“Масъулият ба монанди либос аст. Онро аз худ тамоман бадар кардан мумкин, лекин дар ҳузури одамон айб аст”.

Агар инсон масъулиятро ҳис накунаду надонад, бояд беҳуда орзу ва ҳадафи расидан ба ҷоеро накунад, чун амалӣ шудани орзу масъулиятро мехоҳад. Агар инсон масъулиятро ҳис накунаду нашиносад, бояд ҳаваси пешравиро асло нахӯрад, чун ҳатто як қадам ба пеш ҳаракат кардан масъулиятро талаб мекунад. Агар инсон масъулиятро ҳис ва дарк накунад, қуллаҳои баланд умре барояш дастнорас боқӣ мемонанд, чун ҳар кас ба ҷое расидааст, аз дарки масъулият расидааст.

Дар воқеъ инсон ба тамоми орзуву нияташ замоне мерасад, ки масъулиятро ҳис кунад. Муҳим нест, ки мо хонандаи мактаб ҳастем, донишҷӯ ҳастем, коргар ва ё шаҳрванди оддӣ. Дар ҳар сурат мо ба худ масъулият дорем. Масъулияти хондан, дониш андӯхтан, тарбият ва кору зиндагӣ кардан. Хонандаи мактаб агар бемасъулият бошаду онро дарк накунад, ба дарсҳо намеравад, чи будани дарс ва донишро намедонад. Ва агар ба мактаб равад ҳам, ҷуз вақтгузаронӣ кори дигаре намекунад. Ҳамин надонистани масъулият дар охир ӯро як шахси бесавод ва танбал мекунад ва тамоми умр ранҷи онро мекашад. Ё агар донишҷӯ масъулияти донишҷӯии худро надонад, донишгоҳро барои диплом мехонад ва агар рӯзе ҳам ба дарс равад, танҳо барои нагирифтани “ғоиб” меравад. Дар охир агар дипломро ҳам соҳиб шавад, аз надонистани масъулият ин ҳуҷҷат қоғазе беш нест ва ҷое ба кор намеравад. Дар кори ҳаррӯза низ бояд бомасъулият бошем. Яъне дарк намоем, ки мо худ масъули беҳбудии кор ва зиндагии худ ҳастем. Табиист, ки вақте мо бомасъулият бошем, дар ҳама корҳоямон пешравӣ ба амал меояд ва ин раванд ба беҳ шудани зиндагии ҳаррӯзаи мо сабаб мешавад.

Дар ҷое омадааст, ки “Масъулият озмоиши ҷавонмард аст”. Ин ба он маъност, ки айёми ҷавонӣ давраи дарки масъулиятҳост. Яъне, дар ин давра мо ҳар қадар бо масъулият бошем, ҳамон андоза тай кардани роҳи минбаъдаи худро осон мекунем. Ва табиист, ки фишори ҳамаҷонибаи айёми ҷавонӣ гоҳҳо моро маҷбур месозад, ки масъулиятгурез шавем. Барои худ сабукӣ ҷӯем. Забон наомӯзем, дарс нахонем, коргурезӣ кунем ва монанди ин, ки ба бемасъулият шудани мо оварда мерасонад. Бемасъулиятӣ иҷрои дилхоҳ корро барои мо душвору пурмашаққат вонамуд мекунад, агарчи он саҳлу оддӣ бошад.

Дар замони муосир ягона чизе, ки моро аз дигарон қафо мегузорад, ин бемасъулиятист. Чун дар ҳоли муҳайё будани тамоми шароит барои кору таҳсил, танҳо масъулият лозим аст, ки мо аз он истифода кунему дар қатори дигарон бошем. Мо агар масъулиятшинос бошем, метавонем, бо илму дониш шавем, коргари фаъол бошем, падару модари намунавӣ шавем, шаҳрванди фахрӣ бошем. Новобаста ба самти фаъолият, дар ҳар коре, ки бошад, масъулиятро дарк накунему бомасъулият набошем, дар корамон муваффақ намешавем. Таҷриба ҳосил намекунем. Дар кору таҳсил муҳтоҷиамонро ҳис мекунем.

Инсони масъулиятношинос волидон, наздикон ва ҳатто меҳанро дӯст дошта наметавонад. Дарки бузургии падару модарро намекунад. Ба қадри меҳнатҳои онҳо намерасад. Чи будани Ватан ва муқаддас шуморидани хоки онро намедонад. Пас, мебояд масъулиятро ҳис кунему дар тамоми ҷодаҳои зиндагӣ масъул бошем. Масъулиятнокӣ ба мо роҳу равиш меомӯзонад. Моро аз тангдастӣ раҳо мебахшад. Назди дигарон сарбаланд мекунад. Ба таъкиди Уинстон Черчил “Арзиши бузургӣ масъулият аст”.