ҶОМЕА
Ҷумъа 29 Март 2024 01:54
Шахсеро, ки мо дар борааш сухан мегӯем, шояд на барои ҳама ошно бошад. Аммо дар илми тибби ҷумҳурии соҳибистиқлоли мо бисёр дастоварду муваффақиятҳо маҳз ба ин ном марбут мебошад. Фаъолияти меҳнатии қаҳрамони мо, ҷонбозиҳои ӯ барои наҷоти ҷони дигарон ва сифатҳои шахсии инсониаш аллакай ба дараҷаи ибратомӯзӣ расидааст. Ба ин хотир, лозим аст, ки аз он дигарон низ огоҳӣ дошта бошанд. Он чи ки мо дар ин маврид омода кардаем, танҳо фикри шахсии муаллиф набуда, балки изҳору сипоси ҳамаи он корафтодагонест, ки онҳоро тақдир ба назди ин табиби мушфиқу ғамхор, инсондӯсту хештаншинос овардааст. Дастпарвари Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абуалӣ ибни Сино Шералӣ Султонов, ҳамчун олими ҷарроҳу табиби ҳозиқу меҳрубон нисбати беморон, бо меҳнати ҳалолу содиқонааш дар дилу дидаи мардум кайҳо роҳ ёфта, маҳбуби умум гардидааст. Барои ман аз ҳама муҳимтар саломатию хушбахтии одамон аст, мегӯяд вай. Ҳеҷ чиз ба арзи миннатдории беморе, ки шифо ёфтааст, баробар шуда наметавонад. Бахту иқбол шодмониву пирӯзии худро олими ҷарроҳ Шералӣ Султонов маҳз дар ҳамин мебинад. Суҳбату шиносоии мо бо Шералӣ Султонов баъди анҷоми амалиёти вазнини ҷарроҳӣ сурат гирифт. Сафина Наврӯзоваи 12-сола баъд аз дарс ҳангоми аз мактаб ба хона баргаштан дар роҳрави назди мактаб ба садамаи автомобил дучор мегардад. Касе умеди зинда мондани наврасро надошт. Қисмату тақдири илоҳӣ ба ӯ умри дубора бахшид. Зеро ки баъди ташхис дар бемор садамаи қафаси сина бо шикасти қабурғаҳои 6-7 аз чап. Ноҳияи камар бо латхӯрии гурдаи чап садамаи вазнини косахона ва майнаи сар бо латхӯрии майнаи сар ба дараҷаи вазнин, инчунин шикасти устухонҳои ҷоғи поён ва беҷошавии онҳо ҷой доштанд. Хушбахтона, бо заҳматҳои шабонарӯзии табибони даргоҳ Юлдош Додоҷонов, Гулнора Абдуллоева ва Ҳафиза Мардонова Сафинаи 12-сола пурра сиҳат ёфт.
Дар таърихи мавҷудияти шуъбаи ҷарроҳии кӯдакон аввалин ҳодисае рух дод. Писрабчаи 14-солаеро бо ном Ҳамза дар ҳолати хеле вазнин ба шуъбаи ҷарроҳӣ оварданд. Ташхиси тиббӣ муайян кард, ки дар ҷигар кистаҳои зиёди эхинакоккӣ иборат аз 10 халта кирми ҷигар вуҷуд доранд, ки бештари онҳо шиддатноканд ва хатари таркиши кистаҳо ҷой доранд. Писарбачаро дар ҳолати хеле вазнин ҷарроҳӣ намуданд. Баъди ҷарроҳии 8-соата аз тарафи ҷарроҳ Шералӣ Султонов ҳамаи 10 халтаи кирми ҷигар гирифта шуд. Чунин ҳодисаҳо дар шӯъбаи ҷарроҳии кӯдакона хеле зиёданд. Аҷаб рангин аст дунёи табибон ва кас гумон мекунад, ки маҳз онҳоро Офаридгор барои дармони инсонҳо офариданд. Албатта, инсон ба умед зинда аст ва бо як умеди нек ба оянда менигаранд. Ин марди шариф инсонест, ки ҳар амали худро муддатҳо дар майнаи сар пазонда, сипас ба иҷрояш камар мебандад. Шералӣ Султонов танҳо як мақсад дорад. Дар куҷое бошад, дар кадом ҳолату шароите кор кунад, ӯ ҳамчун табиб ба қасами Гиппократ бояд содиқ монад. Бо беморон аз рӯи инсону виҷдон, адлу адолат муносибату рафтор намуда, табобаташон кунад. То дар дилу дидаи мардум устувортар ҷой гирад.
Сабти номи хештан дар санги хоро шарт нест,
Зинда он номе, ки дар дилҳои мардум ҷо гирифт.
Мо бо ду нафар устодони Шералӣ Султонов устодони собиқадори клиникаи ҷарроҳии кӯдаконаи Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абӯалӣ ибни Сино, доктори илмҳои тиб, профессор, академики Академияи муҳандисӣ дар соҳаи навоварию ихтироъкорӣ Аъзам Азизов ва дотсенти кафедра, номзади илмҳои тиб Абдулло Сафаров оиди фаъолияти шогирдонашон суҳбат намудем. “Ӯ ҳамчун мудири кафедраи ҷарроҳии кӯдаконаи Донишгоҳи давлатии тибии Тоҷикистон, имрӯзҳо нисбати донишҷӯён, илмҷӯён ва ҳамкорон серталаб буда, барои пешрафти соҳа кӯмакҳои шабонарӯзӣ менамояд. Аз нуқтаи назари илмӣ, амалию педагогӣ ва ташкилотчигӣ қобилияти хуб дорад. Агар ба фаъолияти имрӯзаи Шералӣ Султонов назар андозем, ғайр аз он ки дар самти эндоҷарроҳии кӯдакон заҳматҳои корҳои кардааст, инчунин дар дигар самтҳои соҳа низ саҳми назарраси худро гузоштааст. Ҳамасола дар конфронсҳои илмию амалии давлатҳои хориҷи дуру наздик иштирок карда, бо маърӯзаҳои илмӣ баромад мекунад. Ӯ ҳарҷониба кӯшиш менамояд, ки дастовард ва комёбиҳои соҳаро дар байни олимони дигар донишгоҳҳои хориҷӣ инъикос намояд”, - иброз доштанд устодон.
Ин буд, ки бо кӯшишу заҳматҳои ӯ ва бо дастгирии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, вазорати тандурустӣ дар донишгоҳи тиббӣ ду маротиба конфронсҳои илмӣ бо иштироки мутахассисони хориҷӣ дар мавзӯъҳои мубрами саломатии кӯдакон баргузор гардид. Дар кори конфронс ва симпозиум олимони зиёди соҳа аз кишварҳои дуру наздик бо маърӯзаҳо ва таҷрибаҳои худ мубодилаи афкор намуданд. Ҳамаи ин барои пешрафти соҳаи ҷарроҳии кӯдакон ва такмили ихтисоси мутахассисони ҷавон таъсири хеле ҳам бузург расонид. Устодон иброз доштанд, ки Шералӣ Султонов ҳамчун ихтироъкор усулҳои навини амалиёти ҷарроҳии кӯдаконаро дар соҳаи илми тиб пешниҳод намудааст. Аввалин шуда дар ҷумҳурӣ дар соҳаи ҷарроҳии кӯдакона амалиёти нави муосири эндовидеоҷарроҳиро ҳангоми аппендитсити шадид, холетсисти шадид, перитонитҳо, ногузароиши шадиди рӯдаҳо, чураҳои шикам, кистаҳои эхинакоккии узвҳо, кистаҳо, тобхӯрии тухмдон дар духтарон, бемории варикоселӣ ва як қатор амалиёти дигари ҷароҳии батниро ворид кардааст. Яке аз навоварии беҳтарине, ки ӯ кашф кардааст ва ҳоло дар таҷриба он васеъ истифода мешавад, усули ташхисию табобатии пайванди косу рон дар кӯдакони гирифтори остеомиелити шадиди гематогенӣ мебошад. Устодон Шералӣ Султонов аз он ифтихор мекунанд, ки чунин шогирди бомаҳорат, олими ояндадор, шахси бомаърифат ва меҳнатдӯст доранд.
Имрӯзҳо ӯ дар ҳалқаи барӯмандтарин олимони соҳа, инсонҳои шарифе чун профессорон Гулзода Маҳмадшоҳ Қурбоналӣ, Аъзам Азизов, Абдулло Сафаров ва амсоли онҳо фаъолият мебарад. Ҳамзамон бояд гуфт, ки Шералӣ Султонов баъди хатми факултаи педиатрии Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абуалӣ ибни Сино аз соли 1996 то 2000-ум дар шӯъбаи ҷарроҳии септикии кӯдаконаи Маркази миллии тиббии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчун табиби ҷарроҳи кӯдакона кор кардааст. Солҳои 2000 то 2007 дар вазифаи мудири шӯъбаи ҷарроҳии таъҷилии кӯдаконаи Маркази миллии тиббии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва аз соли 2007 то 2010 дар вазифаи мудири шӯъбаи ҷарроҳии таъҷилии кӯдаконаи Маркази миллии тиббии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва аз соли 2007 то 2010 дар вазифаи мудири шӯъбаи ҷарроҳиии узвҳои қафаси сина ва шиками кӯдаконаи ММТ Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ҳамзамон омӯзгори ДДТТ кор ва фаъолият кардааст. Рисолаи номзадиро соли 2005 ва рисолаи докториро соли 2011 дар Шӯрои диссертатсионии Маркази илмии саломатии кӯдакони АИТР Донишкадаи педиаторияи ба номи Сперанский шаҳри Москва ҳимоя кардааст. Ҳамаи ин муваффақиятҳо тавассути хизматҳои оқилонаю дурбинонаи устодонаш ба даст омадааст.
Барои меҳнатҳои шоёнаш соли 2015 аз ҷониби Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо ордени Шараф дараҷаи 2 сарфароз гардонида шудааст. Аз соли 2000 аъзои Ҳизби халқии демократии Тоқикистон мебошад. Оиладор падари 5 фарзанд аст. Имрӯзҳо Шералӣ Султонов дар иҳотаи устодону шогирдон кору фаъолият карда, кораш соате дар толори ҷарроҳӣ, соате дар толори лексионӣ бо донишҷӯён ва соати дигаре бо аспирантону унвонҷӯён машғули чопи мақолаҳо ва рисолаҳои илмӣ мебошад.
Холназар КАСИРОВ, рӯзноманигор
Дар таърихи мавҷудияти шуъбаи ҷарроҳии кӯдакон аввалин ҳодисае рух дод. Писрабчаи 14-солаеро бо ном Ҳамза дар ҳолати хеле вазнин ба шуъбаи ҷарроҳӣ оварданд. Ташхиси тиббӣ муайян кард, ки дар ҷигар кистаҳои зиёди эхинакоккӣ иборат аз 10 халта кирми ҷигар вуҷуд доранд, ки бештари онҳо шиддатноканд ва хатари таркиши кистаҳо ҷой доранд. Писарбачаро дар ҳолати хеле вазнин ҷарроҳӣ намуданд. Баъди ҷарроҳии 8-соата аз тарафи ҷарроҳ Шералӣ Султонов ҳамаи 10 халтаи кирми ҷигар гирифта шуд. Чунин ҳодисаҳо дар шӯъбаи ҷарроҳии кӯдакона хеле зиёданд. Аҷаб рангин аст дунёи табибон ва кас гумон мекунад, ки маҳз онҳоро Офаридгор барои дармони инсонҳо офариданд. Албатта, инсон ба умед зинда аст ва бо як умеди нек ба оянда менигаранд. Ин марди шариф инсонест, ки ҳар амали худро муддатҳо дар майнаи сар пазонда, сипас ба иҷрояш камар мебандад. Шералӣ Султонов танҳо як мақсад дорад. Дар куҷое бошад, дар кадом ҳолату шароите кор кунад, ӯ ҳамчун табиб ба қасами Гиппократ бояд содиқ монад. Бо беморон аз рӯи инсону виҷдон, адлу адолат муносибату рафтор намуда, табобаташон кунад. То дар дилу дидаи мардум устувортар ҷой гирад.
Сабти номи хештан дар санги хоро шарт нест,
Зинда он номе, ки дар дилҳои мардум ҷо гирифт.
Мо бо ду нафар устодони Шералӣ Султонов устодони собиқадори клиникаи ҷарроҳии кӯдаконаи Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абӯалӣ ибни Сино, доктори илмҳои тиб, профессор, академики Академияи муҳандисӣ дар соҳаи навоварию ихтироъкорӣ Аъзам Азизов ва дотсенти кафедра, номзади илмҳои тиб Абдулло Сафаров оиди фаъолияти шогирдонашон суҳбат намудем. “Ӯ ҳамчун мудири кафедраи ҷарроҳии кӯдаконаи Донишгоҳи давлатии тибии Тоҷикистон, имрӯзҳо нисбати донишҷӯён, илмҷӯён ва ҳамкорон серталаб буда, барои пешрафти соҳа кӯмакҳои шабонарӯзӣ менамояд. Аз нуқтаи назари илмӣ, амалию педагогӣ ва ташкилотчигӣ қобилияти хуб дорад. Агар ба фаъолияти имрӯзаи Шералӣ Султонов назар андозем, ғайр аз он ки дар самти эндоҷарроҳии кӯдакон заҳматҳои корҳои кардааст, инчунин дар дигар самтҳои соҳа низ саҳми назарраси худро гузоштааст. Ҳамасола дар конфронсҳои илмию амалии давлатҳои хориҷи дуру наздик иштирок карда, бо маърӯзаҳои илмӣ баромад мекунад. Ӯ ҳарҷониба кӯшиш менамояд, ки дастовард ва комёбиҳои соҳаро дар байни олимони дигар донишгоҳҳои хориҷӣ инъикос намояд”, - иброз доштанд устодон.
Ин буд, ки бо кӯшишу заҳматҳои ӯ ва бо дастгирии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, вазорати тандурустӣ дар донишгоҳи тиббӣ ду маротиба конфронсҳои илмӣ бо иштироки мутахассисони хориҷӣ дар мавзӯъҳои мубрами саломатии кӯдакон баргузор гардид. Дар кори конфронс ва симпозиум олимони зиёди соҳа аз кишварҳои дуру наздик бо маърӯзаҳо ва таҷрибаҳои худ мубодилаи афкор намуданд. Ҳамаи ин барои пешрафти соҳаи ҷарроҳии кӯдакон ва такмили ихтисоси мутахассисони ҷавон таъсири хеле ҳам бузург расонид. Устодон иброз доштанд, ки Шералӣ Султонов ҳамчун ихтироъкор усулҳои навини амалиёти ҷарроҳии кӯдаконаро дар соҳаи илми тиб пешниҳод намудааст. Аввалин шуда дар ҷумҳурӣ дар соҳаи ҷарроҳии кӯдакона амалиёти нави муосири эндовидеоҷарроҳиро ҳангоми аппендитсити шадид, холетсисти шадид, перитонитҳо, ногузароиши шадиди рӯдаҳо, чураҳои шикам, кистаҳои эхинакоккии узвҳо, кистаҳо, тобхӯрии тухмдон дар духтарон, бемории варикоселӣ ва як қатор амалиёти дигари ҷароҳии батниро ворид кардааст. Яке аз навоварии беҳтарине, ки ӯ кашф кардааст ва ҳоло дар таҷриба он васеъ истифода мешавад, усули ташхисию табобатии пайванди косу рон дар кӯдакони гирифтори остеомиелити шадиди гематогенӣ мебошад. Устодон Шералӣ Султонов аз он ифтихор мекунанд, ки чунин шогирди бомаҳорат, олими ояндадор, шахси бомаърифат ва меҳнатдӯст доранд.
Имрӯзҳо ӯ дар ҳалқаи барӯмандтарин олимони соҳа, инсонҳои шарифе чун профессорон Гулзода Маҳмадшоҳ Қурбоналӣ, Аъзам Азизов, Абдулло Сафаров ва амсоли онҳо фаъолият мебарад. Ҳамзамон бояд гуфт, ки Шералӣ Султонов баъди хатми факултаи педиатрии Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абуалӣ ибни Сино аз соли 1996 то 2000-ум дар шӯъбаи ҷарроҳии септикии кӯдаконаи Маркази миллии тиббии Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳамчун табиби ҷарроҳи кӯдакона кор кардааст. Солҳои 2000 то 2007 дар вазифаи мудири шӯъбаи ҷарроҳии таъҷилии кӯдаконаи Маркази миллии тиббии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва аз соли 2007 то 2010 дар вазифаи мудири шӯъбаи ҷарроҳии таъҷилии кӯдаконаи Маркази миллии тиббии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва аз соли 2007 то 2010 дар вазифаи мудири шӯъбаи ҷарроҳиии узвҳои қафаси сина ва шиками кӯдаконаи ММТ Ҷумҳурии Тоҷикистон ва ҳамзамон омӯзгори ДДТТ кор ва фаъолият кардааст. Рисолаи номзадиро соли 2005 ва рисолаи докториро соли 2011 дар Шӯрои диссертатсионии Маркази илмии саломатии кӯдакони АИТР Донишкадаи педиаторияи ба номи Сперанский шаҳри Москва ҳимоя кардааст. Ҳамаи ин муваффақиятҳо тавассути хизматҳои оқилонаю дурбинонаи устодонаш ба даст омадааст.
Барои меҳнатҳои шоёнаш соли 2015 аз ҷониби Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо ордени Шараф дараҷаи 2 сарфароз гардонида шудааст. Аз соли 2000 аъзои Ҳизби халқии демократии Тоқикистон мебошад. Оиладор падари 5 фарзанд аст. Имрӯзҳо Шералӣ Султонов дар иҳотаи устодону шогирдон кору фаъолият карда, кораш соате дар толори ҷарроҳӣ, соате дар толори лексионӣ бо донишҷӯён ва соати дигаре бо аспирантону унвонҷӯён машғули чопи мақолаҳо ва рисолаҳои илмӣ мебошад.
Холназар КАСИРОВ, рӯзноманигор
Эзоҳи худро нависед