Анъана ва ҷашну маросимҳои миллӣ яке аз рукнҳои асосии фарҳанги миллӣ маҳсуб ёфта, дар ҳаёти ҳар қавму миллат ба шаклҳои гуногун зуҳур меёбанд. Хушбахтона, зиёда аз як даҳсола аст, ки дар Тоҷикистон баҳри танзими анъана ва ҷашну маросимҳои миллӣ Қонун “Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросимҳо” мавриди амал қарор дорад ва он дар ҳаёти мардуми тоҷик тағйироти куллиеро ба вуҷуд оварда, сокинонро аз чанголи исрофу хурофот раҳонид. Даҳсолаи мазкур ҷомеаи Тоҷикистонро баҳри сарфаву сариштакорӣ ҳангоми баргу­зории маросимҳои хурсандиву азодорӣ ҳидоят намуда, имконият фароҳам омад, то мардум ҳамнабзи замон бошаду дар натиҷаи сарфакорӣ барои худ зиндагии шоистаро муҳайё созад.

То ҷое аён аст, ҳадаф аз танзими ҷашну маросимҳои миллӣ агар аз як ҷониб танзими рӯзгори омма бошад, аз ҷониби дигар дар меҳвари миллатсозӣ сарҷамъ на­мудани мардум аст. Чун ҷаҳон пур аз таззод аст, дар ҳар рӯзу соат як забону миллате маҳв мегардад. Дар ин баробар сари масъалаи миллатсозӣ нек андеша бояд кард. Агар ба таҳқиқ сари ин масъала кор биги­рем, ҳаминро дархоҳем ёфт, ки фалсафа ё ҳикмат аз чунин тасмимгириҳои пайвастаи Роҳбарияти олии киш­вар ва Парлумони мамлакат ба ҳам овардан ва зери як фарҳангу расму оин муттаҳид сохтани ҷомеа мебошад, ки дар ҷаҳони имрӯз нақши бориз хоҳад дошт.

Баъзеҳо бар он назаранд, ки қабул гардидани қонуни мазкур бар хилофи демократия буда, ҳуқуқҳои оммаро поймол мекунад ва ба рушди фарҳанги миллӣ лакнат меоварад. Ин дар ҳолест, ки Қонун тамоми рас­му оини гуногуни минтақаҳои кишварро ба ҳам овард ва мардумро дар меҳвари як расму оини миллӣ муттаҳид сохт. Мо шоҳид будем, ки агар як ҷавонписари ҷанубӣ мехост аз шимоли кишвар ҳамсаре интихоб кунад ё ба­ракс, ҷавоне аз шимоли кишвар аз ҷануб ё минтақаи ди­гари кишвар ҳамсар гирифтанӣ мешуд, бинобар сабаби якранг набудани расму оини минтақаҳо ҳатман миёни тарафҳо нофаҳмӣ сар мезад. Ин кор то ҷое буд, ки ба оиладоршавии ҷавонон монеа эҷод мекард. Мисоли равшани он дар филми (мазҳакавии) бадеии “Бегоҳи шанбе” ба таври возеҳ нишон дода шудааст.

Дар хусуси демократия ҳаминро метавон зикр кард, ки дар ҷавҳари демократия ин чиз нуҳуфта аст, ки ҷомеа худро идора кунад ва дар қабули қонунҳо иш­тироки фаъолона дошта бошад. Аз хотири касе зудуда нагардидааст, ки ин қонун бо пешниҳоди мардум қабул гардида, аз ҷониби ҳамаи табақаҳои иҷтимоӣ мавриди пазириш қарор гирифта буд. Алъон низ мардуми тоҷик аз ин қонун истиқболи гарму самимӣ доранд ва дар такмили он ташаббусҳои назаррас нишон дода исто­даанд.

Тавре Раҳматулло Гулов, мудири бахш оид ба корҳои дин, танзими анъана ва ҷашну маросимҳои миллии ноҳияи Абдураҳмони Ҷомӣ иброз дошт, “Қабул ва амалисозии Қонун “Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросимҳо” собит сохт, ки он ба беҳбудии сатҳи некуаҳволии мардум ба таври назаррас мусоидат кард ва бо гузашти як даҳсола маълум гардид, ки қонуни маз­кур барои ҳифзи арзишҳои фарҳанги миллӣ асос гузош­та, суннатҳои диниву мардумиро ба танзим даровард ва пеши роҳи хурофоту исрофкориро гирифт. Пас, чӣ гуна мардум аз ин иқдом шукургузорӣ намекунанд? Чӣ гунае ки ба ҳамагон маълум аст, пештар чун нафаре вафот мекард, пайвандонаш аллакай дар фикри гузаронидани маъракаҳо мешуданд ва он ҳама хурофотпарастиҳое, ки ба дини мо нисбат дода мешуд, имрӯз аллакай ба боди фаромушӣ рафтаанд. Ин, албатта, як ғамхории бевоситаи Пешвои миллат баҳри халқи азизамон аст”.

- Барои фаҳмидани то чӣ андоза қабул доштани ин қонун аз ҷониби мардуми ноҳияи Абдураҳмони Ҷомӣ мо тадқиқоти сотсиологӣ миёни мардум гузаронидем ва маълум гардид, ки дар ноҳия сатҳи камбизоатӣ хело кам гаштааст ва мардум бисёр ҳам бо хушию хурсандӣ ин қонунро пазируфта, зиндагии худро нис­бат ба солҳои гузашта бениҳоят хуб арзёбӣ мекунанд. Инчунин, мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии ноҳия ҷиҳати таъмини иҷрои қонуни мазкур тадбирҳои зарурӣ андешида, назди ҷамоатҳои шаҳраку деҳот ва таш­килоту муассисаҳо аз рӯи нақшаи муайян бо мардум вохурӣ гузаронида, мазмуну моҳияти қонунро ба онҳо мефаҳмонанд”, - афзуд Раҳматулло Гулов.

Таҷрибаи даҳсола собит намуд, ки Қонун “Дар бораи танзими анъана ва ҷашну маросимҳо” ба рушди ҷомеа, ҳимояи манфиатҳои шаҳрвандон ва ба ҳам овардани расму оинҳои минтақаҳои гуногуни кишвар дар зери як чаҳорчӯба бениҳоят саҳми назаррас гузошт.

Қабули чунин як қонун саҳми худро ҷиҳати ба ҳам овардани миллат ва канорагирӣ аз хурофотпарастиву зиёдаравиҳо нақши басо созгор гузошта, истиқболи самимӣ доштан аз он нигоҳи нек ба сӯи фардои дурах­шон аст. Бо сухани зерини Пешвои миллат ба ин ҳама гуфтаҳо метавон хулоса кард, ки фармудаанд: “Мо ва­зифадорем, ки расму оинҳоро аз хурофоту таассуби барои имрӯзу ояндаи ҷамъият номатлуб тоза созем, онҳоро бо назардошти имкониятҳои иқтисодию иҷтимоӣ ва фарҳангии худамон танзим намоем”.

Қурбоналӣ БОБОЕВ, рӯзноманигор