ҶОМЕА
Ҷумъа 26 Апрел 2024 05:31
Ба озмуни "ҶТ"
ё назаре ба иҷлосияи тақдирсози миллат аз даричаи таърих
Дирӯз яке аз шахсони фарҳангӣ Азимҷон Дадобоев, ки зодаи ҷамоати деҳоти Унҷии ноҳияи Б. Ғафуров аст, зимни суҳбат чун сухан дар бораи Иҷлосияи 16 Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон рафт, гуфт, ки онро иҷлосияи тақдирсоз мегӯянд. Ӯ ба ман гуфт:
- Мирзоҷон, шумо аз мувофиқати тасодуфии Қасри Арбоб бохабар ҳастед?
Гуфтам, ки не.
Ӯ гуфт:
- Пас гӯш кунед. Рақами 16 мувофиқати тасодуф шудааст. Бубинед, Қасри Арбоб дорои 16 сутун аст. Инро ба ман яке аз муҳандисони сохтмон зиндаёд Махкамбой Самебоев гуфта буданд. Инро бинед, ки Иҷлосияи 16-уми Шӯрои Олӣ дар ҳамин бинои иборат аз 16 сутун санаи 16 ноябр оғоз шуд. Он расман 12 рӯз идома ёфта бошад ҳам, аз рӯи ба ҳисобгирии корҳои омодагӣ 16 рӯз ҳисоб мешавад.
Рости гап, гуфтаҳои Азимҷон маро ба андеша водор кард ва беихтиёр он рӯзҳои вазнину барои миллатамон ҳассос пеши назарам ҷилвагар шуданд. Замони даргириҳои сиёсӣ дар идораи нашрияи МИҲД-и вилояти Суғд рӯзномаи “Ҳақиқати Суғд” (он вақт “Ҳақиқати Ленинобод”) масъули инъикоси ҳаёти ҷавонон будам.
Иқрор мешавам, ки дар иҷлосияи сарнавиштсози миллат шахсан иштирок накардаам, аммо чун корманди масъули рӯзномаи вилоятӣ дар инъикоси ҷараёни он дар матбуоти даврӣ саҳми хоксоронаи худро гузоштаам.
Воқеан, гузашти рӯзу моҳу солҳо қадру манзалати ин рӯйдоди муҳими таърихиро баландтар мебардорад. Шояд шабу рӯзҳои аввали баргузории иҷлосия, айёми гузоштани таҳкурсии сулҳу ваҳдат, ба сари қудрат омадани фарзанди фарзонаи миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро ҷараёни муқаррарӣ меҳосибидем. Аммо имрӯз чун аз даричаи таърих ба он назар меафканем, албатта дарк мекунем, ки дар ҳақиқат ба қавли устод Лоиқ ба ҳоли халқи азияткашидаи мо “раҳми Парвардигори мо” омада будааст.
Чанде пеш дӯхтаи рӯзномаи вилоятии “Ҳақиқати Ленинобод”-и он моҳҳоро варақгардон намудам. Бори дигар бовар кардам, ки барои иншои таърих сарчашмаи беҳтарин ҳамин рӯзнома будааст. Зеро он тавре аз номаш бармеояд, “номаи рӯз” буда, дар он муҳимтарин воқеаву рӯйдодҳои таърих мунъакис гардидаанд.
Аҳли эҷоди рӯзномаи вилоятии “Ҳақиқати Ленинобод” таҳти роҳбарии сармуҳаррир, собиқадори матбуоти тоҷик Файзуллохоҷа Атохоҷаев тавонистанд, рафти ҷаласаро бо тамоми паҳлӯ ва нозукиҳояш мунъакис кунанд. Ҷараёни иҷлосияи тақдирсоз таҳти рубрикаи “Сессияи Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон: рӯзи якум.... то рӯзи охир” мукаммал инъикос гардидааст. Саҳифаҳои бо гузашти солҳо ранги заҳир гирифтаи ин ҷаридаро варақгардон намуда, дарёфтам, ки байни қаламкашони онвақтаи рӯзнома бештари маводҳои таҳлилӣ ва гоҳо ошкорову нотарсонаро журналисти варзида Ғафури Нарзулло иншо кардааст.
Аз шумораҳои аввале, ки ба иҷлосия бахшида шудааст, орзуву умеди бошандагони вилоят аз ин иҷлосия рӯшан ифода ёфтаанд. Масалан, шоир Назар Ашӯрзода дар шеъри худ “Ватанро дар амон монед!” ба гурӯҳҳои силоҳбадаст муроҷиат карда гуфтааст:
Ватанро дар паноҳи одамони меҳрубон монед,
Заминро бе садои тиру бешӯру фиғон монед,
Камонро пора бинмоеду андар қӯра сӯзонед,
Ҳаёти одамонро, одамон дар амон монед.
(“Ҳақиқати Ленинобод”, №163, 12.11.1992).
Дар ҳамин шумора маводи камина таҳти унвони “Арзи дили собиқадорон” ба чоп расидааст, ки дар он собиқадорони вилояти Суғд, аз ҷумла, собиқ котиби якуми кумитаи вилоятии ҳизб Рифъат Ҳоҷиев фикру мулоҳизаи худро баён доштааст. Вай аз ҷумла мегӯяд: “Ба фикри ман дар иҷлосия бояд масъалаи минбаъд идоракунии президентиро дида баромад. Худи он ки давоми ду сол ду президент интихоб кардем, аз он шаҳодат медиҳад, ки мо ҳоло ба ин шакли давлатдорӣ омода нестем. Бигзор як парламенти бақуввати корӣ интихоб шаваду корро пеш барад”. Воқеан, гуфтаҳои ин пири рӯзгордида амалӣ шуданд.
Зимни мутолиаи маводҳо маълум гардид, ки дар иҷлосия иддае дар баъзе ҳолатҳои ҳассос сахт истодагарӣ ҳам кардаанд. Масалан, агар вакили мардумӣ Бобораҷаб Бобоев сахт истодагарӣ намекард, бо таклифи раиси Шӯрои Олии ҷумҳурӣ Акбаршо Искандаров иҷлосия ба кори худ санаи 16 неву 17 ноябр иғоз мекард ва як мувофиқати тасодуф бо қасри Арбоб кам мешуд.
Байни маводҳои нашршуда мақолаи “Маҷлиси намояндагони минтақаҳои ҷумҳурӣ” диққати моро бештар ба худ кашид. Мақола ба АМИТ “Ховар” мутааллиқ аст. Аз мутолиаи он бармеояд, ки вакилону иштирокдорони иҷлосия на ба ҳама баромад ва таклифу пешниҳодҳо диққату эътибори ҷиддӣ медодаанд. Лекин баромади раиси вақти комиҷроияи вилояти Кӯлоб Эмомалӣ Раҳмонро бодиққат гӯш кардаанд. “Иштирокдорони маҷлис ба суханронии раиси комиҷроияи вилояти Кӯлоб Эмомалӣ Раҳмонов, алалхусус диққат доданд, ки ин, албатта, беҳуда нест. Чандин вақт аст, ки вилоят дар муҳосираи иқтисодӣ мебошад. Бар асари ин аҳолии вилоят аз нарасидани озуқа машаққат мекашад. Ҳукуматдорон меъёри шабонарӯзии нонро ба ҳар сокин ночор то 50 грамм расонидаанд. Мо, гуфт Эмомалӣ Раҳмонов, аз комиҷроияи вилояти Ленинобод, аз меҳнаткашони шаҳри Хуҷанд барои фароҳам овардани шароити хуби гузаронидани иҷлосияи Шӯрои Олии Тоҷикистон бағоят миннатдорем. Аз ҷанги дохилӣ бисёр ҷойҳо валангор шуданд, даҳҳо ҳазор одамон ба шаҳодат расиданд. Барои ободонии хароботи ин фоҷиаи даҳшатнок даҳҳо сол зарур аст. Давом додани хунрезӣ камоли беақлист. Мо ҷаҳд дорем, ки дар ҳар хонадон сулҳу салоҳ муқимӣ гардад. Мо маҳз бо ҳамин мақсади наҷиб ба иҷлосия омадем…”. (“Ҳақиқати Ленинобод”, №167, саҳ.1. аз 21.11.1992).
Дар маводи мухбири рӯзнома Ғафури Нарзулло, ки таҳти унвони “Раиси нав интихоб шуд” чизи дигари ҷолибро мутолиа кардем: “Вакилон тасмим гирифтанд, ки интихоби раиси Шӯрои Олӣ ба тариқи овоздиҳии пинҳонӣ сурат гирад. Ва вақте ин чорабинӣ амалӣ мегардид, бо чанде аз иштироккунандагони иҷлосия нисбати шахсияти Эмомалӣ Раҳмонов суҳбат оростем ва ростӣ, ки касе дар ҳаққи ӯ сухани бадро раво надид. Ҳама ӯро чун инсони софдилу поквиҷдон, адолатхоҳу ватандӯсти ҳақиқӣ сифат карданд. Аз руҳияи онҳо маълум буд, ки ҳама ба тарафдории ӯ овоз медиҳанд ва дар ҳақиқат ҳам аз 197 вакил 186 нафарашон ин фикрро тасдиқ карданд”.(“Ҳақиқати Ленинобод”, №167, саҳ. 1 аз 21.11.1992).
Доир ба ҷараёни минбаъдаи кори иҷлосия таҳти роҳбарии раиси тозаинтихоби Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон бисёр гуфтаанду навиштаанд. Бинобар ин ҳоҷат ба такрор нест. Мехоҳам дар он бора нависам, ки кам гуфтаанд ё умуман нагуфтаанд.
Масалан, дар бораи барпо намудани “Оши оштӣ”. Аз мақолаи “Биёед, дар Хуҷанд оши оштӣ пазем!”, ки дар шумораи 170-уми рӯзнома чоп шудаасту ба қалами мухбири рӯзномаи вилоятии русзабони “Ленинабадская правда” Пӯлод Ҷалил тааллуқ дорад, бармеояд, пухтани оши оштиро собиқ раиси комиҷроияи шаҳри Хуҷанд Йӯлчӣ Бобоев дар ҷашни 80-солагиаш таклиф карда будааст. Ин пири рӯзгордида, дар интиҳои ҷашн бо арзи сипос ба қадршиносии меҳнати хоксоронааш аз вазъи муташанниҷи ҷумҳурӣ ёдовар шуда, гуфтааст, ки “ниёгони мо дар гузашта маҳз бо якҷоя тановул намудани оши палав ҳамдигарро бахшида, бо ҳам оштӣ мекарданд”.
Воқеан ҳам, таклифи ин пири рӯзгордида аз ҷониби умум дастгирӣ ёфт ва санаи 26 ноябр дар саҳни Қасри Арбоб оши оштӣ пухта шуд. Собиқадори ҷанг ва маориф, зиндаёд Иброҳимхоҷа Хоҷаев бошад, барои оташбаси ҷонибҳои мусаллаҳ як гӯсфанди худро барои қурбонӣ овардааст, ки дар саҳифаи 1-уми шумораи №173-юми рӯзномаи вилоятии “Ҳақиқати Ленинобод” акси ӯ ва гӯсфанди қурбонимешуда оварда шудааст.
Бояд гуфт, ки қарорҳои иҷлосия руҳияи меҳнаткашони ҷумҳуриро баланд бардошт. Иддае ҳимматбаландӣ зоҳир карда, барои гурезагони иҷборӣ музди меҳнати якрӯзаи худро бахшида буданд.
Ногуфта намонад, ки бештари аҳли зиё дар рӯзҳои баргузории иҷлосия фаъол буданд ва тавассути баромаду муроҷиатҳояшон ба мардум, хусусан, ҷонибҳои даргирро ба сулҳу салоҳ ва оташбас даъват мекарданд. Ҳамкасби зиндаёди мо Ҳасани Порсо, ки аз зумраи иштирокчиёни фаъоли иҷлосия буд, дар яке аз шумораҳои рӯзномаи вилоятӣ бо номи “Далелҳои аҷиб аз иҷлосия” маводи ҷолибе навиштааст, ки баробари овардани баъзе бандҳои ин мақола хулосаи онро ба ҳукми худи хонандагони закитабъ ҳавола мекунем:
“25 ноябр дар иҷлосия чунин манзараро дидам - соати 10:14 дақиқа 43 депутат рӯзнома мехонд, 8 нафари дигар китоб, 6 нафари дигар ким-чиро қайд мекард, 13 ҷуфт бо ҳамдигар суҳбат доштанд. Дар иҷлосия масъалаи гумрук муҳокима мешуд.
Аввалин барқияе, ки рӯзи 27 ноябр омад, аз тоҷикони Амрико буд. Президенти Амрико Ҷорҷ Буш иҷлосияи Арбобро табрик гуфтааст.
Дар дафтари матбуот занги телефонӣ дақиқае хомӯшӣ надорад. Беш аз 70 рӯзноманигор ба тамоми расонаҳои маҳаллӣ ва мамолики Амрико хабар мефиристанд.
Дар муҳофизату амнияти намояндагони халқ ва меҳмонон зиёда аз 2200 корманди умури дохила, 200 нақлиёт ва дигар воситаҳо иштирок доранд. Дар рӯзҳои иҷлосия ягон ҳодисаи фавқулодда рух надодааст. Дар атрофи Қасри Арбоб садои тире ба гӯш нарасидааст.
Дар рӯзҳои иҷлосия қариб 150 дег оши палав пухта шуд.
Ба пункти тиббии ҷаласа, ки ба он В. Назаров ва О. Қаҳрамонова сарварӣ мекунанд, 436 нафар муроҷиат кардааст.
Хароҷоти сессия аз рӯи гуфти ҳисобдонҳо эҳтимол ба 80-90 млн. сӯм дакка задааст”. (“Ҳақиқати Ленинобод”, №175, саҳ.2, аз 03.12.1992).
Кори иҷлосияи тақдирсози миллатро сармақолаи ин рӯзномаи баргузидаи вилоятӣ таҳти унвони “Мо хоҳони сулҳем” як андоза ҷамъбаст карда, гуфтааст: “Рӯзҳои бисёри кори душвори иҷлосия, ки тантанаи қонунро бар беадолатӣ собит намуд, паси сар шуданд. Вале, беихтиёр кас аз дил мегузаронад, ки кай мо самараи ба эътидол омадани ҳаётамонро мебинем?! Албатта, аксари кулли аҳолӣ Шӯрои Олиро дастгирӣ мекунанд, аз он миннатдоранд, ки Шӯрои Олӣ дар иҷлосия барои ба эътидол овардани вазъияти дохилии сиёсӣ замина муҳайё кард, вале рӯи ин замина бояд бино сохта шавад, ки шароити барқарор кардани сулҳу ризоият дар ҷумҳурӣ на фақат дар сухан, балки дар амал низ истифода гардад”. (“Ҳақиқати Ленинобод”, №177, саҳ. 1. аз 08.12.1992).
Муаллифи сатрҳои боло ва дар маҷмӯъ кулли мардуми ҷумҳурӣ он шабу рӯзҳо намедонистанд, ки дар пеш боз расо 5 соли дигари вазниниҳои сахти иқтисодиву иҷтимоӣ, гуруснагиву ҷангу ҷидол моро интизор аст. Кӯшишу ғайрат ва ҷонбозиҳои Раиси Шӯрои Олӣ Эмомалӣ Раҳмон дар пеш аст, ки ниҳоят бо талошҳо баъди 5 соли расо, аниқтараш 27 июни соли 1997 ба диёри мо сулҳу амонӣ омад. Созишномаи умумии истиқрори сулҳ ва ризоияти миллӣ ба имзо расиду халқ оҳи сабук кашид...
Ҳадаф аз варақгардон намудани саҳифаҳои таърихи Ватани маҳбуб танҳо як чиз аст - ба насли наврас хотиррасон намудани рӯзгори 30 сол кабли халқи азизамон буд, ки дар кадом сатҳ қарор доштему бо кӯшишу заҳмати як тан аз фидоии миллат, фарзанди фарзонаи халқ муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон то ба куҷо расидем. Дар урфият мегӯянд, ки халқ гавҳаршинос аст. Маҳз ҳамин хислати ҳамидаи халқи баору номусамон буд, ки ба Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон унвони олии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллатро сазовору арзанда донист.
Мирзоаъзам МАҚСУДОВ,
узви ИЖТ
ё назаре ба иҷлосияи тақдирсози миллат аз даричаи таърих
Дирӯз яке аз шахсони фарҳангӣ Азимҷон Дадобоев, ки зодаи ҷамоати деҳоти Унҷии ноҳияи Б. Ғафуров аст, зимни суҳбат чун сухан дар бораи Иҷлосияи 16 Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон рафт, гуфт, ки онро иҷлосияи тақдирсоз мегӯянд. Ӯ ба ман гуфт:
- Мирзоҷон, шумо аз мувофиқати тасодуфии Қасри Арбоб бохабар ҳастед?
Гуфтам, ки не.
Ӯ гуфт:
- Пас гӯш кунед. Рақами 16 мувофиқати тасодуф шудааст. Бубинед, Қасри Арбоб дорои 16 сутун аст. Инро ба ман яке аз муҳандисони сохтмон зиндаёд Махкамбой Самебоев гуфта буданд. Инро бинед, ки Иҷлосияи 16-уми Шӯрои Олӣ дар ҳамин бинои иборат аз 16 сутун санаи 16 ноябр оғоз шуд. Он расман 12 рӯз идома ёфта бошад ҳам, аз рӯи ба ҳисобгирии корҳои омодагӣ 16 рӯз ҳисоб мешавад.
Рости гап, гуфтаҳои Азимҷон маро ба андеша водор кард ва беихтиёр он рӯзҳои вазнину барои миллатамон ҳассос пеши назарам ҷилвагар шуданд. Замони даргириҳои сиёсӣ дар идораи нашрияи МИҲД-и вилояти Суғд рӯзномаи “Ҳақиқати Суғд” (он вақт “Ҳақиқати Ленинобод”) масъули инъикоси ҳаёти ҷавонон будам.
Иқрор мешавам, ки дар иҷлосияи сарнавиштсози миллат шахсан иштирок накардаам, аммо чун корманди масъули рӯзномаи вилоятӣ дар инъикоси ҷараёни он дар матбуоти даврӣ саҳми хоксоронаи худро гузоштаам.
Воқеан, гузашти рӯзу моҳу солҳо қадру манзалати ин рӯйдоди муҳими таърихиро баландтар мебардорад. Шояд шабу рӯзҳои аввали баргузории иҷлосия, айёми гузоштани таҳкурсии сулҳу ваҳдат, ба сари қудрат омадани фарзанди фарзонаи миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмонро ҷараёни муқаррарӣ меҳосибидем. Аммо имрӯз чун аз даричаи таърих ба он назар меафканем, албатта дарк мекунем, ки дар ҳақиқат ба қавли устод Лоиқ ба ҳоли халқи азияткашидаи мо “раҳми Парвардигори мо” омада будааст.
Чанде пеш дӯхтаи рӯзномаи вилоятии “Ҳақиқати Ленинобод”-и он моҳҳоро варақгардон намудам. Бори дигар бовар кардам, ки барои иншои таърих сарчашмаи беҳтарин ҳамин рӯзнома будааст. Зеро он тавре аз номаш бармеояд, “номаи рӯз” буда, дар он муҳимтарин воқеаву рӯйдодҳои таърих мунъакис гардидаанд.
Аҳли эҷоди рӯзномаи вилоятии “Ҳақиқати Ленинобод” таҳти роҳбарии сармуҳаррир, собиқадори матбуоти тоҷик Файзуллохоҷа Атохоҷаев тавонистанд, рафти ҷаласаро бо тамоми паҳлӯ ва нозукиҳояш мунъакис кунанд. Ҷараёни иҷлосияи тақдирсоз таҳти рубрикаи “Сессияи Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон: рӯзи якум.... то рӯзи охир” мукаммал инъикос гардидааст. Саҳифаҳои бо гузашти солҳо ранги заҳир гирифтаи ин ҷаридаро варақгардон намуда, дарёфтам, ки байни қаламкашони онвақтаи рӯзнома бештари маводҳои таҳлилӣ ва гоҳо ошкорову нотарсонаро журналисти варзида Ғафури Нарзулло иншо кардааст.
Аз шумораҳои аввале, ки ба иҷлосия бахшида шудааст, орзуву умеди бошандагони вилоят аз ин иҷлосия рӯшан ифода ёфтаанд. Масалан, шоир Назар Ашӯрзода дар шеъри худ “Ватанро дар амон монед!” ба гурӯҳҳои силоҳбадаст муроҷиат карда гуфтааст:
Ватанро дар паноҳи одамони меҳрубон монед,
Заминро бе садои тиру бешӯру фиғон монед,
Камонро пора бинмоеду андар қӯра сӯзонед,
Ҳаёти одамонро, одамон дар амон монед.
(“Ҳақиқати Ленинобод”, №163, 12.11.1992).
Дар ҳамин шумора маводи камина таҳти унвони “Арзи дили собиқадорон” ба чоп расидааст, ки дар он собиқадорони вилояти Суғд, аз ҷумла, собиқ котиби якуми кумитаи вилоятии ҳизб Рифъат Ҳоҷиев фикру мулоҳизаи худро баён доштааст. Вай аз ҷумла мегӯяд: “Ба фикри ман дар иҷлосия бояд масъалаи минбаъд идоракунии президентиро дида баромад. Худи он ки давоми ду сол ду президент интихоб кардем, аз он шаҳодат медиҳад, ки мо ҳоло ба ин шакли давлатдорӣ омода нестем. Бигзор як парламенти бақуввати корӣ интихоб шаваду корро пеш барад”. Воқеан, гуфтаҳои ин пири рӯзгордида амалӣ шуданд.
Зимни мутолиаи маводҳо маълум гардид, ки дар иҷлосия иддае дар баъзе ҳолатҳои ҳассос сахт истодагарӣ ҳам кардаанд. Масалан, агар вакили мардумӣ Бобораҷаб Бобоев сахт истодагарӣ намекард, бо таклифи раиси Шӯрои Олии ҷумҳурӣ Акбаршо Искандаров иҷлосия ба кори худ санаи 16 неву 17 ноябр иғоз мекард ва як мувофиқати тасодуф бо қасри Арбоб кам мешуд.
Байни маводҳои нашршуда мақолаи “Маҷлиси намояндагони минтақаҳои ҷумҳурӣ” диққати моро бештар ба худ кашид. Мақола ба АМИТ “Ховар” мутааллиқ аст. Аз мутолиаи он бармеояд, ки вакилону иштирокдорони иҷлосия на ба ҳама баромад ва таклифу пешниҳодҳо диққату эътибори ҷиддӣ медодаанд. Лекин баромади раиси вақти комиҷроияи вилояти Кӯлоб Эмомалӣ Раҳмонро бодиққат гӯш кардаанд. “Иштирокдорони маҷлис ба суханронии раиси комиҷроияи вилояти Кӯлоб Эмомалӣ Раҳмонов, алалхусус диққат доданд, ки ин, албатта, беҳуда нест. Чандин вақт аст, ки вилоят дар муҳосираи иқтисодӣ мебошад. Бар асари ин аҳолии вилоят аз нарасидани озуқа машаққат мекашад. Ҳукуматдорон меъёри шабонарӯзии нонро ба ҳар сокин ночор то 50 грамм расонидаанд. Мо, гуфт Эмомалӣ Раҳмонов, аз комиҷроияи вилояти Ленинобод, аз меҳнаткашони шаҳри Хуҷанд барои фароҳам овардани шароити хуби гузаронидани иҷлосияи Шӯрои Олии Тоҷикистон бағоят миннатдорем. Аз ҷанги дохилӣ бисёр ҷойҳо валангор шуданд, даҳҳо ҳазор одамон ба шаҳодат расиданд. Барои ободонии хароботи ин фоҷиаи даҳшатнок даҳҳо сол зарур аст. Давом додани хунрезӣ камоли беақлист. Мо ҷаҳд дорем, ки дар ҳар хонадон сулҳу салоҳ муқимӣ гардад. Мо маҳз бо ҳамин мақсади наҷиб ба иҷлосия омадем…”. (“Ҳақиқати Ленинобод”, №167, саҳ.1. аз 21.11.1992).
Дар маводи мухбири рӯзнома Ғафури Нарзулло, ки таҳти унвони “Раиси нав интихоб шуд” чизи дигари ҷолибро мутолиа кардем: “Вакилон тасмим гирифтанд, ки интихоби раиси Шӯрои Олӣ ба тариқи овоздиҳии пинҳонӣ сурат гирад. Ва вақте ин чорабинӣ амалӣ мегардид, бо чанде аз иштироккунандагони иҷлосия нисбати шахсияти Эмомалӣ Раҳмонов суҳбат оростем ва ростӣ, ки касе дар ҳаққи ӯ сухани бадро раво надид. Ҳама ӯро чун инсони софдилу поквиҷдон, адолатхоҳу ватандӯсти ҳақиқӣ сифат карданд. Аз руҳияи онҳо маълум буд, ки ҳама ба тарафдории ӯ овоз медиҳанд ва дар ҳақиқат ҳам аз 197 вакил 186 нафарашон ин фикрро тасдиқ карданд”.(“Ҳақиқати Ленинобод”, №167, саҳ. 1 аз 21.11.1992).
Доир ба ҷараёни минбаъдаи кори иҷлосия таҳти роҳбарии раиси тозаинтихоби Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон бисёр гуфтаанду навиштаанд. Бинобар ин ҳоҷат ба такрор нест. Мехоҳам дар он бора нависам, ки кам гуфтаанд ё умуман нагуфтаанд.
Масалан, дар бораи барпо намудани “Оши оштӣ”. Аз мақолаи “Биёед, дар Хуҷанд оши оштӣ пазем!”, ки дар шумораи 170-уми рӯзнома чоп шудаасту ба қалами мухбири рӯзномаи вилоятии русзабони “Ленинабадская правда” Пӯлод Ҷалил тааллуқ дорад, бармеояд, пухтани оши оштиро собиқ раиси комиҷроияи шаҳри Хуҷанд Йӯлчӣ Бобоев дар ҷашни 80-солагиаш таклиф карда будааст. Ин пири рӯзгордида, дар интиҳои ҷашн бо арзи сипос ба қадршиносии меҳнати хоксоронааш аз вазъи муташанниҷи ҷумҳурӣ ёдовар шуда, гуфтааст, ки “ниёгони мо дар гузашта маҳз бо якҷоя тановул намудани оши палав ҳамдигарро бахшида, бо ҳам оштӣ мекарданд”.
Воқеан ҳам, таклифи ин пири рӯзгордида аз ҷониби умум дастгирӣ ёфт ва санаи 26 ноябр дар саҳни Қасри Арбоб оши оштӣ пухта шуд. Собиқадори ҷанг ва маориф, зиндаёд Иброҳимхоҷа Хоҷаев бошад, барои оташбаси ҷонибҳои мусаллаҳ як гӯсфанди худро барои қурбонӣ овардааст, ки дар саҳифаи 1-уми шумораи №173-юми рӯзномаи вилоятии “Ҳақиқати Ленинобод” акси ӯ ва гӯсфанди қурбонимешуда оварда шудааст.
Бояд гуфт, ки қарорҳои иҷлосия руҳияи меҳнаткашони ҷумҳуриро баланд бардошт. Иддае ҳимматбаландӣ зоҳир карда, барои гурезагони иҷборӣ музди меҳнати якрӯзаи худро бахшида буданд.
Ногуфта намонад, ки бештари аҳли зиё дар рӯзҳои баргузории иҷлосия фаъол буданд ва тавассути баромаду муроҷиатҳояшон ба мардум, хусусан, ҷонибҳои даргирро ба сулҳу салоҳ ва оташбас даъват мекарданд. Ҳамкасби зиндаёди мо Ҳасани Порсо, ки аз зумраи иштирокчиёни фаъоли иҷлосия буд, дар яке аз шумораҳои рӯзномаи вилоятӣ бо номи “Далелҳои аҷиб аз иҷлосия” маводи ҷолибе навиштааст, ки баробари овардани баъзе бандҳои ин мақола хулосаи онро ба ҳукми худи хонандагони закитабъ ҳавола мекунем:
“25 ноябр дар иҷлосия чунин манзараро дидам - соати 10:14 дақиқа 43 депутат рӯзнома мехонд, 8 нафари дигар китоб, 6 нафари дигар ким-чиро қайд мекард, 13 ҷуфт бо ҳамдигар суҳбат доштанд. Дар иҷлосия масъалаи гумрук муҳокима мешуд.
Аввалин барқияе, ки рӯзи 27 ноябр омад, аз тоҷикони Амрико буд. Президенти Амрико Ҷорҷ Буш иҷлосияи Арбобро табрик гуфтааст.
Дар дафтари матбуот занги телефонӣ дақиқае хомӯшӣ надорад. Беш аз 70 рӯзноманигор ба тамоми расонаҳои маҳаллӣ ва мамолики Амрико хабар мефиристанд.
Дар муҳофизату амнияти намояндагони халқ ва меҳмонон зиёда аз 2200 корманди умури дохила, 200 нақлиёт ва дигар воситаҳо иштирок доранд. Дар рӯзҳои иҷлосия ягон ҳодисаи фавқулодда рух надодааст. Дар атрофи Қасри Арбоб садои тире ба гӯш нарасидааст.
Дар рӯзҳои иҷлосия қариб 150 дег оши палав пухта шуд.
Ба пункти тиббии ҷаласа, ки ба он В. Назаров ва О. Қаҳрамонова сарварӣ мекунанд, 436 нафар муроҷиат кардааст.
Хароҷоти сессия аз рӯи гуфти ҳисобдонҳо эҳтимол ба 80-90 млн. сӯм дакка задааст”. (“Ҳақиқати Ленинобод”, №175, саҳ.2, аз 03.12.1992).
Кори иҷлосияи тақдирсози миллатро сармақолаи ин рӯзномаи баргузидаи вилоятӣ таҳти унвони “Мо хоҳони сулҳем” як андоза ҷамъбаст карда, гуфтааст: “Рӯзҳои бисёри кори душвори иҷлосия, ки тантанаи қонунро бар беадолатӣ собит намуд, паси сар шуданд. Вале, беихтиёр кас аз дил мегузаронад, ки кай мо самараи ба эътидол омадани ҳаётамонро мебинем?! Албатта, аксари кулли аҳолӣ Шӯрои Олиро дастгирӣ мекунанд, аз он миннатдоранд, ки Шӯрои Олӣ дар иҷлосия барои ба эътидол овардани вазъияти дохилии сиёсӣ замина муҳайё кард, вале рӯи ин замина бояд бино сохта шавад, ки шароити барқарор кардани сулҳу ризоият дар ҷумҳурӣ на фақат дар сухан, балки дар амал низ истифода гардад”. (“Ҳақиқати Ленинобод”, №177, саҳ. 1. аз 08.12.1992).
Муаллифи сатрҳои боло ва дар маҷмӯъ кулли мардуми ҷумҳурӣ он шабу рӯзҳо намедонистанд, ки дар пеш боз расо 5 соли дигари вазниниҳои сахти иқтисодиву иҷтимоӣ, гуруснагиву ҷангу ҷидол моро интизор аст. Кӯшишу ғайрат ва ҷонбозиҳои Раиси Шӯрои Олӣ Эмомалӣ Раҳмон дар пеш аст, ки ниҳоят бо талошҳо баъди 5 соли расо, аниқтараш 27 июни соли 1997 ба диёри мо сулҳу амонӣ омад. Созишномаи умумии истиқрори сулҳ ва ризоияти миллӣ ба имзо расиду халқ оҳи сабук кашид...
Ҳадаф аз варақгардон намудани саҳифаҳои таърихи Ватани маҳбуб танҳо як чиз аст - ба насли наврас хотиррасон намудани рӯзгори 30 сол кабли халқи азизамон буд, ки дар кадом сатҳ қарор доштему бо кӯшишу заҳмати як тан аз фидоии миллат, фарзанди фарзонаи халқ муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон то ба куҷо расидем. Дар урфият мегӯянд, ки халқ гавҳаршинос аст. Маҳз ҳамин хислати ҳамидаи халқи баору номусамон буд, ки ба Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон унвони олии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллатро сазовору арзанда донист.
Мирзоаъзам МАҚСУДОВ,
узви ИЖТ
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед