Танбалӣ ҳама корро душвор мекунад.  (Бинёмин Франклин, сиёсатмадори амрикоӣ)

Танбалӣ чист? Вожаи бисёр пуристифода бо навъҳои гуногуни корбурд дар зиндагии башарӣ. Ба таври куллӣ танбалӣ гурез аз корҳоест, ки лозим ба анҷоманд. Он далелҳои сершумор дорад. Масалан, баъзе корҳо хастакунандаанд. Он қадар хастакунандаанд, ки анҷоми онҳо душвор мешавад, ё гоҳе анҷоми кор ба таври инфиродӣ мушкил аст ва дар натиҷа ангезаи шурӯи кор аз даст меравад.          

Далели танбалӣ ҳар чизе ки бошад, бояд барои дармони он иқдом кард. Бо дармони танбалӣ энергияи шигарфе ба зиндагии мо ворид мешавад ва бо шодию нишоте, ки рафъи танбалӣ меорад, зиндагӣ зеботар хоҳад шуд.

Мутахассисони соҳаҳои равоншиносиву ҷомеашиносӣ барои дармони танбалӣ роҳҳои зиёдеро дар пешорӯи мо қарор медиҳанд, ки бо амал кардан бо онҳо мо метавонем, аз танбалӣ раҳо ёфта, ба зиндагии худ зебоӣ бахшем.

1. Мушкили аслиро пайдо кунед

Ҳар вақте танбалӣ “суроғатон омад”, лаҳзае тааммул кунед. Бубинед мушкил куҷост ва танбалӣ аз куҷо пайдо шудааст. Зеро танбалӣ ба таври кул як нишона ё бемориест, ки бояд иллати он кашф ва дармон шавад. Далелҳои мухталифе барои танбалӣ вуҷуд дорад, ки беангезагӣ, хастагӣ ва тарс аз ҷумлаи онҳоянд.

2. Мушкили кашфшударо ҳал кунед

Вақте ки дарёфтед, танбалиатон аз куҷо реша гирифтаасту иллати он чист, барои рафъи он иқдом кунед. Ва ҳангоми дармони танбалӣ аз ин роҳҳо истифода баред:
- агар иллати танбалии шумо хастагӣ аст, ба худатон каме истироҳат диҳед. Ҳама ба истироҳат ва оромиш ниёз дорад! Агар вақти шумо танг аст, бояд ҳатман аз баҳри баъзе корҳо бароед ва истироҳат кунед;

- агар дар корҳои мухталиф ғарқ шудаед ва он корҳои шуморо гиҷ кардаанд, саъй кунед, ки корҳоро ба қисмҳои кӯчак тақсим карда, авлавиятдоштаҳоро ба зудӣ анҷом диҳед;
- гоҳе вақтҳо аз чизе зарба мехӯред ва эҳсосоти шумо захмдор мешавад. Ё баъзе ҳолатҳо нороҳатиҳое пешорӯятон қарор мегирад, ки рӯҳатонро озурда мекунад ва ангезаи фаъолиятро аз шумо мегирад. Дар ин ҳолат бояд барои беҳбудӣ ба худ замон бидиҳед ва сипас барои дармони танбалии худ иқдом кунед.

3. Назмро дар зиндагиатон ҷорӣ кунед

Беназмӣ ва ошуфтагӣ энергияи зиёди одамро талаф мекунанд. Ба вижа вақте атрофи шумо ба ҳам рехтаву номураттаб аст, ангезаи корро аз даст хоҳед дод. Хонаи номураттаб, мошин ё мизи кории ба ҳам рехта боиси барҳам хӯрдани назми зеҳнӣ мешавад ва барои раҳоӣ аз ин даргирии зеҳнӣ мекӯшед, ки ба осонтарин роҳ, яъне иҷтиноб аз ҳалли масъала ва танбалӣ рӯй биёред.

4. Мусбатандеш бошед

Мағзи сари шумо ба таври шигифтангезе он чиро, ки бар ӯ такрор ба такрор гуфта мешавад, бовар мекунад. Вақте мудом худро танбал, нотавон ва беангеза тасаввур мекунед, мағзи саратон ин сифатҳоро аз худ мекунад ва қудрати тағйирро аз шумо мегирад. Аз ин сабаб манфинигарӣ боиси танбалӣ мегардад.

5. Имрӯзро дарёбед

Бештари мо дар орзуи оянда ва таассуфи гузашта имрӯзро қурбонӣ мекунем. Лаҳзаҳои хуби зимистонро дар ҳаёҳуи расидан ба баҳор аз даст медиҳем. Роҳи сафарро нодида мегирем ва фақат ба охири масир меандешем. Дар ҳоле ки арзиши лаҳзаҳо бештар аз онест, ки тасаввур мекунед. Барои дармони танбалӣ боз кардани дарвозаҳои фикр ба самти уфуқҳои равшан ҳатмист. Пас, аз имрӯз шуруъ кунед, то талаф нашавад.

6. Дурнамо дошта бошед

Афзалиятҳои тарк ва дармони танбалиро дар зеҳни худ тасаввур кунед. Саъй кунед, ба имтиёзҳое, ки ҷаҳду талош бароятон ба армуғон меорад, фикр намоед. Бо дар назар гирифтани манфиатҳо, оянда ва дурнамои равшан тавони шумо барои шурӯи фаъолиятҳо дучанд мешавад. Дар ин ҳол дармони танбалӣ кори душворе нахоҳад буд.

7. Бо шодӣ аз хоб бархезед

Рахти хоби гарм ва болине, ки комилан ба ҳолати дилхоҳ зери саратон қарор дорад, дарак аз як вазъи идеалӣ медиҳад. Ва вақте ки дар ҳамин ҳол занги соат садо медиҳад ва шумо ҷумлаи “5 дақиқа пас бармехезам”-ро ба худ мегӯед, аллакай нишон аз оғози рӯзест, ки то бегоҳ бо танбалӣ ба сар мебаред. Мутахассисон муътақиданд, ки ин кор бадтарин амал аст барои оғози як рӯзи хуш. Барои дармони танбалӣ дар оғози субҳ бояд бо шунидани аввалин занги соат якбора ва бо энергияи тоза аз бистар боло шавед. Ҳарчи субҳро бонишоттар оғоз кунед, рӯзи беҳтаре хоҳед дошт.

8. Ҳадафҳои дастёфтанӣ барои худ таъйин кунед

Барои худ ҳадаф дошта бошед. Ҳадафҳое, ки қобили дастёбианду барои талош кардан ба шумо ангеза медиҳанд. Барои оне ки рӯҳафтода нашавед, ҳадафҳоятонро дар таносуби истеъдоду маҳорататон тарҳрезӣ кунед. Барои мисол, агар шумо то ҳоло ба ҳеҷ навъи варзиш машғул нестед ва нақша кашед, ки дар як соли баъдӣ қаҳрамони олимпӣ мешавед, албатта ин ҳадаф ғайри мантиқӣ ва ношуданист.

Ҳадафу барномаҳои худро бинависед. Ҳисоби корҳоро аз даст надиҳед. Саъй кунед, ки мизони пешрафти худро баррасӣ ва мулоҳиза намоед. Дар ин сурат зеҳнатон ҳамоҳангии хубе барои пайгирии кору фаъолиятҳо пайдо мекунад. Дар ин сурат ба ҷое хоҳед расид, ки “танбалӣ” аз доираи луғоти шумо ҳазф мешавад.

Барои дармони танбалӣ бояд ангезаи худро дар мавриди мухталифи зиндагӣ қавӣ кунед. Метавонед орзуҳои худро ёддошт кунед. Дӯст доред ба чӣ нуқтае бирасед? Дӯст доред чӣ гуна зиндагӣ кунед? Вақтҳои фароғататонро чӣ гуна гузаронед? Чӣ миқдор даромад дошта бошед? Ҳамаро бинависед ва барои дастёбӣ ба ҳар кадоми онҳо талош кунед. Метавонед ҳадафу орзуҳоятонро рӯи қоғаз бинависед ва дар маърази дидагонатон бигузоред. Масалан, онҳоро рӯи экрани компютер, рӯи ҷевон ва ғайраҳо бичаспонед. Аз орзуҳоятон ҳарф бизанед ва ба худ бовар диҳед, ки ба онҳо даст меёбед. Чунин чашмандоз шуморо қувват мебахшад ва ҳаракат ба пешро ба шумо тақдим мекунад.

9. Арзишҳо ва ҳадафҳоятонро бозбинӣ кунед

Расидан ба ҳадафу орзуҳо талошу азхудгузаштанҳои зиёде металабад. Дар ин ҷо лозим аст, ки ба баъзе сахтиҳо тобовар бошем ва ҳадафи ниҳоиямонро фаромӯш насозем. Зеро дар ин ҳолат танбалӣ вориди роҳ мешавад ва моро ба бероҳагиҳо мекашонад. Пас, лозим аст, ки дар айни талош барои расидан ба ҳадафҳоятон гоҳе вақтҳо биистед ва таҷдиди қувва ва паймон кунед. Яъне мақсади аслиатонро ба хотир биоред ва худро бовар кунонед, ки барои ба мақсад расидан ҳама корҳои лозимаро анҷом хоҳед дод. Метавонед аз худ бипурсед, ки зарурати ҳадафҳоятон дар чист? Он дар зиндагиатон чӣ аҳамият дорад? Оё ба танҳоӣ аз уҳдаи иҷрои мақсади ниҳоӣ мебароед? Оё ба ҳамроҳе ниёз доред? Дар сурати ҷавоб пайдо кардан ба ин суолот ҷиддан дунболи ҳадаф шавед.

10. “Ман метавонам” шиоратон бошад

Шуруъ кунед. Даст рӯи даст нагузоред ва натарсед. Агар фикре дар сар доред, амалӣ кунед. Аз шикаст натарсед. Шикаст хӯрдан дар коре аз танбалӣ ва як ҷо нишастан беҳтар аст. Дар бадтарин шароит бо иқдом кардану шикаст хӯрдан таҷриба мегиред. Аммо бо танбалӣ рӯҳияи шумо хароб ва пучу беарзиш мешавад.

Ба худ бигӯед: “Ман метавонам”. Шикасту нокомиҳоро фаромӯш кунед ва мутмаин бошед, ки бо мусбатандешӣ ва талошварзӣ ба ҳар хостаи худ хоҳед расид. “Аммо” ва “агар”-ро канор бигузоред ва барои шуруъ танҳо ба худатон такя кунед. Дармони танбалӣ иқдом кардан аст. Беҳаракат ва сокит истодан шуморо ба чоҳи торики танбалӣ мефиристад.

11. Аз корҳои сода шурӯъ кунед

Осонтарин роҳ барои дармони танбалӣ ағоз кардан аз корҳои сода аст. Масалан, фардо тасмим доред, ба ҷое биравед, аммо ҳавсала надоред ва дар айни ҳол либосҳоятон ҳам тамизу дарзмол нокардааст. Кофист, ки корро аз дарзмол кардани либосҳоятон шуруъ кунед ва то қадри имкон вориди маҷро шавед.

Шуруъ кардан аз чизҳои сода, мисли душ гирифтан, дарзмол кардани либос ва амсоли ин аз беҳтарин равиш барои равшан кардани муҳаррики ҳаракат ба сӯи пешрафт ва гурез аз танбалит.

12. Варзиш кунед

Фоидаҳои варзиш васфношуданӣ аст. Аммо муҳимтарин фоидаи варзиш шодӣ ва шӯре аст, ки дар зиндагӣ ворид мекунад. Ҳангоми ба варзиш машғул шудан суръати ҷараёни хун афзоиш меёбад ва сохту сози бадан бештар мешавад. Шояд варзиши пагоҳирӯзӣ барои шумо душвор бошад, аммо кӯшиш кунед, ки ҳаддалимкон 15 дақиқа субҳгоҳон ба варзиш машғул гардед.

Ақли солим дар бадани солим аст. Бо доштани ҷисми солим тамоми зиндагиамон мавзун хоҳад шуд. Ҳар фард бояд дар як ҳафта ҳаддалимкон 150 дақиқа ба варзиш машғул шавад. Агар ин имкон дар барномаи зиндагии шумо нест, пас баъзе корҳоро канор бигузоред ва рӯ биоред ба варзиш.
Варзиш кардан дар навбати худ сатҳи энергияи баданро боло бурда, дар андак муддат боиси рушди шахсияти шумо хоҳад шуд.

(идома дорад)

Таҳияи
Хуршед ХОВАРӢ, “ҶТ”