Ё чаро бевафоӣ тирабахтиро пеш меорад?

Дар ҷомеаи имрӯзаи мамолики Ғарб дӯстии содиқонаю беғаразонаро хеле кам вомехӯрем. Мақоми муносибати самимонаро “political correctness” ё “табассуми голлевудӣ” (дуруягӣ) гирифтааст. Бо ҳарфи дигар дар олами муосири ғарбӣ канораҷӯиву дахолат накардан ба ғаму шодӣ ва проблемаҳои ҳамдигар ба як меъёр даромада, аз тарафи мардуми кишварҳои он эътироф шудааст.

Маҳз бемеҳрӣ ва набудани муносибати самимона мардумро ба он водор намудааст, ки дар хонаҳояшон ҳайвоноти ҳархела, ба мисли саг, гурба, маймун, хазандаҳо ва ғайраро нигаҳ доранд. То ки чунин ҳайвонот соҳибонашро мисли фарзанду набераҳои онҳо дар дами пирӣ танҳо нагузоранду лаҳзаҳои охири ҳаёт барояшон вафодор бимонанд.

Соли 1992 графхонуми олмонӣ Карлотта Либенштейн пас аз фавт тибқи васиятнома маблағи 145 миллион доллари америкоиро ба ҷои писари ягонааш Тонни ба саге бо номи Гюнтер мерос гузоштааст. Ғайр аз ин, ин саги сарватманд то ҳол дар шаҳри Майамии штати Флоридаи ШМА иморати хусусӣ дорад, ки нархи он 75 миллион долларро ташкил медиҳад. Патрисия Онил, як ситораи филмҳои голливудӣ, ҳайвоноташро он қадар дӯст медошт, ки пас аз марг тамоми меросашро ба номи онҳо гузошт. Номбурда ҳамаи маблағҳоро барои 10 сагу 12 гурба васият кардааст. Аммо аз ҳама беш маблағи 75 миллион евроро барои маймунаш Калу ба мерос монд. Ҳол он ки шавҳари Патрисия, шиновари шинохта Френк Онил пас аз марги ҳамсараш ягон хел мерос дарёфт накард. Ҳамин тавр ҳозир гурбаи бритониёии Блэки аз давлатмандтарин гурбаҳои олам ба ҳисоб меравад, ки соҳибаш Бен Ри баъди падрӯд гуфтани дунё ба ӯ 25 миллион доллар мерос мондааст. Номи Блэки ҳатто дар Китоби рекордҳои Гинесс ҳам сабт гардидааст.

Мутаасифона, солҳои охир чунин бевафоӣ ва фирефтани ҳамдигар дар ҷомеаи мо ҳам мушоҳида мегардад. Бахусус теъдоде аз ҷавонон дар зиндагии рӯзмара ба касбу кори гуногун машғул ҳастанд ва теъдоде аз онҳо на фақат дар муносибат бо атрофиён, балки нисбат ба фаъолияти хеш низ босадоқат нестанд. Баъзеҳо фақат ба хотири худнамоӣ ё зоҳирпарастӣ кардан аз паси коре мешаванд ва чунин рафтори онҳо алабатта оқибати хуб надорад. Тавре Ёралӣ Холдоров, корманди шуъбаи кор бо ҷавонони Донишгоҳи давлатии Хоруғ дар суҳбат бо мо иброз намуд: “Онҳое ки бевосита ба тарбияи маънавӣ ва маърифатии ҷавонон машғуланд, қабл аз ҳама худашон бояд намунаи ибрат бошанд. Чунин шахсон дар ҳамаи ҳолатҳо бояд росткориро пеша намоянд, то тавонанд наслҳои имрӯзу фардоро қабл аз ҳама бо рафтори худ тарбия кунанд”.

Тоҳир Шодмонбеков, мудири шуъбаи бойгонии дасгоҳи раиси ВМКБ мегӯяд, ки солҳои 1888-1889, дар давраи Иттиҳоди Шӯравӣ, вақте ки бори нахуст олимону сипоҳиёни рус, амсоли Бронислав Громбчевский ва Михаил Ионов ба Бадахшон омаданд, онҳо аз соддадилии мардуми таҳҷоӣ ба ҳайрат афтоданд. Б. Громбчевкий ҳатто дар дафтари ёддоштҳояш ҳам қайд кардааст, ки “Сокинони Кӯҳистони Помир то ҳадде бечорапарвар, раҳмдил ва меҳмондӯстанд, ки ҳангоми  шахси бенавотар аз онҳо ба хонаашон биёяд, онҳо нонпореро ҳам бошад, аввал барои меҳмон оварда, баъдан фикри ҷигарбандон мекунанд”.

Ҳақназари Собир, коршиноси масоили иҷтимоӣ ва динӣ бар он назар аст, ки дурӯғ гуфтан аз нигоҳи ахлоқӣ, умумибашарӣ ва ҳам исломӣ одати бадтарин мебошад. Ҳатто дар китоби муқаддаси “Қуръон” низ омадааст, ки “Лаънати Худованд бар дурӯғгуён бод!” Яъне инсон ба ҳар кору аъмоле, ки даст мезанад, лафзаш бояд ҳамеша ҳалол бошад.

Бо чунин кирдори ношоиста рӯзе мерасад, ки инсон дар як вазъи номусоид меафтаду шармсор мешавад ва ҳамин гуна шаъну эътиборро дар назди халқ аз даст медиҳад.
Хулоса, ба хотири тарбияи маънавии ҷавонон набояд аз роҳу усулҳои дурӯғу дурӯягӣ истифода кард, чаро ки чунин роҳнамоиҳо ба ояндаи наслҳо оқибати фалокатбор доранд. Яъне нафароне, ки байни амалу гуфторашон аз замин то осмон тафовут аст, метавонанд бо як ҳарфи ноҷо ҷавононро гумроҳ созанд ва эҳтиромро низ аз даст диҳанд.

Машҳур ИМОМНАЗАРОВ, "ҶТ"