ҶОМЕА
Ҷумъа 08 Ноябр 2024 03:13
Падар сигор мекашад – фарзанд ранҷ мебарад
Донишмандон муқаррар намудаанд, ки сигор кашидани мардон ба ҳомила шудани ҳамсар ва тифли батни ӯ хавфу хатар дорад, аз ҷумла хавфи ба диққи нафас (астма) гирифтор шудани фарзанди ояндаро чандин маротиба меафзояд.
Маълум аст, ки бисёр занон, алалхусус, агар онҳо донишу маъри¬фати тиббӣ дошта бошанд, то ҳомиладорӣ ва дар давоми ҳомиладорӣ ба саломатӣ, ба шеваи зиндагии хеш эътибори махсус медиҳанд. Онҳо мекӯшанд ғизоҳое истеъмол намоянд, ки таркибашон аз витаминҳо бой бошад, ба тану ҷони худашон ва тифли батнашон фо¬ида орад, аз ҳар гуна гапу корҳои беарзиш асабӣ намешаванд, ҳар сари чанд вақт аз муоинаи табибон мегузаранд ва аз рӯйи маслиҳати онҳо амал мекунанд. Ин бисёр хуб ва шоистаи таҳсин мебошад. Оё мардон дар ин давра, яъне барои бе ҳеҷ нуқс ҳомила шудани ҳамсар ва солим инкишоф ёфтани тифли батни ӯ ягон масъулият бояд ҳис кунанд ё на?! Ҳоҷат ба исбот нест, ки дар тасаввури аксари мардон ин масъалаҳо намеғунҷад ва ба он аҳамият ҳам намедиҳанд. Аммо му¬тахассисон ин андешаҳои ғалатро рад намуданд ва собит сохтанд, ки таъсири падарон ба саломатии фарзанди оянда аз модарон камтар нест. Донишмандон дар ҷараёни омӯзиш муайян намуданд, ки сигор¬кашии падарон ба пайдо шудани тифл ва инкишофи минбаъдаи он дар батн, ба солимии узвҳои нафаскашии ӯ сахт таъсир мерасонад, боиси инкишофи диққи нафаси ғайриаллергиявӣ дар байни кӯдакон гашта, ба сифати тухмҳуҷайраҳо, нутфа ва минбаъд ба ҷанин таъсири ногувор мерасонад.
Сигоркашии волидайн яке аз омилҳои асосии марги нобаҳангоми тифлон дониста шудааст ва ин ба сатҳи баланди бемориҳои распираторӣ, аз ҷумла бронхит, шамолкашӣ ва газаки шуши (пнев-мания) кӯдакон алоқаманд мебошад.
Дар як тадқиқоти дигар донишмандон муайян карданд, ки агар падар дар як рӯз 20 дона сигор кашад, беш аз 30 дарсад хавфи он мавҷуд аст, ки фарзанди ояндаи ӯ ба бемориҳои саратонӣ мубтало хоҳад шуд, ҳол он ки чунин хавф ба ҷони фарзандони шахсоне, ки сигор намекашанд, таҳдид намекунад. Хавф боз ҳам бештар меафзо¬яд, агар падар аз шумораи зикршуда зиёдтар сигор кашад.
Чанд далелро аз омор барои андеша ба хонандагони арҷманд пешниҳод мекунем:
- Дар ҷаҳон бар асари тамоку дар ҳар 6 сония як кас ҷони худро аз даст медиҳад, дар як шабонарӯз 10 ҳазор нафар, дар як сол бошад 3,5 миллион нафар.
- Тадқиқот собит сохт, ки агар фавт аз сирояти ВИЧ/СПИД, бемо¬рии сил, оризаҳои ҳомиладорӣ ва таваллуд, фалокати садамаҳои нақлиётӣ, ҳодисаҳои худкушӣ ва кушторро дар якҷоягӣ ҷамъ оварем ҳам, наметавонем онро ба фавт аз таъсири тамоку баробар созем.
- Тамокукашӣ дар кишварҳои ҳолати рушд нисбат ба кишварҳои мутараққӣ бештар ба мушоҳида расидааст.
- Тамоку таъсири машруботи спиртиро ду баробар меафзудааст.
- Дар дуди тамоку беш аз 4000 моддаҳои зараровари кимёӣ вуҷуд дорад, ки 40 намуди он таъсири бениҳоят сахт доранд ва дар охир ба саратон мубтало месозанд.
- Таъсири як қуттӣ сигор дар як шабонарӯз баробар аст ба 500 радиатсиияи рентген дар як сол.
- Никотини таркиби тамоку баъд аз 7 сонияи кашидани он ба мағзи сар таъсир расонида, ҳаҷми рагҳои хунгардро танг месозад ва таъмини майнаи сарро бо оксиген кам менамояд. Танг шудани ҳаҷми рагҳои хунгард пӯстро пажмурдаю бенур мегардонад. Никотин мис¬ли маводи мухаддир касро ба вобастагӣ мерасонад.
- Собит шудааст, ки 90 дар сади фавт аз саратони шуш, 75 дар сади фавт аз бронхит ва эмфизема, 25 дар сади фавт аз бемориҳои дил маҳз ба тамокукашӣ вобаста мебошанд. Шахсони тамокукаш ба ҳисоби миёна 15 соли ҳаёти худро дидаву дониста кӯтоҳ мекунанд.
- Тамокукашӣ занонро ба безуриётӣ мубтало месозад, дар онҳо бемориҳои илтиҳоби узвҳои занона бешатар мушоҳида мешавад. Генекологи олмонӣ Берхнард тақрибан 6000 занро ташхис намуда, ба хулосае омадааст, ки хавфи безуриётӣ дар занони сигоркаш 42 дарсад, вале дар заноне, ки ин одати номақбулро надоранд, ҳамагӣ 4 дарсадро ташкил медиҳад. Тамоку на танҳо ба ҷисму ҷони зан, балки ба тифли батнаш низ сахт зарар мерасонад. Занони сигоркаш пеш аз вақт ба ҳусну ҷамоли хеш зарба мезананд, пиру фартуту нозебо мешаванд.
Гуфтем ва боз ёдрас мешавем, ки тамоку вобастагиро ба вуҷуд меорад, яъне кашидани тамоку одат мешавад, одати бисёр сахту ҳалокатовар, ки тарки он кори саҳлу осон нест. Кам нестанд одамо¬не, ки аз ин одати бад сахт дар ранҷу азобанд, ангушти пушаймонӣ мегазанд, роҳу воситаҳои даст кашидан аз онро меҷӯянд. Табибон бар он ақидаанд, ки дар ин роҳ пеш аз ҳама азму иродаи матин, са¬бру субот, устуворию пойдорӣ роли ҳалкунанда мебозад. Таманно дорем, ҳамаи онҳое, ки бо сабабҳои гуногун даст ба тамоку задаанд, бахусус ҷавонон зудтар худро аз банди марговари тамоку озод на¬моянд ва шеваи солими зиндагиро пеш гиранд, зеро роҳи наҷот ва зиндагии шоиставу арзанда маҳз дар ҳамин аст ва умед аст, ки дар ин роҳ ғолиб мешаванд.
Илҳом АЙМАТОВ,
табиби оилавӣ, мудири шуъбаи Маркази саломатии №4-и шаҳри Душанбе
Донишмандон муқаррар намудаанд, ки сигор кашидани мардон ба ҳомила шудани ҳамсар ва тифли батни ӯ хавфу хатар дорад, аз ҷумла хавфи ба диққи нафас (астма) гирифтор шудани фарзанди ояндаро чандин маротиба меафзояд.
Маълум аст, ки бисёр занон, алалхусус, агар онҳо донишу маъри¬фати тиббӣ дошта бошанд, то ҳомиладорӣ ва дар давоми ҳомиладорӣ ба саломатӣ, ба шеваи зиндагии хеш эътибори махсус медиҳанд. Онҳо мекӯшанд ғизоҳое истеъмол намоянд, ки таркибашон аз витаминҳо бой бошад, ба тану ҷони худашон ва тифли батнашон фо¬ида орад, аз ҳар гуна гапу корҳои беарзиш асабӣ намешаванд, ҳар сари чанд вақт аз муоинаи табибон мегузаранд ва аз рӯйи маслиҳати онҳо амал мекунанд. Ин бисёр хуб ва шоистаи таҳсин мебошад. Оё мардон дар ин давра, яъне барои бе ҳеҷ нуқс ҳомила шудани ҳамсар ва солим инкишоф ёфтани тифли батни ӯ ягон масъулият бояд ҳис кунанд ё на?! Ҳоҷат ба исбот нест, ки дар тасаввури аксари мардон ин масъалаҳо намеғунҷад ва ба он аҳамият ҳам намедиҳанд. Аммо му¬тахассисон ин андешаҳои ғалатро рад намуданд ва собит сохтанд, ки таъсири падарон ба саломатии фарзанди оянда аз модарон камтар нест. Донишмандон дар ҷараёни омӯзиш муайян намуданд, ки сигор¬кашии падарон ба пайдо шудани тифл ва инкишофи минбаъдаи он дар батн, ба солимии узвҳои нафаскашии ӯ сахт таъсир мерасонад, боиси инкишофи диққи нафаси ғайриаллергиявӣ дар байни кӯдакон гашта, ба сифати тухмҳуҷайраҳо, нутфа ва минбаъд ба ҷанин таъсири ногувор мерасонад.
Сигоркашии волидайн яке аз омилҳои асосии марги нобаҳангоми тифлон дониста шудааст ва ин ба сатҳи баланди бемориҳои распираторӣ, аз ҷумла бронхит, шамолкашӣ ва газаки шуши (пнев-мания) кӯдакон алоқаманд мебошад.
Дар як тадқиқоти дигар донишмандон муайян карданд, ки агар падар дар як рӯз 20 дона сигор кашад, беш аз 30 дарсад хавфи он мавҷуд аст, ки фарзанди ояндаи ӯ ба бемориҳои саратонӣ мубтало хоҳад шуд, ҳол он ки чунин хавф ба ҷони фарзандони шахсоне, ки сигор намекашанд, таҳдид намекунад. Хавф боз ҳам бештар меафзо¬яд, агар падар аз шумораи зикршуда зиёдтар сигор кашад.
Чанд далелро аз омор барои андеша ба хонандагони арҷманд пешниҳод мекунем:
- Дар ҷаҳон бар асари тамоку дар ҳар 6 сония як кас ҷони худро аз даст медиҳад, дар як шабонарӯз 10 ҳазор нафар, дар як сол бошад 3,5 миллион нафар.
- Тадқиқот собит сохт, ки агар фавт аз сирояти ВИЧ/СПИД, бемо¬рии сил, оризаҳои ҳомиладорӣ ва таваллуд, фалокати садамаҳои нақлиётӣ, ҳодисаҳои худкушӣ ва кушторро дар якҷоягӣ ҷамъ оварем ҳам, наметавонем онро ба фавт аз таъсири тамоку баробар созем.
- Тамокукашӣ дар кишварҳои ҳолати рушд нисбат ба кишварҳои мутараққӣ бештар ба мушоҳида расидааст.
- Тамоку таъсири машруботи спиртиро ду баробар меафзудааст.
- Дар дуди тамоку беш аз 4000 моддаҳои зараровари кимёӣ вуҷуд дорад, ки 40 намуди он таъсири бениҳоят сахт доранд ва дар охир ба саратон мубтало месозанд.
- Таъсири як қуттӣ сигор дар як шабонарӯз баробар аст ба 500 радиатсиияи рентген дар як сол.
- Никотини таркиби тамоку баъд аз 7 сонияи кашидани он ба мағзи сар таъсир расонида, ҳаҷми рагҳои хунгардро танг месозад ва таъмини майнаи сарро бо оксиген кам менамояд. Танг шудани ҳаҷми рагҳои хунгард пӯстро пажмурдаю бенур мегардонад. Никотин мис¬ли маводи мухаддир касро ба вобастагӣ мерасонад.
- Собит шудааст, ки 90 дар сади фавт аз саратони шуш, 75 дар сади фавт аз бронхит ва эмфизема, 25 дар сади фавт аз бемориҳои дил маҳз ба тамокукашӣ вобаста мебошанд. Шахсони тамокукаш ба ҳисоби миёна 15 соли ҳаёти худро дидаву дониста кӯтоҳ мекунанд.
- Тамокукашӣ занонро ба безуриётӣ мубтало месозад, дар онҳо бемориҳои илтиҳоби узвҳои занона бешатар мушоҳида мешавад. Генекологи олмонӣ Берхнард тақрибан 6000 занро ташхис намуда, ба хулосае омадааст, ки хавфи безуриётӣ дар занони сигоркаш 42 дарсад, вале дар заноне, ки ин одати номақбулро надоранд, ҳамагӣ 4 дарсадро ташкил медиҳад. Тамоку на танҳо ба ҷисму ҷони зан, балки ба тифли батнаш низ сахт зарар мерасонад. Занони сигоркаш пеш аз вақт ба ҳусну ҷамоли хеш зарба мезананд, пиру фартуту нозебо мешаванд.
Гуфтем ва боз ёдрас мешавем, ки тамоку вобастагиро ба вуҷуд меорад, яъне кашидани тамоку одат мешавад, одати бисёр сахту ҳалокатовар, ки тарки он кори саҳлу осон нест. Кам нестанд одамо¬не, ки аз ин одати бад сахт дар ранҷу азобанд, ангушти пушаймонӣ мегазанд, роҳу воситаҳои даст кашидан аз онро меҷӯянд. Табибон бар он ақидаанд, ки дар ин роҳ пеш аз ҳама азму иродаи матин, са¬бру субот, устуворию пойдорӣ роли ҳалкунанда мебозад. Таманно дорем, ҳамаи онҳое, ки бо сабабҳои гуногун даст ба тамоку задаанд, бахусус ҷавонон зудтар худро аз банди марговари тамоку озод на¬моянд ва шеваи солими зиндагиро пеш гиранд, зеро роҳи наҷот ва зиндагии шоиставу арзанда маҳз дар ҳамин аст ва умед аст, ки дар ин роҳ ғолиб мешаванд.
Илҳом АЙМАТОВ,
табиби оилавӣ, мудири шуъбаи Маркази саломатии №4-и шаҳри Душанбе
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед