Дар баробари даҳҳо мушкилоте, ки имрӯзҳо блогерони тоҷикро домангир аст, умдатарини онҳо риоя нашудани оддитарин қавоиди забон дар гуфторашон аст. Дар фазои интернет имрӯз аз ҷониби блогерон бештар наворҳое паҳн мегарданд, ки дар онҳо суханҳои ғайри қобили қабулро бештар истифода менамоянд. Онҳо ҳарфҳои кӯчагӣ ва қабеҳро ба қавле муд сохта, оҳиста-оҳиста ба гуфтори мардум ворид мекунанд. Ин гуна ибораву жаргонҳо характери оммавӣ гирифта, ҳарчанд бар зиёни ҷомеаанд, аммо ба таври ғайричашмдошт паҳн мегарданд. Чӣ сабаб аст, ки имрӯз блогерони мо наворҳои дороӣ дағалгуфториро бештар нашр менамоянд? Барои дуруст ҳарф задани блогерон бо забони тоҷикӣ чӣ чораҳо бояд андешид?

Мо перомуни ин мавзуъ бо блогери фаъ-ол Меҳроҷиддин Холов ҳамсуҳбат шудем, ки дар шабакаи иҷтимоии Instagram фаъол буда, саҳфааш зиёда аз 24 ҳазор обуначӣ дорад. Дар саҳифаи мавсуф наворҳои дорои суханҳои пастмазмун ва ғайриахлоқӣ бештар ба назар мерасад. Ӯ сабабро дар он медонад, ки ҷомеа чунин контентҳоро хуш мепазираду ин гуна наворҳо талабгори зиёд доранд.

Ҷомеашиносон низ андешаҳои блогерро дастгирӣ карда, бар ин назаранд, ки дар воқеъ таваҷҷуҳи наврасону ҷавонон ба чунин наворҳо зиёд буда, бо пайравӣ кардан ба онҳо худро ҳамқадами замон медонанд.

- Суханҳое, ки бештар дар наворҳои блогерони мо ба назар мерасад, қариб ҳама ҷавонон истифода мебаранд. Ба андешаи ман ин суханҳо наванд. Ҳама чизи нав ба мо - ҷавонон писанд аст. Ҳамкурсонам дар донишгоҳ чунин суханҳоро истифода мебаранд. Ва ман низ мехоҳам мисли ҳамкурсонам ҳамқадами замона бошам. Ҳатто бархе аз омӯзгоронамон чунин суханҳои блогеронро тақлид мекунанд. Як устодам бо ҳазл дар дарс мегӯяд, ки “бачоҳои ёш бас кунетон”. Устод, ки гуфт, албатта мо шогирдон низ мегӯем, - иброз дошт донишҷӯ Назаралӣ Ҳотамов.
Тасаввур намоед, ки ҳатто имрӯз суханҳои блогерон вирди забони омӯзгорони муассисаҳои олии таълимист. Ҳатто онҳое, ки аз ахлоқу тарбия мегӯянд, сухани як нафари аз кӯча омадаро дар дарси худ истифода мебарад. Ин албатта боиси таассуф ва нигаронист.

Ҷомеашинос Беҳрӯ Насурова бобати ин масъала мегӯяд, ки барои таъсир нарасонидани чунин наворҳо ба мафкураи наврасону ҷавонони бояд назорат аз болои блогерон ҷиддитар карда шавад.

- Блогероне, ки бештар наворҳои дороӣ алфози қабеҳро дар фазои интернетӣ нашр менамоянд, аз одоби шарқиёна пурра дур мебошанд. Бояд наврасону ҷавонон эҳсос намоянд, ки барои ҳар як сухане, ки мегӯянд, ҷавобгаранд, - гуфт ҷомеашинос Б. Насурова.

Қариб ҳамарӯза дида мешавад, ки бархе аз блогеронро барои дар шабакаҳои иҷтимоӣ паҳн кардани наворҳои дороӣ суханҳои пастмазмун ва ғайриахлоқидошта ба ҷазои маъмурӣ мекашанд, аммо новобаста аз ин бисёри блогерон барои ҷайби худро пур намудан даст ба чунин кирдорҳо мезананд.

Ин гурӯҳ харобкунандагони маънавиёт бо вуҷуди оне ки ба маънавиёти ҷомеа ва фарҳангу забони мо таъсири бади худро расонида истодаанд, аз пешаи худ ифтихорманд низ ҳастанд.
- Ҳар нафаре бо кадом роҳе набошад, зиндагиашро пеш мебарад. Муҳим зиндагиро пеш барад ва дар зиндагӣ хушбахт ва осуда бошад шуд. Ин ки нафаре дар бораи мо блогерон сухане мегӯяд, бароямон фарқ надорад, - мегӯяд блогер М. Холов.

Коршиносону мутахассисони соҳа сабаби истифода намудани жаргонҳои блогеронро дар ҳувияти пасти миллӣ ва бедонишии онҳо мебинанд. Аксари дигари блогероне, ки бо алфози қабеҳ суҳбат мекунанд, аз доираи маърифат ва фарҳанг дуранд.

Зулфониён Раҳим, сардори шуъбаи танзими истилоҳоти Кумитаи забон ва истилоҳоти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон мегӯяд, ки нафари бофарҳанг ва бомаърифат ҳеҷ гоҳ бо алфози қабеҳ ҳарф намезанад. Чунки вай фарҳанги баланди гуфтор дорад.

- Барои пешгирӣ ва аз байн бардоштани дағалгуфтории блогерон бояд аз ҷониби шабакаҳои телевизионӣ ва радиоӣ барномаҳои фарҳанги муошират дар доираи забони адабии гуфтугӯӣ таҳия ва нашр карда шавад. Чунин барномаҳо барои насли наврасу ҷавон пайваста пешкашӣ омма гардонда шавад. Ба ин васила забони муоширати мардум беҳтар мегардад. Агар чунин карда нашавад, гуфтори мардум аз қолаби худ баромада, фарҳанг ва маънавиёти мардум осеби ҷиддӣ мебинад, - мегӯяд З. Раҳим.

Хулоса имрӯз агар мо пеши роҳи чунин блогеронро нагирем, дур нест он замоне, ки мо тамоми арзишҳоро аз даст диҳему қабеҳгуфторӣ миёни мардум ба қавле муд шавад. Ва фарзанд бо волидону наздикони худ дағалона гуфтугӯ намояду забони ноби тоҷикӣ осеби ҷиддӣ бинад.

Таҳмина ЮСУФӢ,
“ҶТ”