳои иҷтимоӣ пайваста дар мавзӯи гаравиши ҷавонон ба ҳизбу ҳаракатҳои ифротгаро, майли онҳо ба контентҳои ғайриахлоқӣ, рӯ оварданашон ба фаҳшу кам гаштани донишу фаросати ин қишри ояндасози ҷомеа баҳсҳои гарм сурат мегирад. Пайваста ҷавонону наврасонро ба он маҳкум мекунанд, ки аз фанновариҳои замони нав ба таври бояд истифода намебаранду дар шабакаҳои иҷтимоӣ бидуни ҳадаф вақти хешро талаф медиҳанд.
Дар ин миён аз зарари телефонҳои мобилӣ, садамаву осебҳои равонӣ, ки аз шабакаҳои иҷтимоӣ метавон бардошт ва амсоли ин саҳфа - саҳфа мақолаҳо ҳам чоп мешавад ё дар худи шабакаҳои иҷтимоӣ дар ин бора наворҳои кутоҳ нашр мегардад. Аммо то ҷое маълум аст, боз ҳам роҳи ҳал барои дур кардани ҷавонону наврасон аз фаҳш, нигоҳи воқеъбинона ба зиндагӣ, ҷалби эшон ба ватандӯстӣ ба таври бояд пайдо намешавад. Махсусан, дар худи шабакаҳои иҷтимоӣ, ки аксари мо - сар карда аз наврасони синни мактабӣ то пирони рӯзгордида имрӯзҳо соатҳои зиёди худро дар он ҷо сипарӣ мекунем. Роҳҳал кадом аст? Касе ба ин ҷавоби сазовор гуфта наметавонад. Баъзеҳо ин равандро давраи гузариш, баъзеи дигар давраи мутобиқшавӣ меноманду баъзеи дигар роҳҳале барои рафъи ин мушкил намебинанд. Аммо як таҷрибаи кӯчаки ҳайати эҷодии рӯзномаи “Ҷавонони Тоҷикистон” нишон дод, ки мо – аҳли зиё метавонем ҷавононро ба таври шоиста ба ватандӯстиву хештаншиносӣ ҷалб созему аз ин буҳронҳо бурун кашем...
“ТАРАННУМИ ВАТАН” ВА ШИКАСТИ БОВАРҲО
Тақрибан як моҳ пештар дар як ҷаласаи ҳайати эҷодии рӯзнома масъалаи мавриди назар ба баҳс кашида шуд. Барои ҷалби ҷавонон ба ватандӯстиву хештаншиносӣ чӣ кор бояд анҷом диҳем? Суол ва мавзӯи марказии он ҷаласа ҳамин буд. Баъд аз хело радду бадал ва мубоҳисаҳо ҳайати эҷодӣ ба чунин қарор омад, ки барои ҷалби ҷавонон ба ватандӯстиву хештаншиносӣ як озмун ташкил карда шавад. “ТАРАННУМИ ВАТАН” қарори ниҳоӣ шуд.
Инҷониб ҳарчанд яке аз масъулони баргузории озмун интихоб шуда будам, кам бовар доштам, ки ин идея як барномаи муваффақ хоҳад шуд. Чун дар сегменти тоҷикии шабакаҳои иҷтимоӣ кам андар кам бо маводи ватандӯстона вомехӯрдам ва ин бовар низ аз ҳамон ҷо маншаъ мегирифт.
Аммо вақте эълони озмунро дар сомонаи рӯзнома ва шабакаҳои иҷтимоӣ паҳн кардем, се рӯз қабл аз оғози расмии озмун маводҳо ворид шуданд...
Давоми ин як моҳ назари инҷониб хеле тағйир хӯрд. Ба аудиторияи тоҷикӣ хеле хушбин шудам. Миллати ман натанҳо дар лаҳазоти буҳронӣ ватанашро дӯст медоштааст. Ин миллат ҳар рӯзу ҳар соат дар фикри ватан ва худшиносӣ будааст. Барои мо ва иштирокчиёни озмун дигар рӯзҳои кориву ғайрикорӣ як шуда буд. Соати кориву ғайрикорӣ низ. Дар соатҳои 1 – 2-и шаб ҳам ба унвонии озмун мавод мегирифтему рӯзҳои истироҳатӣ ҳам.
Баъзе аз иштирокчиёни мо дов-талабона аз туҳфаҳо даст кашиданд: “Ватандорӣ ватанбонист!”. Бисёриҳои дигар талош карданд, ки ба сурудаҳои онҳо аудиторияи бештаре дастрасӣ пайдо кунанду ба ин васила ҳисси ватандӯстии сокинон боло равад. Ва ҳамин гуна ҳам шуд. Дар тули камтар аз як моҳ зиёда аз 120 маводи ба унвонии озмун пешниҳодшуда дар шабакаҳои иҷтимоӣ пахш шуд. Ва дар ин муддат ин наворҳо зиёда аз 1 миллион нафарро ба худ ҷалб кард. 1 миллион шаҳрванди кишвари ман перомуни ватанаш шунид. 1 миллион нафар ҳаддалимкон лаҳзае ба ин андешид, ки ӯ соҳибватан аст. Ҳамин буд, ки аз вазоратҳо занг заданд, аз дабистону донишкадаҳо мактуб фиристоданд, аз мақомоти гуногун барои ин идея сипос гуфтанд.
Дар ин муддат ҳар куҷо рафтам, ҳарфе аз “ТАРАННУМИ ВАТАН” шунидам. Дар ҳар нишасте аз “ТАРАННУМИ ВАТАН” мегуфтанд. Дар ҳар маҳфиле перомуни як иштирокчии “ТАРАННУМИ ВАТАН” хулоса мебароварданд. “ТАРАННУМИ ВАТАН” як проект ё барномаи муваффақ шуд! Ман ба ин имон овардам.
ВАТАНДОРӢ ВАТАНБОНИСТ, МЕДОНЕД?
Ҳолиё замоне ин сатрҳоро менависам ба ин меандешам, ки чаро як озмуни дар нигоҳи аввал кӯчак ва бо ҳазинаи хеле кам тавонист ҷомеаро ҷалб намояд? Ва худ ба худ хулоса мебарорам, ки ҷавонону наврасони мо ташнаи ҳарфи ватананд. Дар бахши тоҷикии шабакаҳои иҷтимоӣ аз бас кам ҳарфи хубе мехонанду кам наворҳои ватандӯстона мебинанд, муштоқи чунин маводҳоянд. Онҳоро ба каҷрафторӣ маҳкум кардан аз инсоф дур хоҳад буд.
Агар имрӯз ҷавонони мо ба наворҳои ғайриахлоқӣ таваҷҷуҳ доранд, сабаб ин аст, ки онҳо дар фазои маҷозӣ аз ҳама зиёдтар ба чунин маводҳо вомехӯранд. Агар онҳо аз таъриху фарҳанги миллати хеш ба таври бояд огоҳ нестанд, пас тақсири мост. Тақсири мо аҳли зиё! Агар сафи ҷинояткорону бадахлоқон аз ҳисоби ҷавонон зиёд мешавад, пас мо имконият додаем, ки дар фазои маҷозӣ маводҳои ба ин корҳо таҳрикдиҳанда бештар бошад. Ва агар аз дилхоҳ хатои ҷавонон ном барем, аввал бояд пеши худ суол гузорем, ки барои пешгирӣ аз он чӣ коре кардаем.
Фарзи мисол дар шабакаҳои интернетӣ аз таърихи миллати тоҷик чанд роликҳои тарбиявӣ омодаву нашр шудааст? Ё дар мавзӯъҳои дигару соҳаҳои дигар вазъ чӣ гуна аст? Пас бояд аввал аз худ бипурсем, ки чӣ кардем.
Чаро ин ҷо аз интернету контентҳои видеоӣ бисёр гуфтам, зеро тибқи маълумоти пешниҳодкардаи Хадамоти алоқаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ба ҳолати моҳи январи соли ҷорӣ шумораи истифодабарандагони интернет 4,1 миллион нафарро дар бар мегирад. Пас, бояд аз ин роҳ кор гирем ва ба ин васила ҷониби мардум равем.
Рӯзномаи “Ҷавонони Тоҷикистон” бо ин роҳ як қадами устуворе гузошт. Мо зиёда як миллион неафарро ҳаддалимкон барои дақиқае ҳам бошад, ба самти тарбияи ватандӯстӣ ҷалб кардем. Бо як иқдоми созанда нафарони зиёде водор ба он шуданд, ки барои тарбияи ватандӯстии наврасону ҷавонон саҳм гузоранд. Пас, ҳанӯз барои тарбияи ҷавонон роҳҳои зиёде вуҷуд дорад. Бояд камари ҳимаат баст. Махсусан аз ҷониби аҳли зиё!
Хуршед ХОВАРӢ, "ҶТ"
Эзоҳи худро нависед