Президенти кишвар, Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар яке аз суханрониашон ба муносибати Рӯзи ғалаба зикр намуданд, ки “Инсоният дар тамоми давраи таърихияш ҳаргиз чунин ҷанги даҳшатноку харобиоварро, ки 1418 рӯзу шаб давом намуд, аз сар нагузаронида буд. Бештар аз 110 миллион нафар аскарону афсарон ба ҷабҳаҳои ҷанг сафарбар карда шуда буданд, ки 30 миллион нафарашон дар майдони муҳориба ҳалок шуданд”

Ба мурури замон ҷароҳатҳо шифо меёбанд. Аммо шаҳомати корнамоиҳои ҷовидонаи қаҳрамонон, ки сулҳу озодӣ ва истиқлолиятро аз фашизм муҳофизат кардаанд, аз хотири халқ намеравад. Хабари нохуши ҷангро меҳнаткашони ноҳияи Данғара, ки аз хати фронт фарсахҳо дур буданд, шунида ба изтиробу ҳаяҷон омаданд.

Фақат аз деҳаи Пушинг 113 нафар фарзандони шуҷоъ ба ҳимояи Ватан рафтанд.

Ба албом ва лавҳаҳои Муассисаи таҳсилоти миёнаи умумии №5 деҳа менигарем. Онҳоро таърихшиносони муассиса барои собиқадорони ҷангу ақибгоҳ, ки имрӯз дар қайди ҳаёт нестанд, гирд овардаанд.

Рӯйхат бо номи Суян Раҷабов, оғоз ёфта, исмҳои Ҳайталиев Р, Гурез Маҳмудов, Мирзоалӣ Олимов, Зубайдулло Муродов, Зард Холмирзоев, Саъдулло Абдуллоев, Рамазон Сафаров ва 113 нафар сабт гардидааст.

Корнамоиҳои фарзандони деҳаи Пушинг шоёни таҳсину офарин мебошанд. Аҳсан ба онҳо!

Мо дар бораи корнамоиҳои яке аз фарзандони деҳаи Пушинг, лейтенанти калон, лётчики авиатсия Гурез Маҳмудов қисса мекунем.

Гурез Маҳмудов соли 1919 дар деҳаи Пушинг, собиқ ноҳияи Кангурти вилояти Кӯлоб, ба дунё омадааст. Баъди хатми мактаби деҳа бо курси 6 моҳаи иқтисодчӣ хонда, баъди хатми сариқтисодчӣ шуда кор мекунад. Соли 1939 бо духтаре аз деҳаи Корези имрӯзаи ноҳияи Данғара - Тобон хонадор мешавад. Баъди як рӯзи тӯй соли 1939 бо сафи Артиши Шӯравӣ даъват мешавад. Баъди чанд муддати адои хизматаш финҳои сафед моҳи ноябри соли 1939 бар зидди Иттиҳоди Шӯравӣ бармехезанд. Гурези ҷавон нахустин даҳшати ҷангро дар давлати Финляндия аз сар гузаронид. Баъди шартномаи сулҳ бастани финҳо бо ИҶШС аз 12 марти соли 1940, Гурези Маҳмуд минбаъд хизмати аскариро дар шаҳри Маскав идома дода, дар курси лётчики қиркунанда таҳсил менамояд, ва ҳамчун лейтенанти калон хизматро давом медиҳад.

Вақте ки ҷанг оғоз меёбад, ӯ дар муҳорибаҳои Маскав иштирок намуда, барои мудофиаи он қаҳрамонию мардонагӣ нишон медиҳад.

Гурез Маҳмудов минбаъд дар набардҳои душвору мураккаб ҳамчун лётчики ҷасур фаъолият мекунад. Баъди мудофиаи Маскав Г. Маҳмудов дар муҳорибаи Сталинград иштирок намудааст.

Таҳти фармондеҳии авиатсияи дурпарвоз генерал-лейтенант А. Е. Голованов 6 сентябри соли 1942 Г. Маҳмудов бо ҳамяроқонаш барои бомбаборон кардани мавзеи душман борҳо корнамоиҳои бемислу монанд нишон додаанд. Гурез Маҳмудов дар муҳорибаи Сталинград барои озод намудани маҳаллаҳои Русия, Стробелск, Ворониловград, Чеботовка, Коменск-Лихай саҳми босазо гузоштааст. Баъди шикаст дар Сталинград, фармондеҳи армияи гитлерӣ барои бо Қувваҳои Мусаллаҳи шӯравӣ зарба задан Курскро интихоб намуданд. Ниҳоят авиятсияи душман аз моҳи март сар карда зарбаҳои худро ба узелҳои роҳи оҳан, шаҳрҳо ва объектҳои муҳимтарин вусъат медод, аз моҳи июн бошад торафт бештар бо қӯшунҳо ва ақибгоҳи мо ҳуҷум мекарданд.

Паноҳ кардани қӯшунҳо ва тамоми маҳалли барҷастаи Курскро армияҳои 2-юм, 5-ум ва 16-уми ҳавоӣ ва ду дивизияи қиркунандаи авиатсионии мудофиаи зиддиҳавоии мамлакат таъмин мекард. Гурез Маҳмудов дар армияи 5-уми ҳавоӣ фронти Степнайро бо ҳамяроқони ҷасураш дастгирӣ мекард. Баъди анҷоми муҳорибаи Курск Г. Маҳмудов дар озод намудани мардуми Белорусия ва Украина иштирок мекунад.

Ин ҷавони ҷасур ҳангоми парвоз бо ҳамяроқонаш Юлдош Уктамови узбек, Степан Хахлови украин, Алёша Медведови рус ва дигарон барои озод кардани шаҳри Лвов қаҳрамониҳо нишон дода, дар ин набардҳо соли 1944 ҳалок мегарданд.

Гурез Маҳмудов барои корнамоиҳояш дар муҳорибаҳо бо ордени “Ситораи сурх”, бо укази Президиуми Шӯрои олии СССР баъди маргаш бо ордени “Шараф” мукофотонида шудааст .
Ӯ дорандаи ордени Ҷанги Бузурги Ватанӣ дараҷаи 1 ва нишони “Барои ҷасорат” мебошад.

Ба хонаи бародари Гурез Маҳмудов ҳоҷӣ Холи Маҳмуд, ки давлати пирӣ меронад, меравам. Мӯйсафед аз бародараш ёд мекунад. Гиря гулӯгираш мекунад, ашк аз чашмони камнураш мерезад ва канда-канда сухан мегӯяд:

- Бародарам Гурез аз ҳама калон буд, ҷавони зебо ҷуссаи паҳлавонӣ дошт, нотарс буд. Шояд нотарсияш буд, ки лётчик шуд! Бо ҳамсараш Тобон як руз зиндагӣ кард, арӯси зебо дар хона монд, ҳатто 10 сол ҳамроҳи мо роҳи Гурезро нигарон буд. Афсӯс.- бо оҳи пурдард гуфт Хол Маҳмуд ва афзуд:

- Баъди тамомшавии ҶБВ комиссари ҳарбии ноҳия раҳматномаи Сталин ва чанд грамотаю медалҳо ва қадре маблағро ба модарам супориданд. Ҷанг ба дили бисёриҳо доғеро монд. Модари ман Ҷиёнбӣ барои Гурез, кампири Зарра барои Саъдулло ва момаи Оиша барои Зард, ки аз ҷанг наомаданд, то охир сӯхтанду нолаҳо карданд.

Ба сурати зебои бародараш Гурез менигарист Ҳоҷи Холи Маҳмуд, меҳри бародараш зиёд мешуд, гиря мекард дигар сухане гуфта наметавонист.
Гӯё ман аламашро тоза кардам, дилам хиҷил шуд бо ӯ хайру хуш карда, аз ҳавлиаш баромадам ва достони “Мавҷҳои Днепр”-и Мӯъмин Қаноат ба ёдам омад:

Замони кӯдакии ман ту аз ҳама калон будӣ,
Миёни аҳли деҳи мо, ҷавони паҳлавон будӣ.
Чанори соябон будӣ, мадори хонадон будӣ,
Вале зи хоксориат ба чашм ноаён будӣ.
Бародарам, бародари ба ҷону дил баробарам!

Дар ин ҷо иктифо мекунам... Ҳар чи ки дар бораи корнамоиҳои ҷангии лейтенанти калон, лётчики дурпарвози қиркунанда, фарзанди диёри тоҷикони деҳаи Пушинги ноҳияи Данғара гуфтам, кам аст, аммо ёдномаест.

Тағаймурод РАҲМОНҚУЛОВ, омӯзгори МТМУ №5, ноҳияи Данғара