ҶОМЕА
Шанбе 20 Апрел 2024 12:59
Ба озмуни "ҶТ"
Хислате, ки Эмомалӣ Раҳмонро маҳбуби халқ кард
Таърих собит сохтааст, он миллате, ки тақдири имрӯзу фардои худро дар даст дорад, аз хушбахтии бузург бархурдор аст. Аз ин рӯ, соҳиби давлати комилан мустақил шудан, барои миллати тоҷик рӯйдоди нодири таърихӣ мебошад ва бешак бо гузашти солҳо барои сокинони кишвар Истиқлолияти давлатӣ аҳамияти қавитару бештарро касб менамояд. Имрӯз мардуми мо шаҳди соҳибихтиёриву озодии давлати худро чашид ва албатта ифтихорманд аст, ки бо номи Тоҷикистон давлати мустақил ва Ватани ободу осоишта доранд.
Истиқлолият дар таърихи ҳазорсолаи халқамон воқеаи бузург аст, вале Тоҷикистон аз нахустин рӯзҳои истиқлолияти худ ба мушкилоту монеаҳои зиёд дучор омад ва дар ин раванд роҳи душвори ташаккули давлатдориро аз сар гузаронид. Хушбахтона, халқи тоҷик, ки аз азал марзу буми худро дӯст медораду барояш ҷоннисорӣ мекунад, бори дигар собит сохт, ки дорои заковату хирад буда, қудрати бартарафсозии ҳар гуна душвориро дорад.
Дар ин ҷараён Иҷлосияи XVI Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо интихоби асосгузори давлати навини соҳибихтиёр, абармарди сиёсат, фарзанди фарзонаи халқи тоҷик муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар таърихи халқамон саҳифаи тақдирсозу дурахшоне гардид, ки ба дигаргунсозиҳои сарнавиштсоз, бунёди таҳкурсии устувор ва рушду такомули минбаъдаи мамлакат асос гузошт. Танҳо ёдовар шудани ин нукта кифоя аст, ки дар остонаи доир гаштани ин ҷаласаи таърихӣ вазъи сиёсӣ ва маънавии диёри куҳанбунёди тоҷикон хеле муташшаниҷу ҳузнангез буд.
Агар илман нақши иҷлосияи мазкур ва аҳамияти қарорҳои қабулнамудаи онро таҳлил намоем, метавон чунин хулосаҳо баровард:
-19 ноябри соли 1992 баробари ба вазифаи Раиси Шӯрои Олӣ интихоб шудан, аз ҳамон соату рӯз таърих ба дӯши муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон вазифаи басе душвор, вале пурифтихор - эҳёи маниши миллӣ ва ватану ватанхоҳиро гузошт. Муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар лаҳзаи басо ҳассосу тақдирсоз чун фарзанди асилу баору нанг ин бори бузурги масъулиятро бар дӯш гирифтанд.
Ҳанӯз дар аввалин суханрониашон дар минбари иҷлосия Роҳбари хирадманди давлат ваҳдату ягонагии миллати тоҷик ва тамоми халқҳои Тоҷикистонро муқаддастарину волотарин ҳадафи сиёсӣ қарор доданд ва ин ормони сиёсиро дар фаъолияти густуртаи сиёсии худ чун меҳвари асосӣ муайян намуданд, ки дар атрофи ҳамин меҳвар то имрӯз ҳар як иқдомро амалӣ намуда истодаанд. Ва аввалин хислат ва сирати корномаи Сарвари кишвар маҳз он буд, ки ҳамватанонро аз хориҷ ба ватани бобоиашон баргардонданд ва ба қавлашон “То ман зиндаам, ягон шаҳрванди Тоҷикистонро ғариб намемонам! То вақте ки ҳамаи шаҳрвандони Тоҷикистон аз хориҷ оварда нашавад, ман осуда нестам!” содиқ монданд.
Роҳбари хирадманди давлат аз рӯзҳои аввал такя ба фарҳанги чандинҳазорсолаи машриқзамин, ки саршор аз ҳикматҳои бузург аст, намуданд. Аввалин даъвату муроҷиаташон оҳанги фарҳангӣ - фарҳанги дӯстӣ, фарҳанги бародарӣ, фарҳанги рафоқат ва фарҳанги сулҳу ваҳдат дошт, ки он рӯзҳо миллат шадидан ба он ниёз дошт. Роҳбари давлат миллатро дар партави фарҳанги волояш на танҳо аз маъюсиву ноумедӣ ва парокандагӣ раҳо бахшиданд, балки бо ҳамин фарҳангашон барои миллат сулҳро асос гузоштанд, фарҳангро ба як омили таҳкимбахши ваҳдату ҳамдигарфаҳмии ҳамватанон табдил доданд. Яъне, дар ваҳдати миллат на тиру туфангу таҳдиду фишор, балки фарҳанг нақш гузошт. Ҳамин аст, ки фарҳанги сулҳофарии муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон муҷиби ҳайрати ҷаҳониён гардид.
Корномаи дигарашон он буд, ки кишварро аз муҳосираи иқтисодӣ бароварда, сиёсати муваффақонаи дарҳои кушодро роҳандозӣ намуданд. Сарвари кишвар новобаста ба вазъи печида аз рӯзҳои аввал бо Созмони Милали Муттаҳид робита барқарор намуда, ҳанӯз дар нахустин суханрониашон моҳи сентябри соли 1993 ин минбари бонуфузи ҳамоҳангсозии масъалаҳои умумиҷаҳониро ба пойгоҳи шиносонидани миллати тоҷик қарор дода, тавассути он ҷаҳониёнро аз ҳақиқати руйдодҳо, равандҳои сиёсиву иҷтимоии кишвар ва роҳҳои мусолиҳатомези мухолифату муқовимат, ҳадафҳои сиёсии сулҳҷӯёнаи сокинони кишвар шинос намуданд. Воқеан, ин мавқеи дурбинонаи Роҳбари давлат дар сиёсати хориҷӣ имкон дод, то кишварамонро аксар мамлакатҳои дунё ва давлатҳои бонуфуз ба расмият шиносанд ва робитаҳои сиёсӣ, иқтисодӣ ва фарҳангиро бо Тоҷикистон барқарор намоянд.
Яъне, новобаста ба вазъи ҷумҳурӣ ҳанӯз он солҳо сиёсати сулҳҷӯёнаи Роҳбари давлати навтаъсис мавриди дастгирии ҷомеаи ҷаҳонӣ қарор гирифт ва ҳамзамон барои муаррифӣ кардани тоҷику тоҷикистониён ба оламиён заминаи хубе гардид. Истиқрори сулҳ дар кишварамон боварии кишварҳои хориҷӣ ва созмонҳои байналмилалиро ба сулҳи Тоҷикистон қавӣ намуд. Натиҷаи сиёсати ҳамзистии осоишта, сулҳу дӯстӣ ва сиёсати дарҳои кушода Тоҷикистонро ба ҷомеаи ҷаҳонӣ пайваст ва тавре шоҳидем, имрӯз ҷомеаи байналмилалӣ Тоҷикистонро чун як кишвари ислоҳотгар ва дар ҳоли рушд эътироф кардааст.
Роҳбари давлат соли 1999, ки Тоҷикистони акнун мушкилотҳои сангинро пасисарнамуда, дар роҳи бунёду барқарорсозиҳо қадамҳои нахустин мегузошт, дар пойтахти кишвар пайкараи Исмоили Сомониро гузошта, ба ҷаҳониён мужда доданд, ки миллати тоҷик буд, ҳаст ва талошҳо барои маҳви он як хаёли хому ботил аст.
Пешвои муаззами миллат дар фурсати кӯтоҳ дар баробари он ки харобиҳоро ба ободӣ мубаддал намуданд, ба бунёди шоҳроҳҳо ташаббус намуданд, ҳама гӯшаҳои кишварро ба ҳам пайвастанд. Ба шарофати ваҳдате, ки ба даст омад, Роҳбари хирадманди давлат барои ташаккули ҷомеаи шаҳрвандӣ ва зиндагии шоистаи сокинон асос гузоштанд.
Сарвари давлат баробари таваҷҷуҳи хоса намудан ба рушду инкишофи иқтисодиёт ва дигар бахшҳои кишвар, барои ташаккулёбии ҳувият ва андешаи миллӣ пайваста саъю талош меварзанд, ки чунин мавқеашон дар таърихи тамаддуни халқи тоҷик беназир аст.
Барои мо – аҳли варзиш мояи ифтихормандист, ки варзиш бо арзишҳои олии худ дар давоми асрҳо дар ташаккули худшиносӣ, худогоҳӣ, ҳамбастагиву муттаҳидии халқу миллатҳо, дар мустаҳкам намудани сулҳ ва дӯстӣ хизмати босазое кардааст. Дар тамоми давру замонҳо варзиш қосиди сулҳ, омили муттаҳидсозии аҳолӣ ва заминаи боэътимоди ташаккули тафаккури солим буду боқӣ мемонад. Хело бомантиқ ҳам ҳаст, ки Истиқлолияти давлатӣ ва имзои Созишномаи умумии истиқрори сулҳ ва ризоияти миллӣ агар барои рушди варзиш шароитҳои мусоид фароҳам оварда бошанд, дар навбати худ варзиш барои таҳкимбахшии дӯстиву рафоқат, ҳамдиливу ягонагии сокинони кишвар нақши муассир гузошт. Солҳои аввали истиқлолият чорабиниҳои варзишӣ маҳз таҳти шиори “Варзиш - гарави сулҳ” баргузор мешуданд, солҳои минбаъда вобастагии инкишофи варзиш аз сулҳу субот исботи худро ёфта, ҳар як санаи таърихӣ дар ҷумҳӯрӣ ба санаи таърихии варзишӣ ҳамоҳанг мегардад. Маҳз маҳсули сулҳу оромӣ аст, ки садҳо иншоотҳои варзишии замонавӣ бунёд ёфта, Тоҷикистон макони баргузории мусобиқаҳои гуногуни байналмилалӣ гашт.
Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон на танҳо дар таъмини сулҳи Тоҷикистон нақши арзишманд гузоштанд, балки дар таҳкими амнияти минтақа ва ҳамкориҳо байни кишварҳо ташаббусу кӯшишҳои зиёд анҷом дода истодаанд. Подоши ин заҳматҳояшон дар сатҳи ҷаҳон Роҳбари давлатамонро ба маъруфият ва эҳтироми хосса расонидааст. Миёни сарварони кишварҳои ИДМ Президенти кишварамон аввалин нафареанд, ки соли 2005-ум бо Ҷоизаи олӣ – Медали тиллои “Барои таҳкими сулҳ ва ризояти байни халқҳо”-и Федератсияи байналмилалии сулҳ ва ризоят қадршиносӣ гаштанд. Инчунин яке аз аввалин сиёсатмадореанд, ки барои саҳми бузург дар густариши ҷомеаи умумибашарӣ сазовори “Ситораи тиллои”-и Алберт Швейтсер гардиданд.
Ба унвони “Пешвои асри ХХI” ва боз даҳҳо унвону нишони олии созмонҳои ҷаҳонӣ сазовор гаштани Сарвари маҳбуби давлатамон бешак нишони эътирофи ин абармард аз ҷониби ҷаҳониён аст.
Дар мавриди қарорҳои таърихии Иҷлосияи XVI Шӯрои Олӣ, корномаҳои анҷомдодаи Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар 30 соли сипаригашта метавон чунин хулоса намуд, ки иҷлосия бо роҳбарии абармарди сиёсат рисолати худро ба таври шоиста иҷро намуд, он сарчашмаи сулҳу субот дар кишварамон гашт ва чун саҳифаи тақдирсоз роҳи минбаъдаамонро муайян намуд. Ҳамин аст, ки имрӯз мардуми Тоҷикистон бо эҳсоси гарми ватандӯстиву ватанпарастӣ ва хештаншиносиву ифтихори миллӣ созандагиву ободкориро ҳадафи муқаддаси худ қарор додааст.
Шодӣ САФАРОВ, ректори
ДТҶТ ба номи С. Раҳимов
Хислате, ки Эмомалӣ Раҳмонро маҳбуби халқ кард
Таърих собит сохтааст, он миллате, ки тақдири имрӯзу фардои худро дар даст дорад, аз хушбахтии бузург бархурдор аст. Аз ин рӯ, соҳиби давлати комилан мустақил шудан, барои миллати тоҷик рӯйдоди нодири таърихӣ мебошад ва бешак бо гузашти солҳо барои сокинони кишвар Истиқлолияти давлатӣ аҳамияти қавитару бештарро касб менамояд. Имрӯз мардуми мо шаҳди соҳибихтиёриву озодии давлати худро чашид ва албатта ифтихорманд аст, ки бо номи Тоҷикистон давлати мустақил ва Ватани ободу осоишта доранд.
Истиқлолият дар таърихи ҳазорсолаи халқамон воқеаи бузург аст, вале Тоҷикистон аз нахустин рӯзҳои истиқлолияти худ ба мушкилоту монеаҳои зиёд дучор омад ва дар ин раванд роҳи душвори ташаккули давлатдориро аз сар гузаронид. Хушбахтона, халқи тоҷик, ки аз азал марзу буми худро дӯст медораду барояш ҷоннисорӣ мекунад, бори дигар собит сохт, ки дорои заковату хирад буда, қудрати бартарафсозии ҳар гуна душвориро дорад.
Дар ин ҷараён Иҷлосияи XVI Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо интихоби асосгузори давлати навини соҳибихтиёр, абармарди сиёсат, фарзанди фарзонаи халқи тоҷик муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар таърихи халқамон саҳифаи тақдирсозу дурахшоне гардид, ки ба дигаргунсозиҳои сарнавиштсоз, бунёди таҳкурсии устувор ва рушду такомули минбаъдаи мамлакат асос гузошт. Танҳо ёдовар шудани ин нукта кифоя аст, ки дар остонаи доир гаштани ин ҷаласаи таърихӣ вазъи сиёсӣ ва маънавии диёри куҳанбунёди тоҷикон хеле муташшаниҷу ҳузнангез буд.
Агар илман нақши иҷлосияи мазкур ва аҳамияти қарорҳои қабулнамудаи онро таҳлил намоем, метавон чунин хулосаҳо баровард:
-19 ноябри соли 1992 баробари ба вазифаи Раиси Шӯрои Олӣ интихоб шудан, аз ҳамон соату рӯз таърих ба дӯши муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон вазифаи басе душвор, вале пурифтихор - эҳёи маниши миллӣ ва ватану ватанхоҳиро гузошт. Муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар лаҳзаи басо ҳассосу тақдирсоз чун фарзанди асилу баору нанг ин бори бузурги масъулиятро бар дӯш гирифтанд.
Ҳанӯз дар аввалин суханрониашон дар минбари иҷлосия Роҳбари хирадманди давлат ваҳдату ягонагии миллати тоҷик ва тамоми халқҳои Тоҷикистонро муқаддастарину волотарин ҳадафи сиёсӣ қарор доданд ва ин ормони сиёсиро дар фаъолияти густуртаи сиёсии худ чун меҳвари асосӣ муайян намуданд, ки дар атрофи ҳамин меҳвар то имрӯз ҳар як иқдомро амалӣ намуда истодаанд. Ва аввалин хислат ва сирати корномаи Сарвари кишвар маҳз он буд, ки ҳамватанонро аз хориҷ ба ватани бобоиашон баргардонданд ва ба қавлашон “То ман зиндаам, ягон шаҳрванди Тоҷикистонро ғариб намемонам! То вақте ки ҳамаи шаҳрвандони Тоҷикистон аз хориҷ оварда нашавад, ман осуда нестам!” содиқ монданд.
Роҳбари хирадманди давлат аз рӯзҳои аввал такя ба фарҳанги чандинҳазорсолаи машриқзамин, ки саршор аз ҳикматҳои бузург аст, намуданд. Аввалин даъвату муроҷиаташон оҳанги фарҳангӣ - фарҳанги дӯстӣ, фарҳанги бародарӣ, фарҳанги рафоқат ва фарҳанги сулҳу ваҳдат дошт, ки он рӯзҳо миллат шадидан ба он ниёз дошт. Роҳбари давлат миллатро дар партави фарҳанги волояш на танҳо аз маъюсиву ноумедӣ ва парокандагӣ раҳо бахшиданд, балки бо ҳамин фарҳангашон барои миллат сулҳро асос гузоштанд, фарҳангро ба як омили таҳкимбахши ваҳдату ҳамдигарфаҳмии ҳамватанон табдил доданд. Яъне, дар ваҳдати миллат на тиру туфангу таҳдиду фишор, балки фарҳанг нақш гузошт. Ҳамин аст, ки фарҳанги сулҳофарии муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон муҷиби ҳайрати ҷаҳониён гардид.
Корномаи дигарашон он буд, ки кишварро аз муҳосираи иқтисодӣ бароварда, сиёсати муваффақонаи дарҳои кушодро роҳандозӣ намуданд. Сарвари кишвар новобаста ба вазъи печида аз рӯзҳои аввал бо Созмони Милали Муттаҳид робита барқарор намуда, ҳанӯз дар нахустин суханрониашон моҳи сентябри соли 1993 ин минбари бонуфузи ҳамоҳангсозии масъалаҳои умумиҷаҳониро ба пойгоҳи шиносонидани миллати тоҷик қарор дода, тавассути он ҷаҳониёнро аз ҳақиқати руйдодҳо, равандҳои сиёсиву иҷтимоии кишвар ва роҳҳои мусолиҳатомези мухолифату муқовимат, ҳадафҳои сиёсии сулҳҷӯёнаи сокинони кишвар шинос намуданд. Воқеан, ин мавқеи дурбинонаи Роҳбари давлат дар сиёсати хориҷӣ имкон дод, то кишварамонро аксар мамлакатҳои дунё ва давлатҳои бонуфуз ба расмият шиносанд ва робитаҳои сиёсӣ, иқтисодӣ ва фарҳангиро бо Тоҷикистон барқарор намоянд.
Яъне, новобаста ба вазъи ҷумҳурӣ ҳанӯз он солҳо сиёсати сулҳҷӯёнаи Роҳбари давлати навтаъсис мавриди дастгирии ҷомеаи ҷаҳонӣ қарор гирифт ва ҳамзамон барои муаррифӣ кардани тоҷику тоҷикистониён ба оламиён заминаи хубе гардид. Истиқрори сулҳ дар кишварамон боварии кишварҳои хориҷӣ ва созмонҳои байналмилалиро ба сулҳи Тоҷикистон қавӣ намуд. Натиҷаи сиёсати ҳамзистии осоишта, сулҳу дӯстӣ ва сиёсати дарҳои кушода Тоҷикистонро ба ҷомеаи ҷаҳонӣ пайваст ва тавре шоҳидем, имрӯз ҷомеаи байналмилалӣ Тоҷикистонро чун як кишвари ислоҳотгар ва дар ҳоли рушд эътироф кардааст.
Роҳбари давлат соли 1999, ки Тоҷикистони акнун мушкилотҳои сангинро пасисарнамуда, дар роҳи бунёду барқарорсозиҳо қадамҳои нахустин мегузошт, дар пойтахти кишвар пайкараи Исмоили Сомониро гузошта, ба ҷаҳониён мужда доданд, ки миллати тоҷик буд, ҳаст ва талошҳо барои маҳви он як хаёли хому ботил аст.
Пешвои муаззами миллат дар фурсати кӯтоҳ дар баробари он ки харобиҳоро ба ободӣ мубаддал намуданд, ба бунёди шоҳроҳҳо ташаббус намуданд, ҳама гӯшаҳои кишварро ба ҳам пайвастанд. Ба шарофати ваҳдате, ки ба даст омад, Роҳбари хирадманди давлат барои ташаккули ҷомеаи шаҳрвандӣ ва зиндагии шоистаи сокинон асос гузоштанд.
Сарвари давлат баробари таваҷҷуҳи хоса намудан ба рушду инкишофи иқтисодиёт ва дигар бахшҳои кишвар, барои ташаккулёбии ҳувият ва андешаи миллӣ пайваста саъю талош меварзанд, ки чунин мавқеашон дар таърихи тамаддуни халқи тоҷик беназир аст.
Барои мо – аҳли варзиш мояи ифтихормандист, ки варзиш бо арзишҳои олии худ дар давоми асрҳо дар ташаккули худшиносӣ, худогоҳӣ, ҳамбастагиву муттаҳидии халқу миллатҳо, дар мустаҳкам намудани сулҳ ва дӯстӣ хизмати босазое кардааст. Дар тамоми давру замонҳо варзиш қосиди сулҳ, омили муттаҳидсозии аҳолӣ ва заминаи боэътимоди ташаккули тафаккури солим буду боқӣ мемонад. Хело бомантиқ ҳам ҳаст, ки Истиқлолияти давлатӣ ва имзои Созишномаи умумии истиқрори сулҳ ва ризоияти миллӣ агар барои рушди варзиш шароитҳои мусоид фароҳам оварда бошанд, дар навбати худ варзиш барои таҳкимбахшии дӯстиву рафоқат, ҳамдиливу ягонагии сокинони кишвар нақши муассир гузошт. Солҳои аввали истиқлолият чорабиниҳои варзишӣ маҳз таҳти шиори “Варзиш - гарави сулҳ” баргузор мешуданд, солҳои минбаъда вобастагии инкишофи варзиш аз сулҳу субот исботи худро ёфта, ҳар як санаи таърихӣ дар ҷумҳӯрӣ ба санаи таърихии варзишӣ ҳамоҳанг мегардад. Маҳз маҳсули сулҳу оромӣ аст, ки садҳо иншоотҳои варзишии замонавӣ бунёд ёфта, Тоҷикистон макони баргузории мусобиқаҳои гуногуни байналмилалӣ гашт.
Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон на танҳо дар таъмини сулҳи Тоҷикистон нақши арзишманд гузоштанд, балки дар таҳкими амнияти минтақа ва ҳамкориҳо байни кишварҳо ташаббусу кӯшишҳои зиёд анҷом дода истодаанд. Подоши ин заҳматҳояшон дар сатҳи ҷаҳон Роҳбари давлатамонро ба маъруфият ва эҳтироми хосса расонидааст. Миёни сарварони кишварҳои ИДМ Президенти кишварамон аввалин нафареанд, ки соли 2005-ум бо Ҷоизаи олӣ – Медали тиллои “Барои таҳкими сулҳ ва ризояти байни халқҳо”-и Федератсияи байналмилалии сулҳ ва ризоят қадршиносӣ гаштанд. Инчунин яке аз аввалин сиёсатмадореанд, ки барои саҳми бузург дар густариши ҷомеаи умумибашарӣ сазовори “Ситораи тиллои”-и Алберт Швейтсер гардиданд.
Ба унвони “Пешвои асри ХХI” ва боз даҳҳо унвону нишони олии созмонҳои ҷаҳонӣ сазовор гаштани Сарвари маҳбуби давлатамон бешак нишони эътирофи ин абармард аз ҷониби ҷаҳониён аст.
Дар мавриди қарорҳои таърихии Иҷлосияи XVI Шӯрои Олӣ, корномаҳои анҷомдодаи Пешвои муаззами миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар 30 соли сипаригашта метавон чунин хулоса намуд, ки иҷлосия бо роҳбарии абармарди сиёсат рисолати худро ба таври шоиста иҷро намуд, он сарчашмаи сулҳу субот дар кишварамон гашт ва чун саҳифаи тақдирсоз роҳи минбаъдаамонро муайян намуд. Ҳамин аст, ки имрӯз мардуми Тоҷикистон бо эҳсоси гарми ватандӯстиву ватанпарастӣ ва хештаншиносиву ифтихори миллӣ созандагиву ободкориро ҳадафи муқаддаси худ қарор додааст.
Шодӣ САФАРОВ, ректори
ДТҶТ ба номи С. Раҳимов
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед