Парчами давлатӣ як ҷузъи муҳими фарҳанги давлатдорӣ ба ҳисоб меравад. Маҳз он аз мавҷудияти миллату давлат дарак медиҳад. Парчам аз замонҳои қадим ҳамчун рамзи ваҳдату ягонагӣ, ҳамдигарфаҳмиву иттиҳоди халқу миллатҳо дониста мешуд. Дар аввал парчамро бо расмҳои ҳайвонот ва яроқу аслиҳа тасвир менамуданд. Агар дар ҷанг байрақ гум мешуд ва ё ба дасти душман меафтид, маънии мағлуб шуданро дошт. Ҳамчунин мардум онро дар сарзамини худ барои мубориза баҳри озодӣ истифода менамуданд. Ҳама ҳифзу ҷоннисориҳо аз он шаҳодат медод, ки ин рамз барои онҳо хеле муқаддас аст.

Дар сарчашмаҳои қадимтарин роҷеъ ба ливо, алам, парчам, дирафш, ки рамзи давлатдории ориёиён маҳсуб мешавад, маълумоти зиёд мавҷуд аст. Халқи тоҷтик аз қадим дар парчами худ нишонаҳои муҳиму арзишманди фарҳангии худро инъикос мекарданд. Кӯшиш мекарданд, ки дар он роҳи таърихии тайкарда ва дигар аломатҳои ифодакунандаи давлатдорӣ таҷассум ёбанд. Парчам дар таърих минбаъд бо номҳои байрақ ва ливо низ ифода мешуд.

Парчамдорӣ барои аҷдодони мо ҳанӯз аз замони Сосониён расм шуда буд. Халқи тоҷик якумин халқест, ки ди¬рафш ё худ парчамро ба шумори рамзҳои давлатдорӣ дохил кардааст. Ҳамин аст, ки аввалин дирафши миллати тоҷикон ин дирафши ковиён аст. Мо аз чигунагии он аз «Шоҳнома»-и Фирдавсии бузург воқиф ҳастем. Чӣ тавр Коваи оҳангар дар вақти бар зидди қувваи бадӣ ғолиб омаданаш чарминаи пешбанди худро ба ҳайси дирафш-парчам истифода бурда, баъди мағлуб намудани Заҳок ғолибияти худро бо тартиби бардоштани дирафш ба халқ нишон дод. Сипас, Коваи оҳангар бо ба даст овардани давлат, Фаридунро ба тахт нишонд. Фаридун низ ин иқдоми Коваро идома дода, ба дирафши Ковиён як ситораи дорои чор шохаи зарҳалдори ранги зард, сурх, бунафшдорро илова на¬муда, аз ҳамон давра ин ҷониб мардуми ориёӣ соҳиби парчами худ гаштанд. Дар тӯли таърих халқу миллати тоҷик ин рамзи муқаддасро ҳамеша ҳифз мекарданд. Бо вуҷуди дигар шудани рангу рамзҳои он, Парчами тоҷик ҳамеша фоли неку нияти хуб дошту дорад.

Солҳои аввали истиқлолият ба даст овардан ва барафрохтани ин рам¬зи давлатӣ осон набуд. Дар он замо¬ни ноамнӣ баробари ҳал кардани як қаттор масъалаҳои муҳим, аз ҷумлаи истиқрори сулҳ, авфи гуноҳи иштирок¬дорони муноқишаҳои дохилӣ, дарёфти роҳи наҷоти миллат аз буҳрони сиёсиву иҷтимоӣ, мушаххас намудани самтҳои рушди кишвар, барафрохтани Парчам низ яке аз ҳадафҳои асосӣ ба шумор мерафт. Халқи тоҷик он ҳама монеаҳоро паси сар намуд. Исбот шуд, ки тоҷикон бо до¬штани рамзу муқаддасоти миллӣ яке аз қадимтарин миллатҳо ба ҳисоб мераванд. Тоҷикистон ба ҷаҳон Парчами худро ни¬шон доду ягонагии худро эълон кард.

Парчами давлатии мо дар заминаи хушку холӣ ба миён наомадааст. Ба¬рои омода намудани Парчами миллии аз сарчашмаҳои хеле зиёди фарҳангӣ истифода намудаанд. Баъд аз ҳама омӯзишҳо, дар Иҷлосияи 16-уми Шӯрои Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон Парчами давлатӣ қабул гардид. Натиҷаи пешниҳод ва талошҳои олимони фарҳанги кишвар буд, ки имрӯз ин рамзи муқаддас тамоми арзишҳои таърихию муосири кишварро дар бар мегирад.

Имрӯз Парчами миллӣ чун рамзи муҳими давлатдории тоҷикон дар та¬моми идораҳои давлатӣ, маъмурӣ, кор¬хонаву муассиса, мактабу таълимгоҳҳо, майдонҳои варзишӣ, ҳуҷраҳои корӣ ва хонаҳои шаҳрвандон мавҷуд аст. Ба ҷой овардани эҳтиром нисбати Парчами миллӣ қарзи ҳар як шаҳрванд аст, зеро он як рамзи хосаи истиқлолият, ватандорӣ, соҳибдавлатӣ ва ҳастии миллат мебо¬шад. Бешак, Парчами давлатӣ барои мо- тоҷикон нишонаи бақои миллат, давлату Ватан, ваҳдату якмаромӣ, ҳувияти миллӣ ва беҳтарин васила барои баланд бар¬доштани хештаншиносии насли наврас ва ҷавонон дар руҳияи ватандӯстӣ ва ифти¬хори миллию ҳифзи арзишҳои таърихиву фарҳангии халқамон мебошад. Ин рамзи муқаддас имрӯз моро водор мекунад, ки онро ҳамчун нишони муҳими давлатдорӣ, озодӣ ва истиқлолияти Ватан, чун сарва¬ти гаронбаҳо ба ҷо орем. Қадру манзалат ва нақшу эътибори онро ба насли навин талқин намоем.

Хуршед МАВЛОНОВ, "ҶТ"