Одатан зери ин мафҳум сайди ҷонвар ё парандае дар назар аст. Лек гоҳо ин вожа дар ҳолатҳои ғайр ва ба маънои дигар низ истифода мегардад. Масалан, дар мавриди шикори одамон ҳам.

Мутаассифона, ин усул дар ақсои олам, аз ҷумла ҳамсоякишвари ҷангзадаи Афғонистон хеле фаровон истифода мегардад. Маъмулан, агар чанд сол пеш ин ҷо гурӯҳҳои ифротгарои ҷангҷӯ, бахусус гурӯҳи мухолифи сарсахти ҳукумати Афғонистон – Толибон, тариқи мина ва бомбагузориҳо дар ҷойи сершумори одамон боиси фавти бисёриҳо мегардид, кунун фаъолияти эшон тағйир ёфтааст. Ҳоло ашхоси ҷудогона, бахусус сиёсатмадорон, ҳамчунин рӯзноманигорон бештар мавриди ҳадаф, яъне шикори онҳо қарор мегиранд.

Гурӯҳи Толибон, чунин усулро аз он сабаб пеш гирифт, ки бо ҳарбиёни ИМА, аз хусуси оташбас ба созиш расид. Ҳамин тавр, амрикоиҳо ҳар чи тезтар бояд ин кишварро тарк созанд. Акнун ба ҷои ҳарбиёни хориҷӣ, куштори низомиёни афғон ва афроди ҷудогона, дақиқтараш нафароне сурат мегирад, ки дар гуфтаю навиштаҳояшон ифротгароёнро зери тозиёнаи танқид қарор медиҳанд. Бо ин усул мехоҳанд, аз ҳарифони сиёсӣ ва мунаққидон ҳар чи зудтар халосӣ ёбанд.

Охирҳои соли пешин дар минтақаи Ҳилмонд ифротгароён ба танаи сабукрави хабарнигори радиои “Озодӣ” Илёс Дойӣ минаи худкорро часпонда, ӯро тарконда, ба ҳалокат расонданд. Бо ин усул, ҳамчунин собиқ корманди шабакаи телевизионии “TOLOnews” Ямо Сиёвуш қатл гардид. Раҳматулло Некзод, ки бо шабакаи ҷаҳоннамои арабии “Ал-Ҷазира” ва хабаргузории амрикоии “Ассошиэйтед пресс” ҳамкорӣ дошт, дар Ғазна бо таппончаи беовоз кушта шуд. Нимаҳои моҳи декабр Фардин Аминӣ, барандаи шабакаи телевизионии маъруфи афғон “Ariana News” дар вазъи басо пурасрор фавтид. Қатли рӯзноманигоронро ҳеҷ гурӯҳу ҳаракате ба зимма нагирифтааст.

Махсусан, соли 2018 куштори рӯзноманигорон хеле зиёд мушоҳида шуд. Дар ин сол то 30 нафар рӯзноманигорон ба ҳалокат расидаанд. Умуман соли 2018, чун соли серкуштор, аз соли 2001 – замони ҳузурёбии ҳарбиёни хориҷӣ ба қайд гирифта шуд. Дар ин сол беш аз 3800 нафар, аз ҷумла то ҳазор нафар хурдсолон ба ҳалокат расид. Ин вазъро ба интихоботи порлумонии дар фасли пойиз барпошуда, рабт медиҳанд.

Ҳамчунин, тайи чанд моҳи охир ҳамла ба сиёсатмадорони афғон зиёд мушоҳида гардид. Ин кирдорҳо нисбати ҳамла ба рӯзноманигорон чандон самаровар нест. Зеро муҳофизати ин гурӯҳ нисбатан беҳтар ба роҳ монда шудааст. Лек қатори эшон афроди дигар, ки бо амри тасодуф дар ҷои ҳодиса ҳузур доранд, зиёд ба ҳалокат мерасанд. Масалан, дар ҷои таркиши нақлиёти вакили порлумони Афғонистон Муҳаммад Вардақ, нуҳ нафари дигар, аз ҷумла занону тифлон талаф ёфтанд.

Фариштаи Кӯҳистонӣ, фаъолзани тоҷик аз минтақаи Бадахшони мулки Афғонистон, ки бештар аз вазъи даризабонони ин кишвар дифоъ мекард, билохира ба қатл расонда шуд. Бархе шореҳон дар куштори ин фаъоли ҷамъиятӣ худи ҳукуматдорони паштузабони ин кишварро айбдор мешуморанд. Зеро онҳо ба ҳар роҳу восита мехоҳанд, ҳокимиятро дар дасти худ нигоҳ дошта, ҳузури тоҷиконро дар идораҳои давлатӣ сарфи назар созанд.

Афзоиши мавҷи кушторҳои вақтҳои охирро ба он рабт медиҳанд, ки миёни гурӯҳҳои ифротӣ ҳанӯз афроди зиёд мавҷуд аст, ки хоҳони сулҳу салоҳ нестанд. Инчунин, онро чун абзори фишор ба ҳукуматдорон мепиндоранд, то ба шартҳои ифротиён розӣ шаванд. Илова бар он, мардуми аз ҷангу ҷидолҳо хасташуда, шояд ба эътирозҳо даст занад. То ҳукуматдоронро водор созад, бо ҳар роҳе набошад, сулҳ дар ин сарзамини ҷангзада пойдор гардад.