Истеъмолкунандагон ва тамоми сокинонро зарур аст, ки барои кам кардани талафоти неруи барқ ва истифодаи сарфакоронаи он, аз ҷумла тавассути истифодаи васеи технологияҳои каммасраф кӯшиш намоянд.

Эмомалӣ Раҳмон

ТОҶИКИСТОН ПУРРА БА “ЭНЕРГИЯИ САБЗ” МЕГУЗАРАД

Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аз талафоти зиёди неруи барқ дар кишвар изҳори нигаронӣ карда, зикр карданд, ки дар кишвар талафоти қувваи барқ ба 3 млрд. кВт соат баробар аст.
Ин нуктаро Пешвои миллат 28-уми декабр зимни ироаи Паёми солонаашон ба Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон таъкид доштанд.
Талафоти неруи барқ дар Тоҷикистон баробар ба иқтидори ду неругоҳи бузург будааст, ки он метавонист, аҳолиро бо барқи доимӣ таъмин кунад.

Ба гуфтаи Роҳбари давлат ин баробар ба иқтидори истеҳсолии неругоҳҳои “Сангтуда -1” ва “Сангтуда -2” аст.

“Агар ин талафотро паст кунем, ҳамин қувваи барқ басанда аст, ки аҳолӣ 24 соат бо равшанӣ таъмин шавад”, - афзуданд Сарвари давлат.

Президенти кишвар ҳамзамон гуфтанд, дар пайи талаф ҳатто ширкати “Барқи тоҷик” дар ҳоли муфлис шудан аст ва агар вазъ ҳамин гуна идома ёбад, хоҳем нахоҳем сол ба сол нархи қувваи барқ гарон мешавад.

“Мо хоҳем - нахоҳем, нархи барқ сол ба сол баланд мешавад ва маблағе ки имрӯз аз ин ҳисоб ҷамъоварӣ мешавад, ба маоши худи кормандони системаи барқӣ намерасад”.

АРЗОНТАРИН ҚУВВАИ БАРҚ ДАР ТОҶИКИСТОН АСТ

Дар мавриди нархи қувваи барқ Президенти кишвар афзуданд, ки дар дунё аз ҳама қувваи барқи арзон дар Тоҷикистон аст, барои ҳамин ҳам ширкати саҳомии холдингии кушодаи “Барқи тоҷик” дар ҳоли муфлисшавӣ аст.

- Дар ҷаҳон аз ҳама арзонтарин қувваи барқ дар Тоҷикистон аст. Ин хел дар дунё нест. Ин як ифтихор ҳам ҳаст, аммо ширкати “Барқи тоҷик” дар ҳоли муфлисшавист. Даромаде, ки аз ҳисоби фурӯш гирифта мешавад, ба маоши кормандон намерасад, - афзуданд Президенти кишвар.

Пешвои миллат ҳамчунин дар бораи ҷудо кардани ҳудуди 9 миллиард сомонӣ барои таҷдид ва таъмири иншооти энергетикӣ ҳарф зада, афзуданд, ки агар ин маблағ ҷудо намешуд, имрӯз мо комилан бе барқ мемондем.

Президенти кишвар ба масъулин дас-тур доданд, ки корҳо дар самти гузариш ба таҷҳизоти каммасраф бояд тақвият ёбад.
Инчунин, ба таъкиди Пешвои миллат дар шароити тағйирёбии иқлим, кишварро зарур аст, ки роҳҳои алтернативии истеҳсоли барқро пеша кунад. Аз ҷумла, барои пешгирии талафоти неруи барқ супориш доданд, ки дар ин раванд ҷалби сармояи ватаниву хориҷӣ вусъат дода шавад.

- Ҷиҳати кам кардани талафоти неруи барқ ва ноил гардидан ба нишондиҳандаи на зиёда аз 9 фоизи талафот татбиқи саривақтӣ ва босифати лоиҳаҳои сармоягузории давлатӣ дар ин самт таъмин гардида, ҷалби сармояи ватаниву хориҷӣ ва истифодаи механизми шарикии давлат ва бахши хусусӣ барои ҳалли ин масъала дар шаҳру ноҳияҳои кишвар вусъат бахшида шавад, - таъкид карданд Президенти кишвар.

Бояд гуфт, ки аз 1 - уми январи соли 2024 дар Ҷумҳурии Тоҷикистон нархи истифодаи барқ дар кишвар барои ҳамаи категорияи истифодабарандагон 16 дарсад - аз 26,51 дирам барои 1 киловатт - соат то 30,75 дирам боло рафт.

Дар ин бора Қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон №546 аз 29-уми ноябри соли 2023 қабул шудааст ва дар асоси он тарифаҳои истифодаи неруи барқ барои тамоми истифодабарандагон, аз ҷумла сокинон 16 дарсад зиёд мешавад.

БА ИСТИФОДА ДОДАНИ ЧАРХАИ СЕЮМИ НБО “РОҒУН” ВА ИНТИҚОЛИ НЕРУИ БАРҚ БА КИШВАРҲОИ ҲАМСОЯ

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар идома аз норасоии коргар дар НБО “Роғун” нигаронӣ карда, гуфтанд, ки чархаи сеюми он соли 2025 ба истифода дода мешавад.

- Мо тасмим гирифтем, ки соли 2025 агрегати сеюми Неругоҳи барқи обии “Роғун”-ро ба истифода диҳем. Бо ин мақсад дар соли 2023 аз ҳисоби буҷети давлатӣ беш аз 5 миллиард сомонӣ равона гардида, ҳоло дар ин иншооти муҳими аср 15 ҳазор нафар мутахассису коргар ва 3,5 ҳазор сохтмончӣ фаъолият дорад, - илова намуданд Пешвои миллат.

Бояд гуфт, ки Ҷумҳурии Тоҷикистон яке аз кишварҳои интиқолдиҳандаи неруи барқ дар минтақа ва ҷаҳон ба шумор меравад. Айни ҳол кишвари мо аз рӯи фоизи истеҳсоли барқ аз манбаъҳои барқароршаванда дар ҷаҳон ҷойи 6-умро ишғол мекунад.

Бино ба маълумоти Агентии омори назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон моҳи ноябр аз кишвар ба Афғонистон ба маблағи зиёда аз 1,9 млн. доллар неруи барқ интиқол дода шудааст, ки 46% бештар нисбат ба моҳи пешин мебошад.

Дар маҷмуъ, соли 2023 аз Ҷумҳурии Тоҷикистон ба хориҷи кишвар ба маблағи зиёда аз 107,7 млн. доллар неруи барқ содир шудааст, ки қариб 5% зиёдтар нисбат ба ҳамин давраи соли 2022 мебошад.

Соли 2023 Ҷумҳурии Тоҷикистон танҳо бо ду кишвар - Афғонистон ва Узбекистон дар бораи интиқоли барқ қарордод ба имзо расонид.
Қаблан дар ҶСХК “Барқи тоҷик” изҳор дошта буданд, ки содироти барқ ба Узбекистон танҳо дар давраи тобистон сурат мегирад, ба Афғонистон бошад, ҳамчунин дар давраи тирамоҳу зимистон низ амалӣ мешавад, лекин дар ҳаҷми начандон зиёд “танҳо барои коршоям нигоҳ доштани иншооти зерсохтор”, чунки дар давраи сармо дар дохили худи ҷумҳурӣ норасоии шадиди барқ эҳсос мешавад.

ТАДБИРҲО БАРОИ ГУЗАШТАН БА “ЭНЕРГИЯИ САБЗ”

Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар охир таъкид доштанд, ки барои ба таври пурра гузаштан ба “энергияи сабз” бояд тадбирҳои зерин андешида шавад.

Бо мақсади расидан ба ҳадафҳои гузошташуда зарур аст, ки дар солҳои оянда аз ҷониби Ҳукумати мамлакат, Вазорати энергетика ва захираҳои об ва дигар сохтору мақомоти марбута тадбирҳои зерин амалӣ карда шаванд:

- бунёди неругоҳҳои барқи обии “Роғун”, “Себзор” ва таҷдиди неругоҳҳои амалкунандаро бомаром идома дода, корҳо дар самти дарёфти маблағгузории иқтидорҳои нави тавлиди “энергияи сабз” ва ба 10 ҳазор мегаватт расонидани иқтидорҳои энергетикии кишвар вусъат дода шаванд;

- барои беҳтар кардани таъминоти аҳолии кишвар бо барқ ва рушди соҳаи истихроҷи маъдан ва саноати металлургия суръати корҳои асосноккунии техникӣ ва лоиҳакашии неругоҳҳои барқи обии “Шӯроб” бо иқтидори 1000 мегаватт дар дарёи Вахш, “Санобод” бо иқтидори то 500 мегаватт дар се марҳала дар дарёи Панҷ - қисмати ноҳияи Рӯшон ва “Чарсем” дар дарёи Ғунди ноҳияи Шуғнон бо иқтидори 14 мегаватт, бо дарназардошти бунёди хатти интиқоли барқ ва дигар инфрасохтори зарурии интиқол ва тақсимоти барқ тезонида шавад;

- дар робита ба амалисозии лоиҳаҳои сохтмони хатти интиқоли барқи CASA–1000 ва азнавпайвастшавӣ ба низоми энергетикии Осиёи Марказӣ барои дар 7 соли оянда то 10 миллиард киловатт - соат афзоиш додани содироти неруи барқ тадбирҳои таъхирнопазир андешида шаванд;

- бо мақсади расидан ба ҳадафҳои Стратегияи рушди “иқтисоди сабз” ҷиҳати бунёди неругоҳҳои барқӣ аз ҳисоби манбаъҳои барқароршавандаи энергия ва то соли 2030 ба ҳаҷми на кам аз 1000 мегаватт расонидани иқтидорҳои алтернативии истеҳсоли “энергияи сабз”, яъне бо истифодаи захираҳои офтобиву бодӣ тадбирҳои амалӣ андешида шаванд;

- Корҳо дар самти гузариш ба таҷҳизоти каммасрафи барқӣ дар иншооти иқтисодиву иҷтимоӣ ва истеҳсоливу коммуникатсионии мамлакат ва риояи маданияти баланди истифодаи неруи барқ аз ҷониби аҳолӣ тақвият бахшида шаванд.

Гуфта мешавад, ки бо амалисозии тадбирҳои зикршуда соли 2032 истеҳсоли барқ дар кишвар пурра аз ҳисоби манбаъҳои барқароршаванда, яъне 100 фоиз бо “энергияи сабз” таъмин гардида (ҳоло 98 фоиз), дар ин замина аз рӯйи меъёрҳои байналмилалӣ то соли 2037 партови газҳои гулхонаӣ то ҳадди ниҳоӣ коҳиш дода мешавад.

Яъне, Тоҷикистон ҳамчун давлати пешсафи ҷаҳон дар самти инкишофи “иқтисоди сабз” соли 2037 воқеан ба “кишвари сабз” табдил хоҳад ёфт.