ВАРЗИШ
Шанбе 19 Апрел 2025 04:41
Ё дар як соли фаъолият Мактаби махсуси камонварӣ чӣ ба даст овард?
Камонварӣ яке аз намудҳои варзишест, ки барои миллати тоҷик мақоми намуди варзиши суннатӣ ё худ миллиро дорост. Соли қабл дар шаҳри Хуҷанд Мактаби махсуси варзишӣ оид ба намудҳои камонварӣ сохта ба истифода дода шуд, ки аз таваҷҷуҳи роҳбарияти кишвар ба ин навъи варзиш гувоҳӣ медиҳад. Ҳамакнун бо гузашти як сол аз фаъ-олияти мактаби мазкур ба он мураббӣ аз Кореяи ҷанубӣ барои машқу тамрин бо варзишгарони ин навъи варзиш ҷалб гардид. Дар ин росто суҳбате анҷом додем бо собиқадори ин риштаи варзиш, камонвари номошно Зебунисо Рустамова атрофи нақшаҳо, мушкилот ва дастовардҳои ин мактабу умуман риштаи камонварии кишвар.
- Чун шумо бештари вақти худро дар ин боргоҳ мегузаронед, гуфта метавонед, ки айни замон фаъолияти Мактаби махсуси варзишӣ дар кадом ҳолат аст?
- Мактаби махсуси варзишӣ оид ба намудҳои камонварӣ 1-уми апрели соли гузашта аз тарафи Президенти кишварамон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба истифода дода шуд. Айни замон ин мактаб дар роҳи тарғиби варзиш ва тарзи ҳаёти солим миёни наврасон ва ҷавонон нақши назаррасро иҷро карда истодааст. Бо гузаро шудани як сол аз фаъолияти мактаб варзишгарони ин ришта аз бисёр нозукиҳои варзиши камонварӣ бархурдор шуда, ҳамзамон дар чандин мусобиқаҳои дохил ва хориҷи кишвар низ иштироки чашмрас доштанд.
- Мақсад аз таклифи мураббии хориҷӣ дар чист?
- Айни замон мо худ бо варзишгарон тамрин менамоем. Иншооти варзишӣ низ дорем. Аммо бо вуҷуди ин нафаре лозим буд, то дар ин соҳа таҷрибаи хуб дошта бошад ва то кадом андоза дуруст будани он машғулиятҳоеро, ки мо бо варзишгарон анҷом медиҳем, аз назар гузаронад. Бинобар ин, тасмим гирифтем, то аз Кореяи ҷанубӣ ба кишвар мутахассиси камонвариро ҷалб намоем.
- Чаро маҳз аз кишвари Кореяи ҷанубӣ мутахассис даъват шуд?
- Мутахассисони Корея беҳтарин мутахассисон аз риштаи варзиши камонварӣ дар дунё ба ҳисоб мераванд. Зеро варзишгарони ин кишвар аз соли 1988 инҷониб ҳамеша дар ҷаҳон аз риштаи камонварӣ натиҷаҳои беҳтаринро доро мебошанд. Бинобар ин, маҳз аз ҳамин кишвар мураббиро ба Тоҷикистон даъват намудем. Ин тасмим аз тарафи Раҷаббой Аҳмадзода, раиси Федератсияи камонварии кишвар дастгирӣ ёфта, пазируфта шуд. Мо ҳам мутахассиси беҳтаринро таклиф кардем, шартнома бастем ва ӯ 27-уми июл ба Тоҷикистон омад, то ин ки ба варзишгаронамон нозукиҳои ин риштаи варзишро омӯзонад. Бояд қайд кард, ки пас аз ҷамъбасти машқу тамрине, ки айни замон мутахассиси Корея дар кишвари мо анҷом дода истодааст, дар нақша аст, ки беҳтарин варзишгарони мо ба Корея даъват шуда, бо варзишгарони ин кишвар машғулиятҳо гузаронанд.
- Чи нақшаҳо доред, баъди тасмими даъвати мутахассиси хориҷӣ ба кишвар?
- Вақте мураббиро аз хориҷи кишвар даъват менамоем, албатта нақшаҳо зиёд мешаванд. Мо барои тамрин бо ин мутахассис бештар варзишгарони то 21-соларо даъват кардем. Зеро ҳадафамон ин омодагӣ ба Бозиҳои олимпии 2028 аст. Чуноне медонед, имсол аз кишвари мо дар ин мусобиқа аз намуди камонварӣ касе роҳхат нагирифт. Бинобар ин, тасмим гирифтем, бо ҷалби мутахассиси хориҷӣ ва кӯшиши варзишгарони ҷавони кишварамон дар Бозиҳои олимпии баъдӣ аз камонварӣ низ иштирокчӣ дош-та бошем.
- Чуноне дар боло қайд кардед, аз ин навъи варзиш мо натавонистем, роҳхатро ба Бозиҳои олимпӣ ба даст оварем. Ба назаратон чаро камонварони тоҷик чандон натиҷаҳои назаррас дар мусобиқаҳои хориҷ аз кишвар надоранд?
- Солҳои тулонӣ мо аз ин навъи варзиш танҳо чанд нафар варзишгар доштем, ки дар ҳама мусобиқаҳо онҳо мерафтанд. Аммо имрӯз теъдоди варзишгаронамон аз риштаи камонварӣ ба таври назаррас зиёд шуд. Ин натиҷаи хуб аст, барои навъи варзише, ки тули чанд сол боз дар кишвар ба таври бояд фаъ-олият намекард. Имрӯз мо метавонем варзишгарони худро ба мусобиқаҳои байналмилалӣ сафарбар намоем. Варзишгарони мо соли гузашта дар машқҳои дастаҷамъии Корея иштирок карданд. Пас аз анҷоми тамринҳо мусобиқа ташкил шуд, ки ду варзишгари мо барандаи медали нуқра гардид. Агар чунин фаъолият дар солҳои баъдӣ низ идома кунад, боварӣ дорам, ки варзишгаронамон ба натиҷаҳои назаррас ноил хоҳанд гашт.
- Шумо қайд кардед, ки камонварӣ тули чанд соли охир ба таври назаррас фаъ-олият намекард. Агар имкон бошад, каме ба ин масъала рӯшанӣ меандохтед?
- Риштаи камонварӣ дар Тоҷикистон аз соли 1992 фаъолияти худро хотима дода буд. Танҳо соли 2010 бо дастгирии Президенти кишвар ин навъи варзиш дигарбора эҳё гашт. Аммо фаъолияти пурсамари он аз соли 2021 оғоз гашт. Зеро дар ин сол Федератсияи камонварӣ Оинномаи худро иваз карда, аз нав ба таври ҷиддӣ ба фаъ-олият оғоз намуд. Ҳамчунин, моҳи майи соли 2023 вазифаи раиси Федератсияи камонварии Ҷумҳурии Тоҷикистонро Раҷаббой Аҳмадзода ба уҳда гирифт, ки ин ба рушди варзиши камонварӣ такони хуб бахшид. Айни замон фаъолияти он хуб ба роҳ монда шудааст. Набояд фаромӯш кард, ки варзиши камонварӣ дар баробари намуди суннатию миллии мо будан, ҳамчунин, намуди олимпӣ низ ҳаст. Албатта, оммавӣ кардани ин навъи варзиш имконпазир аст ва баҳри амалишавии он тамоми саъю талоши худро анҷом дода истодаем. Барои оммавӣ кардани камонварӣ мебояд онро дар мактабҳо ҳамчун навъи варзиши суннатӣ таъсис диҳем. Ҳадди ақал инро бояд дар мактабҳои варзишӣ ташкил кунем, то ки ин навъи варзиш рушд ёбад.
- Ин ҷо сухан дар мавриди ташкили камонварӣ дар мактабҳо рафт. Оё гуфта метавонед, ки таваҷҷуҳи наврасону ҷавонон ба ин навъи варзиш чӣ гуна аст?
- Албатта, наврасону ҷавонон ба ин навъи варзиш таваҷҷуҳ мекунанд, аммо имрӯз мақсади асосии онҳо хондан ва гирифтани дониш аст. Талош мекунанд, то дар оянда касбҳои беҳтарро соҳиб гарданд. Бинобар ин, ба тамрин меоянд, лекин ҳамин ки ба синни 16-18 мерасанд, тарки ин риштаи варзиш мекунанд. Зеро онҳо вақти зиёде надоранд, ки ба тамрини камонварӣ машғул шаванд, дар ҳоле ки камонварӣ вақти зиёдро талаб менамояд. Аммо бояд ин нуктаро қайд намоям, ки ба истифода додани ин иншооти варзишӣ теъдоди ҳавасмандони риштаи варзиши мазкурро то андозае зиёд кард. Айни замон варзишгарони мо аз субҳ вориди майдони камонварӣ мешаванд ва то бегоҳ бо мураббии кореягӣ тамрин менамоянд.
- Сабаби дилсардии нав-расону ҷавононро нисбати варзиши камонварӣ дар чӣ мебинед?
- Айни замон мо аз соҳаи камонварӣ дар кишвар тими мунтахаб надорем. Ин яке аз сабабҳоест, ки имрӯз наврасону ҷавонон ба ин риштаи варзиш ба таври бояд таваҷҷуҳ зоҳир намекунанд. Аммо ин мушкил низ дар ҳоли бартарафшавист. Зеро Сарвари давлат ба мо дастур доданд, то аз ҳисоби варзишгарони ин самти варзиш дастаи мунтахаби кишварро ташкил кунем. Айни замон ҳуҷҷатҳоро омода намудаем, то ин масъала ҳалли худро ёбад. Агар варзишгарони мо ба таври касбӣ фаъолият намуда, аз ҳисоби натиҷаи нишондодаи худ маблағ ба даст оваранд, фикр мекунам аллакай ҳам дилбастагии онҳо бештар мешавад ва ҳам дар толор бештар истода ба тамрин машғул мешаванд, ки ин метавонад ба зиёд шудани сафи камонварони тоҷик оварда расонад.
- Нигоҳи духтарон ба риштаи камонварӣ чӣ гуна аст?
- Дар Мактаби махсуси варзишӣ оид ба намудҳои камонварӣ айни замон 100 нафар варзишгар ба тамрин фаро гирифта шудааст. Шумораи писарон дар ин боргоҳ қанеъкунанда аст. Аммо вазъ нисбати духтарон чандон хуб нест. Онҳо ба толор меоянд, ба тамрин машғул мешаванд, лекин пас аз чанд муддат ба кори хона банд шуда, дигар аз варзиш дур мешаванд. Ман бис-ёр мехостам, ки варзишгарони риштаи камонварӣ дар кишвар аз ҳисоби духтарон низ зиёд шавад. Боварӣ дорам, ки бо ташкил шудани тими мунтахаб ин мушкил низ бартараф шуда, шумораи духтарони камонвар афзун мешавад.
- Хуб, биёед суҳбатро бо дастовардҳои мактаби камонварӣ дар як соли фаъолияти худ анҷом диҳем. Дар ин давра мактаб ба чӣ дастовардҳо ноил гашт?
- Мактаб дар аввали фаъолияти худ тавонист барои рушди варзиши камонварӣ дар кишвар саҳмгузор бошад. Масалан, соли гузашта аввалин маротиба дар Тоҷикистон мусобиқаи байналмилалӣ барои дарёфти Ҷоми Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба камонварӣ доир шуд, ки варзишгарони зиёда аз 10 давлат дар он иштирок карданд. Ҳарчанд варзишгарони мо ба гирифтани мақоме даст наёфтанд, аммо таҷрибае, ки онҳо аз ин мусобиқа касб карданд, барояшон хеле муҳим буд. Варзишгар аввал бояд дар кишвари худ таҷриба андӯхта, ба гирифтани натиҷаҳои назаррас даст ёбад ва баъдан ӯ метавонад, худро дар рақобатҳои хориҷ аз кишвар нишон диҳад. Бо боварии комил гуфта метавонам, ки солҳои баъдӣ ин навъи варзиш дар кишвар рушд хоҳад ёфт.
Камонварӣ яке аз намудҳои варзишест, ки барои миллати тоҷик мақоми намуди варзиши суннатӣ ё худ миллиро дорост. Соли қабл дар шаҳри Хуҷанд Мактаби махсуси варзишӣ оид ба намудҳои камонварӣ сохта ба истифода дода шуд, ки аз таваҷҷуҳи роҳбарияти кишвар ба ин навъи варзиш гувоҳӣ медиҳад. Ҳамакнун бо гузашти як сол аз фаъ-олияти мактаби мазкур ба он мураббӣ аз Кореяи ҷанубӣ барои машқу тамрин бо варзишгарони ин навъи варзиш ҷалб гардид. Дар ин росто суҳбате анҷом додем бо собиқадори ин риштаи варзиш, камонвари номошно Зебунисо Рустамова атрофи нақшаҳо, мушкилот ва дастовардҳои ин мактабу умуман риштаи камонварии кишвар.
- Чун шумо бештари вақти худро дар ин боргоҳ мегузаронед, гуфта метавонед, ки айни замон фаъолияти Мактаби махсуси варзишӣ дар кадом ҳолат аст?
- Мактаби махсуси варзишӣ оид ба намудҳои камонварӣ 1-уми апрели соли гузашта аз тарафи Президенти кишварамон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба истифода дода шуд. Айни замон ин мактаб дар роҳи тарғиби варзиш ва тарзи ҳаёти солим миёни наврасон ва ҷавонон нақши назаррасро иҷро карда истодааст. Бо гузаро шудани як сол аз фаъолияти мактаб варзишгарони ин ришта аз бисёр нозукиҳои варзиши камонварӣ бархурдор шуда, ҳамзамон дар чандин мусобиқаҳои дохил ва хориҷи кишвар низ иштироки чашмрас доштанд.
- Мақсад аз таклифи мураббии хориҷӣ дар чист?
- Айни замон мо худ бо варзишгарон тамрин менамоем. Иншооти варзишӣ низ дорем. Аммо бо вуҷуди ин нафаре лозим буд, то дар ин соҳа таҷрибаи хуб дошта бошад ва то кадом андоза дуруст будани он машғулиятҳоеро, ки мо бо варзишгарон анҷом медиҳем, аз назар гузаронад. Бинобар ин, тасмим гирифтем, то аз Кореяи ҷанубӣ ба кишвар мутахассиси камонвариро ҷалб намоем.
- Чаро маҳз аз кишвари Кореяи ҷанубӣ мутахассис даъват шуд?
- Мутахассисони Корея беҳтарин мутахассисон аз риштаи варзиши камонварӣ дар дунё ба ҳисоб мераванд. Зеро варзишгарони ин кишвар аз соли 1988 инҷониб ҳамеша дар ҷаҳон аз риштаи камонварӣ натиҷаҳои беҳтаринро доро мебошанд. Бинобар ин, маҳз аз ҳамин кишвар мураббиро ба Тоҷикистон даъват намудем. Ин тасмим аз тарафи Раҷаббой Аҳмадзода, раиси Федератсияи камонварии кишвар дастгирӣ ёфта, пазируфта шуд. Мо ҳам мутахассиси беҳтаринро таклиф кардем, шартнома бастем ва ӯ 27-уми июл ба Тоҷикистон омад, то ин ки ба варзишгаронамон нозукиҳои ин риштаи варзишро омӯзонад. Бояд қайд кард, ки пас аз ҷамъбасти машқу тамрине, ки айни замон мутахассиси Корея дар кишвари мо анҷом дода истодааст, дар нақша аст, ки беҳтарин варзишгарони мо ба Корея даъват шуда, бо варзишгарони ин кишвар машғулиятҳо гузаронанд.
- Чи нақшаҳо доред, баъди тасмими даъвати мутахассиси хориҷӣ ба кишвар?
- Вақте мураббиро аз хориҷи кишвар даъват менамоем, албатта нақшаҳо зиёд мешаванд. Мо барои тамрин бо ин мутахассис бештар варзишгарони то 21-соларо даъват кардем. Зеро ҳадафамон ин омодагӣ ба Бозиҳои олимпии 2028 аст. Чуноне медонед, имсол аз кишвари мо дар ин мусобиқа аз намуди камонварӣ касе роҳхат нагирифт. Бинобар ин, тасмим гирифтем, бо ҷалби мутахассиси хориҷӣ ва кӯшиши варзишгарони ҷавони кишварамон дар Бозиҳои олимпии баъдӣ аз камонварӣ низ иштирокчӣ дош-та бошем.
- Чуноне дар боло қайд кардед, аз ин навъи варзиш мо натавонистем, роҳхатро ба Бозиҳои олимпӣ ба даст оварем. Ба назаратон чаро камонварони тоҷик чандон натиҷаҳои назаррас дар мусобиқаҳои хориҷ аз кишвар надоранд?
- Солҳои тулонӣ мо аз ин навъи варзиш танҳо чанд нафар варзишгар доштем, ки дар ҳама мусобиқаҳо онҳо мерафтанд. Аммо имрӯз теъдоди варзишгаронамон аз риштаи камонварӣ ба таври назаррас зиёд шуд. Ин натиҷаи хуб аст, барои навъи варзише, ки тули чанд сол боз дар кишвар ба таври бояд фаъ-олият намекард. Имрӯз мо метавонем варзишгарони худро ба мусобиқаҳои байналмилалӣ сафарбар намоем. Варзишгарони мо соли гузашта дар машқҳои дастаҷамъии Корея иштирок карданд. Пас аз анҷоми тамринҳо мусобиқа ташкил шуд, ки ду варзишгари мо барандаи медали нуқра гардид. Агар чунин фаъолият дар солҳои баъдӣ низ идома кунад, боварӣ дорам, ки варзишгаронамон ба натиҷаҳои назаррас ноил хоҳанд гашт.
- Шумо қайд кардед, ки камонварӣ тули чанд соли охир ба таври назаррас фаъ-олият намекард. Агар имкон бошад, каме ба ин масъала рӯшанӣ меандохтед?
- Риштаи камонварӣ дар Тоҷикистон аз соли 1992 фаъолияти худро хотима дода буд. Танҳо соли 2010 бо дастгирии Президенти кишвар ин навъи варзиш дигарбора эҳё гашт. Аммо фаъолияти пурсамари он аз соли 2021 оғоз гашт. Зеро дар ин сол Федератсияи камонварӣ Оинномаи худро иваз карда, аз нав ба таври ҷиддӣ ба фаъ-олият оғоз намуд. Ҳамчунин, моҳи майи соли 2023 вазифаи раиси Федератсияи камонварии Ҷумҳурии Тоҷикистонро Раҷаббой Аҳмадзода ба уҳда гирифт, ки ин ба рушди варзиши камонварӣ такони хуб бахшид. Айни замон фаъолияти он хуб ба роҳ монда шудааст. Набояд фаромӯш кард, ки варзиши камонварӣ дар баробари намуди суннатию миллии мо будан, ҳамчунин, намуди олимпӣ низ ҳаст. Албатта, оммавӣ кардани ин навъи варзиш имконпазир аст ва баҳри амалишавии он тамоми саъю талоши худро анҷом дода истодаем. Барои оммавӣ кардани камонварӣ мебояд онро дар мактабҳо ҳамчун навъи варзиши суннатӣ таъсис диҳем. Ҳадди ақал инро бояд дар мактабҳои варзишӣ ташкил кунем, то ки ин навъи варзиш рушд ёбад.
- Ин ҷо сухан дар мавриди ташкили камонварӣ дар мактабҳо рафт. Оё гуфта метавонед, ки таваҷҷуҳи наврасону ҷавонон ба ин навъи варзиш чӣ гуна аст?
- Албатта, наврасону ҷавонон ба ин навъи варзиш таваҷҷуҳ мекунанд, аммо имрӯз мақсади асосии онҳо хондан ва гирифтани дониш аст. Талош мекунанд, то дар оянда касбҳои беҳтарро соҳиб гарданд. Бинобар ин, ба тамрин меоянд, лекин ҳамин ки ба синни 16-18 мерасанд, тарки ин риштаи варзиш мекунанд. Зеро онҳо вақти зиёде надоранд, ки ба тамрини камонварӣ машғул шаванд, дар ҳоле ки камонварӣ вақти зиёдро талаб менамояд. Аммо бояд ин нуктаро қайд намоям, ки ба истифода додани ин иншооти варзишӣ теъдоди ҳавасмандони риштаи варзиши мазкурро то андозае зиёд кард. Айни замон варзишгарони мо аз субҳ вориди майдони камонварӣ мешаванд ва то бегоҳ бо мураббии кореягӣ тамрин менамоянд.
- Сабаби дилсардии нав-расону ҷавононро нисбати варзиши камонварӣ дар чӣ мебинед?
- Айни замон мо аз соҳаи камонварӣ дар кишвар тими мунтахаб надорем. Ин яке аз сабабҳоест, ки имрӯз наврасону ҷавонон ба ин риштаи варзиш ба таври бояд таваҷҷуҳ зоҳир намекунанд. Аммо ин мушкил низ дар ҳоли бартарафшавист. Зеро Сарвари давлат ба мо дастур доданд, то аз ҳисоби варзишгарони ин самти варзиш дастаи мунтахаби кишварро ташкил кунем. Айни замон ҳуҷҷатҳоро омода намудаем, то ин масъала ҳалли худро ёбад. Агар варзишгарони мо ба таври касбӣ фаъолият намуда, аз ҳисоби натиҷаи нишондодаи худ маблағ ба даст оваранд, фикр мекунам аллакай ҳам дилбастагии онҳо бештар мешавад ва ҳам дар толор бештар истода ба тамрин машғул мешаванд, ки ин метавонад ба зиёд шудани сафи камонварони тоҷик оварда расонад.
- Нигоҳи духтарон ба риштаи камонварӣ чӣ гуна аст?
- Дар Мактаби махсуси варзишӣ оид ба намудҳои камонварӣ айни замон 100 нафар варзишгар ба тамрин фаро гирифта шудааст. Шумораи писарон дар ин боргоҳ қанеъкунанда аст. Аммо вазъ нисбати духтарон чандон хуб нест. Онҳо ба толор меоянд, ба тамрин машғул мешаванд, лекин пас аз чанд муддат ба кори хона банд шуда, дигар аз варзиш дур мешаванд. Ман бис-ёр мехостам, ки варзишгарони риштаи камонварӣ дар кишвар аз ҳисоби духтарон низ зиёд шавад. Боварӣ дорам, ки бо ташкил шудани тими мунтахаб ин мушкил низ бартараф шуда, шумораи духтарони камонвар афзун мешавад.
- Хуб, биёед суҳбатро бо дастовардҳои мактаби камонварӣ дар як соли фаъолияти худ анҷом диҳем. Дар ин давра мактаб ба чӣ дастовардҳо ноил гашт?
- Мактаб дар аввали фаъолияти худ тавонист барои рушди варзиши камонварӣ дар кишвар саҳмгузор бошад. Масалан, соли гузашта аввалин маротиба дар Тоҷикистон мусобиқаи байналмилалӣ барои дарёфти Ҷоми Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба камонварӣ доир шуд, ки варзишгарони зиёда аз 10 давлат дар он иштирок карданд. Ҳарчанд варзишгарони мо ба гирифтани мақоме даст наёфтанд, аммо таҷрибае, ки онҳо аз ин мусобиқа касб карданд, барояшон хеле муҳим буд. Варзишгар аввал бояд дар кишвари худ таҷриба андӯхта, ба гирифтани натиҷаҳои назаррас даст ёбад ва баъдан ӯ метавонад, худро дар рақобатҳои хориҷ аз кишвар нишон диҳад. Бо боварии комил гуфта метавонам, ки солҳои баъдӣ ин навъи варзиш дар кишвар рушд хоҳад ёфт.
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед