ҶОМЕА
Ҷумъа 26 Апрел 2024 06:36
Пеш аз он ки дар бораи вайроншавии оилаҳо ҳарф занем, аввал бояд маълум кард, ки заминаи бунёди ин оилаҳо чӣ буд ва чаро барҳам хурданд? Сабаби пош хурдани оилаҳо дар кишвар пеш аз ҳама ба ҳаёти мустақилонаи ҳаёти оилавӣ омода набудани чавонон аст. Вақте ки ҷавонписар ё ҷавондухтар касб надорад, ҳунар надорад аз нигоҳи иқтисодӣ худашро таъмин карда наметавонад, чӣ ниёзе ба бунёди оила дорад? Аксари оилаҳои имрӯз аз ҳисоби падару модарон бунёд мешаванд. Ин гуфтаро бештари равоншиносони масоили оилавӣ таъкид мекунанд
Мутаассифона, ба чашм мерасад, ки барои пош хурдани оила ҳар ду тараф – ҳам мард ва ҳам зан гунаҳкоранд. Пеш аз ҳама бояд ҳар як модар ба хотири ояндаи дурахшони фарзандаш (духтараш) ӯро ҳам аз ҷиҳати ҷисмонӣ ва ҳам аз ҷиҳати ақлонӣ ба ҳаёти оилавӣ омода кунад. Ҳамин холигоҳи тарбия дар як гурӯҳ духтарони ҷавон ба он боис шудааст, ки вақте онҳо ба ҳаёти оилавӣ қадам мегузоранд, аз оддитарин маданияти рӯзгордорӣ бехабаранд. Ҳамин ноогоҳӣ ва бета-саввурот будан аз гардишҳои рӯзгору пасту баландиҳои он боис ба моҷароҳои доманадор дар оилаҳо ва парокандашавии онҳо гаштааст.
Агарчи оиладорӣ ҳодисаи муқаррарӣ менамояд, масъулия¬ти зиёд доштани онро фаромӯш набояд кард. Зеро оила пойдево¬ри ҷомеа, асоси пойдории насли инсон мебошад. Ҷомеашиносон оиларо ячейкаи хурди ҷамъият номида, таъкид доштаанд, ки ин¬сон тарзи муносибат бо афроди ҷомеаро маҳз дар муҳити оила меомӯзад. Аз ин рӯ, инсоне, ки аз муҳити оилаи солим маҳрум мемонад, на танҳо дар ҷомеа мавқеъ намеёбад, балки бо ҳамроҳ шудан ба ҳаёти ҷамъиятӣ мушкилиҳои бе ин ҳам зиёди ҷомеаро афзунтар мегардонад.
Ба муҳоҷирати меҳнатӣ раф¬тани аксарияти ҷавонон ва мар¬дони оиладор, бетаълим ва бе¬тарбият мондани насли наврас, вуҷуд надоштани қонуни муайяне доир ба танзими хушунатҳои хонаводагӣ, надонистани ҳуқуқи зану шавҳар, набудани китобҳо ва курсҳои омӯзишӣ доир ба ахлоқи оиладорӣ аз ҷумлаи омилҳое мебошанд, ки пойдории оилаҳоро таҳдид мекунанд. Мувофиқи ҳисоботи оморӣ, дар 9 моҳи соли ҷорӣ дар сатҳи Ҷумҳурӣ шумо¬раи талоқи оилаҳо ба 5 ҳазору 736 нафар расидааст, ки нисбат ба ҳамин давраи соли гузашта 747 адад зиёд мебошад. Коршиносон сабаби зиёд ҷудо шудани оилаҳоро дар муҳоҷирати мар¬дони тоҷик, телефонҳои мобилӣ, ақида ва ҷаҳонбинии духтарони ҳозираи тоҷик медонад. Аммо иддае аз коршиносон бар он ақидаанд, ки сабаби аслии зиёд шудани ҷудошавӣ сатҳи пасти вазъи иқтисодӣ ва шароити сан¬гини зиндагӣ низ ҳаст.
Дахолати ноҷои баъзе волидон низ ба ҷудошавии оилаҳои ҷавон оварда мерасонад. Оли¬мони амрикоӣ дар тадқиқоти худ, ки муддати 8 сол дар 30 кишвари олам андешаҳои 620 ҳазор мар-дони аз 15 то 59-соларо омӯхтанд, ба ин натиҷа расидаанд, ки мардони мусалмон назар ба пайра-вони динҳои дигар ба ҳамсарони худ содиқанд. Таҳқиқот нишон додааст, ки дар қиёс ба пайравони динҳои дигар мусалмонон беш¬тар пойбанди риояи аҳкоми динӣ дар мавриди оила ва хонавода ҳастанд. Ҳамзамон бо ин, мусал¬монон зиёдтар аз дигарон дар синну соли ҷавонӣ оила барпо мекунанд.
Аслан нафаре, ки оиладор ме¬шавад набояд оиларо ҳамчун во¬ситаи татмини нафс бинад, балки дарк кунад, ки оила муассисаи муқаддас буда, дар он афроди ҷомеа ба воя мерасанд. Барои барпо кардани оилаи мустаҳкаму устувор интихоби ҳамсар муҳим аст. Пеш аз ташкил кардани оила тарафайн бояд хислату характери якдигарро донанд ва ҳамеша дар нишебу фарози зиндагӣ дастгирӣ ҳамдигар бошанд. Барои бу¬нёд кардани оилаи мукаммал, бешубҳа, падару модар нақши муҳим дошта, намунаи оила ба ҳисоб мераванд. Онҳо бояд фи¬докор бошанд, ҳамеша дар фи¬кри дигарон бошанд, худпардаст набошанд, якдигарро ҳурмату эҳтиром намоянд, ҳамеша паҳлӯи хуби воқеаро бинанд, сабур бошанд ва хушмуомилаву беозор бошанд. Ҳама вақт унсурҳои маъ¬навиро дар мадди аввал гузоранд ва донанд, ки пулу мол, мақому мансаб, зебоиву шуҳрат абадӣ набуда, ҳеҷ вақт оиларо устувор нигоҳ намедорад. Дар баробари ин, волидайн бояд ҳамеша аз истеъмоли машруботи спиртӣ, қиморбозӣ, зинокорӣ ва дигар корҳои зишт дур бошанд, зеро агар дар ҷое, ки ин гуна аъмоли зишту гуноҳ мавҷуд бошад, он ҷо ҳузур, садоқат ва эътмод дида намешавад. Ин амалҳои зишт боиси гусаста шудани пайвандии оила ва рафоқату дӯстии аҳли оила мегардад. Донистани ҳақу ҳуқуқи ҳамдигар низ барои устувор нигоҳ доштани оила муҳим аст.
Ноила ВОҲИДОВА, "ҶТ"
Мутаассифона, ба чашм мерасад, ки барои пош хурдани оила ҳар ду тараф – ҳам мард ва ҳам зан гунаҳкоранд. Пеш аз ҳама бояд ҳар як модар ба хотири ояндаи дурахшони фарзандаш (духтараш) ӯро ҳам аз ҷиҳати ҷисмонӣ ва ҳам аз ҷиҳати ақлонӣ ба ҳаёти оилавӣ омода кунад. Ҳамин холигоҳи тарбия дар як гурӯҳ духтарони ҷавон ба он боис шудааст, ки вақте онҳо ба ҳаёти оилавӣ қадам мегузоранд, аз оддитарин маданияти рӯзгордорӣ бехабаранд. Ҳамин ноогоҳӣ ва бета-саввурот будан аз гардишҳои рӯзгору пасту баландиҳои он боис ба моҷароҳои доманадор дар оилаҳо ва парокандашавии онҳо гаштааст.
Агарчи оиладорӣ ҳодисаи муқаррарӣ менамояд, масъулия¬ти зиёд доштани онро фаромӯш набояд кард. Зеро оила пойдево¬ри ҷомеа, асоси пойдории насли инсон мебошад. Ҷомеашиносон оиларо ячейкаи хурди ҷамъият номида, таъкид доштаанд, ки ин¬сон тарзи муносибат бо афроди ҷомеаро маҳз дар муҳити оила меомӯзад. Аз ин рӯ, инсоне, ки аз муҳити оилаи солим маҳрум мемонад, на танҳо дар ҷомеа мавқеъ намеёбад, балки бо ҳамроҳ шудан ба ҳаёти ҷамъиятӣ мушкилиҳои бе ин ҳам зиёди ҷомеаро афзунтар мегардонад.
Ба муҳоҷирати меҳнатӣ раф¬тани аксарияти ҷавонон ва мар¬дони оиладор, бетаълим ва бе¬тарбият мондани насли наврас, вуҷуд надоштани қонуни муайяне доир ба танзими хушунатҳои хонаводагӣ, надонистани ҳуқуқи зану шавҳар, набудани китобҳо ва курсҳои омӯзишӣ доир ба ахлоқи оиладорӣ аз ҷумлаи омилҳое мебошанд, ки пойдории оилаҳоро таҳдид мекунанд. Мувофиқи ҳисоботи оморӣ, дар 9 моҳи соли ҷорӣ дар сатҳи Ҷумҳурӣ шумо¬раи талоқи оилаҳо ба 5 ҳазору 736 нафар расидааст, ки нисбат ба ҳамин давраи соли гузашта 747 адад зиёд мебошад. Коршиносон сабаби зиёд ҷудо шудани оилаҳоро дар муҳоҷирати мар¬дони тоҷик, телефонҳои мобилӣ, ақида ва ҷаҳонбинии духтарони ҳозираи тоҷик медонад. Аммо иддае аз коршиносон бар он ақидаанд, ки сабаби аслии зиёд шудани ҷудошавӣ сатҳи пасти вазъи иқтисодӣ ва шароити сан¬гини зиндагӣ низ ҳаст.
Дахолати ноҷои баъзе волидон низ ба ҷудошавии оилаҳои ҷавон оварда мерасонад. Оли¬мони амрикоӣ дар тадқиқоти худ, ки муддати 8 сол дар 30 кишвари олам андешаҳои 620 ҳазор мар-дони аз 15 то 59-соларо омӯхтанд, ба ин натиҷа расидаанд, ки мардони мусалмон назар ба пайра-вони динҳои дигар ба ҳамсарони худ содиқанд. Таҳқиқот нишон додааст, ки дар қиёс ба пайравони динҳои дигар мусалмонон беш¬тар пойбанди риояи аҳкоми динӣ дар мавриди оила ва хонавода ҳастанд. Ҳамзамон бо ин, мусал¬монон зиёдтар аз дигарон дар синну соли ҷавонӣ оила барпо мекунанд.
Аслан нафаре, ки оиладор ме¬шавад набояд оиларо ҳамчун во¬ситаи татмини нафс бинад, балки дарк кунад, ки оила муассисаи муқаддас буда, дар он афроди ҷомеа ба воя мерасанд. Барои барпо кардани оилаи мустаҳкаму устувор интихоби ҳамсар муҳим аст. Пеш аз ташкил кардани оила тарафайн бояд хислату характери якдигарро донанд ва ҳамеша дар нишебу фарози зиндагӣ дастгирӣ ҳамдигар бошанд. Барои бу¬нёд кардани оилаи мукаммал, бешубҳа, падару модар нақши муҳим дошта, намунаи оила ба ҳисоб мераванд. Онҳо бояд фи¬докор бошанд, ҳамеша дар фи¬кри дигарон бошанд, худпардаст набошанд, якдигарро ҳурмату эҳтиром намоянд, ҳамеша паҳлӯи хуби воқеаро бинанд, сабур бошанд ва хушмуомилаву беозор бошанд. Ҳама вақт унсурҳои маъ¬навиро дар мадди аввал гузоранд ва донанд, ки пулу мол, мақому мансаб, зебоиву шуҳрат абадӣ набуда, ҳеҷ вақт оиларо устувор нигоҳ намедорад. Дар баробари ин, волидайн бояд ҳамеша аз истеъмоли машруботи спиртӣ, қиморбозӣ, зинокорӣ ва дигар корҳои зишт дур бошанд, зеро агар дар ҷое, ки ин гуна аъмоли зишту гуноҳ мавҷуд бошад, он ҷо ҳузур, садоқат ва эътмод дида намешавад. Ин амалҳои зишт боиси гусаста шудани пайвандии оила ва рафоқату дӯстии аҳли оила мегардад. Донистани ҳақу ҳуқуқи ҳамдигар низ барои устувор нигоҳ доштани оила муҳим аст.
Ноила ВОҲИДОВА, "ҶТ"
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед