Имрӯзҳо волидон барои кӯдакони хеш тариқи моҳвораҳо, интернет ва фиттаҳо тамошои филмҳои тасвирии хориҷиро иҷозат медиҳанд. Филми тасвирии хориҷӣ аз филмҳои ҳунарӣ қариб фарқе надорад. Дар онҳо рафторҳои ноҷури инсонӣ, куштор, ваҳшоният, ҷангу ҷидол, суханҳои қабеҳ ва дигар амалҳои номатлуб дида мешавад. Филмофарони хориҷӣ вобаста ба хулқу атвор, урфу одат, фарҳанг ва арзишҳои миллии худ филми тасвирӣ меофаранд. Дар шабакаҳои телевизионии кишвар филмҳои тасвирии ватании дорои хусусиятҳои тарбиявию ахлоқӣ ва ба рӯҳия ва ояндаи кӯдакону наврасон саҳмгузор қариб дида намешавад.

Марҷона модари 2 фарзанд оид ба ин масъала гуфт: “Воқеан ҳам, филми тасвирӣ ба кӯдакону наврасон таъсиргузор аст. Фарзандони ман бештар филми тасвирии “Дили сард”- ро тамошо карда, бештар ба қаҳрамони он, Элза тақлид менамоянд. Масалан, ҳангоми хариди либосҳо бо фарзандонам мушкил эҷод мешавад. Онҳо мехоҳанд дар либосҳояшон акси қаҳрамони филми тасвирии дӯстдоштаашон бошад. Умуман, ба рафтору кирдор, тарзи суханронию либоспӯшии қаҳрамонҳои филмҳои тасвирии хориҷӣ тақлидкоранд. Зеро дар телевизионҳои дохилӣ филмҳои тасвирии ватанӣ дида намешавад, то фарзандонамон аз қаҳрамонҳои онҳо чизи хубе биёмӯзанд”.

Ҳоло филми тасвирии хориҷии “Одам – тортанак” (“Человек – паук”) байни кӯдакони тоҷик ҳаводорони зиёд дорад. Аммо волидон боре ҳам намеандешанд, ки ба ояндаи кӯдакони онҳо чи таъсири амиқе мерасонад.

– Дар яке аз машваратҳои мо марди калонсоле набераашро назди мо оварда, иброз намуд, ки шаб аз хоб бо тарс бедор мешавад ва забони кӯдак лакнат дорад. Маълум гардид, ки сабаб тамошои филмҳои тасвирист. Дар филмҳое, ки кӯдак тамошо мекардааст, амалҳои зӯроварӣ ва даҳшатафканӣ зиёд будааст. Масалан, яке аз қаҳрамонҳои филмҳои тасвирӣ бо номи “Халк” бениҳоят бадҳайбат ва ифодагари амалҳои зӯроварӣ мебошад. Филмҳои тасвирӣ аз нуқтаи назари равоншиносӣ ба рӯҳияи хурдсолон таъсир мерасонад. Кӯдак зимни тамошои филмҳои тасвирӣ бисёр калима ва мафҳумҳои махсуси характери зӯроварона дош-таро дар таркиби луғавии худаш ҷо менамояд. Дар рафти муносибатҳои воқеӣ дар берун бо ҳамсолонаш бевосита онро истифода мебарад, ки ин нутқи носолим, хашмангез ва мазамматкунанда буда метавонад. Ҳатто ба рушд ва нутқ таъсир расонда, симои маънавии кӯдак тағйир меёбад, – иброз намуд равоншинос М. Давлатов.

Тамошои пайвастаи офаридаҳои синамогарони хориҷӣ кӯдакону наврасонро ба бегонапарастӣ, яъне тақлид ва талқин ба урфу одатҳои ғайр водор месозад. Тарзи рафтору кирдор, гуфтор ва муносибат бо атрофиён куллан дигар мешавад. Мутахассисон бар он назаранд, ки барои тарбияи дурусти фарзандон ва таъсири мусбат расондан ба эшон бояд филмҳои тасвирии худӣ офарида шавад.

Фирдавс Насруллозода, сардори шуъбаи филмҳои тасвирии “Тоҷикфилм” оид ба ин масъала андешаашро чунин баён дошт: “Ҷомеаи мо филмҳои тасвирии ватанӣ ва тарбиятгарро чандон талабгор нест. Зеро филмҳои тасвирии хориҷӣ тариқи шабакаҳои телевизионии кишвар бештар намоиш меёбад. Дигар ин ки филмофарони мо дар ин ҷода бо маблағҳои лозима таъмин нестанд”.

Фирдавс Насруллозода вобаста ба ин ҳолат масоили дигарро ҳам номбар кард, ки ба андешаи ӯ ба рушду ривоҷи филмофарии тасвирии ватанӣ таъсири манфӣ мерасонад.
Албатта, дар гуфтаҳои Ф. Насруллозода ҳақиқате нуҳуфтааст. Имрӯз миёни тамошобинони хурдсоли тоҷик филмҳои тасвирии хориҷие чун “Одам-тортанак”, “Шрек”, “Дили сард” ва амсоли ин маҳбубияти хосеро доро шудаанд. Мутаассифона, синамогарони ватанӣ муддати даҳсолаҳои охир натавонистанд филме офаранд, то ба филмҳои дар боло зикршуда дар рақобат бошанд.

Дар телевизионҳои хориҷӣ барои тарғиб ва ташвиқи дини насронӣ дар шакли филмҳои тасвирӣ барои кӯдакону наврасон пешниҳод менамоянд. Дар кишвари мо низ агар аз таърих, фарҳангу маданият, урфу одат аз рӯи асарҳои барҷаста филми тасвирӣ офаранд, бегуфтугӯ кӯдакону наврасон ғизои маънавӣ гирифта, ҳисси ватандӯстиву меҳанпарастӣ дар қалби онҳо афзоиш меёбад.

Аз рӯи андешаи афроди калонсол аён шуд, ки филмҳои тасвирии даврони шуравӣ бархӯрдор аз ҷанбаи тарбиявӣ буданд. Ҳоло, ки синамогарони тоҷик қудрати филмофарӣ дар ин самт надоранд, фазо холист. Холигиро бошад, филмҳои тасвирии хориҷии иборат аз куштору зӯроварӣ ва тарғиби фарҳанги бегона пур кардаанд. Ин ҳолат дар тарбияи насли наврас оқибати ногувор ба бор хоҳад овард. Пас маъулинро лозим аст, сари ин масъала андеша намоянд.

Таҳмина ЮСУФӢ , “ҶТ”