ҶОМЕА
Шанбе 26 Апрел 2025 04:57
Ба озмуни "ҶТ"
Пас аз фурӯпошии Иттиҳоди Шӯравӣ тағйироту дигаргуниҳои куллӣ ба амал омад. Воқеаву ҳодисаҳои солҳои 90-уми садаи гузашта, дар ҳаёти давлатҳои собиқ иттиҳод ба худ марҳилаи нави таърихӣ ва таҳаввулоти ҷиддӣ касб кард. Дар қатори дигар давлатҳо Тоҷикистони маҳбуби мо низ ба истиқлолияти давлатӣ соҳиб шуда, ба давраи навини давлатдорӣ ва давлатсозӣ дохил гашт.
Боиси таассуф аст, ки аз солҳои аввали Истиқлолияти давлатӣ кишвари мо ба гирдоби нооромиҳо ва мухолифатҳо, ниҳоят ҷанги таҳмилии шаҳрвандӣ кашида шуд. Дар ин давраи муташанниҷ неруҳои бадхоҳе пайдо гардиданд, ки аз вазъияти баамаломада ба манофеи хеш истифода намуда, талош варзиданд, ки давлати соҳибистиқлоли Тоҷикистонро ба вартаи нобудӣ баранд. Мавриди зикр аст, ки дар натиҷаи мухолифатҳои дохилӣ аркони давлатдории давлати тозаистиқлоли тоҷикон заиф гашта, ҳаёти иқтисодӣ-иҷтимоии мардум бениҳоят вазнин гашт.
Хушбахтона, дар он шабу рӯзҳои бисёр ҳам вазнин фарзандони фарзонаи миллати тоҷик масъулияти наҷоти миллат ва давлатро аз вартаи ҳалокат бар дӯш гирифтанд, бо ҳисси баланди худшиносиву меҳанпарастӣ баҳри бунёди давлату миллати хеш даст ба дасти ҳамдигар доданд.
Маҳз тамаддунофарӣ, хираду заковати азалӣ, дурандешӣ, таҳаммулпазирӣ ва ҳамин гуна хислатҳои наҷиби миллати тоҷик буд, ки анҷумани саодати миллат - Иҷлосияи 16-уми Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон баргузор гашт, ки минбаъд ин ҷаласа тақдири ояндаи давлату миллати соҳибистиқлоли тоҷикро муайян сохт. Кори иҷлосия аз 16-уми ноябр то 2-юми декабри соли 1992 дар Қасри Арбоби ноҳияи Бобоҷон Ғафуров баргузор шуд, ки дар он аз 230 нафар вакилони халқ 193 нафар ҳозир шуда, 23 масъалаи муҳимро мавриди муҳокимаву баррасӣ қарор доданд. Вакилони мардумӣ вазъи сиёсии баамаломадаро воқеъбинона назар карда, баҳри наҷоти миллат ва барқарорсозии сохтори конститутсионӣ, эҳё ва пойдорсозии рукнҳои давлатдории миллии тоҷикон ва ваҳдату якдилӣ чораву тадбирҳои мушаххас андешиданд. Мақомоти олии қонунбарори кишвар - Шӯрои Олӣ барои ҳаллу фасли масъалаҳои мухталифи давлат ва ҷомеа як қатор қарору қонунҳои зарурӣ қабул намуд. Дар умум, 74 санади ҳуқуқӣ, аз ҷумла 15 қонун, 52 қарор, 6 фармон ва 1 изҳорот қабул гардид, ки нақши онҳо дар он солҳо баҳри ба эътидол овардани вазъияти сиёсӣ-иҷтимоии мамлакат хеле бузург буд.
Маврид ба зикр аст, ки дар қатори дигар масъалаҳои рӯзномаи маҷлис яке аз масъалаҳои муҳим ин интихоби Раиси Шӯрои Олии Тоҷикистон ба ҳисоб мерафт. Санаи 19-уми ноябр дар рӯзи навбатии кори ҷаласа дар натиҷаи овоздиҳии пинҳонӣ аз 193 вакил 186 нафари он ба тарафдории Эмомалӣ Раҳмон овоз доданд ва бо ҷонибдории аксари вакилон Эмомалӣ Раҳмон Раиси Шӯрои Олии Тоҷикистон интихоб гардиданд.
Эмомалӣ Раҳмон ҳамчун Раиси Шӯрои Олии Тоҷикистон дар суханронии нахустини худ дар Иҷлосияи 16-уми Шӯрои Олӣ чунин иброз намуда буданд: “Ман кори худро аз сулҳ оғоз хоҳам кард... Ман ҷонибдори давлати демократии ҳуқуқбунёд мебошам. Ҳар чӣ аз дастам меояд дар ин роҳ талош хоҳам кард”.
Иҷлосияи 16-уми Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои кулли тоҷику тоҷикистониён рӯйдоди таърихӣ ва тақдирсоз буда, барои ҷаҳони мутамаддин намунаи барҷастаи ватандориву хештаншиносӣ маҳсуб мегардад. Хизматҳои Эмомалӣ Раҳмон дар роҳи хомӯш кардани оташи ҷанги шаҳрвандӣ, расидан ба сулҳу субот, оромӣ, ваҳдату ягонагии давлати Тоҷикистон хеле бузург мебошад.
Баҳри чунин хидматҳои шоиста ва беназир муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон соли 1999 ба унвони баланди Қаҳрамони Тоҷикистон ва соли 2015 ба мақоми олии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат сазовор дониста шуданд, ки ин ҳам эътирофу ҳам эътибори иродаи озодонаи халқ мебошад.
Дар натиҷаи хираду заковат, ҷаҳду талоши ватандӯстонаи Пешвои миллат, Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо роҳи осоишта ҳаллу фасл намудани муноқишаҳои дохилӣ пеши роҳи парокандашавии миллати тоҷик гирифта шуд, гурезаҳо ба ватан баргардонида шуданд, нур бар зулмот ғалаба карда, мо ба сулҳу субот ва ваҳдату якдилӣ расидем.
Тавре ки Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар Паёми хеш ба вакилони Маҷлиси Олӣ иброз намуданд: “Арзиши муқаддасу таърихӣ ва омили муҳимтарини ҳамаи дастовардҳои миллати мо баъди Истиқлолияти давлатӣ, бешубҳа, ваҳдати миллӣ, сулҳ, оромӣ ва суботи сиёсӣ мебошад”.
Воқеан ҳам, сулҳи тоҷикон, меъмори ваҳдати миллӣ ва сулҳу субот муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро ба ҷаҳониён чун арбоби барҷастаи давлатӣ ва сиёсатмадори варзида муаррифӣ намуд. Дар ҷаҳон тамоми ниҳодҳои сиёсӣ сулҳи тоҷиконро мавриди омӯзишу таҳқиқ қарор доданд. Тазаккур бояд дод, ки дар мадди назари Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бунёди ҷомеаи шаҳрвандӣ чун кафили сулҳу субот, рушди иқтисодию иҷтимоӣ, сиёсиву фарҳангӣ, устувории сохтори демокративу дунявии давлат ва меъёрҳои ҳуқуқӣ ҳамеша дар ҷойи аввал аст.
Дар таърихи навини давлатдории миллии миллати тоҷик Пешвои миллат шахсиятест, ки ҷони худро сипар намуда, кӯшишу ғайрат намуданд, то ки мардуми шарифи тоҷикро аз вартаи нестӣ, ҳалокат, нобудӣ бираҳонанд ва дар ташкили давлати миллии тоҷикон пояи асос бигузоранд. Далели бисёр ҳам возеҳу равшани Пешвои воқеӣ ва мардумӣ будани Эмомалӣ Раҳмон дар он аст, ки ба шарофати заковату хирад ва ҷоннисориҳои ӯ ягонагии давлат ва халқ ба вуҷуд омадааст. Бояд гуфт, ки Эмомалӣ Раҳмон на фақат Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, балки Асосгузори мактаби давлатдории миллӣ ва эҳёгари суннатҳои давлатдории аз ёдрафтаи миллати тоҷик аст.
Бояд ёдовар шуд, ки дар таъриху тамаддуни инсоният ҳамон миллат бурд кардааст, ки тақдир бар вай шахсиятҳои бузург эҳдо намудааст, то чун оҳанрабо халқашро дар атрофаш муттаҳид кунад, дар сарзаминаш бо созандагиву бунёдкорӣ машғул шавад, тамомияти арзияшро ҳифз карда, марзу бумашро аз ҳуҷуми душманон эмин нигоҳ дорад.
Пешвои миллат арбоби барҷастаи сиёсӣ, сиёсатмадори ҳушёру заковатманд ва шахсияти бузурги таърихии миллат маҳсуб меёбанд, ки дар бунёди низоми давлатдории Тоҷикистони соҳибистиқлол, барқарорсозии сохти конститутсионӣ, ба даст овардани сулҳу ваҳдати миллӣ саҳми беназир гузошта, дар эъмори давлати соҳибихтиёр, демократӣ, ҳуқуқбунёд, дунявӣ, ягона ва иҷтимоӣ нақши арзанда гузоштаанд.
Давлати тозабунёди тоҷикон таҳти роҳбарии фарзанди сарсупурдаи миллат Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва бо азму иродаи қавии мардуми ватанхоҳу фидоии миллат аз гирдоби хатарноки нобудӣ, ки воқеъ шуда буд, ба қафо гашт ва ба шоҳроҳи азими рушду тараққиёт қадамҳои устувор гузошт.
Пешвои муаззами миллат бо дарназардошти поён ёфтани ихтилофот дар ҷомеа баҳри боз ҳам мустаҳкамтар намудани пойдевори давлатдории миллӣ бо муроҷиат ба мардуми Тоҷикистон гуфтаанд: “Бақову пойдевори давлати Тоҷикистон ва истиқлолияту соҳибихтиёрии он аз кӯшишу ғайрат ва азму иродаи мову шумо вобаста аст. Ман зиёиёни хирадманд, деҳқонону коргарони заҳматкаш, пирони рӯзгордида, занону духтарони меҳрубон ва ҷавонони навовару ғайратмандро даъват мекунам, ки Ватанро бо меҳнати ҳалол обод намоянд”.
Вақти он расидааст, ки ҳар як тоҷику тоҷикистонӣ ба хидматҳои фидокоронаи фарзанди фарзонаи миллат, Президенти мардумии кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон арҷ гузошта, дар партави сиёсати созандаву маънавибунёди Пешвои миллат муттаҳид гашта, барои Ватан содиқ будани худро, ватандӯсту ватанпараст будани худро бо саҳми арзандаи худаш собит созад. Ҷавонон бошанд, бо донишу фитрат ва неруи бозуи ҷавони хеш, бо забондониву ихтироъкориву навоварии худ ба халқи шарафманд ва меҳнатдӯсти тоҷик ва давлати ҷоноҷони худ хизмати содиқона намоянд.
Ғайрат ЮСУПОВ,
омӯзгори ДДХ ба номи
академик Б. Ғафуров
Пас аз фурӯпошии Иттиҳоди Шӯравӣ тағйироту дигаргуниҳои куллӣ ба амал омад. Воқеаву ҳодисаҳои солҳои 90-уми садаи гузашта, дар ҳаёти давлатҳои собиқ иттиҳод ба худ марҳилаи нави таърихӣ ва таҳаввулоти ҷиддӣ касб кард. Дар қатори дигар давлатҳо Тоҷикистони маҳбуби мо низ ба истиқлолияти давлатӣ соҳиб шуда, ба давраи навини давлатдорӣ ва давлатсозӣ дохил гашт.
Боиси таассуф аст, ки аз солҳои аввали Истиқлолияти давлатӣ кишвари мо ба гирдоби нооромиҳо ва мухолифатҳо, ниҳоят ҷанги таҳмилии шаҳрвандӣ кашида шуд. Дар ин давраи муташанниҷ неруҳои бадхоҳе пайдо гардиданд, ки аз вазъияти баамаломада ба манофеи хеш истифода намуда, талош варзиданд, ки давлати соҳибистиқлоли Тоҷикистонро ба вартаи нобудӣ баранд. Мавриди зикр аст, ки дар натиҷаи мухолифатҳои дохилӣ аркони давлатдории давлати тозаистиқлоли тоҷикон заиф гашта, ҳаёти иқтисодӣ-иҷтимоии мардум бениҳоят вазнин гашт.
Хушбахтона, дар он шабу рӯзҳои бисёр ҳам вазнин фарзандони фарзонаи миллати тоҷик масъулияти наҷоти миллат ва давлатро аз вартаи ҳалокат бар дӯш гирифтанд, бо ҳисси баланди худшиносиву меҳанпарастӣ баҳри бунёди давлату миллати хеш даст ба дасти ҳамдигар доданд.
Маҳз тамаддунофарӣ, хираду заковати азалӣ, дурандешӣ, таҳаммулпазирӣ ва ҳамин гуна хислатҳои наҷиби миллати тоҷик буд, ки анҷумани саодати миллат - Иҷлосияи 16-уми Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон баргузор гашт, ки минбаъд ин ҷаласа тақдири ояндаи давлату миллати соҳибистиқлоли тоҷикро муайян сохт. Кори иҷлосия аз 16-уми ноябр то 2-юми декабри соли 1992 дар Қасри Арбоби ноҳияи Бобоҷон Ғафуров баргузор шуд, ки дар он аз 230 нафар вакилони халқ 193 нафар ҳозир шуда, 23 масъалаи муҳимро мавриди муҳокимаву баррасӣ қарор доданд. Вакилони мардумӣ вазъи сиёсии баамаломадаро воқеъбинона назар карда, баҳри наҷоти миллат ва барқарорсозии сохтори конститутсионӣ, эҳё ва пойдорсозии рукнҳои давлатдории миллии тоҷикон ва ваҳдату якдилӣ чораву тадбирҳои мушаххас андешиданд. Мақомоти олии қонунбарори кишвар - Шӯрои Олӣ барои ҳаллу фасли масъалаҳои мухталифи давлат ва ҷомеа як қатор қарору қонунҳои зарурӣ қабул намуд. Дар умум, 74 санади ҳуқуқӣ, аз ҷумла 15 қонун, 52 қарор, 6 фармон ва 1 изҳорот қабул гардид, ки нақши онҳо дар он солҳо баҳри ба эътидол овардани вазъияти сиёсӣ-иҷтимоии мамлакат хеле бузург буд.
Маврид ба зикр аст, ки дар қатори дигар масъалаҳои рӯзномаи маҷлис яке аз масъалаҳои муҳим ин интихоби Раиси Шӯрои Олии Тоҷикистон ба ҳисоб мерафт. Санаи 19-уми ноябр дар рӯзи навбатии кори ҷаласа дар натиҷаи овоздиҳии пинҳонӣ аз 193 вакил 186 нафари он ба тарафдории Эмомалӣ Раҳмон овоз доданд ва бо ҷонибдории аксари вакилон Эмомалӣ Раҳмон Раиси Шӯрои Олии Тоҷикистон интихоб гардиданд.
Эмомалӣ Раҳмон ҳамчун Раиси Шӯрои Олии Тоҷикистон дар суханронии нахустини худ дар Иҷлосияи 16-уми Шӯрои Олӣ чунин иброз намуда буданд: “Ман кори худро аз сулҳ оғоз хоҳам кард... Ман ҷонибдори давлати демократии ҳуқуқбунёд мебошам. Ҳар чӣ аз дастам меояд дар ин роҳ талош хоҳам кард”.
Иҷлосияи 16-уми Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои кулли тоҷику тоҷикистониён рӯйдоди таърихӣ ва тақдирсоз буда, барои ҷаҳони мутамаддин намунаи барҷастаи ватандориву хештаншиносӣ маҳсуб мегардад. Хизматҳои Эмомалӣ Раҳмон дар роҳи хомӯш кардани оташи ҷанги шаҳрвандӣ, расидан ба сулҳу субот, оромӣ, ваҳдату ягонагии давлати Тоҷикистон хеле бузург мебошад.
Баҳри чунин хидматҳои шоиста ва беназир муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон соли 1999 ба унвони баланди Қаҳрамони Тоҷикистон ва соли 2015 ба мақоми олии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат сазовор дониста шуданд, ки ин ҳам эътирофу ҳам эътибори иродаи озодонаи халқ мебошад.
Дар натиҷаи хираду заковат, ҷаҳду талоши ватандӯстонаи Пешвои миллат, Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо роҳи осоишта ҳаллу фасл намудани муноқишаҳои дохилӣ пеши роҳи парокандашавии миллати тоҷик гирифта шуд, гурезаҳо ба ватан баргардонида шуданд, нур бар зулмот ғалаба карда, мо ба сулҳу субот ва ваҳдату якдилӣ расидем.
Тавре ки Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар Паёми хеш ба вакилони Маҷлиси Олӣ иброз намуданд: “Арзиши муқаддасу таърихӣ ва омили муҳимтарини ҳамаи дастовардҳои миллати мо баъди Истиқлолияти давлатӣ, бешубҳа, ваҳдати миллӣ, сулҳ, оромӣ ва суботи сиёсӣ мебошад”.
Воқеан ҳам, сулҳи тоҷикон, меъмори ваҳдати миллӣ ва сулҳу субот муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро ба ҷаҳониён чун арбоби барҷастаи давлатӣ ва сиёсатмадори варзида муаррифӣ намуд. Дар ҷаҳон тамоми ниҳодҳои сиёсӣ сулҳи тоҷиконро мавриди омӯзишу таҳқиқ қарор доданд. Тазаккур бояд дод, ки дар мадди назари Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бунёди ҷомеаи шаҳрвандӣ чун кафили сулҳу субот, рушди иқтисодию иҷтимоӣ, сиёсиву фарҳангӣ, устувории сохтори демокративу дунявии давлат ва меъёрҳои ҳуқуқӣ ҳамеша дар ҷойи аввал аст.
Дар таърихи навини давлатдории миллии миллати тоҷик Пешвои миллат шахсиятест, ки ҷони худро сипар намуда, кӯшишу ғайрат намуданд, то ки мардуми шарифи тоҷикро аз вартаи нестӣ, ҳалокат, нобудӣ бираҳонанд ва дар ташкили давлати миллии тоҷикон пояи асос бигузоранд. Далели бисёр ҳам возеҳу равшани Пешвои воқеӣ ва мардумӣ будани Эмомалӣ Раҳмон дар он аст, ки ба шарофати заковату хирад ва ҷоннисориҳои ӯ ягонагии давлат ва халқ ба вуҷуд омадааст. Бояд гуфт, ки Эмомалӣ Раҳмон на фақат Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, балки Асосгузори мактаби давлатдории миллӣ ва эҳёгари суннатҳои давлатдории аз ёдрафтаи миллати тоҷик аст.
Бояд ёдовар шуд, ки дар таъриху тамаддуни инсоният ҳамон миллат бурд кардааст, ки тақдир бар вай шахсиятҳои бузург эҳдо намудааст, то чун оҳанрабо халқашро дар атрофаш муттаҳид кунад, дар сарзаминаш бо созандагиву бунёдкорӣ машғул шавад, тамомияти арзияшро ҳифз карда, марзу бумашро аз ҳуҷуми душманон эмин нигоҳ дорад.
Пешвои миллат арбоби барҷастаи сиёсӣ, сиёсатмадори ҳушёру заковатманд ва шахсияти бузурги таърихии миллат маҳсуб меёбанд, ки дар бунёди низоми давлатдории Тоҷикистони соҳибистиқлол, барқарорсозии сохти конститутсионӣ, ба даст овардани сулҳу ваҳдати миллӣ саҳми беназир гузошта, дар эъмори давлати соҳибихтиёр, демократӣ, ҳуқуқбунёд, дунявӣ, ягона ва иҷтимоӣ нақши арзанда гузоштаанд.
Давлати тозабунёди тоҷикон таҳти роҳбарии фарзанди сарсупурдаи миллат Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ва бо азму иродаи қавии мардуми ватанхоҳу фидоии миллат аз гирдоби хатарноки нобудӣ, ки воқеъ шуда буд, ба қафо гашт ва ба шоҳроҳи азими рушду тараққиёт қадамҳои устувор гузошт.
Пешвои муаззами миллат бо дарназардошти поён ёфтани ихтилофот дар ҷомеа баҳри боз ҳам мустаҳкамтар намудани пойдевори давлатдории миллӣ бо муроҷиат ба мардуми Тоҷикистон гуфтаанд: “Бақову пойдевори давлати Тоҷикистон ва истиқлолияту соҳибихтиёрии он аз кӯшишу ғайрат ва азму иродаи мову шумо вобаста аст. Ман зиёиёни хирадманд, деҳқонону коргарони заҳматкаш, пирони рӯзгордида, занону духтарони меҳрубон ва ҷавонони навовару ғайратмандро даъват мекунам, ки Ватанро бо меҳнати ҳалол обод намоянд”.
Вақти он расидааст, ки ҳар як тоҷику тоҷикистонӣ ба хидматҳои фидокоронаи фарзанди фарзонаи миллат, Президенти мардумии кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон арҷ гузошта, дар партави сиёсати созандаву маънавибунёди Пешвои миллат муттаҳид гашта, барои Ватан содиқ будани худро, ватандӯсту ватанпараст будани худро бо саҳми арзандаи худаш собит созад. Ҷавонон бошанд, бо донишу фитрат ва неруи бозуи ҷавони хеш, бо забондониву ихтироъкориву навоварии худ ба халқи шарафманд ва меҳнатдӯсти тоҷик ва давлати ҷоноҷони худ хизмати содиқона намоянд.
Ғайрат ЮСУПОВ,
омӯзгори ДДХ ба номи
академик Б. Ғафуров
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед