Дар Ҷумҳурии Тоҷикис-тон бо сабаби афзоиши шумораи корхонаҳои мурғпарварӣ аз аввали соли ҷорӣ истеҳсоли гӯшт низ зиёд шуда, тақрибан 47 фоиз афзоиш ёфтааст. Дар ин бора Вазорати кишоварзии Ҷумҳурии Тоҷикистон иттилоъ додааст. Ҳамин тариқ, тайи моҳҳои январ-март дар кишвар ҳудуди 10,8 ҳазор тонна гӯшти мурғ истеҳсол шудааст, ки нисбат ба ҳамин давраи соли 2021 - 44,1 фоиз зиёд мебошад.

САБУКИҲО ЗИЁДУ...

Бо вуҷуди сол аз сол зиёд гардидани корхонаҳои мурғпарварӣ ва истеҳсоли гӯшти мурғ дар кишвар ҳамзамон нархи он низ боло меравад. Имрӯз дар бозорҳои кишвар як кило гӯшти мурғи истеҳсоли ватанӣ аз 35 то 45 сомонӣ арзиш дорад, ки ин нишондиҳанда як сол қабл 25-35 сомонӣ буду се сол пеш 15-25 сомонӣ. Ин ҳам дар ҳолест, ки он солҳо гӯшти мурғ аксаран аз хориҷи кишвар ворид карда мешуд.

Бояд зикр намуд, ки солҳои охир Ҳукумати Тоҷикистон роҳи воридотивазкуниро пеш гирифта, барои истеҳсолкунандагони ватании гӯшти мурғ ва тухм имтиёзҳо фароҳам овардааст. Аз ҷумла, бекор кардани боҷи гумрукӣ ҷиҳати воридоти технология, таҷҳизот ва масолеҳ барои саноати мурғпарварӣ. Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчунин корхонаҳоеро, ки хӯроки омехтаи паранда ва ҳайвоноти дигарро истеҳсол мекунанд, ба муддати 6 сол аз пардохти андоз аз даромад, андоз аз арзиши иловашуда, андоз аз истифодабарии роҳ ва андози амволи ғайриманқул озод кард.

Қарори нави Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи боло бурдани меъёрҳои боҷи гумрукӣ то андозае ба дастгирии истеҳсолкунандагони ватанӣ равона шудааст.
Ҳарчанд Ҳукумати кишвар барои ин бахш сабукиҳои назаррасро ба роҳ мондааст, аммо нархи маҳсулоти истеҳсолӣ ҳамасола боло меравад.

КОҲИШИ 30 ҲАЗОР ТОННА ГӮШТИ МУРҒ АЗ ХОРИҶ

Соли ҷорӣ Тоҷикистон нақша дорад, ки ба хориҷ қариб 30 ҳазор тонна гӯшт ва маҳсулоти гӯштӣ фурӯшад, вале ду сол қабл 60 ҳазор тонна аз хориҷа ворид мешуд. Дар ин маврид Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон низ дар Паёми солонаашон гуфта буданд:

“Дар натиҷа истеҳсоли ватании гӯшти мурғ то 30 ҳазор тонна расонида шуд ва агар рушди соҳа ба ҳамин минвол давом ёбад, баъди ду сол ниёз ба воридоти гӯшти мурғ намемонад”.
Президент илова карда буданд, ки дар давоми 30 соли соҳибистиқлолӣ шумораи корхонаҳои парандапарварӣ зиёд гардида, истеҳсоли гӯшти паранда зиёд ва воридоти он чанд маротиба коҳиш ёфт.

“Давоми 20 соли охир шумораи корхонаҳои парандапарварӣ аз 21 ба 200 расонида шуда, истеҳсоли гӯшти паранда 9 баробар зиёд гардид. Воридоти гӯшти паранда аз 65 ҳазор тонна ба маблағи 50 миллион доллар дар соли 2014 то 3 ҳазор тонна ба маблағи 9 миллион доллар дар соли 2021 кам гардид, яъне аз рӯи ҳаҷм беш аз 21 баробар коҳиш ёфт”.

Ахиран сабукие, ки аз ҷониби Ҳукумати кишвар ба тамоми соҳаҳо дода шуд, ин эълони мораторий буд. Дар ин раванд Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон 16-уми марти соли 2022 “Дар бораи эълон намудани мораторий ба ҳама намуди санҷишҳои фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ” фармон ба имзо расониданд.

Чунин иқдом бо мақсади дастгирии давлатии фаъолияти субъектҳои соҳибкорӣ, фароҳам овардани фазои мусоид барои ҷалби сармоя, ташкили ҷойҳои корӣ ва кам намудани санҷишҳо амалӣ мешавад.

- Мурғпарварӣ ягона соҳаи бахши кишоварзист, ки аз ҳамаи андозҳо ва пардохтҳо озод карда шуд. Ин имкон дод, ки ҳамаи соҳибкорони манфиатдорро ҷалб намуда, маҳз ба рушди мурғпарварӣ машғул шавем, - мегӯяд академики Академияи илмҳои кишоварзии кишвар Давлатҷон Комилзода.

ОМИЛҲОИ ГАРОНШАВӢ КАДОМҲОЯНД?

Тибқи маълумоти Вазорати рушди иқтисод ва савдо сатҳи истифодаи иқтидорҳо барои истеҳсоли гӯшт ва маҳсулоти гӯштӣ ҳамагӣ 20,5%-ро ташкил медиҳад. Вазорат бар ин назар аст, ки Тоҷикистон метавонад на танҳо аҳолии Тоҷикистонро бо гӯшт таъмин кунад, балки содироти онро ҳам ба роҳ монад.

Истеҳсолкунандагон ва масъулин омили гарон шудани нархи гӯшти мурғро ба гарон шудани хӯрока ва афзоиши хароҷот ба нақлиёт рабт медиҳанд. Ҳамзамон ноустувории қурби асъор, маводи байторӣ ва хӯрока, маводи хароҷот барои таҷҳизот ва воридоти он, ки бо доллар харидорӣ мешаванд, аз сабабҳои дигар аст.

Аҳмад як фурӯшандаи мағоза дар Душанбе мегӯяд, аз фермаҳои мурғпарварӣ маҳсулотро харидорӣ мекунад ва мушоҳида мешавад, ки нарх гарон шудааст.

“Мо - фурӯшандагон аз фермаҳои мурғпарварӣ маҳсулотро харидорӣ карда, болои он як ё ду сомонӣ зам мекунем. Истеҳсолкунандагон ба мо мегӯянд, ки хӯроки паранда аз хориҷи кишвар бо нархи гарон оварда мешавад. Ҳамзамон афзоиши маводҳои байторӣ онҳоро водор мекунад, ки нархро баланд бардоранд”,-гуфт ҳамсуҳбати мо.

Фаррух як фурӯшандаи дигар мегӯяд, талабот ба гӯшти мурғ он қадар зиёд нест, чун нарх гарон шудааст.

“Агар маҳсулот ҳамон қадар арзон бошад, талабот ба харид низ зиёд мешавад. Вале вақте ки нарх боло равад, талабот кам мешавад, чун на ҳама имкони харидории маҳсулотро пайдо мекунад. Аз ин лиҳоз савдо низ кам мешавад”, - иброз дошт Фаррух.

Вале мутахассисони соҳа мегӯянд, ки дар кишвар талабот ба гӯшти мурғ ҳам аз ҷониби аҳолӣ ва ҳам аз ҷониби нуқтаҳои хӯроки умумӣ меафзояд ва ин омили баланд бардоштани нархи гӯшти мурғ аз ҷониби истеҳсолкунандагон мегардад.

Масъулини Вазорати кишоварзӣ низ қайд мекунанд, ки гӯшти паранда тезвайроншаванда буда, аз ин рӯ, аз лиҳози бехатарӣ ба роҳ мондани гӯшти парандаи истеҳсоли ватанӣ беҳтар аст, лекин барои пурра қонеъ кардани талаботи аҳолӣ он басанда нест. Вазорат бар он аст, ки талаботи дар ҳоли афзоиш қарордошта ба гӯшти мурғи истеҳсоли ватанӣ тақозо мекунад, ки ҳаҷми истеҳсоли маҳсулот дар кишвар боз ҳам зиёд карда шавад.

РОҲИ ҲАЛ ЧИСТ?

Ҳукумати кишвар ният дорад, ки бо ҳамин тартиб истеҳсоли гӯшти парандаро дар кишвар афзоиш дода, дар ояндаи наз-дик кишварро бо истеҳсоли маҳсулоти ватанӣ, аз ҷумла, гӯшт ва тухми мурғ таъмин намояд.

Ба иттилои Вазорати кишоварзӣ дар ин самт дар доираи барномаи комплексии рушди соҳаи чорводорӣ ва афзоиши истеҳсоли гӯшти мурғ дар ҷумҳурӣ дар заминаи КВД “Саноати парандапарварии Тоҷикистон” тадбирҳо андешида шудаанд, ки мавриди амалишавӣ қарор доранд.