Ё чаро то ҳол аз ҷониби бархеҳо он поймол мегардад?

Кумитаи дин, танзими анъана ва ҷашну маросимҳо дар байни зиёда аз 10 ҳазор нафар як назарсанҷӣ анҷом додааст ва интизор аст, ки бар асоси натиҷаҳои он Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросимҳо дар Ҷумҳурии Тоҷикистон” бознигарӣ шавад.

Гуфта мешавад, ки яке аз ҳадафҳои асосии назарсанҷӣ маълум кардани фикру андешаҳои мардум оид ба ин қонун аст, ки то кадом андоза ҷомеаи Тоҷикистон аз ин қонун тарафдорӣ мекунад ё баръакс. Ин таҳқиқи афкори умум аз тарафи Кумитаи дин, танзими анъана ва ҷашну маросимҳо ба поён расидааст ва натиҷаи он аллакай ба Дастгоҳи иҷроияи назди Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон фиристода шудааст ва бояд дар наздиктарин фурсат посух ояд.

Афшин Муқим, сухангӯи Кумитаи дин, танзим ва ҷашну маросимҳо гуфт, ки ҳадафи асосии ин назарпурсӣ татбиқи босамари қонуни мазкур, фаҳмидани фикру назар ва пешниҳоду дархости сокинон дар бораи он мебошад. Ӯ гуфт, ки ин қабил назарсанҷӣ тақрибан дар 7 сол як маротиба гузаронида мешавад.

“Ҳадаф маълум кардан аст, ки мардум ба қонун чӣ назар доранд ва аз он чӣ интизориҳо доштанд ва он интизориҳо бароварда шуд ё не. Ҳамзамон, онҳо аз бархӯрди мақомот, бахусус идораҳои маҳаллии танзими расму оинҳо оё розиянд. Мо пас аз ин назарсанҷӣ натиҷагирӣ карда, ҳатман ба мардум иттилоъ хоҳем дод”, - гуфт Афшин Муқим.

Ба қавли ӯ назарсанҷии имсола ҳудуди 10 суолро дар бар гирифта, аз мардум пурсидаанд, ки оё Қонуни танзими расму оинро тарафдорӣ мекунанд, ё не. Дигар суол ин аст, ки оё ин санад, ба сатҳи зиндагии мардум таъсири мусбат гузошт ва ба онҳо кӯмак кард, ки бо сарфаҷӯӣ аз харҷи маросимҳо ва ҷамъ овардани пасандози бештар фарзандонашонро бештар ба таҳсил фаро гиранд.

Дар ҷараёни он андешаи ҳудуди 10 ҳазор сокин аз тамоми минтақаҳои кишвар пурсида шудааст. Ӯ гуфт, дар гузашта назарсанҷиҳо бо ҷалби аз 3,5 то 4 ҳазор нафар сурат гирифта буданд. Вале ин аввалин маротиба аст, ки дар ҳама минтақаҳои кишвар чунин назарпурсӣ сурат гирифт.

Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросимҳо дар Ҷумҳурии Тоҷикистон” соли 2007 ба тасвиб расида, ки ҳадафи он коҳиш додани хароҷоти молиявии мардум дар тӯю маъракаҳо ва вақту теъдоди меҳмонон дар маъракаву маросимҳо мебошад, то ки ба боло бурдани вазъи иҷтимоии аҳолӣ мусоидат кунад. Он замон бештари сокинон тариқи телевизионҳои кишвар аз ин қонун ҷонибдорӣ карданд. Ҳамзамон, пеш аз он ки қонун қабул шавад, бо ташкили микрофонҳои озод райъпурсиҳо низ сурат гирифта буд.

Масалан, яке аз чунин сарфакориҳои дар тӯю маъракаҳо пешбинишуда ин аст, ки шаҳрвандон ба ҷашни арӯсӣ набояд бештар аз 150 нафар меҳмон даъват кунанд ва ҷашн ҳам набояд зиёда аз 3 соатро дар бар гирад. Қонуни мазкур муқаррар кардааст, ки додани таом дар маросимҳо манъ аст.

Намояндагони Кумитаи дин мегӯянд, ки бо назардошти пешниҳоди сокинон дар назарсанҷӣ, эҳтимол аст, дар қонуни танзим тағйиру иловаҳо сурат гирад. Дар тағйироти чунин як санади муҳим фикри мардуми кишвар муҳим аст.

Назира, як сокини кишвар ҷониб-дори ин қонун аст ва мегӯяд, ки бо қабули ин қонун Ҳукумати кишвар кори хубе кард, чун ин қонун тавонист то як андоза харҷи сокинонро барои баргузории маросими суру азо коҳиш диҳад. Ба гуфтаи ӯ, мардуми мо худнамоиро дӯст медорад ва харҷи зиёди беҳуда мекунад.

“Ман тарафдори танзими ҷашну маросим ҳастам. Чун қаблан дар тӯю азо харҷҳо бисёр буд. Чизи дигар ин аст, ки мардуми мо худнамоишдиҳиро зиёд дӯст медорад, ки ин ба нафъи мо нест. Пеши роҳи мардуми моро бо қонун мегирӣ, вагарна барои худнамоӣ худро зери қарз мегузоранд. Натиҷаи ин қонун ба нафъи оилаҳо дар Тоҷикистон аст”, изҳор дошт вай.

Ба гуфтаи ин ҳамсуҳбати мо, қонуни мазкур на ҳамеша аз ҷониби сокинон риоя мешавад. “Афроде бо вуҷуди амал кардани қонун, чун пештара маъракаҳои худро бо ширкати меҳмонони зиёд ва бошукӯҳ баргузор мекунанд. Дар натиҷа онҳо аз ҷониби кормандони Кумитаи дин ва ҷашну маросимҳо ҷаримаҳои ҳангуфт карда мешаванд, ки ин албатта бар зарари худи онҳост”,-илова кард номбурда.

Набӣ, ҷавони дигари тоҷик мегӯяд, Ҳукумати Тоҷикистон бо қабули қонуни танзими расму оин дар соли 2007 кори хубе кард ва ин санад бояд дар кишвар амал кунад.
- Ба мардуми мо, ки аксаран камбағалу ниёзманданд, ин қонун сад соли дигар даркор аст. Чӣ даркор худнамоиву харҷи беҳуда дар маъракаҳо? Ин корҳо дар дини мубини Ислом низ инкор шудааст. Фақат ду-се нафаре, ки “маст” шудаанд ва маблағҳои ҳангуфтро ба ҳаво мехоҳанд пош диҳанд, мехоҳанд, қонуни танзим набошад. Ин қонун барои 90 дарсади мардуми шарифи Тоҷикистон даркор аст,-гуфт Набӣ.

Дар Ҷумҳурии Тоҷикис-тон барои риоя накардани муқаррароти қонуни мазкур ҷаримаҳои гуногун таъйин шудааст. Бино ба иттилои Суди Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар шашмоҳаи аввали соли 2020 вобаста ба риоя нагардидани талаботи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросим дар Ҷумҳурии Тоҷикистон» 322 парвандаи маъмурӣ мавриди баррасӣ қарор дода шуд. Аз ин теъдод 3 адад қатъ шуда, вобаста ба 319 ҳолати боқимонда қарори дахлдор бароварда шуд, ки нисбати ҳамин давраи соли гузашта 53 ҳолат камтар мебошад. Маблағи умумии ҷарима 1 миллиону 405 ҳазору 490 сомониро ташкил медиҳад, ки аз он 747 ҳазору 215 сомонӣ рӯёнида шудааст.

Чуноне ки аз мушоҳидаҳо маълум гардид, бештари сокинони кишвар ҷонибдори Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросимҳо дар Ҷумҳурии Тоҷикистон” ҳастанд ва худ хоҳиши онро доранд, ки бо сарфаҷӯӣ тавонанд андаке ҳам бошад, барои ояндаи фарзандони худ пасандоз кунанд.

Кумитаи дин ва танзими ҷашну маросимҳо низ мегӯяд, ин қонун садҳо миллион доллар ба сокинон фоида овард ва барои коҳиш додани сатҳи камбизоатӣ дар кишвар саҳм гузошт. Аз ин рӯ, месазад, ки мардуми кишвар мутобиқи он тӯю маъракаҳои худро баргузор намоянд. Чун он ҳам ба нафъи давлат хоҳад буд ва ҳам ба буҷаи хонаводагии ҳар як сокини кишвар.