ҶОМЕА
Ҷумъа 19 Апрел 2024 06:39
Гулчине аз “Гулҳои худрӯ”-и марди ошиқ
Шоири ошиқ ва ошиқи орифи адабиёти мо Абдулқодири Раҳим ахиран таронаҳои солҳо боз вирди забони мардум шудаи худро дар ҷилди як китоб таҳти унвони “Гулҳои худрӯ” (Душанбе: Русская литература, 2020. 160 саҳифа) гирд овард. Мусаллам аст, ки меҳвари асосии гуфтаҳои шоирро ишқ ташкил медиҳад. Ҳамоно ҳақиқати бебаҳс ин аст, ки беҳтарин ишқномаҳоро дар адабиёту ҳунари мо маҳз мардон гуфтаанд. Пас, маълум мешавад, ки ишқ кори мардон аст!
Худи шоир ишқро доди Илоҳӣ медонад. Маҷмӯаи мазкур низ бо ҳамин андеша ҳусни оғоз ёфтааст: “Гурӯҳе шоданд, ки ошиқ нестанд, бехабар аз ин, ки Худо бандаҳои дӯстдоштаашро ошиқ мекунад” (Саҳ. 5). Ишқе, ки муаллиф аз он сухан меронад, саргармии одӣ нест, он дилбастагии толиб ба матлубест, ки вуҷуди яке бе инояти дигаре ғайриимкон аст:
“Гуфтӣ: Барои Худо, нола макун.
Гуфтам: Барои ту менолам” (Саҳ. 6).
Маъшуқ низ моли яке нест, он ақлу дили ҳазоронро рабуда. Ба ҳангоме, ки ин андешаи муаллифро ҳазм мекунем, ба он розӣ мешавем, ба ҳақиқаташ бовар ҳосил менамоем: “Имшаб дар осмон танҳо як ситора медурахшид ва ҳар яке аз мо ба он назар карда мегуфт: “Ситораи бахти ман аст”. Оре, ҳамин тавр мегуфт. Ва ман ҳеҷ бовар намекардам, ки як ситора ситораи бахти ҳамаи мо шавад. Вале чун ту, эй ёр, ба хотир омадӣ, ба гуфтаҳояшон бовар кардам” (Саҳ. 8).
Шоир ҳанӯз дар китоби “Чароғи ошноӣ”-аш (1997) ишқи хешро чунин тавзеҳ додааст: “Агар мепурсед, ки ошиқам, ошиқам. Ва ҳиҷ касро аз ошиқон чун Фарҳод дӯст надоштаму барои ҳиҷ ошиқ ҷуз Фарҳод нагиристам. Бечора теша ба кӯҳ бурд ва онро шикофту ҷӯи об овард. Барои чӣ касе? Барои Ширин. Ширине, ки дил ба Хусрав дод. На, ин шикофтани кӯҳ набуд. Як афсуне буд, ки Фарҳод худро нашнохт ва теша ба ҷисму ҷонаш бурд. Оре, ҷисму ҷон ин лаҳза пеши чашмаш мисли кӯҳ омад.
Оҳ, кош ин поёни бадбахтии ӯ мебуд. Охир, ӯ рӯзи қиёмат чун зинда шавад, мебинад, ки Лайлӣ дар оғӯши Маҷнун асту шод мегардад, ки Худо ошиқонро, ҳамчунон ки ваъда дода буд, ба мақсад мерасонад ва рӯ меорад ба Ширин, дар ҳоле, ки Ширин ӯро намешиносаду дар оғӯши Хусрав аз бахт меболад.
Оҳ, бечора Фарҳод метавонад ин лаҳза ҳуреро ҷои Ширин ихтиёр кунад?” (“Чароғи ошноӣ”, 1997. Саҳ. 4).
Устод Ворис, шоиру орифи дигар, ин ишораи Абдулқодири Раҳимро гувоҳи шинохт ва огаҳии ӯ аз ишқе медонад, ки домангираш аст. “Ҳамон ишқе, ки дамсози ӯст ва ба шеъраш рангу бӯ мебахшад. Вай на он ошиқеаст, ки ба афсуни Ширини Хусрав гирифтор мешавад, балки роҳи ӯ дигар аст. Роҳе, ки ба бесӯ меравад ва дар ҳалқаҳои гесӯе хулоса мешавад”. Чунин тавзеҳ додааст гирифтории Абдулқодири Раҳими ҳамқаламашро Ворис.
Аз ишқ сухан гуфтанҳои шоир тақлид ба удабои гузашта нест, ба мавзӯи бас ҷолибе даст ёфтан ҳам натвон онро шумурд. Аз ишқ сухан гуфтанҳои ӯ аз сӯхтанҳояш мебошад. Ва ҳар кас, ки сӯхта бошад, донад, ки сӯзиши ҳар касе ба таври худ аст, балки ҳар кӣ онро ба таври худ маърифат карда: “Гуфт: “Ҳафт шаҳри ишқро гаштам”. Ва ҳамаро ном бурд. Оҳ, дар он миён номи шаҳри ту набуд” (Саҳ. 49).
Он дарки маърифат аст, чуноне ки ошиқи мо дарёфтааст: “Рӯзе, ки ба ёди ёр меравад, он дар шумор нест… Аз он боз сад рӯзи дигар дар шумори умр мебахшанд. Умри ҷовид ба ҷуз ин дигар асроре надорад” (Саҳ. 58).
Ҳарчанд, ки дар ин гуфтаҳои шоир низ нақше аз гузаштаи на чандон дурашро ба мисли ёдкарде аз духтарони гулфурӯш ва ҷорубкаш мебинему ба ҳасбиҳолӣ буданашон шак надорем, вале аминем, ки ин ҷо замону маконе вуҷуд надорад, ҳама бо абадият пайвастаанд. Ва чун бо назари ҳикмат менигаред, мебинед, ки маъшуқ низ ба ин раванд ворид гардида, ба ошиқон меҳри худро чун раҳмати хеш арзонӣ медорад. Чун ошиқ мегиряд, ашкҳояшро ҳама мебинем. Вале, танҳо шоири ошиқу орифе метавонад, гиряҳои маъшуқро дар мисоли қатраҳои борон бубинад, ки аз шишаҳои панҷарааш мешоранд.
Аз ин аст, ки дар абёти мазкур ошиқ омода аст барои расидан ба маъшуқ ҷонашро фидо намояд. “Нимашаб марг дари хонаи маро зад. Намедонам, дар чӣ ҳол афтодам, зеро гумон кардам, ки касе аз ту паём овардааст. Вақте дарро кушодаму ӯ ба ҳолам назар кард, гирён шуд ва гуфт: Худоё, маро ба сӯи ошиқон мафирист”(Саҳ. 5). Барои ошиқон марг низ пайғоме аз дӯст аст. Бесабаб ҳам нест, ки дилдодагони воқеӣ маргро чун рӯзи висол – шаби арӯс арзёбӣ намудаанд:
Маргро донам, вале то кӯи дӯст,
Роҳе ар наздиктар дорӣ, бигӯ.
Ва ҳам малаку-л-мавт низ ба ҳолашон ҳасад мебарад. Зеро ошиқон ягона мавҷудеанд, ки дар вуҷуди маъшуқ фано шудаанду ба ӯ дар зиндагӣ пайвастаанд. “Маро ба сӯи ошиқон мафирист” ин ҷо маънии дили малаку-л-мавт ба ҳоли дилбохтагон сӯхтан нест, пеши асрори ишқ лол мондан аст.
Таронаҳои чун лола дар чаманзори андешаи шоир рӯида дар худ ҳам хандаҳои маъшуқ ва ҳам доғҳои дили ошиқро таҷассум намудаанд. Ин таронаҳои ғамангез таскинбахши дили ошиқанд ва аз ин ҷиҳатанд, ки якеро аз дигаре ҷудо накунанду ғами дигаре набахшанд.
Вақте мехонем, ки “Намехоҳам баъди ҳар гиря хандаву баъди ҳар ханда гиря бошад, зеро ёр як умр бояд бигиряд” ё “Гиряи ман мисоли гиряи абри баҳор нест, зеро баъди он хуршед намехандад” шояд баъзеҳо ин матлабро чун баёнгари ҳолати пессимистии қаҳрамони ғаноӣ арзёбӣ намоянд. Вале беҳтар аз худи шоир каси дигаре дарнаёфта, ки ин ғамро наметавон ба ҳеҷ ваҷҳ аз қалб берун кард, зеро он сӯи маъшуқ меравад. Дар ин маврид муаллиф хеле моҳирона хонандаашро низ ба бозӣ кашида, аз ӯ ба таври хеш мадад мехоҳад: “Таронаат пур аз дард аст, мегӯянд ба ман мардум. Кош инро ба ту мегуфтанд, эй меҳрубон табиби ман” (Саҳ. 10).
Абдулқодири Раҳим дар ин жанр ҳамто надорад. Кӯшиши нафарони зиёде, ки дар тақлид бар ӯ даст ба ин кори мушкил задаанд, нишон медиҳад, ки дар офаридани тарона дард дар баробари тахайюл хеле муҳим аст. Ӯ дар ифшои дардҳои ошиқ бо хонандааш холисона рафтор намуда, дардҳояшро рӯйирост мегӯяд, аммо ҳамин ки ба тахайюл даст зад, розҳои онро пардапӯшона ифшо менамояд, ки дарку фаҳми онҳоро басе мушкил месозад. “Шамолак ба гӯши ғунча асрори муҳаббатро мегӯяд. Бечора ғунча механдаду намедонад, ки бо ин ханда умраш поён меёбад” (Саҳ. 15).
Таҳти мафҳуми пессимистӣ мо дунёбадбиниро мефаҳмем. Дар воқеъ, чӣ гуна Одаме, ки дар ҷаннат маъво дошт, ба ин Дашти Карбало метавонад дил бибозад. Барои имтиҳон кардан дар қалбаш меҳри дунё ва ишқ ёри бевафоро ҷой доданд. Ин матлабро шоир чунин ба қалам додааст: “Дунёро чун дӯст надоштам, дар сурати ту, эй ёр, омад ва ту аз ин шод гаштӣ. Шод гаштӣ, ки дигар мардум ошиқи дунёям мехонанд, на ошиқи ту” (Саҳ. 17).
Ҷавоби ишқро надодан намакношиносист. Вале чун тавони бардошти посухи маҳбубро надорем, онро ҳам бахти шӯри худ мешуморем. Мисле, ки шоир тасвир кардааст: “Ба он ёр ошиқ шудам. Бахтам шӯр гашт. Оре, ӯ ҳаққи намакро беш аз ҳама пос дошт” (Саҳ. 19).
Дар ишқ ҳикмати бузурге ниҳон гаштааст ва хуш ба ҳоли касе, ки онро дарёбад. Ва чун дарёфт, шоир мешаваду ҳаким. Зиндагиро, балки худро такмил медиҳад, мисле ки шоир ин ҳикмати халқро ба таъбири хеш басе ҷаззоб такомул додааст: “Кӯр як бор асо гум мекунад, ошиқ сад бор” (Саҳ. 19) ва ё “Сухани ширин морро аз хона мебарорад, на ёрро” (Саҳ. 20).
Коғазу қалам дар даст таронасароӣ намудани ошиқ дар ҳаҷри дилбари хаёлие гиристан аст, ки ҳеҷ ӯро надидаву шефтааш шудааст. Агар медид чӣ мекард? Аз ин аст, ки бо ҳасрат менигорад: “Тарона духтари бод буду фасона духтари хок ва қалам духтари оташу коғаз духтари об. Миёни ин духтарон туро, эй духтараке, ки дӯстат медоштам, надидам ва ба ҳарфат бовар кардам, ки ошиқ кӯр аст” (Саҳ. 22).
Шоир бо ҳар роҳ мехоҳад, ки исми дилдорашро аз мо панаҳ дорад. Биноан, Ӯро гоҳ Моҳ ном мебараду гоҳи дигар Офтоб мегӯяд. Вале ба ҳеҷ ваҷҳ аз чашми хонанда панаҳ намемонад, ки Моҳ кисту Офтоб чист. “Дидам, ки Моҳ дар авҷи фалак мақом дошт. Оҳ, бо ин ҳама ман орзуи бо ӯ буданро доштам” (Саҳ. 32).
Адабгуфторӣ ҳеҷ гоҳ барои муаллиф мояи рӯзгузаронӣ набудааст, насри шоирона барои ӯ ибрози эҳсосу андеша аст. Матлабаш ба дилдораш равона шуда, ризоияти маъшуқ барояш раҳоварди муҳими зиндагӣ аст: “Мардум чун моҳи навро диданд, даст ба дуо бардоштанд ва аз Худо бо овози баланд имону амону тандурустӣ ва илму амалу фарохдастӣ хостанд. Аммо ман бо овози паст танҳо туро, эй моҳ, хостам” (Саҳ. 32).
Ӯ ба мо ҳадиси ишқ мегӯяду мо онро чун фасона ба гӯши дигарон мерасонем. Дар ин ҳол ҳам мегӯяд: “Шодем, ки дигаронро таронаҳои мо ба мақсад мерасонад». Оре, нолаи ушшоқу дарди иштиёқро ошиқон барои дигарон ёдрас месозанд, худи онҳо ба ин эҳтиёҷе надоранд. Зеро дар “вайронаҳои” қалбашон ганҷе ниҳон доранд, ки ба хирвори сад мамлакат меарзад. Э кош, гарде аз ин хирвор ба домони хонандаи “Гулҳои худрӯ” расида бошад. Ва агар не, боз беҳ, онҳо аз калимоти шаккарин ва ибороти рангину мазмунҳои намакини он ком ширин хоҳанд кард.
Муҳаммадуллоҳи ТАБАРӢ,
Журналист
Шоири ошиқ ва ошиқи орифи адабиёти мо Абдулқодири Раҳим ахиран таронаҳои солҳо боз вирди забони мардум шудаи худро дар ҷилди як китоб таҳти унвони “Гулҳои худрӯ” (Душанбе: Русская литература, 2020. 160 саҳифа) гирд овард. Мусаллам аст, ки меҳвари асосии гуфтаҳои шоирро ишқ ташкил медиҳад. Ҳамоно ҳақиқати бебаҳс ин аст, ки беҳтарин ишқномаҳоро дар адабиёту ҳунари мо маҳз мардон гуфтаанд. Пас, маълум мешавад, ки ишқ кори мардон аст!
Худи шоир ишқро доди Илоҳӣ медонад. Маҷмӯаи мазкур низ бо ҳамин андеша ҳусни оғоз ёфтааст: “Гурӯҳе шоданд, ки ошиқ нестанд, бехабар аз ин, ки Худо бандаҳои дӯстдоштаашро ошиқ мекунад” (Саҳ. 5). Ишқе, ки муаллиф аз он сухан меронад, саргармии одӣ нест, он дилбастагии толиб ба матлубест, ки вуҷуди яке бе инояти дигаре ғайриимкон аст:
“Гуфтӣ: Барои Худо, нола макун.
Гуфтам: Барои ту менолам” (Саҳ. 6).
Маъшуқ низ моли яке нест, он ақлу дили ҳазоронро рабуда. Ба ҳангоме, ки ин андешаи муаллифро ҳазм мекунем, ба он розӣ мешавем, ба ҳақиқаташ бовар ҳосил менамоем: “Имшаб дар осмон танҳо як ситора медурахшид ва ҳар яке аз мо ба он назар карда мегуфт: “Ситораи бахти ман аст”. Оре, ҳамин тавр мегуфт. Ва ман ҳеҷ бовар намекардам, ки як ситора ситораи бахти ҳамаи мо шавад. Вале чун ту, эй ёр, ба хотир омадӣ, ба гуфтаҳояшон бовар кардам” (Саҳ. 8).
Шоир ҳанӯз дар китоби “Чароғи ошноӣ”-аш (1997) ишқи хешро чунин тавзеҳ додааст: “Агар мепурсед, ки ошиқам, ошиқам. Ва ҳиҷ касро аз ошиқон чун Фарҳод дӯст надоштаму барои ҳиҷ ошиқ ҷуз Фарҳод нагиристам. Бечора теша ба кӯҳ бурд ва онро шикофту ҷӯи об овард. Барои чӣ касе? Барои Ширин. Ширине, ки дил ба Хусрав дод. На, ин шикофтани кӯҳ набуд. Як афсуне буд, ки Фарҳод худро нашнохт ва теша ба ҷисму ҷонаш бурд. Оре, ҷисму ҷон ин лаҳза пеши чашмаш мисли кӯҳ омад.
Оҳ, кош ин поёни бадбахтии ӯ мебуд. Охир, ӯ рӯзи қиёмат чун зинда шавад, мебинад, ки Лайлӣ дар оғӯши Маҷнун асту шод мегардад, ки Худо ошиқонро, ҳамчунон ки ваъда дода буд, ба мақсад мерасонад ва рӯ меорад ба Ширин, дар ҳоле, ки Ширин ӯро намешиносаду дар оғӯши Хусрав аз бахт меболад.
Оҳ, бечора Фарҳод метавонад ин лаҳза ҳуреро ҷои Ширин ихтиёр кунад?” (“Чароғи ошноӣ”, 1997. Саҳ. 4).
Устод Ворис, шоиру орифи дигар, ин ишораи Абдулқодири Раҳимро гувоҳи шинохт ва огаҳии ӯ аз ишқе медонад, ки домангираш аст. “Ҳамон ишқе, ки дамсози ӯст ва ба шеъраш рангу бӯ мебахшад. Вай на он ошиқеаст, ки ба афсуни Ширини Хусрав гирифтор мешавад, балки роҳи ӯ дигар аст. Роҳе, ки ба бесӯ меравад ва дар ҳалқаҳои гесӯе хулоса мешавад”. Чунин тавзеҳ додааст гирифтории Абдулқодири Раҳими ҳамқаламашро Ворис.
Аз ишқ сухан гуфтанҳои шоир тақлид ба удабои гузашта нест, ба мавзӯи бас ҷолибе даст ёфтан ҳам натвон онро шумурд. Аз ишқ сухан гуфтанҳои ӯ аз сӯхтанҳояш мебошад. Ва ҳар кас, ки сӯхта бошад, донад, ки сӯзиши ҳар касе ба таври худ аст, балки ҳар кӣ онро ба таври худ маърифат карда: “Гуфт: “Ҳафт шаҳри ишқро гаштам”. Ва ҳамаро ном бурд. Оҳ, дар он миён номи шаҳри ту набуд” (Саҳ. 49).
Он дарки маърифат аст, чуноне ки ошиқи мо дарёфтааст: “Рӯзе, ки ба ёди ёр меравад, он дар шумор нест… Аз он боз сад рӯзи дигар дар шумори умр мебахшанд. Умри ҷовид ба ҷуз ин дигар асроре надорад” (Саҳ. 58).
Ҳарчанд, ки дар ин гуфтаҳои шоир низ нақше аз гузаштаи на чандон дурашро ба мисли ёдкарде аз духтарони гулфурӯш ва ҷорубкаш мебинему ба ҳасбиҳолӣ буданашон шак надорем, вале аминем, ки ин ҷо замону маконе вуҷуд надорад, ҳама бо абадият пайвастаанд. Ва чун бо назари ҳикмат менигаред, мебинед, ки маъшуқ низ ба ин раванд ворид гардида, ба ошиқон меҳри худро чун раҳмати хеш арзонӣ медорад. Чун ошиқ мегиряд, ашкҳояшро ҳама мебинем. Вале, танҳо шоири ошиқу орифе метавонад, гиряҳои маъшуқро дар мисоли қатраҳои борон бубинад, ки аз шишаҳои панҷарааш мешоранд.
Аз ин аст, ки дар абёти мазкур ошиқ омода аст барои расидан ба маъшуқ ҷонашро фидо намояд. “Нимашаб марг дари хонаи маро зад. Намедонам, дар чӣ ҳол афтодам, зеро гумон кардам, ки касе аз ту паём овардааст. Вақте дарро кушодаму ӯ ба ҳолам назар кард, гирён шуд ва гуфт: Худоё, маро ба сӯи ошиқон мафирист”(Саҳ. 5). Барои ошиқон марг низ пайғоме аз дӯст аст. Бесабаб ҳам нест, ки дилдодагони воқеӣ маргро чун рӯзи висол – шаби арӯс арзёбӣ намудаанд:
Маргро донам, вале то кӯи дӯст,
Роҳе ар наздиктар дорӣ, бигӯ.
Ва ҳам малаку-л-мавт низ ба ҳолашон ҳасад мебарад. Зеро ошиқон ягона мавҷудеанд, ки дар вуҷуди маъшуқ фано шудаанду ба ӯ дар зиндагӣ пайвастаанд. “Маро ба сӯи ошиқон мафирист” ин ҷо маънии дили малаку-л-мавт ба ҳоли дилбохтагон сӯхтан нест, пеши асрори ишқ лол мондан аст.
Таронаҳои чун лола дар чаманзори андешаи шоир рӯида дар худ ҳам хандаҳои маъшуқ ва ҳам доғҳои дили ошиқро таҷассум намудаанд. Ин таронаҳои ғамангез таскинбахши дили ошиқанд ва аз ин ҷиҳатанд, ки якеро аз дигаре ҷудо накунанду ғами дигаре набахшанд.
Вақте мехонем, ки “Намехоҳам баъди ҳар гиря хандаву баъди ҳар ханда гиря бошад, зеро ёр як умр бояд бигиряд” ё “Гиряи ман мисоли гиряи абри баҳор нест, зеро баъди он хуршед намехандад” шояд баъзеҳо ин матлабро чун баёнгари ҳолати пессимистии қаҳрамони ғаноӣ арзёбӣ намоянд. Вале беҳтар аз худи шоир каси дигаре дарнаёфта, ки ин ғамро наметавон ба ҳеҷ ваҷҳ аз қалб берун кард, зеро он сӯи маъшуқ меравад. Дар ин маврид муаллиф хеле моҳирона хонандаашро низ ба бозӣ кашида, аз ӯ ба таври хеш мадад мехоҳад: “Таронаат пур аз дард аст, мегӯянд ба ман мардум. Кош инро ба ту мегуфтанд, эй меҳрубон табиби ман” (Саҳ. 10).
Абдулқодири Раҳим дар ин жанр ҳамто надорад. Кӯшиши нафарони зиёде, ки дар тақлид бар ӯ даст ба ин кори мушкил задаанд, нишон медиҳад, ки дар офаридани тарона дард дар баробари тахайюл хеле муҳим аст. Ӯ дар ифшои дардҳои ошиқ бо хонандааш холисона рафтор намуда, дардҳояшро рӯйирост мегӯяд, аммо ҳамин ки ба тахайюл даст зад, розҳои онро пардапӯшона ифшо менамояд, ки дарку фаҳми онҳоро басе мушкил месозад. “Шамолак ба гӯши ғунча асрори муҳаббатро мегӯяд. Бечора ғунча механдаду намедонад, ки бо ин ханда умраш поён меёбад” (Саҳ. 15).
Таҳти мафҳуми пессимистӣ мо дунёбадбиниро мефаҳмем. Дар воқеъ, чӣ гуна Одаме, ки дар ҷаннат маъво дошт, ба ин Дашти Карбало метавонад дил бибозад. Барои имтиҳон кардан дар қалбаш меҳри дунё ва ишқ ёри бевафоро ҷой доданд. Ин матлабро шоир чунин ба қалам додааст: “Дунёро чун дӯст надоштам, дар сурати ту, эй ёр, омад ва ту аз ин шод гаштӣ. Шод гаштӣ, ки дигар мардум ошиқи дунёям мехонанд, на ошиқи ту” (Саҳ. 17).
Ҷавоби ишқро надодан намакношиносист. Вале чун тавони бардошти посухи маҳбубро надорем, онро ҳам бахти шӯри худ мешуморем. Мисле, ки шоир тасвир кардааст: “Ба он ёр ошиқ шудам. Бахтам шӯр гашт. Оре, ӯ ҳаққи намакро беш аз ҳама пос дошт” (Саҳ. 19).
Дар ишқ ҳикмати бузурге ниҳон гаштааст ва хуш ба ҳоли касе, ки онро дарёбад. Ва чун дарёфт, шоир мешаваду ҳаким. Зиндагиро, балки худро такмил медиҳад, мисле ки шоир ин ҳикмати халқро ба таъбири хеш басе ҷаззоб такомул додааст: “Кӯр як бор асо гум мекунад, ошиқ сад бор” (Саҳ. 19) ва ё “Сухани ширин морро аз хона мебарорад, на ёрро” (Саҳ. 20).
Коғазу қалам дар даст таронасароӣ намудани ошиқ дар ҳаҷри дилбари хаёлие гиристан аст, ки ҳеҷ ӯро надидаву шефтааш шудааст. Агар медид чӣ мекард? Аз ин аст, ки бо ҳасрат менигорад: “Тарона духтари бод буду фасона духтари хок ва қалам духтари оташу коғаз духтари об. Миёни ин духтарон туро, эй духтараке, ки дӯстат медоштам, надидам ва ба ҳарфат бовар кардам, ки ошиқ кӯр аст” (Саҳ. 22).
Шоир бо ҳар роҳ мехоҳад, ки исми дилдорашро аз мо панаҳ дорад. Биноан, Ӯро гоҳ Моҳ ном мебараду гоҳи дигар Офтоб мегӯяд. Вале ба ҳеҷ ваҷҳ аз чашми хонанда панаҳ намемонад, ки Моҳ кисту Офтоб чист. “Дидам, ки Моҳ дар авҷи фалак мақом дошт. Оҳ, бо ин ҳама ман орзуи бо ӯ буданро доштам” (Саҳ. 32).
Адабгуфторӣ ҳеҷ гоҳ барои муаллиф мояи рӯзгузаронӣ набудааст, насри шоирона барои ӯ ибрози эҳсосу андеша аст. Матлабаш ба дилдораш равона шуда, ризоияти маъшуқ барояш раҳоварди муҳими зиндагӣ аст: “Мардум чун моҳи навро диданд, даст ба дуо бардоштанд ва аз Худо бо овози баланд имону амону тандурустӣ ва илму амалу фарохдастӣ хостанд. Аммо ман бо овози паст танҳо туро, эй моҳ, хостам” (Саҳ. 32).
Ӯ ба мо ҳадиси ишқ мегӯяду мо онро чун фасона ба гӯши дигарон мерасонем. Дар ин ҳол ҳам мегӯяд: “Шодем, ки дигаронро таронаҳои мо ба мақсад мерасонад». Оре, нолаи ушшоқу дарди иштиёқро ошиқон барои дигарон ёдрас месозанд, худи онҳо ба ин эҳтиёҷе надоранд. Зеро дар “вайронаҳои” қалбашон ганҷе ниҳон доранд, ки ба хирвори сад мамлакат меарзад. Э кош, гарде аз ин хирвор ба домони хонандаи “Гулҳои худрӯ” расида бошад. Ва агар не, боз беҳ, онҳо аз калимоти шаккарин ва ибороти рангину мазмунҳои намакини он ком ширин хоҳанд кард.
Муҳаммадуллоҳи ТАБАРӢ,
Журналист
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед