СИЁСАТ
Ҷумъа 19 Апрел 2024 12:30
Ба қудрат расидани гурӯҳи ифротгарои “Толибон” дар Афғонистон ба вазъи геополитикии ҷаҳон соя гузошт. Дар ҳоле ки кишварҳои ҷаҳон хомӯширо ихтиёр намуданд, Тоҷикистон мавқеи худро нисбати сарнавишти ҳаммиллатон эълом кард ва вокуниши миллӣ анҷом дод. Дар робита ба ин мавзӯъ суҳбате доштем бо сиёсатшинос Абдуллоҳи Раҳнамо, ки фишурдаи он пешкаши хонанда мегардонем.
- Ҳамчун сиёсатшинос мавқеъгирии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро дар масъалаи Афғонистон чӣ гуна арзёбӣ мекунед?
- Мавқеи роҳбарияти Тоҷикистон ва хоса назари эъломшудаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар қиболи ҳодисаҳои ахири Афғонистон ва рӯи кор омадани гурӯҳи ифротии “Толибон”, пеш аз ҳама аҳамияти амниятӣ ва умумиминтақавӣ дорад. Он дар заминаи дарки тавозуну равандҳои амниятии минтақа, таҳдидҳои эҳтимолию мушаххаси он барои ҳамаи кишварҳо, ҷойгоҳи Тоҷикистон дар низоми амниятии минтақавӣ ва арзёбии сатҳи осебпазирии амниятии кишвар аз ин самт ба вуҷуд омадааст. Аз ин назар, он вокуниши табиӣ ва зурурӣ буда, ҳаҷму сатҳи баланди нигарониҳои як давлат ва ҷомеа нисбат ба ин таҳдиди воқеиро ифода мекунад.
Албатта, аксари кишварҳои минтақа манфиатҳои махсуси худро дар авлавият қарор дода, бо таҳдиди террористӣ муомилаи манфиатӣ намуданд ва Тоҷикистон бо ин мавқеи қатъии худ дар ибтидо танҳо монд. Нуктаи дардовари рафтори чунин қудратҳои бузург дар он буд, ки онҳо бо вуҷуди солҳо иддаои мубориза бо терроризм акнун Афғонистон ва минтақаро бо дасти худ ба коми гурӯҳҳои террористии байналхалқӣ партофта, амнияти минтақа ва ҳар кишвари онро бо хатари бузурги амалӣ рӯбарӯ сохтанд. Аз ин назар, ин давлатҳо амалан ба амнияти минтақа ва кишварҳои он, аз ҷумла ба амнияту манфиатҳои миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон хиёнат намуданд. Бинобар ин, дар мавқеъгирии қатъии Тоҷикистон навъе эътирози ҷиддӣ нисбати ин амали аҳдшиканона ва ғайримасъулона нисбати амнияти минтақавӣ ва байналмилалӣ низ мушоҳида мешавад.
Аммо гузашти беш аз ду моҳ нишон дод, ки дар муҳити шарикони амниятии мо низ дарки миқёсҳои воқеии ин таҳдид ҳосил шуда, он хушбинии аввал нисбат ба ҳукуматсозию ҳукуматдории Толибон ба эҳтиёткорӣ ва канораҷӯии ошкор табдил шуда истодааст. Рафт ва эъломияи ниҳоии нишасти ахири Москав (20-21 октябри соли 2021) низ нишон дод, ки акнун аксари кишварҳои минтақа ба ҳамон шартҳои қатъии Тоҷикистон дар мавриди эҷоди муносибат бо гурӯҳи “Толибон” расидаанд. Кишвари ҳамсояи Ӯзбекистон ҳам, ки то имрӯз бо гурӯҳи Толибон робитаҳои амалӣ барқарор карда буд, ахиран (23.10.2021) дар сатҳи вазири корҳои хориҷии худ эълон намуд, ки эътирофи расмии Толибон фақат дар сурати таъмини кафолати амнияти минтақавӣ аз тарафи ин гурӯҳ имконпазир мебошад. Ҳамин тавр, дурустии мавқеи эълоннамудаи роҳбарияти олии Тоҷикистон ба тадриҷ исбот шуда, дар миёни шартҳои эътирофи расмии Толибон аз тарафи кишварҳои хориҷӣ кафолати амнияти минтақавӣ мақоми асосӣ мегирад.
- Сафари кории Пешвои миллат ба Аврупо, ки дар ин миён вазъи минтақа низ аз мавзӯъҳои меҳварӣ буд, ба назари шумо чӣ комёбӣ дошт?
- Сафари аврупоии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон нишон дод, ки ин мавқеи қатъӣ ва нигарониҳои амниятии Тоҷикистон фаротар аз минтақа низ дарк гашта, ҷонибдории васеъ пайдо мекунад. Пешбинӣ мешавад, ки моҳият ва аҳаммияти амниятии ин мавқеъ дар оянда дарки бештар ёфта, кишварҳои бештаре ба ин ҷабҳа мепайванданд. Гурӯҳи “Толибон” низ барои таъмини бақои ҳокимияти худ аз пазируфтани ин шарт канор рафта наметавонад. Зеро то замоне, ки кишварҳои минтақа ин гурӯҳро ҳамчун таҳдиди миллӣ ва минтақавӣ таъриф кунанд ва кафолати амнияти худро аз ин самт надошта бошанд, эътирофи расмии ҳокимияти толибон дар сатҳи минтақа мушкил аст. Илова бар ин, ин вазъи таҳдидӣ ва нармиш нишон надодани “Толибон” дар ин самт метавонад ҳатто боиси дубора рӯзмарра шудани масъалаи вокуниши дастаҷамъии низомии минтақавӣ ё байналмилалӣ дар баробари онҳо гардад.
- Пазироии кишварҳои минтақа аз ҳукумати Толибон ва хостори барқарорсозии муносибатҳои ҳасана бо онҳо чӣ паёмад дошта метавонад?
- Ба ҳокимият расидани гурӯҳи расман террористӣ эътирофшуда, мутобиқи талаботи ҳуқуқи байналмилалӣ бояд аз тарафи ҳамаи кишварҳои ҷаҳон маҳкум ва инкор мешуд. Аммо, бо камоли таассуф, бис-ёре аз кишварҳо манфиатҳои худро аз меъёрҳои пазируфташудаи ҳуқуқи байналмилалӣ болотар гузошта, ҳокимияти гурӯҳи террористиро амалан пазируфтанд.
Эътирофи амалии ҳукумати Толибон дар Афғонистон ва барқарории ҳамкориҳо бо онҳо фоҳиштарин шакли нақзи ҳуқуқи байналмилалӣ буда, тамоми меъёрҳои байналхалқии дар тӯли даҳсолаҳо шаклгирифта дар ин самтро барҳам мезанад. Баъд аз ин ҳодисаҳо низоми муносибатҳои байналмилалӣ, ки бар риояти асли ҳифзи суботу амният ва мубориза бо терроризм бунёд ёфта буд, ба бумбасти ҳуқуқӣ ва буҳрони мафҳумӣ рӯбарӯ гаштааст, зеро паёми эътироф шудани ҳукумати Толибон ин хоҳад буд, ки агар як гурӯҳи террористӣ дар як кишвар ғолиб ояд, он дигар гурӯҳи террористӣ набуда, расмият ёфта, ҳамчун давлат пазируфта ва эътироф мешавад. Ин ҳолат рӯҳия ва фаъолияти гурӯҳҳои террористиро якбора боло бурда, мавқеи муттаҳид ва оштинопазири ҷомеаи ҷаҳонӣ дар масъалаи мухолифат бо терроризмро пурра зери суол мебарад.
Мавқеи роҳбарияти Тоҷикистон дар ин масъала бо мазмуни тамоми санаду тавофуқҳои раванди музокироти сулҳи Афғонистон дар Давҳаи Қатар низ мутобиқ аст. Зеро ҳадафи ниҳоӣ ва эъломшудаи ин музокирот низ маҳз ташкили ҳукумати ҳамашумул ва таъмини кафолати амнияти минтақавӣ буд. Яъне, аз ин назар низ баъзе кишварҳои манфиатдор тамоми мувофиқаву дастовардҳои ин музокироти дусолаи байналмилалӣ ва байниафғонро сарфи назар карда, ба ғасби ҳокимият аз тарафи Толибон, ки бар хилофи тамоми ин тавофуқҳост, созиш кардан мехоҳанд. Ин ҷо низ мавқеи Тоҷикистон мантиқӣ ва посухгӯи мазмуну натиҷаҳои он раванди фарогири музокироти сулҳи Афғонистон аст.
Дар умум, агар меъёрҳои ҳуқуқи байналмилалӣ дар самти мубориза бо терроризм ва радди хушунатро асос қарор диҳем, бо боварии комил метавон гуфт, ки дар ин масъала маҳз Тоҷикистон ба ин меъёрҳо пойбанд ва вафодор мондааст. Ин аст, ки баръакси мавқеи Тоҷикистон, мавқеи кишварҳои дигаре, ки ғалабаи гурӯҳи террористиро эътироф карда, бо он шаклҳои гуногуни робитаю ҳамкориҳоро ба роҳ гузоштаанд, қобили нақди ҷиддии ҳуқуқӣ мебошад. Чунин кишварҳо дигар ҳатто ҳуқуқи маънавии сухан гуфтан дар бораи мубориза бо терроризмро надоранд. Дар арзёбии ҳуқуқӣ, аз назари ҳуқуқи байналмилалӣ, чунин кишварҳоро ҳамчун кишварҳои ҳамкор бо терроризми байналхалқӣ ҳатто ба додгоҳ кашидан ё мавриди таҳримҳои байналмилалӣ қарор додан мумкин аст.
- Метавон гуфт, ки вокуниши Тоҷикистон барои ҳамбастагии тоҷикон нақши муассир гузоштааст?
- Омадани фоҷеаи қавмӣ болои тоҷикони Афғонистон ва арзишҳои миллию таърихию фарҳангии онҳо тақозо мекард, ки мақоми пурифтихори Пешвои миллат, ки Роҳбари давлати мо ба он эътироф шудааст, нисбат ба он вокуниши худро дошта бошад. Зеро ҳамагон ба таври табиӣ интизор доштанд, ки дар ин лаҳзаи фоҷеаи миллӣ болои тоҷикони Афғонистон Пешвои тоҷикони ҷаҳон чӣ вокунише хоҳад дошт? Мавқеи қатъию ҷасуронаи Эмомалӣ Раҳмон дар ин масъала ва танҳо нагузоштани ҳамтаборон дар ин фоҷеа бори дигар ба он мақоми ифтихорию эҳтиромӣ мазмуни рӯшани амалӣ бахшид.
Албатта, дар ин масъала тоҷикони Панҷшер, ки ба муқовимат бархостанд, тамоми тоҷикони Афғонистон набуда, ҳамагӣ ҳудудан 1% аз онҳоро ташкил мекунанд. Зеро ҳавзаҳои бисёр бузургтари сукунати тоҷикони Афғонистон Кобулу Балху Бадахшон ва Ҳироту Тахору Қундузу Парвон ва бахшҳои дигари Афғонистонанд, ки аз онҳо камтар ном мебарем. Аммо дар ин қазия Панҷшер ба рамзи мубориза ва муқовимат табдил шуда, ҳимоят аз он рамз ва маънои ҳимоят аз тамоми тоҷикони Афғонистонро гирифт.
Вале нуктаи муҳимтар ин буд, ки мавқеъгирии расмӣ, масъалагузорӣ ва истодагии қатъии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар масъалаи ҳуқуқу ҷойгоҳи тоҷикон дар Афғонистон бори аввал ба ин масъала расмияти ҷиддӣ дода, онро ба мавзӯи баҳсҳои калони байналмилалӣ табдил намуд.
- Аз нигоҳи сиёсӣ ба шахсияти Эмомалӣ Раҳмон дар ин мавқеъгириҳо чӣ гуна баҳо бояд дод?
- Аз назари моҳияти тавозунҳои сиёсӣ ва равандҳои минтақавию байналмилалӣ мавқеъгирии ахири Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бисёр ҷасурона ва масъулона буд. Зеро аз диди таҳлили сиёсӣ чунин мавзеъгирӣ дар баробари як мавҷи бисёр муқтадири геополитикӣ дар канори моҳияти одилонаву пурифтихораш метавонист хавфу пайёмадҳои ҷиддии сиёсӣ ва амниятӣ низ дошта бошад. Ҳатто бисёре аз коршиносон бовар надоштанд ва бовар накарданд, ки Тоҷикистон бо ин зарфияту мавқеияти худ маҳз чунин мавқеъгирӣ намояд. Аз ин рӯ, гирифтани чунин мавқеъ эътимоди ҷиддӣ ва ҷасорати махсуси лидери пуртаҷрибаи сиёсиро тақозо дошт, ки пас аз тааммулу андешаву баррасиҳои тӯлонӣ дар ин шакл эълон гардад.
Аз ин рӯ, чунин мавқеъ дар чунин буҳрони бузурги минтақавӣ бешубҳа бисёр ҷасурона буда, он танҳо дар заминаи ба ҳам омадани сифатҳои шахсию номусӣ, эътимод ба худ ва таҷрибаи амалии сиёсии як пешвои миллӣ ва шахсияти сиёсӣ шакл гирифта метавонад. Шарҳу арзёбии бештари онро таърих хоҳад гуфт.
- Ҳамчун сиёсатшинос мавқеъгирии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро дар масъалаи Афғонистон чӣ гуна арзёбӣ мекунед?
- Мавқеи роҳбарияти Тоҷикистон ва хоса назари эъломшудаи Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар қиболи ҳодисаҳои ахири Афғонистон ва рӯи кор омадани гурӯҳи ифротии “Толибон”, пеш аз ҳама аҳамияти амниятӣ ва умумиминтақавӣ дорад. Он дар заминаи дарки тавозуну равандҳои амниятии минтақа, таҳдидҳои эҳтимолию мушаххаси он барои ҳамаи кишварҳо, ҷойгоҳи Тоҷикистон дар низоми амниятии минтақавӣ ва арзёбии сатҳи осебпазирии амниятии кишвар аз ин самт ба вуҷуд омадааст. Аз ин назар, он вокуниши табиӣ ва зурурӣ буда, ҳаҷму сатҳи баланди нигарониҳои як давлат ва ҷомеа нисбат ба ин таҳдиди воқеиро ифода мекунад.
Албатта, аксари кишварҳои минтақа манфиатҳои махсуси худро дар авлавият қарор дода, бо таҳдиди террористӣ муомилаи манфиатӣ намуданд ва Тоҷикистон бо ин мавқеи қатъии худ дар ибтидо танҳо монд. Нуктаи дардовари рафтори чунин қудратҳои бузург дар он буд, ки онҳо бо вуҷуди солҳо иддаои мубориза бо терроризм акнун Афғонистон ва минтақаро бо дасти худ ба коми гурӯҳҳои террористии байналхалқӣ партофта, амнияти минтақа ва ҳар кишвари онро бо хатари бузурги амалӣ рӯбарӯ сохтанд. Аз ин назар, ин давлатҳо амалан ба амнияти минтақа ва кишварҳои он, аз ҷумла ба амнияту манфиатҳои миллии Ҷумҳурии Тоҷикистон хиёнат намуданд. Бинобар ин, дар мавқеъгирии қатъии Тоҷикистон навъе эътирози ҷиддӣ нисбати ин амали аҳдшиканона ва ғайримасъулона нисбати амнияти минтақавӣ ва байналмилалӣ низ мушоҳида мешавад.
Аммо гузашти беш аз ду моҳ нишон дод, ки дар муҳити шарикони амниятии мо низ дарки миқёсҳои воқеии ин таҳдид ҳосил шуда, он хушбинии аввал нисбат ба ҳукуматсозию ҳукуматдории Толибон ба эҳтиёткорӣ ва канораҷӯии ошкор табдил шуда истодааст. Рафт ва эъломияи ниҳоии нишасти ахири Москав (20-21 октябри соли 2021) низ нишон дод, ки акнун аксари кишварҳои минтақа ба ҳамон шартҳои қатъии Тоҷикистон дар мавриди эҷоди муносибат бо гурӯҳи “Толибон” расидаанд. Кишвари ҳамсояи Ӯзбекистон ҳам, ки то имрӯз бо гурӯҳи Толибон робитаҳои амалӣ барқарор карда буд, ахиран (23.10.2021) дар сатҳи вазири корҳои хориҷии худ эълон намуд, ки эътирофи расмии Толибон фақат дар сурати таъмини кафолати амнияти минтақавӣ аз тарафи ин гурӯҳ имконпазир мебошад. Ҳамин тавр, дурустии мавқеи эълоннамудаи роҳбарияти олии Тоҷикистон ба тадриҷ исбот шуда, дар миёни шартҳои эътирофи расмии Толибон аз тарафи кишварҳои хориҷӣ кафолати амнияти минтақавӣ мақоми асосӣ мегирад.
- Сафари кории Пешвои миллат ба Аврупо, ки дар ин миён вазъи минтақа низ аз мавзӯъҳои меҳварӣ буд, ба назари шумо чӣ комёбӣ дошт?
- Сафари аврупоии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон нишон дод, ки ин мавқеи қатъӣ ва нигарониҳои амниятии Тоҷикистон фаротар аз минтақа низ дарк гашта, ҷонибдории васеъ пайдо мекунад. Пешбинӣ мешавад, ки моҳият ва аҳаммияти амниятии ин мавқеъ дар оянда дарки бештар ёфта, кишварҳои бештаре ба ин ҷабҳа мепайванданд. Гурӯҳи “Толибон” низ барои таъмини бақои ҳокимияти худ аз пазируфтани ин шарт канор рафта наметавонад. Зеро то замоне, ки кишварҳои минтақа ин гурӯҳро ҳамчун таҳдиди миллӣ ва минтақавӣ таъриф кунанд ва кафолати амнияти худро аз ин самт надошта бошанд, эътирофи расмии ҳокимияти толибон дар сатҳи минтақа мушкил аст. Илова бар ин, ин вазъи таҳдидӣ ва нармиш нишон надодани “Толибон” дар ин самт метавонад ҳатто боиси дубора рӯзмарра шудани масъалаи вокуниши дастаҷамъии низомии минтақавӣ ё байналмилалӣ дар баробари онҳо гардад.
- Пазироии кишварҳои минтақа аз ҳукумати Толибон ва хостори барқарорсозии муносибатҳои ҳасана бо онҳо чӣ паёмад дошта метавонад?
- Ба ҳокимият расидани гурӯҳи расман террористӣ эътирофшуда, мутобиқи талаботи ҳуқуқи байналмилалӣ бояд аз тарафи ҳамаи кишварҳои ҷаҳон маҳкум ва инкор мешуд. Аммо, бо камоли таассуф, бис-ёре аз кишварҳо манфиатҳои худро аз меъёрҳои пазируфташудаи ҳуқуқи байналмилалӣ болотар гузошта, ҳокимияти гурӯҳи террористиро амалан пазируфтанд.
Эътирофи амалии ҳукумати Толибон дар Афғонистон ва барқарории ҳамкориҳо бо онҳо фоҳиштарин шакли нақзи ҳуқуқи байналмилалӣ буда, тамоми меъёрҳои байналхалқии дар тӯли даҳсолаҳо шаклгирифта дар ин самтро барҳам мезанад. Баъд аз ин ҳодисаҳо низоми муносибатҳои байналмилалӣ, ки бар риояти асли ҳифзи суботу амният ва мубориза бо терроризм бунёд ёфта буд, ба бумбасти ҳуқуқӣ ва буҳрони мафҳумӣ рӯбарӯ гаштааст, зеро паёми эътироф шудани ҳукумати Толибон ин хоҳад буд, ки агар як гурӯҳи террористӣ дар як кишвар ғолиб ояд, он дигар гурӯҳи террористӣ набуда, расмият ёфта, ҳамчун давлат пазируфта ва эътироф мешавад. Ин ҳолат рӯҳия ва фаъолияти гурӯҳҳои террористиро якбора боло бурда, мавқеи муттаҳид ва оштинопазири ҷомеаи ҷаҳонӣ дар масъалаи мухолифат бо терроризмро пурра зери суол мебарад.
Мавқеи роҳбарияти Тоҷикистон дар ин масъала бо мазмуни тамоми санаду тавофуқҳои раванди музокироти сулҳи Афғонистон дар Давҳаи Қатар низ мутобиқ аст. Зеро ҳадафи ниҳоӣ ва эъломшудаи ин музокирот низ маҳз ташкили ҳукумати ҳамашумул ва таъмини кафолати амнияти минтақавӣ буд. Яъне, аз ин назар низ баъзе кишварҳои манфиатдор тамоми мувофиқаву дастовардҳои ин музокироти дусолаи байналмилалӣ ва байниафғонро сарфи назар карда, ба ғасби ҳокимият аз тарафи Толибон, ки бар хилофи тамоми ин тавофуқҳост, созиш кардан мехоҳанд. Ин ҷо низ мавқеи Тоҷикистон мантиқӣ ва посухгӯи мазмуну натиҷаҳои он раванди фарогири музокироти сулҳи Афғонистон аст.
Дар умум, агар меъёрҳои ҳуқуқи байналмилалӣ дар самти мубориза бо терроризм ва радди хушунатро асос қарор диҳем, бо боварии комил метавон гуфт, ки дар ин масъала маҳз Тоҷикистон ба ин меъёрҳо пойбанд ва вафодор мондааст. Ин аст, ки баръакси мавқеи Тоҷикистон, мавқеи кишварҳои дигаре, ки ғалабаи гурӯҳи террористиро эътироф карда, бо он шаклҳои гуногуни робитаю ҳамкориҳоро ба роҳ гузоштаанд, қобили нақди ҷиддии ҳуқуқӣ мебошад. Чунин кишварҳо дигар ҳатто ҳуқуқи маънавии сухан гуфтан дар бораи мубориза бо терроризмро надоранд. Дар арзёбии ҳуқуқӣ, аз назари ҳуқуқи байналмилалӣ, чунин кишварҳоро ҳамчун кишварҳои ҳамкор бо терроризми байналхалқӣ ҳатто ба додгоҳ кашидан ё мавриди таҳримҳои байналмилалӣ қарор додан мумкин аст.
- Метавон гуфт, ки вокуниши Тоҷикистон барои ҳамбастагии тоҷикон нақши муассир гузоштааст?
- Омадани фоҷеаи қавмӣ болои тоҷикони Афғонистон ва арзишҳои миллию таърихию фарҳангии онҳо тақозо мекард, ки мақоми пурифтихори Пешвои миллат, ки Роҳбари давлати мо ба он эътироф шудааст, нисбат ба он вокуниши худро дошта бошад. Зеро ҳамагон ба таври табиӣ интизор доштанд, ки дар ин лаҳзаи фоҷеаи миллӣ болои тоҷикони Афғонистон Пешвои тоҷикони ҷаҳон чӣ вокунише хоҳад дошт? Мавқеи қатъию ҷасуронаи Эмомалӣ Раҳмон дар ин масъала ва танҳо нагузоштани ҳамтаборон дар ин фоҷеа бори дигар ба он мақоми ифтихорию эҳтиромӣ мазмуни рӯшани амалӣ бахшид.
Албатта, дар ин масъала тоҷикони Панҷшер, ки ба муқовимат бархостанд, тамоми тоҷикони Афғонистон набуда, ҳамагӣ ҳудудан 1% аз онҳоро ташкил мекунанд. Зеро ҳавзаҳои бисёр бузургтари сукунати тоҷикони Афғонистон Кобулу Балху Бадахшон ва Ҳироту Тахору Қундузу Парвон ва бахшҳои дигари Афғонистонанд, ки аз онҳо камтар ном мебарем. Аммо дар ин қазия Панҷшер ба рамзи мубориза ва муқовимат табдил шуда, ҳимоят аз он рамз ва маънои ҳимоят аз тамоми тоҷикони Афғонистонро гирифт.
Вале нуктаи муҳимтар ин буд, ки мавқеъгирии расмӣ, масъалагузорӣ ва истодагии қатъии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон дар масъалаи ҳуқуқу ҷойгоҳи тоҷикон дар Афғонистон бори аввал ба ин масъала расмияти ҷиддӣ дода, онро ба мавзӯи баҳсҳои калони байналмилалӣ табдил намуд.
- Аз нигоҳи сиёсӣ ба шахсияти Эмомалӣ Раҳмон дар ин мавқеъгириҳо чӣ гуна баҳо бояд дод?
- Аз назари моҳияти тавозунҳои сиёсӣ ва равандҳои минтақавию байналмилалӣ мавқеъгирии ахири Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бисёр ҷасурона ва масъулона буд. Зеро аз диди таҳлили сиёсӣ чунин мавзеъгирӣ дар баробари як мавҷи бисёр муқтадири геополитикӣ дар канори моҳияти одилонаву пурифтихораш метавонист хавфу пайёмадҳои ҷиддии сиёсӣ ва амниятӣ низ дошта бошад. Ҳатто бисёре аз коршиносон бовар надоштанд ва бовар накарданд, ки Тоҷикистон бо ин зарфияту мавқеияти худ маҳз чунин мавқеъгирӣ намояд. Аз ин рӯ, гирифтани чунин мавқеъ эътимоди ҷиддӣ ва ҷасорати махсуси лидери пуртаҷрибаи сиёсиро тақозо дошт, ки пас аз тааммулу андешаву баррасиҳои тӯлонӣ дар ин шакл эълон гардад.
Аз ин рӯ, чунин мавқеъ дар чунин буҳрони бузурги минтақавӣ бешубҳа бисёр ҷасурона буда, он танҳо дар заминаи ба ҳам омадани сифатҳои шахсию номусӣ, эътимод ба худ ва таҷрибаи амалии сиёсии як пешвои миллӣ ва шахсияти сиёсӣ шакл гирифта метавонад. Шарҳу арзёбии бештари онро таърих хоҳад гуфт.
Мусоҳиб Ардашер ПАЙВАНД, "ҶТ"
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед