ҶОМЕА
Шанбе 20 Апрел 2024 04:25
Ё чаро бояд кӯдаконро насозем?
“Дарсҳои кӯдаконро ҳамроҳашон тайёр накунед! Ҷузвдони мактаб-равиашонро омода накунед! Аз онҳо напурсед, ки “Дар мактаб чӣ гапҳо?”. Ин тарзи муомила ҳам муносибатҳоро вайрон месозад, ҳам натиҷаи манфӣ ба бор меорад. Чӣ, магар дигар мавзӯи суҳбат бо онҳо вуҷуд надорад?”.
Ин иқтибос аз муроҷиати як омӯзгор ба волидон аст, ки зимни як ҷамъомади падару модарон дар яке аз муассисаҳои таълимии пойтахт садо додааст. Ба андешаи ин омӯзгор кӯдак ҳатман бояд дар давоми рӯз аз 2 то 4 соат вақти холӣ дошта бошад, вақти комилан холӣ. Вақте ки ӯ ҳеҷ кор накунад. Волидони мағруру худхоҳе ҳастанд, ки кӯдаконро худ месозанд. Маҳфилҳо, ҷамъомадҳо, забономӯзӣ. Ва бо ин танҳо асаби кӯдаки худро хароб месозанду халос.
Ба андешаи мутахассисон дар муқоиса бо мактаб ва омӯзгорон волидонро мебояд, ҷонибдори фарзанди худ бошанду онҳоро эҳтиёт кунанд. Раҳима Розиқзода, нафақахӯр аз шаҳри Душанбе, ки собиқаи зиёди омӯзгорӣ дорад, дар мавриди муносибати волидон нисбат ба баҳои фарзанд андешаҳояшро чунин баён намуд:
“- Аз баҳои пасти кӯдак набояд ҳаросид. Балки хавф аз он дошта бошем, ки мактаб ва илмомӯзӣ барояш нафратовар набошад. Баъзе волидон баҳоро аз ҳама муҳимтарин мешуморанд. Дар замони шӯравӣ ман дар яке аз мактабҳо дарс мегуфтаму дар синфам ду нафар намояндаи миллати ғайр, яъне русҳо таҳсил мекарданд. Баъди яке аз машғулиятҳои ҷиддӣ, ки дониши хонандагон бояд санҷида мешуд, дар ҷамъомади волидон ҳама падару модарон аз баҳои фарзандонашон суол карданд ва танҳо пурсиши ҳамон ду нафар тақрибан чунин мазмун дошт: “Ӯ худро чӣ гуна ҳис кард?”, “Магар ҳаяҷонзада набуд?” Ва ин дуруст аст”.
МУШКИЛИ РАВОНИИ КАДОМ ХОНАНДА ЗИЁДТАР АСТ: АЪЛОХОН Ё БАДХОН?
Равоншиносон ба ин суол чунин посух додаанд: Аълохонҳое, ки барои баҳои аъло гирифтан, саъю кӯшиши зиёд ба харҷ медиҳанд, кӯдакони эҳсосиву ҳаяҷонзадае ҳастанд, ки худбаҳодиҳии хеле заиф доранд. Ба таъкиди эшон агар кӯдаки шумо мустақилона вазифаи хонагиашро иҷро карда наметавонад, пас албатта далеле вуҷуд дорад. Ин танбалӣ нест. Чун дар илми равоншиносӣ вожаи танбалӣ умуман вуҷуд надорад. Ба ҷои ин мафҳумҳои вуҷуд надош-тани завқ, ирода ва хоҳиш корбурд мешавад.
Сабабҳои мустақилона дарс тайёр накардани кӯдак метавонанд, гуногун бошанд. Масалан, фишори баланди дохилимайнагӣ, мушкилоти равонӣ, кам будани таваҷҷуҳ ва фаъолнокии заиф ва ғайраҳо. Ва баъзан ба ҷои соатҳои дароз болои китобу дафтар шинондани онҳо беҳтар он аст, ки сабабу омилҳои чунин заъфиятҳоро муайян намудаву барои рафъи онҳо чораҳо андешем.
Волидоне ҳастанд, ки мехоҳанд, фарзандонашон куллан масъулиятнок, мустақил ва муваффақ ба воя расанд. Ва низ волидоне ҳастанд, ки мақсади онҳо назорати ҷиддӣ аз болои фарзанд аст. Барои онҳо муҳим нест, ки фарзандашон чӣ гуна ба воя мерасад, балки муҳимтар аз ҳама ин аст, ки лаҷомашон дар дас-ти падару модар бошад.
Ҳолатҳое низ мушоҳида мешавад, ки баҳои пасти фарзандон боиси ҷанҷолу низоъҳои ҷиддӣ дар оила ва ҳатто пошхӯрии оилаҳову сарсонии фарзандон гардидааст.
Ҳолати равонии наврасон хеле нозуку ҳассос аст ва муддатҳои тӯлонии омодагии фарзанд ба имтиҳонҳо баъзан марҳилаи мураккабу даҳшатноке барои як оила буда метавонад. Ҳамагӣ асабонию ҳаяҷонзадаанд, ин ҳолат ҳатто ба бемории аъзои оила оварда мерасонад.
ЧӢ БОЯД КАРД?
“Ман гумон мекунам, муҳаббатҳо ва арзишҳоро бояд нигаҳ дошт, - мегӯяд Р. Розиқзода. – Аз он бояд андешид, ки замоне ин ҳама талошҳо барои баҳо ва имтиҳонҳо мегузараду танҳо як чизи муҳим боқӣ мемонад, андешаи он, ки оё миёни мо ва фарзанди мо меҳр кам, муҳаббат кос-та, эътимод гум ва якдигарфаҳмӣ маҳв нашудааст? Охир имкон дорад, ки фарзанди мо ҳамон баҳои 5-ро соҳиб шаваду ба ивазаш мо муҳаббати ӯро аз даст диҳем. Ӯ ба донишгоҳ дохил мешавад, аммо дигарбора барқарор кардани муносибатҳо ғайриимкон мегардад”.
Зулфия Давлатова, корманди яке аз кӯдакистонҳои пойтахт мегӯяд: “Барои он ки фарзанди мо хушбахт бошад, қаблан худи мо бояд хушбахт бошем, чун фарзанди шахси бадбахт ба ҳеҷ ваҷҳ хушбахт буда наметавонад. Баъзе падару модарон гумон мекунанд, ки онҳо куллан дар вазъияти хубу муҳити солим зиндагӣ мекунанду мушкил танҳо дар кӯдакони онҳост. Ва ҳайрон мешаванд, вақте дар як оила ду фарзанди дорои хислату одатҳои куллан мухолифи якдигар ба воя мерасад. Яке аз фарзандон чолоку чаққон, дар ҳама кор муваффақ, руҳану ҷисман рушдкардаву дигаре дамдузду одамгурез ва бетолеу бебарор, ки мудом аз ҳама чиз норозӣ аст. Ин маънои онро дорад, ки онҳо дар оила худро як хел эҳсос накардаанд ва ба яке муҳаббату диққат камтар расидааст. Чун он яке нисбатан эҳсосотӣ будаву ба таваҷҷуҳи бештар ниёз доштааст, аммо волидон инро пайхас накардаанд”.
ХӮРОНДАНУ ПӮШОНДАН САРПАРАСТӢ АСТ, НА ТАРБИЯ
Мутахассисон мегӯянд, хӯрондану пӯшондани кӯдак ин сарпарастӣ аст, на тарбия. Мутаассифона, аксари волидон бар он андешаанд, ки барои фарзанд ҳамин кифоя аст, ки танаш пӯшида бошаду шикамаш сер. Мусоҳиби дигари мо Фарҳод Искандаров, соҳибкор, дар ин маврид чунин ибрози андеша намуд:
– Тавлиди тифл дар ҳар хонадон ин хушбахтии бузург аст. Ғамхорӣ ва тарбияи ӯ бошад, масъулияти бузургтар. Барои фарзанд пеш аз ҳама бояд шароити хуби зисту таҳсил фароҳам оварем, чун бо шиками гуруснаю пойпӯши дарида ҳавсалаи илмомӯзӣ ҳам намемонад. Агар онҳоро ҳавасманд кунем, шавқу завқашон ба таҳсил дучанд мешавад”.
Ба таъкиди мутахассисон кӯдак набояд барои баҳои пас-ти гирифтааш ошуфтаҳол шавад. Ҳатто фарзандони оилаҳое низ вомехӯранд, ки вақти баҳои 2 гирифтан комилан ҳаяҷонзада мешаванд, аз тарсу ҳароси зиёд рӯзномаву дафтари худро аз водидони “сахтгир” пинҳон мекунанд. Ҳиссиёти кӯдак ҳангоми гирифтани баҳои паст ин баёнгари муносибати волидон бо ӯст. Агар волидон ба баҳои 2-и кӯдак ё нокомии ӯ дар варзиш оромона муносибат кунанд, ин ба ҳолати равонии фарзанд осебе намерасонад. Масалан, дар чунин ҳолатҳо падар ё модар бо табассум бигӯяд: ”Ҳеҷ гап не, дафъаи дигар баҳои хуб мегирӣ”, пас кӯдак низ ором мешаваду ҳатман кӯшиш мекунад барои ислоҳи баҳои худ. Ва муваффақ низ мешавад.
МУШКИЛИ КИСТ?
Моҳинав Мирзоева, сокини шаҳри Душанбе мегӯяд: “Агар падару модар дар синфҳои ибтидоӣ барои аз худ кардани барномаи таълимӣ муддатҳои тӯлониро барои бо кӯдаки худ дарс тайёр кардан сарф кунанд, пас ин мушкили кӯдак не, балки мушкили муассисаи таълимист. Чунин муассисаҳои таълимӣ на дар ғами хонанда, балки дар пайи боло бурдани нуфузи худу афзун кардани даромаданд. Мураккаб будани барномаи таълимӣ ин маънои беҳтар будани онро надорад. Он бояд тарзе омода шуда бошад, ки кӯдакро хаста накунад, ба дарку фаҳмиши кӯдак наздику мувофиқ таҳия шуда бошад. Масалан, хонандаи синфи 1 барои тайёр кардани вазифаи хонагӣ аз 15 то 45 дақиқа вақт бояд сарф кунад”.
КӮДАКОНРО ҶАЗО ДИҲЕМ?
Мутахассисон мегӯянд, кӯдаконро ҷазо додан мумкин ва баъзан ҳатмӣ аст. Аммо бо усули хеле содаву таъсирбахш. Масалан, шумо бо кӯдаки худ маслиҳат кардед, ки то аз кор омаданатон дарсҳояшро тайёр мекунад, хӯрокашро мехӯрад ва хонаро ба тартиб меорад. Аммо вақте вориди хона мешавед, мебинед, ки ӯ на ба хӯрок даст расондаасту на ашёи титу парешони хонаро ҷамъ кардааст ва рӯ ба боло хобидаву чашм аз планшет ё телефон намеканад. Муҳим он аст, ки доду фарёд набардошта, бо суханҳои қабеҳ ӯро дашному таҳқир накунед, балки оромона ба паҳлуяш нишаста, ӯро ба оғӯш гирифта, бигӯед: “Ман туро хеле дӯст медорам, аммо ту дигар ин телефонро ҳаргиз намебинӣ”. Ва метавонед як телефони одии бе интернет ба дасташ диҳед. Кӯдак аллакай муҷозоти сангин шуд. Дигар ҳоҷати дашному қаҳр кардану доду фарёд нест.
“БА КӮДАК ЧӢ ГУНА ЗИСТАНРО НАОМӮЗЕД!”
- Баъзан волидон ба кӯдак чӣ гуна зистанро нишон додан мехоҳанд. Аммо ин усули тарбия нест, - мегӯяд Баҳринисо Пирова, собиқадори соҳаи маориф аз ноҳияи Рӯдакӣ. – Ин натиҷа намедиҳад, чун кӯдакон тақлидкориро дӯст медоранд. Чӣ кор кардану чӣ кор накардан, чӣ хуб асту чӣ бад ва монанди инро кӯдакон на аз сухану насиҳатҳои волидон, балки аз шеваи рафтору тарзи зисти онҳо ёд мегиранд. Масалан, агар падар ба писар садҳо бор таъкид кунад, ки нӯшокии спиртӣ истеъмол накун, аммо худаш истеъмол кунад, ё сигор накаш бигӯяду худ сигор кашад, писарони чунин ашхос шаробнӯшу сигоркаш мешаванд.
АГАР КӮДАК...
Аз андешаву пиндор ва машварати аксари ҳамсуҳбатон ҳамин чиз кашф шуд, ки волидон бояд бо фарзандони худ дар бораи чӣ будани зиндагӣ суҳбат кунанд, на дар бораи чӣ гуна зистан. Агар падару модар бо фарзанди худ танҳо аз мушкилот бигӯянд, дар ҳаёти ӯ мушкилот зиёд мешавад. Агар кӯдак кӯшиш кунад ки калонсолонро фиреб диҳад, пас ӯ солим нест. Ва ҳатман сабабҳои инро ҷустуҷӯ кардан даркор аст. Чун кӯдаки солим бе қаллобию фиребкорӣ, бебокона ва мустақилона кореро анҷом медиҳад. Хуб аст, ки ба ҷои суханони “Ту одами хуб нестӣ”, “Ба фикрам, ин корат чандон хуб нест”, “Ман мехостам, ки чунин мекардӣ” ва монанди инро кор фармоем.
Кӯдак бояд дар ҳама ҳолат эҳсос намояд, ки волидонаш одамони қавӣ, дилсӯз ва меҳрубонанд, нафароне ҳастанд, ки дар ҳама ҳолат онҳоро ҳимоя карда метавонанд ва муҳимтар аз ҳама ӯро хеле дӯст медоранд.
“Дарсҳои кӯдаконро ҳамроҳашон тайёр накунед! Ҷузвдони мактаб-равиашонро омода накунед! Аз онҳо напурсед, ки “Дар мактаб чӣ гапҳо?”. Ин тарзи муомила ҳам муносибатҳоро вайрон месозад, ҳам натиҷаи манфӣ ба бор меорад. Чӣ, магар дигар мавзӯи суҳбат бо онҳо вуҷуд надорад?”.
Ин иқтибос аз муроҷиати як омӯзгор ба волидон аст, ки зимни як ҷамъомади падару модарон дар яке аз муассисаҳои таълимии пойтахт садо додааст. Ба андешаи ин омӯзгор кӯдак ҳатман бояд дар давоми рӯз аз 2 то 4 соат вақти холӣ дошта бошад, вақти комилан холӣ. Вақте ки ӯ ҳеҷ кор накунад. Волидони мағруру худхоҳе ҳастанд, ки кӯдаконро худ месозанд. Маҳфилҳо, ҷамъомадҳо, забономӯзӣ. Ва бо ин танҳо асаби кӯдаки худро хароб месозанду халос.
Ба андешаи мутахассисон дар муқоиса бо мактаб ва омӯзгорон волидонро мебояд, ҷонибдори фарзанди худ бошанду онҳоро эҳтиёт кунанд. Раҳима Розиқзода, нафақахӯр аз шаҳри Душанбе, ки собиқаи зиёди омӯзгорӣ дорад, дар мавриди муносибати волидон нисбат ба баҳои фарзанд андешаҳояшро чунин баён намуд:
“- Аз баҳои пасти кӯдак набояд ҳаросид. Балки хавф аз он дошта бошем, ки мактаб ва илмомӯзӣ барояш нафратовар набошад. Баъзе волидон баҳоро аз ҳама муҳимтарин мешуморанд. Дар замони шӯравӣ ман дар яке аз мактабҳо дарс мегуфтаму дар синфам ду нафар намояндаи миллати ғайр, яъне русҳо таҳсил мекарданд. Баъди яке аз машғулиятҳои ҷиддӣ, ки дониши хонандагон бояд санҷида мешуд, дар ҷамъомади волидон ҳама падару модарон аз баҳои фарзандонашон суол карданд ва танҳо пурсиши ҳамон ду нафар тақрибан чунин мазмун дошт: “Ӯ худро чӣ гуна ҳис кард?”, “Магар ҳаяҷонзада набуд?” Ва ин дуруст аст”.
МУШКИЛИ РАВОНИИ КАДОМ ХОНАНДА ЗИЁДТАР АСТ: АЪЛОХОН Ё БАДХОН?
Равоншиносон ба ин суол чунин посух додаанд: Аълохонҳое, ки барои баҳои аъло гирифтан, саъю кӯшиши зиёд ба харҷ медиҳанд, кӯдакони эҳсосиву ҳаяҷонзадае ҳастанд, ки худбаҳодиҳии хеле заиф доранд. Ба таъкиди эшон агар кӯдаки шумо мустақилона вазифаи хонагиашро иҷро карда наметавонад, пас албатта далеле вуҷуд дорад. Ин танбалӣ нест. Чун дар илми равоншиносӣ вожаи танбалӣ умуман вуҷуд надорад. Ба ҷои ин мафҳумҳои вуҷуд надош-тани завқ, ирода ва хоҳиш корбурд мешавад.
Сабабҳои мустақилона дарс тайёр накардани кӯдак метавонанд, гуногун бошанд. Масалан, фишори баланди дохилимайнагӣ, мушкилоти равонӣ, кам будани таваҷҷуҳ ва фаъолнокии заиф ва ғайраҳо. Ва баъзан ба ҷои соатҳои дароз болои китобу дафтар шинондани онҳо беҳтар он аст, ки сабабу омилҳои чунин заъфиятҳоро муайян намудаву барои рафъи онҳо чораҳо андешем.
Волидоне ҳастанд, ки мехоҳанд, фарзандонашон куллан масъулиятнок, мустақил ва муваффақ ба воя расанд. Ва низ волидоне ҳастанд, ки мақсади онҳо назорати ҷиддӣ аз болои фарзанд аст. Барои онҳо муҳим нест, ки фарзандашон чӣ гуна ба воя мерасад, балки муҳимтар аз ҳама ин аст, ки лаҷомашон дар дас-ти падару модар бошад.
Ҳолатҳое низ мушоҳида мешавад, ки баҳои пасти фарзандон боиси ҷанҷолу низоъҳои ҷиддӣ дар оила ва ҳатто пошхӯрии оилаҳову сарсонии фарзандон гардидааст.
Ҳолати равонии наврасон хеле нозуку ҳассос аст ва муддатҳои тӯлонии омодагии фарзанд ба имтиҳонҳо баъзан марҳилаи мураккабу даҳшатноке барои як оила буда метавонад. Ҳамагӣ асабонию ҳаяҷонзадаанд, ин ҳолат ҳатто ба бемории аъзои оила оварда мерасонад.
ЧӢ БОЯД КАРД?
“Ман гумон мекунам, муҳаббатҳо ва арзишҳоро бояд нигаҳ дошт, - мегӯяд Р. Розиқзода. – Аз он бояд андешид, ки замоне ин ҳама талошҳо барои баҳо ва имтиҳонҳо мегузараду танҳо як чизи муҳим боқӣ мемонад, андешаи он, ки оё миёни мо ва фарзанди мо меҳр кам, муҳаббат кос-та, эътимод гум ва якдигарфаҳмӣ маҳв нашудааст? Охир имкон дорад, ки фарзанди мо ҳамон баҳои 5-ро соҳиб шаваду ба ивазаш мо муҳаббати ӯро аз даст диҳем. Ӯ ба донишгоҳ дохил мешавад, аммо дигарбора барқарор кардани муносибатҳо ғайриимкон мегардад”.
Зулфия Давлатова, корманди яке аз кӯдакистонҳои пойтахт мегӯяд: “Барои он ки фарзанди мо хушбахт бошад, қаблан худи мо бояд хушбахт бошем, чун фарзанди шахси бадбахт ба ҳеҷ ваҷҳ хушбахт буда наметавонад. Баъзе падару модарон гумон мекунанд, ки онҳо куллан дар вазъияти хубу муҳити солим зиндагӣ мекунанду мушкил танҳо дар кӯдакони онҳост. Ва ҳайрон мешаванд, вақте дар як оила ду фарзанди дорои хислату одатҳои куллан мухолифи якдигар ба воя мерасад. Яке аз фарзандон чолоку чаққон, дар ҳама кор муваффақ, руҳану ҷисман рушдкардаву дигаре дамдузду одамгурез ва бетолеу бебарор, ки мудом аз ҳама чиз норозӣ аст. Ин маънои онро дорад, ки онҳо дар оила худро як хел эҳсос накардаанд ва ба яке муҳаббату диққат камтар расидааст. Чун он яке нисбатан эҳсосотӣ будаву ба таваҷҷуҳи бештар ниёз доштааст, аммо волидон инро пайхас накардаанд”.
ХӮРОНДАНУ ПӮШОНДАН САРПАРАСТӢ АСТ, НА ТАРБИЯ
Мутахассисон мегӯянд, хӯрондану пӯшондани кӯдак ин сарпарастӣ аст, на тарбия. Мутаассифона, аксари волидон бар он андешаанд, ки барои фарзанд ҳамин кифоя аст, ки танаш пӯшида бошаду шикамаш сер. Мусоҳиби дигари мо Фарҳод Искандаров, соҳибкор, дар ин маврид чунин ибрози андеша намуд:
– Тавлиди тифл дар ҳар хонадон ин хушбахтии бузург аст. Ғамхорӣ ва тарбияи ӯ бошад, масъулияти бузургтар. Барои фарзанд пеш аз ҳама бояд шароити хуби зисту таҳсил фароҳам оварем, чун бо шиками гуруснаю пойпӯши дарида ҳавсалаи илмомӯзӣ ҳам намемонад. Агар онҳоро ҳавасманд кунем, шавқу завқашон ба таҳсил дучанд мешавад”.
Ба таъкиди мутахассисон кӯдак набояд барои баҳои пас-ти гирифтааш ошуфтаҳол шавад. Ҳатто фарзандони оилаҳое низ вомехӯранд, ки вақти баҳои 2 гирифтан комилан ҳаяҷонзада мешаванд, аз тарсу ҳароси зиёд рӯзномаву дафтари худро аз водидони “сахтгир” пинҳон мекунанд. Ҳиссиёти кӯдак ҳангоми гирифтани баҳои паст ин баёнгари муносибати волидон бо ӯст. Агар волидон ба баҳои 2-и кӯдак ё нокомии ӯ дар варзиш оромона муносибат кунанд, ин ба ҳолати равонии фарзанд осебе намерасонад. Масалан, дар чунин ҳолатҳо падар ё модар бо табассум бигӯяд: ”Ҳеҷ гап не, дафъаи дигар баҳои хуб мегирӣ”, пас кӯдак низ ором мешаваду ҳатман кӯшиш мекунад барои ислоҳи баҳои худ. Ва муваффақ низ мешавад.
МУШКИЛИ КИСТ?
Моҳинав Мирзоева, сокини шаҳри Душанбе мегӯяд: “Агар падару модар дар синфҳои ибтидоӣ барои аз худ кардани барномаи таълимӣ муддатҳои тӯлониро барои бо кӯдаки худ дарс тайёр кардан сарф кунанд, пас ин мушкили кӯдак не, балки мушкили муассисаи таълимист. Чунин муассисаҳои таълимӣ на дар ғами хонанда, балки дар пайи боло бурдани нуфузи худу афзун кардани даромаданд. Мураккаб будани барномаи таълимӣ ин маънои беҳтар будани онро надорад. Он бояд тарзе омода шуда бошад, ки кӯдакро хаста накунад, ба дарку фаҳмиши кӯдак наздику мувофиқ таҳия шуда бошад. Масалан, хонандаи синфи 1 барои тайёр кардани вазифаи хонагӣ аз 15 то 45 дақиқа вақт бояд сарф кунад”.
КӮДАКОНРО ҶАЗО ДИҲЕМ?
Мутахассисон мегӯянд, кӯдаконро ҷазо додан мумкин ва баъзан ҳатмӣ аст. Аммо бо усули хеле содаву таъсирбахш. Масалан, шумо бо кӯдаки худ маслиҳат кардед, ки то аз кор омаданатон дарсҳояшро тайёр мекунад, хӯрокашро мехӯрад ва хонаро ба тартиб меорад. Аммо вақте вориди хона мешавед, мебинед, ки ӯ на ба хӯрок даст расондаасту на ашёи титу парешони хонаро ҷамъ кардааст ва рӯ ба боло хобидаву чашм аз планшет ё телефон намеканад. Муҳим он аст, ки доду фарёд набардошта, бо суханҳои қабеҳ ӯро дашному таҳқир накунед, балки оромона ба паҳлуяш нишаста, ӯро ба оғӯш гирифта, бигӯед: “Ман туро хеле дӯст медорам, аммо ту дигар ин телефонро ҳаргиз намебинӣ”. Ва метавонед як телефони одии бе интернет ба дасташ диҳед. Кӯдак аллакай муҷозоти сангин шуд. Дигар ҳоҷати дашному қаҳр кардану доду фарёд нест.
“БА КӮДАК ЧӢ ГУНА ЗИСТАНРО НАОМӮЗЕД!”
- Баъзан волидон ба кӯдак чӣ гуна зистанро нишон додан мехоҳанд. Аммо ин усули тарбия нест, - мегӯяд Баҳринисо Пирова, собиқадори соҳаи маориф аз ноҳияи Рӯдакӣ. – Ин натиҷа намедиҳад, чун кӯдакон тақлидкориро дӯст медоранд. Чӣ кор кардану чӣ кор накардан, чӣ хуб асту чӣ бад ва монанди инро кӯдакон на аз сухану насиҳатҳои волидон, балки аз шеваи рафтору тарзи зисти онҳо ёд мегиранд. Масалан, агар падар ба писар садҳо бор таъкид кунад, ки нӯшокии спиртӣ истеъмол накун, аммо худаш истеъмол кунад, ё сигор накаш бигӯяду худ сигор кашад, писарони чунин ашхос шаробнӯшу сигоркаш мешаванд.
АГАР КӮДАК...
Аз андешаву пиндор ва машварати аксари ҳамсуҳбатон ҳамин чиз кашф шуд, ки волидон бояд бо фарзандони худ дар бораи чӣ будани зиндагӣ суҳбат кунанд, на дар бораи чӣ гуна зистан. Агар падару модар бо фарзанди худ танҳо аз мушкилот бигӯянд, дар ҳаёти ӯ мушкилот зиёд мешавад. Агар кӯдак кӯшиш кунад ки калонсолонро фиреб диҳад, пас ӯ солим нест. Ва ҳатман сабабҳои инро ҷустуҷӯ кардан даркор аст. Чун кӯдаки солим бе қаллобию фиребкорӣ, бебокона ва мустақилона кореро анҷом медиҳад. Хуб аст, ки ба ҷои суханони “Ту одами хуб нестӣ”, “Ба фикрам, ин корат чандон хуб нест”, “Ман мехостам, ки чунин мекардӣ” ва монанди инро кор фармоем.
Кӯдак бояд дар ҳама ҳолат эҳсос намояд, ки волидонаш одамони қавӣ, дилсӯз ва меҳрубонанд, нафароне ҳастанд, ки дар ҳама ҳолат онҳоро ҳимоя карда метавонанд ва муҳимтар аз ҳама ӯро хеле дӯст медоранд.
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед