Чанд ҳафта пеш маъруфият, ё бо истилоҳи имрӯз “рейтинг”-и рӯзноманигорони кишварро гузаронидем. Нафарони зиёдеро аз сокинони пойтахт доир ба шинохтатарин ва беҳтарин рӯзноманигорони кишвар пурсон шудем. Ҳамчунин, миёни корбарони шабакаи иҷтимоии Фейсбук, ки қисми зиёд аз доираи илму адабанд, пурсиш гузаронидем. Илова бар ин, кӯшидем тариқи гуфтугӯи рӯ ба рӯ ва ҷамъоварии овозҳо ба воситаи сомонаҳои иҷтимоӣ маъруфияту шинохти рӯзноманигоронро ҷамъбаст намоем. Вале, бо ин миқдор пурсидашудагон, ки бештар аз ҳазор нафарро ташкил медод, наметавон хулосаи муайян баровард. Наметавон аз даҳ нафари номбаршудаҳо эшонро дар кишвар аз ҳама маъруфу шинохта ё пешқадаму беҳтарин номид.

Вале агар танҳо ҳамин доираи пурсидашудагонро ба назар гирем, дар посухи суоли “Кадом рӯзноманигори кишварро мешиносед?” хеле танқисӣ мекашиданд. Баъзеҳо ҳатто як нафар рӯзноманигорро намешиносанд. Барои аксар нафар чеҳраҳои шинохтаи журналистикаи тоҷик чанд тан аз ровиёну наттоқони телевизиону радио асту халос. Дар бораи журналистикаи чопӣ аксар маълумоти қобили эътимод надоранд, ё умуман ягон нашрияи чопиро намедонанд. Суоле ба миён меояд, ки чаро журналистони кишвар ба аксарият ноошноянд? Оё журналистикаи тоҷик то ба имрӯз коре накардааст, ки ҳаддалимкон боиси муаррифии эшон бошад? Ё умуман дар хизмати ҷомеа набуда, ки ин қадр ношинос аст...

Барои ҷавоб гирифтан ба ин саволҳо ва ба умқи мавзӯъ сарфаҳм рафтан, шояд як таҳқиқи густурдае лозим бошад. Вале аз рӯи фикру ақидаи мардум ва ҳамчунин рӯзноманигорони кишвар метавон то як андоза натиҷае баровард. Пас, барои нашинохтани рӯзноманигорони кишвар кӣ гунаҳгор? Хонандаю бинанда ва шунаванда шояд рӯзнома намехонад, радио гӯш намекунад ва ҳатто телевизион тамошо намекунад? Ва ё рӯзноманигорон ягон маводи ҷолиб надоранд, радиоҳо ба хоб рафтаю журналистони телевизионӣ аз назарҳо ғоибанд?

Бурҳониддин Каримзода, яке аз рӯзноманигори собиқадори тоҷик, ки ҳам дар самти матуботи чопӣ ва ҳам телевизион фаъолият намудааст, андеша дорад, ки завқи пасти омма далели барояшон ноошно будани рӯзноманигорон аст. Вагарна ҳама рӯзномаҳо матолиби ҷолибу хонданбоб доранд. Агар даҳто ҳам набошад, якто бояд бошад. “Ҳама шабакаҳои телевизионӣ барномаҳои хубу тамошобоб доранд. Радиоҳо низ хеле фаъоланд. Ҳамаи ин вобастааст, танҳо ба омма. Хонанда рӯзномаашро хонад, тамошобин барномаи телевизиониашро бинад ва сомеон радиоҳои дилхоҳашонро гӯш намоянд. Аксарияти мардуми мо имрӯз ба ҳеҷ яки ин воситаҳои иттилоърасон чандон эътибор намедиҳанд. Хеле сабукфикр шуда, мутолиаи китобу рӯзномаро сарфи назар доранд. Агар телевизион ҳам тамошо кунанд, аксаран филмҳои хориҷиро. Замоне, ки онҳо намехонанду барномаҳо ва ё филмҳои ватаниро намебинанд, аз куҷо рӯзноманигорону дигар шахсиятҳоро шиносанд?”, - зикр кард ӯ.

Дар ҳоле, ки Бурҳониддин Каримзода сабаби нашинохтани рӯзноманигоронро дар бетараф ва нодида гирифтан аз ҷониби мардум медонад, нафароне ин вазъро ба худи рӯзноманигорон нисбат медиҳанд.

Нуралӣ Давлат яке аз он нафаронест, ки фикру андешаҳояш оиди ин масъала дигар аст. Ба андешаи ӯ айни замон рӯзномаҳо чандон матолиби хонданбоб надоранд: “Агар рӯзномаи имрӯзаро ба рӯзномаҳои даҳ соли пештар муқоиса намоем, рӯзномаҳои солҳои пеш дар баррасӣ кардани масоили сиёсӣ, чопи мақолаҳои таҳлилӣ ва ғайра хеле фаъол буданд. Дар рӯзномаҳои имрӯза бошад, маводи ҷолибу хонданбоб намеёбӣ. Дар як – ду моҳ, ки як маводи хуб чоп мегардад, кадом нафар аз пушти хондани он мешавад? Ҳеҷ кас! Дар мавриди телевизион бошад, қариб даҳ сол мешавад, ки ман умуман ягон барномаро тамошо намекунам. Аҳли оилаам низ намебинанд. Ба назари ман ягон барномаи диданӣ надоранд. Ҳамааш қолабӣ. Пас аз куҷо рӯзноманигоронро шиносем, ки на дар рӯзнома маводи хуб аст ва на дар телевизион барномаи диданӣ?!”

Наметавон ин ду андешаи ба ҳам муқобилро пурра қабул кард. Вале дар алоҳидагӣ ҳар ду ҳам як ҷанбаи қобили қабулро дорост. Шояд ба касе як барнома писанд ояду ба нафари дигар умуман бемаъно намояд. Ба сеюмӣ як маводи рӯзнома ҷолиб бошаду ба шахси дигар баръакс. Ҳамаи ин аз хоҳишу завқи ҳар як нафар вобастагӣ дорад ва мо наметавонем муқобили он баромада, фикрашро рад намоем.

Бахтиёри Раҳмониён, масъалаи нашинохтани рӯзноманигоронро бештар ба журналистоне вобаста медонад, ки дар матбуоти даврӣ ва радио кор мекунанд:

- Дар Тоҷикистон ду навъи расонаест, ки ба онҳо таваҷҷуҳ торафт кам мегардад. Матбуоти мо хонанда меҷӯяду радиоҳо бошанд, шунаванда. Он журналистонеро омма намешиносад, ки фаъолияташон маҳдуд ба ҳамин ду расона аст. Яъне, бо телевизион ҳамкорӣ надоранду ҳадди ақал аз ҷараёни барномаҳои радио ё иншои матлаби матбуотияшон навореро дар интернет, махсусан дар Ютуб намегузоранд. Журналисти радио ва матбуоти тоҷик бояд бо телевизион робитаи хосса дошта бошад. Масалан, Субҳон Ҷалиловро бо фаъолияташ дар радио ва пеш бурдани барномаи субҳгоҳии радио барои овозу маҳорати пешбурди барнома мешиносанд. Яъне журналистони кишварро мебояд бо телевизион ва шабакаҳои иҷтимоӣ робитаи хосса дошта бошанд, – изҳор дошт ӯ.

Замоне, ки техника ва технология дар сатҳи олӣ рушд дорад, рушди технология ба пешрафти кори журналистон сабукӣ меорад ва онҳоро бо омма ошно мегардонад.

Ҳамчунин, журналистоне фаъолият доранд, ки ҳам технологияи муосирро ба хубӣ истифода мебаранд, ҳам дар шабакаҳои иҷтимоӣ фаъоланд. Аммо кам касон онҳоро мешиносанд. Ва ё шиносанд ҳам, дар доираи хонавода, дӯстону наздикон. Барои маъруфият пайдо кардан рӯзноманигоронро мебояд фидоии халқ бошанд. Матлаберо дар рӯзнома бояд дарҷ кунанд, ки ба дарди ҷомеа малҳам бошад. Барномаеро дар телевизиону радио роҳандозӣ кунанд, ки мардум аз он мушкилии худро бартараф карда тавонад. Аммо ин гуфтаҳо дар фаъолияти журналистони кишвар кам ба назар мерасад. Шояд аз ин ҷост, ки эшонро кам мешиносанд...