Як ҳафтаи ахир Вазорати корҳои дохилӣ аз боздошти чанд нафар иттилоъ дод, ки бо гумони муомилоти ғайриқонунии маводи тарфгарӣ аз сӯи ин ниҳод боздошт шудаанд.

“Зимни баргузор намудани чорабиниҳои оперативӣ-ҷустуҷӯӣ аз ҷониби кормандони милитсия марди 32-солаи сокини ноҳияи Б. Ғафуров бо гумони муомилоти ғайриқонунии маводи тарфгарӣ дастгир гардид. Аз гумонбаршаванда 237 ҳазору 600 дона маводи ҳархелаи тарфгарӣ дарёфт ва мусодира карда шуд”, - иттилоъ додааст ВКД.

Ҳамчунин, ин ниҳод зикр кардааст, ки аз ду ноболиғи 16-солаи сокини пойтахт 20 қуттӣ маводи тарфгарии тамғаи “Трения” ва боз аз як ноболиғи 16-сола 100 қуттӣ чунин мавод, ки дар умум 4 ҳазору 500 донаро ташкил медиҳад, мусодира кардааст.

Аз ҷавони 20-солаи сокини ноҳияи Ашт низ 20 қуттӣ маводи тарфгарии намуди “Трения” дар-ёфт ва мусодира карда, нисбати ӯ бо дастрасӣ ба моддаи 199 иловаи 1-и Кодекси ҷиноятӣ парвандаи ҷиноятӣ оғоз кардааст, ки мавриди баррасӣ қарор дорад.

Ин моддаи Кодекси ҷиноятӣ барои ғайриқонунӣ ба ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ворид намудан, истеҳсол кардан, нигоҳ доштан, фурухтан, ба соҳибияти каси дигар додан ва истифода бурдани маводи тарфгарӣ ба миқдори на чандон калон ё дар давоми сол пас аз таъйини ҷазои маъмурӣ барои содир намудани чунин кирдорҳо бо ҷарима ба андозаи аз сад то дусад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ҷазо муайян кардааст.

Ҳамчунин, дар ин модда зикр шудааст, ки ҳамин кирдорҳо, агар ба миқдори калон содир шуда бошанд, бо ҷарима ба андозаи аз дусад то панҷсад нишондиҳанда барои ҳисобҳо ё маҳрум сохтан аз озодӣ ба муҳлати аз як то ду сол ҷазо дода мешавад.

Бояд гуфт, ки таҳти мафҳуми ба миқдори начандон калон аз бист то сад адад маводи тарфгарии барои оташфаввораҳо истифодашаванда, аз панҷоҳ то дусад адад бозичаҳои оташбозӣ ба монанди капсулаҳо барои туфангчаҳои бозича, ба миқдори калон зиёда аз сад адад маводи тарфгарии барои оташфаввораҳо, зиёда аз дусад адад бозичаҳои оташбозӣ ба монанди капсулаҳо барои туфангчаҳои бозича фаҳмида мешавад.

Айни замон як нишондиҳанда барои ҳисобҳо 68 сомонӣ аст ва шуруъ аз 1-уми январи соли 2024 ба 74 сомонӣ баробар мешавад. Яъне, барои ворид намудан, истеҳсол кардан, нигоҳ доштан, фурӯхтан, ба соҳибияти каси дигар додан ва истифода бурдани маводи тарфгарӣ (пиротехникӣ) ҷарима аз 6 800 сомонӣ (аз 01.01.2024 7 200 сомонӣ) то 34 000 сомонӣ (аз 01.01.2024 36 000 сомонӣ) пардохт кардан лозим меояд.

“БОЯД ҲАР ДУ ҶОНИБ КОРБАРӢ КУНАНД”

Бо фарорасии соли нави мелодӣ истифодаи маводи тарфгарӣ ё худ ба истилоҳ “хлопушка” аз ҷониби наврасону ҷавонон ва ҳатто калонсолон зиёд ба назар мерасад. Ин дар ҳолест, ки арзиши як қуттии он дар “бозори сиёҳ” аз 30 сомонӣ оғоз мешавад ва ҳангоми боздошт шудан аз сӯи ниҳодҳои дахлдор ҷаримаи ҳангуфт дар пай дорад.

Дар шабакаҳои иҷтимоӣ низ шикоятҳо дар пайи истифодаи чунин маводҳо зиёд аст. Корбарон аз он изҳори нигаронӣ мекунанд, ки аксарияти волидайн фориғбол ҳастанд. Бархе ҳатто намедонанд ё огоҳ нестанд, ки фарзандашон ба чӣ корҳо машғул аст.

- Аз рӯи шунидаҳоям, арзиши як қуттии “хлопушка” аз 20-25 сомонӣ шуруъ мешавад. Ин миқдор пулро бачаҳо аз куҷо меёбанд? Албатта, аз волидайни худ мегиранд. Аммо боре аз онҳо мепурсанд, ки пул куҷо шуд? - менависад корбаре бо номи Суман. Ӯ мегӯяд, ки агар назорат пурзӯр шавад, чунин амалҳо худ аз худ аз байн мераванд.

- Вақте назорат дар сарҳад сахт аст, пас онҳо аз куҷо ворид мекунанд? - суолгузорӣ мекунад корбари дигари шабакаи иҷтимоии Facebook бо номи Комрон. Ӯ илова мекунад, ки бояд пеш аз ҳама воридкунанда ва фурӯшандагонро дастгир кард. Зеро наврасону ҷавонон худ ворид намекунанд ва онро аз дасти “чандум” мехаранд.

- Корҳои фаҳмондадиҳӣ бештар шавад. Зеро бо парванда кушодан, ҷарима кардан ва ҷазо додан кор пеш намеравад, бояд оқибати чунин амалҳоро ба онҳо фаҳмонд, -мегӯяд корбари дигар бо номи Зафар. Мавсуф илова мекунад, ки имрӯз ВКД вазифаи худро ба таври зарурӣ иҷро мекунад. Агар он аз ҷониби ҷомеаи шаҳрвандӣ низ дастгирӣ шавад, вазъият дигаргун мешавад.

Дар ҳамин ҳол, Нусратулло Давлатзода, сухангӯи Вазорати корҳои дохилӣ мегӯяд, ки ниҳоди онҳо кӯшиш мекунад, то чунин қонуншиканиҳо саривақт пешгирӣ шаванд:

- Истифодаи маводҳои тарфгарӣ (пиротехникӣ) дар рӯзҳои Соли нав бештар мешавад. Вазорат кӯшиш мекунад, то муомилот ва фурӯши чунин маводҳоро пешгирӣ кунад. Ҳамчунин, барои баланд бардоштани сатҳи маърифати ҳуқуқии шаҳрвандон вохӯриҳо доир карда, ба онҳо моҳияти моддаи 199 иловаи 1-и Кодекси ҷиноятӣ, ки дар он муомилоти ғайриқонунии маводҳои тарфгарӣ шарҳ ёфтааст, фаҳмонида мешавад.

Дар баробари ВКД, Хадамоти гумрук низ дар ин масъала масъулияти баланд дорад. Ин ниҳод низ мекӯшад, то ҳама гуна воридоти ғайриқонунӣ саривақт пешгирӣ шавад:

- 8 декабр, аз ҷониби кормандони шуъбаи мубориза бар зидди ҳуқуқвайронкуниҳои гумрукии Раёсати минтақавии гумрукӣ дар вилояти Суғд, дар шоҳроҳи Хуҷанд-Душанбе, аз як воситаи нақлиёт 40 қуттии картонии дорои 849 600 дона маводи тарфгарии навъи “Трения” дарёфт ва мусодира карда шуд, - мегӯяд Хадамот. Ҳамзамон, ин ниҳод зикр мекунад, ки чунин чораҷӯиҳо минбаъд низ ба роҳ монда мешаванд.

Бояд гуфт, дар бархе маврид, истифодаи маводҳои тарфгарӣ сабаби сар задани сӯхтор, баланд шудани фишори хун ва ё сактаи қалб ва дигар паёмадҳои нохуш низ мегардад.

Дар шабакаҳои иҷтимоӣ низ мушоҳида мешавад, ки бархе онро дар даст метарконанд, иддае дар дохили зарф, шиша, воситаи нақлиёт ва ҳатто либоси худ фаъол мекунанд. Гӯё эшон ба ин васила қудрату нерумандӣ ва тавоноии хешро ба намоиш мегузоранд. Вале фикр намекунанд, ки ин амали онҳо метавонад паёмади маргбор дошта бошад.

- Албатта, ҷашн бе хушҳолӣ намешавад, аммо ин хушҳолӣ набояд оғози ҷиноят бошад. Конститутсия зикр мекунад, ки надонистани қонун ҷавобгариро истисно намекунад. Аз ин рӯ, беҳтар аст, ҳаёти худ ва дигаронро зери хатар нагузорем ва ҷашнро бидуни “корнамоӣ” таҷлил кунем, - мегӯяд Самандар, як корбари шабакаи иҷтимоии Facebook.

Дар ҳар сурат, мо низ чунин фикр мекунем, Шумо чӣ?

Амони МУҲАММАД, “ҶТ”