МАОРИФ ВА ИЛМ
Душанбе 18 Ноябр 2024 10:37
Аз санаи 5 то 16 декабри соли ҷорӣ даври ниҳоии Озмуни ҷумҳуриявии “Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст” баргузор гардид, ки дар он ғолибон муайян шуданд. Санаи 17 декабр бошад назар ба соли гузашта эълони натиҷаҳо каме дигаргунатар буд, зеро имсол ғолиби шоҳҷоизаи озмун эълон гардид ва Шаҳло Саидалиева хонандаи синфи 9-и МТМУ №8-и ноҳияи Данғара соҳиби он шуд. Шаҳло аз рӯи номинтасияи “Адабиёти муосир” дар даври ҷумҳуриявӣ ҷои аввалро касб карда, дар сабқат барои ҷоизаи асосии озмун ғалаба ба даст овард. Вобаста ба талошу мутолиа ва ба ин сатҳ расидани Шаҳло Саидалиева бо ӯ суҳбате намудем, ки фишурдааш пешкаши хонандагони рӯзнома мегардад.
- Шуморо барои шарафёб шудан ба шоҳҷоизаи озмун муборак мегӯем. Ҳангоме ки шоҳҷоизаро ба даст гирифтед, нахуст заҳматҳои кӣ пеши назаратон омад?
- Лаҳзае, ки ман шоҳҷоизаро ба даст гирифтам, нахуст чеҳраи модар ва устодам пеши назарам омад, зеро ин ҳарду доимо барои дастрасӣ ва мутолиаи китоб бароям кӯмак менамуданд. Устоди аввалини ҳар як шахс худи модари ӯст. Модари ман низ пайваста маро дастгирӣ мекарданду ҳамроҳам ба китобхонаҳои ноҳия рафта, китобҳои лозимамро пайдо менамуданд. Аз ин рӯ ин ҷоизаи ман не, ҷоизаи мост.
- Соли 2020 дар даври ноҳиявӣ ҷой гирифтед, аммо дар вилоятӣ мағлуб шудед, соли 2021 бошад ин ду даврро гузашта, дар даври ҷумҳуриявӣ ҷоеро ишғол накардед. Ин ҳама шуморо руҳафтода накард?
- Вақте ки соли 2021 дар даври ҷумҳуриявии озмуни “Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст” ширкат варзидаму сазоворӣ ҷое нагардидам, аз ин руҳафтода нагардида, баръакс бештар кӯшиш намудам. Чунки медонистам ин озмун, ҳамасола ба роҳ монда мешавад ва барои рақобат ва донишомӯзӣ ҳеҷ гоҳ дер намешавад. Ин ҳамаро ман ба назар гирифта, фикр кардам, ки беҳтараш рафта мутолиаро зиёд намоям ва дар ин озмун бо тайёрии ҷиддӣ ширкат варзам. Ҳамин буд, ки баъди талошҳову мутолиаи зиёд ва нокомиҳо шоҳҷоизаро ба даст овардам. Беҳуда ҳам намегӯянд, ки тамоми шикастҳо таҷрибаест барои муваффақиятҳо.
- Баъди оне ки шумо соли гузашта дар даври ҷумҳуриявӣ соҳиби ҷой нашудед, ба устодон ваъда додед, ки то ҷойи намоёнро ишғол накунед, аз иштирок даст намекашед. Ин боварӣ ва ҷасорат аз куҷо дар замири шумо пайдо гардид?
- Ба назари банда, мутолиаи зиёди китоб метавонад дар замири ҳар як шахс бовариро зиёд намояд. Вақте ки инсон мутолиаи зиёд мекунад, ҳатман дар дилхоҳ кор ҳам муваффақ мегардад ва ҳам бо боварии қавӣ он корро анҷом медиҳад.
- Ҳамагон бо мақсаде кореро анҷом медиҳанд. Дар озмун иштирок намудани шумо бо кадом мақсад буд? Ба даст овардани маблағ ё зиёд намудани дониш?
- Мақсади асосии иштироки ман дар озмуни мазкур, пеш аз ҳама санҷиши донишу истеъдодам буд, на пулу мол. Агар ба хотири маблағ ва ё чизи дигар мебуд, аллакай соли гузашта баъди дар сатҳи ҷумҳуриявӣ ҷойи намоёнро ишғол накарданам аз иштироки минбаъда даст мекашидам.
- Аз ҳама муҳим барои иштирокчии озмун чист: талош, боварӣ, дониши зиёд ё чизи дигар?
- Барои ҳар як иштирокчӣ ҳамаи ин лозим аст. Инчунин ҳар як иштирокчӣ бояд тарсро аз дил дур намуда, ба худ боварӣ дошта бошад ва дар ин баробар зиёд мутолиа намояд. Ҳамчунин иштирокчиён бояд аз низомномаи озмун бархӯрдор бошанд, то тибқи талабот дар озмуни мазкур ширкат намоянд. Агар ҳар як иштирокчӣ ба ин ҳама диққат диҳад, бовар дорам, ки ғолиб мегардад.
- Аз 18 нафар ғолиби ҷойҳои якум 11 нафар бо ҳам зеҳнозмоӣ намуд. Чаро шумо низ мисли 7 нафари дигар аз мубориза барои шоҳҷоиза даст накашидед?
- Сабаби даст накашиданам аз иштирок барои шоҳҷоиза ин буд, ки ман асарҳои чор номинатсияро, ки пешбинӣ шуда буданд мутолиа намудам ва ба худ низ боварӣ доштам. Ҳамин буд, ки аз рақобати асосӣ барои соҳиби шоҳҷоиза шудан даст накашида, то охири озмун рақобати зеҳнӣ намудам.
- 70 ҳазор сомоне, ки аз озмун ба даст овардед, барои чӣ коре сарф хоҳед кард?
- Маблағе, ки аз озмун ба даст овардаам, китоб харидорӣ намуда, ба хотири такмил додани савияи дониши худ ва ояндаам сарф мекунам. Инчунин, аз ҳисоби он барои иштирок дар дигар мусобиқаҳои дохилию берунӣ тайёрӣ мебинам.
- Шумо мегӯед, ки бо ин маблағ китобҳо харидорӣ мекунед. Ба назари шумо барои нафаре, ки ба мутолиаи китоб машғул аст, ҳатман маблағ зарур аст?
- Барои китобхон ва нафаре, ки ба мутолиаи китоб машғул аст, ҳеҷгоҳ маблағ лозим нест. Агар меҳри китобхонӣ дар дили шахс бошад, ӯ ба маблағе эҳтиёҷ надорад. Метавонад, ки асарҳоро аз китобхонаҳои мактаб ва ноҳияашон дастрасу мутолиа намояд. Барои мутолиаи китоб маблағ зарур мебуд, ман ғолиби ин озмун намегардидам. Шахсоне зиёданд, ки вазъи иқтисодияшон хуб аст, аммо дар замирашон завқу шавқи китобхонӣ нест. Таҳо завқ, меҳру муҳаббати беандоза нисбати мутолиаи китоб лозим асту баст.
- Озмуни “Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст” чӣ гуна майдон аст?
- Озмуни ҷумҳуриявии “Фурӯғи субҳи доноӣ...” майдонест, ки ҳар як шахс дар он бо донишаш қувваи худро меозмояд. Қувваи ӯ аз мутолиаи зиёд ва донишҳояш вобастагии калон дорад. Ба таври дигар бигӯем, майдонест, ки тавоноии худро бо дониш истбот карда метавонӣ, баръаксаш ғайриимкон аст.
- Аввалин китобе, ки мутолиа намудед, кадом буд?
- Аввалин китоби мутолианамудаи ман ба хотири иштирок дар ин озмун “Мактаби куҳна”-и Садриддин Айнӣ буд, ки он дар хонаамон мавҷуд аст.
- Кӣ ва ё чӣ шуморо ба китобхонӣ водор намуд?
- Ҳар нафаре, ки дар оила китоб мехонад, ҳатман дигаронро ба китобхонӣ талқин менамояд. Ман ҳар боре ки медидам бародарам китоб мехонд, завқманд мегардидам ва бешак бародарам дар дили ман завқи китобу китобхониро ҷой намуд.
- Аз китобҳои мутолианамудаатон метавонед 10 китоби беҳтаринашро барои мутолиаи дигарон тавсия диҳед?
- Романи “Занони сабзбаҳор”-и Гулрухсор Сафиева, асарҳои сегонаи Ҷалол Икромӣ - “Тахти вожгун”, “Духтари оташ”, “Дувоздаҳ дарвозаи Бухоро”, инчунин, аз Раҳим Ҷалил романи “Шӯроб”, аз фотеҳ ниёзӣ романи “Вафо”, аз Садриддин Айнӣ повестҳои “Марги Судхӯр”, “Одина”, “Ятим”, аз Кароматулло Мирзо романи “Марги бегуноҳ”-ро барои мутолиаи дигарон тавсия медиҳам.
- Танҳо ба хотири ин озмун чӣ миқдор китобро мутолиа намудед?
- Дар умум зиёда аз 200 китоб хондам.
- Мо зиёд атрофи китоб ва мутолиаи китоб ҳарф задем. Китоб дар камолоти инсон чӣ нақш дорад?
- Китоб дар камолоти инсон нақши калидӣ дорад. Ин нақш дар соҳибхираду соҳибмаърифат гардидани инсон инъикос мегардад. Китоб инсонро аз торикӣ ба равшанӣ раҳнамоӣ мекунад, ба таври дигар гӯем китоб асоси камолоти маънавии шахс аст.
- Ба ҳамсолони худ барои мутолиаи китоб ва ширкат дар озмуни “Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст” чӣ тавсия медиҳед?
- Ба ҳамсолони худ гуфтаниям, ки дар ин озмун бо боварии комил иштирок намуда, дониши худро такмил диҳанд. Ҳамчунин, дар ин баробар тарсу ҳаросро аз дил дур созанд. Агар китобҳои зиёдро мутолиа намоянду тарсу ҳаросро аз дил дур созанд, ҳатман ғолиб мегарданд.
- Дар охири суҳбат чӣ таманниёт ё ногуфтае доред?
- Дар охир, мехоҳам миннатдории худро ба Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон нисбати ба роҳ мондани чунин озмунҳо расонам. Чунки ташкили ин озмун ташаббус ва ғамхориҳои бевоситаи Пешвои миллат нисбати мо - ҷавонон ба ҳисоб меравад.
-Ташаккур барои суҳбат!
- Саломат бошед!
- Шуморо барои шарафёб шудан ба шоҳҷоизаи озмун муборак мегӯем. Ҳангоме ки шоҳҷоизаро ба даст гирифтед, нахуст заҳматҳои кӣ пеши назаратон омад?
- Лаҳзае, ки ман шоҳҷоизаро ба даст гирифтам, нахуст чеҳраи модар ва устодам пеши назарам омад, зеро ин ҳарду доимо барои дастрасӣ ва мутолиаи китоб бароям кӯмак менамуданд. Устоди аввалини ҳар як шахс худи модари ӯст. Модари ман низ пайваста маро дастгирӣ мекарданду ҳамроҳам ба китобхонаҳои ноҳия рафта, китобҳои лозимамро пайдо менамуданд. Аз ин рӯ ин ҷоизаи ман не, ҷоизаи мост.
- Соли 2020 дар даври ноҳиявӣ ҷой гирифтед, аммо дар вилоятӣ мағлуб шудед, соли 2021 бошад ин ду даврро гузашта, дар даври ҷумҳуриявӣ ҷоеро ишғол накардед. Ин ҳама шуморо руҳафтода накард?
- Вақте ки соли 2021 дар даври ҷумҳуриявии озмуни “Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст” ширкат варзидаму сазоворӣ ҷое нагардидам, аз ин руҳафтода нагардида, баръакс бештар кӯшиш намудам. Чунки медонистам ин озмун, ҳамасола ба роҳ монда мешавад ва барои рақобат ва донишомӯзӣ ҳеҷ гоҳ дер намешавад. Ин ҳамаро ман ба назар гирифта, фикр кардам, ки беҳтараш рафта мутолиаро зиёд намоям ва дар ин озмун бо тайёрии ҷиддӣ ширкат варзам. Ҳамин буд, ки баъди талошҳову мутолиаи зиёд ва нокомиҳо шоҳҷоизаро ба даст овардам. Беҳуда ҳам намегӯянд, ки тамоми шикастҳо таҷрибаест барои муваффақиятҳо.
- Баъди оне ки шумо соли гузашта дар даври ҷумҳуриявӣ соҳиби ҷой нашудед, ба устодон ваъда додед, ки то ҷойи намоёнро ишғол накунед, аз иштирок даст намекашед. Ин боварӣ ва ҷасорат аз куҷо дар замири шумо пайдо гардид?
- Ба назари банда, мутолиаи зиёди китоб метавонад дар замири ҳар як шахс бовариро зиёд намояд. Вақте ки инсон мутолиаи зиёд мекунад, ҳатман дар дилхоҳ кор ҳам муваффақ мегардад ва ҳам бо боварии қавӣ он корро анҷом медиҳад.
- Ҳамагон бо мақсаде кореро анҷом медиҳанд. Дар озмун иштирок намудани шумо бо кадом мақсад буд? Ба даст овардани маблағ ё зиёд намудани дониш?
- Мақсади асосии иштироки ман дар озмуни мазкур, пеш аз ҳама санҷиши донишу истеъдодам буд, на пулу мол. Агар ба хотири маблағ ва ё чизи дигар мебуд, аллакай соли гузашта баъди дар сатҳи ҷумҳуриявӣ ҷойи намоёнро ишғол накарданам аз иштироки минбаъда даст мекашидам.
- Аз ҳама муҳим барои иштирокчии озмун чист: талош, боварӣ, дониши зиёд ё чизи дигар?
- Барои ҳар як иштирокчӣ ҳамаи ин лозим аст. Инчунин ҳар як иштирокчӣ бояд тарсро аз дил дур намуда, ба худ боварӣ дошта бошад ва дар ин баробар зиёд мутолиа намояд. Ҳамчунин иштирокчиён бояд аз низомномаи озмун бархӯрдор бошанд, то тибқи талабот дар озмуни мазкур ширкат намоянд. Агар ҳар як иштирокчӣ ба ин ҳама диққат диҳад, бовар дорам, ки ғолиб мегардад.
- Аз 18 нафар ғолиби ҷойҳои якум 11 нафар бо ҳам зеҳнозмоӣ намуд. Чаро шумо низ мисли 7 нафари дигар аз мубориза барои шоҳҷоиза даст накашидед?
- Сабаби даст накашиданам аз иштирок барои шоҳҷоиза ин буд, ки ман асарҳои чор номинатсияро, ки пешбинӣ шуда буданд мутолиа намудам ва ба худ низ боварӣ доштам. Ҳамин буд, ки аз рақобати асосӣ барои соҳиби шоҳҷоиза шудан даст накашида, то охири озмун рақобати зеҳнӣ намудам.
- 70 ҳазор сомоне, ки аз озмун ба даст овардед, барои чӣ коре сарф хоҳед кард?
- Маблағе, ки аз озмун ба даст овардаам, китоб харидорӣ намуда, ба хотири такмил додани савияи дониши худ ва ояндаам сарф мекунам. Инчунин, аз ҳисоби он барои иштирок дар дигар мусобиқаҳои дохилию берунӣ тайёрӣ мебинам.
- Шумо мегӯед, ки бо ин маблағ китобҳо харидорӣ мекунед. Ба назари шумо барои нафаре, ки ба мутолиаи китоб машғул аст, ҳатман маблағ зарур аст?
- Барои китобхон ва нафаре, ки ба мутолиаи китоб машғул аст, ҳеҷгоҳ маблағ лозим нест. Агар меҳри китобхонӣ дар дили шахс бошад, ӯ ба маблағе эҳтиёҷ надорад. Метавонад, ки асарҳоро аз китобхонаҳои мактаб ва ноҳияашон дастрасу мутолиа намояд. Барои мутолиаи китоб маблағ зарур мебуд, ман ғолиби ин озмун намегардидам. Шахсоне зиёданд, ки вазъи иқтисодияшон хуб аст, аммо дар замирашон завқу шавқи китобхонӣ нест. Таҳо завқ, меҳру муҳаббати беандоза нисбати мутолиаи китоб лозим асту баст.
- Озмуни “Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст” чӣ гуна майдон аст?
- Озмуни ҷумҳуриявии “Фурӯғи субҳи доноӣ...” майдонест, ки ҳар як шахс дар он бо донишаш қувваи худро меозмояд. Қувваи ӯ аз мутолиаи зиёд ва донишҳояш вобастагии калон дорад. Ба таври дигар бигӯем, майдонест, ки тавоноии худро бо дониш истбот карда метавонӣ, баръаксаш ғайриимкон аст.
- Аввалин китобе, ки мутолиа намудед, кадом буд?
- Аввалин китоби мутолианамудаи ман ба хотири иштирок дар ин озмун “Мактаби куҳна”-и Садриддин Айнӣ буд, ки он дар хонаамон мавҷуд аст.
- Кӣ ва ё чӣ шуморо ба китобхонӣ водор намуд?
- Ҳар нафаре, ки дар оила китоб мехонад, ҳатман дигаронро ба китобхонӣ талқин менамояд. Ман ҳар боре ки медидам бародарам китоб мехонд, завқманд мегардидам ва бешак бародарам дар дили ман завқи китобу китобхониро ҷой намуд.
- Аз китобҳои мутолианамудаатон метавонед 10 китоби беҳтаринашро барои мутолиаи дигарон тавсия диҳед?
- Романи “Занони сабзбаҳор”-и Гулрухсор Сафиева, асарҳои сегонаи Ҷалол Икромӣ - “Тахти вожгун”, “Духтари оташ”, “Дувоздаҳ дарвозаи Бухоро”, инчунин, аз Раҳим Ҷалил романи “Шӯроб”, аз фотеҳ ниёзӣ романи “Вафо”, аз Садриддин Айнӣ повестҳои “Марги Судхӯр”, “Одина”, “Ятим”, аз Кароматулло Мирзо романи “Марги бегуноҳ”-ро барои мутолиаи дигарон тавсия медиҳам.
- Танҳо ба хотири ин озмун чӣ миқдор китобро мутолиа намудед?
- Дар умум зиёда аз 200 китоб хондам.
- Мо зиёд атрофи китоб ва мутолиаи китоб ҳарф задем. Китоб дар камолоти инсон чӣ нақш дорад?
- Китоб дар камолоти инсон нақши калидӣ дорад. Ин нақш дар соҳибхираду соҳибмаърифат гардидани инсон инъикос мегардад. Китоб инсонро аз торикӣ ба равшанӣ раҳнамоӣ мекунад, ба таври дигар гӯем китоб асоси камолоти маънавии шахс аст.
- Ба ҳамсолони худ барои мутолиаи китоб ва ширкат дар озмуни “Фурӯғи субҳи доноӣ китоб аст” чӣ тавсия медиҳед?
- Ба ҳамсолони худ гуфтаниям, ки дар ин озмун бо боварии комил иштирок намуда, дониши худро такмил диҳанд. Ҳамчунин, дар ин баробар тарсу ҳаросро аз дил дур созанд. Агар китобҳои зиёдро мутолиа намоянду тарсу ҳаросро аз дил дур созанд, ҳатман ғолиб мегарданд.
- Дар охири суҳбат чӣ таманниёт ё ногуфтае доред?
- Дар охир, мехоҳам миннатдории худро ба Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон нисбати ба роҳ мондани чунин озмунҳо расонам. Чунки ташкили ин озмун ташаббус ва ғамхориҳои бевоситаи Пешвои миллат нисбати мо - ҷавонон ба ҳисоб меравад.
-Ташаккур барои суҳбат!
- Саломат бошед!
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед