ВАРЗИШ
Сешанбе 08 Октябр 2024 02:42
8066
Ҳендбол яке аз намудҳои машҳури варзиш аст, ки дар сартосари олам мухлисони бешумори худро дорад. Ҳарчанд аз таъсиси ин навъи варзиш дар Тоҷикистон 17 сол сипарӣ гардидааст, вале ҳамоно бештари мардум ҳатто аз будани чунин навъи варзиш дар кишвар хабар надоранд. Мушкил дар чист? Чаро он то ҳол маҳбубияти худро пайдо накардааст? Чӣ мушкилиҳо монеи рушди ин навъи варзиш гардидаанд? Посухи ин суолҳо ва чанд масъалаи дигарро аз фишурдаи суҳбати мо бо Муҳаммадфарид Мирзоҳодиев, раиси Федератсияи ҳендболи Тоҷикистон ҷӯё шавед.

сурат ..саҳ 9.jpg

- Ҳендбол навъи варзишест, ки дар тамоми ҷаҳон мухлисони бешумори худро дорад, аммо барои ҷомеаи Тоҷикистон шояд он то андозае бегона бошад. Зеро бештари мардуми мо ҳатто хабар надоранд, ки дар мамлакат чунин навъи варзиш вуҷуд дорад ё на. Дар бораи таърих, заминаҳои пайдоиши он дар кишвар ва маҳбубияташ мегуфтед?

- Зиёда аз 110 сол мешавад, ки ин намуди варзиш дар тамоми ҷаҳон вуҷуд доштаву мухлисони бешумори худро дорад. Сарчашмаҳои таърихӣ нишонаҳои аввалин ва пайдоиши решаҳои онро ба давлати Дания нисбат медиҳанд. Ҳамчунин он дар Ҷумҳурии Чехия низ ҳанӯз як аср пеш шуҳрату маҳбубияти хоса дошт, ки он ҷо онро хазинаи чехҳо меномиданд. Дар ин замина олмониҳо дар такя бо давлати Дания ва Ҷумҳурии Чехия ба ҳам омада, Федератсияи байналмилалии ҳендболро соли 1965 дар шаҳри Стокҳолм таъсис доданд.
Тоҷикистон низ дар қатори дигар мамлакатҳои ҷаҳон бо мақсади рушд ва таъмини оммавияти ин навъи варзиш дар мамлакат, соли 2004 Федератсияи ҳандболро таъсис дод. Ин навъи варзиш ҳанӯз дар замони Иттиҳоди Шӯравӣ низ то андозае машҳур буд ва мардум аз маҳбубияту ҷолибияти он бохабар буданд. Бо таъсиси федератсия дар мамлакат фаъолияти он то соли 2010 хуб ба назар мерасид ва мардум каме ҳам бошад, аз мавҷудияти чунин навъи варзиш дар кишвар хабар доштанд. Аммо баъди соли 2010 дарде, ки Федератсияи ҳандболи Тоҷикистонро домангир шуд, ин набудани мутахассисону мураббиёни соҳа ва сарпарастон буд. Вале хушбахтона, се сол мешавад, ки мо ин мушкилиҳоро паси сар намуда, фаъолияти мунтазами худро ба роҳ мондаем. Аз ҷумла, имкон пайдо намудем, то дар сохтор ва фаъолияти федератсия дигаргунии комиле ворид намоем. Махсусан бо машварати Кумитаи миллии олимпӣ ва Кумитаи забон ва истилоҳот ба хулосае омадем, ки номи онро аз “гандбол“ ба “ҳендбол” иваз намоем. Инчунин онро дар Федератсияи байналмилалии ҳендбол аз нав ба қайд гирифтем.

- Имрӯз аҳли кишвар дар арафаи таҷлили ҷашни 30 – солагии Истиқлолият қарор дорад ва дар ин росто аз таъсиси федератсия низ то кунун 17 сол сипарӣ мегардад. Лутфан мегуфтед, ки нақши федератсия дар 17 соли фаъолияти худ дар таъмини оммавияти варзиши тоҷик чӣ гуна буд ва ба кадом дастовардҳо ноил гардидааст?

- Аслан ҳендбол варзишест, ки даставӣ сурат мегирад ва ҳар як дастаи он аз 18 нафар иборат аст. Мақсад аз ин гуфтаҳо дар он аст, ки агар мо ҳамин сол федератсияро таъсис бидиҳем, то соли дигар имкон пайдо карда наметавонем, ки якбора ба мусобиқаҳои байналмилалӣ сафар намоем. Зеро он дар ҳайати як нафарӣ доир намешавад ва моро лозим аст, то 18 нафар аз аъзои дастаро ба сатҳи мутахассисони касбӣ омода намоем, то ба ягон мусобиқа сафарбар гарданд. Яъне то соли 2010 масъулини федератсия кӯшиш намуданд, то дастаҳои варзишӣ таъсис бидиҳанд ва марҳила ба марҳила дастаҳои беҳтаринро омода намоянд. Вале, тавре дар боло ишора намудем, дар он давра мушкилоти норасоии мураббиёну сарпарастон ба мо имкон надод, ки ба ҳадафҳои гузоштаамон бирасем. Ҳарчанд ки соли 2013 варзишгардухтарони мо дар мусобиқаи кушоди ҷумҳуриявӣ дар шаҳри Самарқанди Ҷумҳурии Ӯзбекистон медали биринҷӣ ба даст оварданд ва ё соли 2016 дар мусобиқаи минтақавӣ барои роҳхат ба Ҷоми Осиё мақоми сеюмро касб карданд, вале бинобар набудани сарпарасту маблағ натавонистем иштирок намоем.

Хушбахтона, аз соли 2019 инҷониб моро муяссар шуд, то ба як қатор сабқатҳои байналмилалӣ сафар намоем, инчунин дар мамлакат ҳамасола то чор – панҷ мусобиқаҳои дохилиро баргузор намоем. Ҳамзамон тасмим гирифтем, бо мақсади таҷлили пуршукуҳи ҷашни 30 – солагии Истиқлолияти давлатиамон Ҷоми Федератсияи ҳендболи Тоҷикистонро баргузор намоем. Хулоса, дар давраи 17 соли фаъолияти федератсия мо тавонистем, бештар аз 20 маротиба Тоҷикистони азизамонро дар мусобиқаҳои байналмилалӣ муаррифӣ намоем.

- Аслан ҳар як федератсияи варзишие, ки таъсис дода мешавад, пояҳои модиву иқтисодии худро дар такя бо федератсияҳои марбутаи байналмилалӣ устувор мегардонад. Яъне ҳар қадаре, ки федератсияҳои миллӣ бо федератсияҳои байналмилалӣ сари вақт ва бештар фаъолияти худро ба роҳ монанд, ҳамон қадар он ба манфиати кор мегардад. Лутфан мегуфтед, ки дастгириҳо аз ҷониби Федератсияи байналмилалӣ чӣ гуна аст ва чӣ сабабҳо буд, ки пас аз гузаштани 14 сол баъдан ба он шомил гардидед?

- Агар марҳилаи дуюми аз нав бақайдгирии федератсияро дар Федератсияи байналмилалии ҳендбол пас аз 14 сол гӯем, хато намекунем. Зеро Федератсияи ҳендболи тоҷик бори аввал пас аз панҷ соли таъсиси худ, яъне соли 2009 вориди Федератсияи ҳендболи Осиё ва байналмилалӣ гардида буд, вале соли 2019, ки дар сохтор ва номи он дигаргунии комил ворид намудем, моро зарур омад, то онро дар Федератсияи байналмилалии ҳендбол пурра аз нав ба қайд гирем.

Агар бобати дастгириҳо бигӯем, бисёр хуб аст, чун ҳамасола аз ҷониби Федератсияи байналмилалӣ ба мо кӯмакҳои модиву молиявӣ, аз қабили сару либос ва лавозимоти варзишӣ расонида мешавад. Ҳамчунин харҷи сафарҳои хориҷӣ низ маҳз бо дастгириҳои Федератсияи байналмилалӣ ба роҳ монда мешаванд. Махсусан аз соли 2019 дастгириҳо беҳтар шудааст. Зеро бо иқдоми Федератсияи байналмилалӣ Федератсияи ҳендболи Тоҷикистон то соли 2030 аз ҳаққи пардохти маблағи аъзогӣ ба Федератсия байналмилалии ҳендбол, ки ҳамасола 360 доллари амрикоиро дар бар мегирад, озод карда шуд.

- То соли 2016 дар миқёси ҷумҳурӣ ҳамагӣ 4 мураббӣ ва 4 даста мавҷуд буд. Оё шумораи мазкур то ҳол дар ҳамин сатҳ аст ва ё беҳтар гардидааст?

- Дуруст аст, ки то соли 2016 дар тамоми ҷумҳурӣ ҳамагӣ 4 дастаи варзишӣ ва 4 мураббӣ дар ин соҳа фаъолият мекард. Дар шаҳри Душанбе танҳо худи ман ба ҳайси мураббӣ фаъолият мекардам. Вале имрӯз дар кишвар шумораи мураббиён аз 4 ба 25 ва шумораи дастаҳо аз 4 ба 26 (11 дастаи занона ва 15 даста миёни ҷавонон) расидааст. Айни замон дар Муассисаи давлатии мактаби махсуси захираҳои олимпии № 5 – и шаҳри Душанбе 10 гурӯҳ ва дар сатҳи ҷумҳурӣ 50 гурӯҳҳои варзишӣ фаъолият намуда истодаанд.

- Шумо соли сипаригардида дар як суҳбататон бо хабарнигори ҳамин рӯзнома қайд намуда будед, ки мушкилоти асосии федератсия надоштани сарпараст аст ва дар ин самт як қатор нақшаҳоро барои рафъи мушкилот матраҳ намудаед. Мегуфтед, ки ин мушкилот то кадом андоза ҳалли худро ёфтааст?

- Аз сабаби он ки ин навъи варзиш даставӣ аст, пайдо намудани сарпарастон мушкилтар аст, зеро барои сафарбар намудани як гурӯҳи 20 нафара ба ягон мусобиқаи байналмилалӣ, ки барои онҳо ҷойи хобу хӯрок ва дигар шароитҳои лозимаро муҳайё намудан зарур аст, маблағи зиёд сарф мегардад. Аз ин сабаб, мо то ҳол расман ба ягон нафар, ширкат ва ё ташкилотҳои расмӣ муроҷиат накардаем, вале тавассути сомонаҳои федератсия дар шабакаҳои иҷтимоӣ эълон намудаем, ки Федератсияи ҳендбол ба сарпараст эҳтиёҷ дорад.
Ҳамчунин, соли 2019 замони тағйири ном мо ба сохтори фаъолияти кории федератсия низ дигаргунӣ ворид намудем. Аз ҷумла, фаъолияти имрӯзаи федератсия дар якҷоягӣ бо Федератсияи байналмилалии ҳендбол, Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиш ва Кумитаи миллии олимпӣ аз рӯи “Барномаи рушди варзиши ҳендболи Тоҷикистон” бисёр олӣ ба роҳ монда шудааст ва мо дар заминаи ҳамин ҳамкориҳо ба муваффақиятҳои арзанда ноил гардида истодаем. Мисоли равшани ин гуфтаҳо бори аввал иштироки дастаҳои варзишии ҳендбол дар таърихи Бозиҳои варзишии Тоҷикистон аст, ки моҳи июни соли ҷорӣ сурат мегирад.

- Яъне орзуҳо ҷомаи амал мепӯшад?

- Мо ифтихор менамоем, ки тавонистем орзуҳои деринтизори мураббиёну варзишгарони ин соҳаро то андозае амалӣ намоему роҳи минбаъдаи хешро интихоб кунем. Тавре мегӯянд: “Ваҳдати мушт аз сарҷамъии ангуштон аст”. Гарчанде ки то ба ҳол мушкилоти хурду бузурге монеи пешрафти мост, вале мо умед ба ояндаи нек баста, зери шиори “Тоҷикистон, ба пеш!” заҳмати аҳлона кашида истодаем.

- Ҳендбол варзишест, ки вориди Бозиҳои олимпӣ гардидааст. Дар мавриди роҳхат ва иштироки варзишгарони тоҷик дар Бозиҳои тобистонаи олимпии Токио – 2020 чӣ гуфта метавонед?

- Аслан иштирок дар бозиҳои олимпӣ на танҳо орзуи Федератсияи ҳендболи Тоҷикистон аст, балки дастпарварони тамоми намудҳои варзиш дар ҷаҳон мехоҳанд, аз ин қуллаи баланди варзиш гузар карда, натиҷае ба даст биёранд. Ҳарчанд ки дастпарварони мо ҳоло ба ин сатҳ омода нестанд, вале мо кӯшиш мекунем, то дар чор соли баъдӣ ба ин зинаи баланд низ даст ёбем. Ҳоло бошад, мо омодагиҳои худро барои ба даст овардани медалҳои сатҳи минтақавию байналмилалӣ дида истодаем.

- Оё метавон ба ояндаи ин навъи варзиш умед баст?

- “Нияти нек ними давлат”, гуфтаанд. Федератсияи ҳендболи Тоҷикистон имрӯз масири худро пайдо кардаву баҳри расидан ба мақсадҳои хеш бо талошҳои пайвастаи мураббиёну дастпарваронаш заҳмат кашида истодааст. Шояд дур набошад он рӯзе, ки дастаи варзишгарони ҳендболи Тоҷикистон низ аз олимпиадаву сабқатҳои байналмилалӣ бо медали тилло ба Ватан баргарданд. Имсол қарор буд, бо ташаббуси Федератсияи байналмилалии ҳендбол дар кишварамон мусобиқаи сатҳи байналмилалӣ сурат бигирад, вале бинобар сабаби хурӯҷи дубораи бемории коронавирус дар бархе аз кишварҳои олам он ба таъхир гузошта шуд. Бо боварӣ гуфта метавонем, ки ояндаи ин навъи варзиш дар мамлакат дурахшон хоҳад буд.

Мусоҳиб Қиёмиддин МАҲМАДҶОНОВ, “ҶТ”

Эзоҳи худро нависед



Рамзҳо дар расм