Бино ба иттилои Кумитаи кор бо занон ва оилаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон соли 2023 дар кишвар 76,4 ҳазор никоҳ ба қайд гирифта шудааст, ки ин шумора нисбати як соли қабл 5 ҳазору 642 адад зиёд аст.

Ҳамзамон, дар соли 2023 шумораи бекоршавии ақди никоҳ дар кишвар 10 ҳазору 298 ададро ташкил медиҳад, ки дар муқоиса бо соли 2022, 3 ҳазору 578 (10 298) адад камтар аст.

Ҳукумати кишвар талош ба харҷ медиҳад, то шумораи онро камтар гардонад. Вале ба гуфтаи коршиносон бо вуҷуди кам гардидани шумораи бекоршавии ақди никоҳ он ҳоло ҳам нигаронкунанда боқӣ мемонад.

Коршиносон сабабҳои вайроншавии оилаҳои ҷавонро аксаран ба набудани якдигарфаҳмӣ байни зану шавҳар, натиҷаи тарбияи нодурусти фарзандон дар оила, паст будани маърифати оиладории ҷавонон, паст будани сатҳи иқтисодии оила, мудохилаи ноҷои хешу табор ва волидон, никоҳи хешутаборӣ, муҳоҷирати меҳнатӣ, беморӣ ва безурётӣ рабт медиҳанд.

Тибқи маълумоти расмӣ ҷудошавии оилаҳо аз ҳама зиёд дар вилояти Суғд ва Хатлон ба қайд гирифта шудааст. Шумораи ақди никоҳ низ бештар ба ин вилоятҳо нисбат дода мешавад. Соли гузашта шумораи бекоршавии ақди никоҳ дар Душанбе ва ВМКБ камтар ба қайд гирифта шудааст.

Дар мавриди яку якбора кам гардидани шумораи бекоршавии ақди никоҳ ва қонеъкунанда будан ё набудани он андешаҳо гуногун аст. Баъзеҳо онро хуб ва баъзеҳо баръакс, онро ҳоло ҳам ташвишовар медонанд.

Сабоҳат Рустам, мудири бахши иттилооти Кумитаи кор бо занон ва оилаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон чунин мешуморад, ки кам гардидани бекоршавии ақди никоҳ дар соли 2023 аз як тараф хуб бошад, вале ин омор ҳанӯз ташвишовар аст, чунки пош хӯрдани оилаҳо ба ин миқдор барои ҷомеаи имрӯзаи мо, ки ҷомеаи ҳуқуқбунёд, дунявӣ ва демократӣ аст, ҳоло ҳам нигаронкунанда мебошад. Ӯ яке аз сабабҳои кам шудани шумораи бекоршавии ақди никоҳро дар корбарии бевоситаи ин ниҳод медонад.

Ҷомеашиносон мегӯянд, кам гардидани шумораи бекоршавии ақди никоҳ дар соли 2023 ҳарчанд падидаи мусбат ба ҳисоб равад, вале он ҳанӯз нигаронкунанда аст. Ҷомеашинос Тоҳир Умаров низ ин шумораро қонеъкунанда намеҳисобад.

Ин ҷомеашинос барои пешгирӣ ва ё кам намудани шумораи бекоршавии ақди никоҳ нақши оиларо муҳим мешуморад. Ӯ гуфт:

- Яке аз тадбирҳои судманд, ин тарбия ва корҳои фаҳмондадиҳиро нахуст аз оила бояд оғоз кард. Чун таъсири оила нисбат ба дигар ниҳодҳо назаррастар аст. Инчунин, ҷавонони мо ҳоло ҳам беомодагӣ оила барпо мекунанд. Онҳоро лозим аст, ки қабл аз хонадоршавӣ аз нозукиҳои оиладорӣ огаҳӣ пайдо кунанд ва баъд хонадор шаванд. Дар баробари ин, бар зидди никоҳи хешутаборӣ ва дигар омилҳои таъсиррасон мубориза бурдан лозим аст. Аз ин сабаб корҳои фаҳмондадиҳиро бештар ба роҳ мондан лозим аст ва ба ҷавонон дар лаҳзаҳои душвор маслиҳати дуруст бояд дод.

Дар мавриди оиладориву пешгирии ҷудошавии оилаҳо назарҳо мухталифанд. Қисме тарафдори онанд, ки пеш аз хонадоршавӣ ба ҷавонон нозукиҳои оиладорӣ фаҳмонида шавад, то онҳо дар оянда ба мушкилиҳо дучор наоянд. Бархеи дигар тарафдори онанд, ки волидон пеш аз хонадоркунии фарзандони худ нозукиҳои оиладориро ба онҳо омӯзонанд.

Туҳфа Умарова, собиқадори соҳаи маориф иброз медорад, ки вақте духтару писар тасмими издивоҷ мекунанд, бояд қабл аз оиладорӣ ҳамдигарро хуб омӯзанд. Хуб мешавад, агар ҷавонҳо пеш аз хонадор шудан, як муддат бо ҳамдигар суҳбат ороставу аз хислатҳо, нақшаву ниятҳо ва хоставу имконоти ҳамдигар огаҳ гарданд. Чун дигар он замонҳое нест, ки домод арӯсро бори нахуст дар таги чодари арӯсӣ медиду дигар “тан ба тақдир медод”.

- Зиёданд нафароне, ки як умр бо шахси дилнохоҳ ба хотири волидон, ба хотири фарзандон ва дигар чизҳо зиндагӣ намуда, оқибат дар пиронсолӣ фаҳмидаанд, ки хатои нобахшиданӣ анҷом медиҳанд. Ҷавонони имрӯза имконоти васеи интихобро доранд. Албатта, калонсолон низ бояд онҳоро роҳнамоӣ кунанд, вале интихобро бояд худи ҷавон кунад ва ҳатман дурандеш бояд буд. Барои кам шудани пошхӯрии оилаҳо ҷавононро мебояд мулоҳизакор бошанд ва вақте интихоб мекунанду оиладор мешаванд, бояд сабур бошанд, набояд фаромӯш кунанд, ки оила аз шумори муқаддасотест, ки хиёнат ба он нобахшиданист. Моро мебояд имрӯз на омилҳои пошхӯрии оилаҳо, балки омилҳои мустаҳкаму пойдор мондани оилаҳоро дарёфт ва ташвиқ кунем. Тавре дар боло ишора кардам, ҳамдигарро хуб омӯхтан, ҳамдигарро хуб шинохтан, ҳазар аз дурӯғу риё ва эҳтироми байниякдигарӣ аст, - гуфт ӯ.

Сабоҳат Рустам иброз медорад, ки аз ҷониби Кумитаи кор бо занон ва оилаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ва зерсохторҳои он дар вилоят ва шаҳру ноҳияҳои ҷумҳурӣ мунтазам чорабиниҳои иттилоотӣ, семинару тренингҳо ва суҳбату вохӯриҳо, корҳои ташвиқотию тарғиботӣ гузаронида мешавад, ки мақсад аз он паст намудани раванди омилҳои номатлуб аз пошхӯрии оилаҳо сар карда, то пешгирӣ намудани хушунати хонаводагӣ ва содир намудани ҷиноят аз ҷониби занон ва аъзоёни оила мебошад.

Гулафшон КАРИМОВА, “ҶТ”