ВАРЗИШ
Чоршанбе 08 Май 2024 04:36
1295
Ду намуди нави варзиш ва ду иштирокчии нав аз ҳисоби давлатҳо

Рио-де-Жанейро-2016 ХХХI-ум олимпиада маҳсуб меёбад. Ин маъракаи муҳими варзишӣ беҳтаринҳои ҷаҳонро давоми 17 рӯз (5-21 август) ҷамъ меорад ва беҳтарини беҳтаринҳои намудҳои гуногуни варзишро барои чор соли оянда муайян мекунад.

Рио-2016 аввалин олимпиаде мебошад, ки дар қитъаи Америкаи Ҷанубӣ баргузор мегардад ва дуюмин олимпиада дар Америкаи Лотинӣ. Аз ин пеш дар ин минтақа соли 1968 Мехико (Мексика) мизбони Бозиҳои олимпӣ буд. Орзуи деринаи мардуми Бразил, бахусус, шаҳри Рио-де-Жанейро амалӣ гардид. Зеро аз ин пеш ин шаҳр чор маротиба – солҳои 1936, 1940, 2004 ва 2012 барои мизбонии Бозиҳои олимпӣ номзадии худро пешниҳод намуда, аммо ноком гардида буд. Барои олимпиадаи 2016 Рио-де-Жанейро бо шаҳрҳои Боку (Озарбойҷон), Доҳа (Қатар), Мадрид (Испания), Прага (Чех), Токио (Ҷопон), Чикаго (ШМА) ва Санкт-Петербург (Русия) рақобат кард. Кумитаи байналмилалии олимпӣ 4 июни соли 2008 номи чор шаҳрро баҳри рақобати ниҳоӣ пешниҳод намуд: Мадрид, Рио-де-Жанейро, Токио ва Чикаго. Дар интихоби ниҳоӣ миёни чор шаҳр 2 октябри соли 2009 дар иҷлосияи олимпӣ, ки дар Копенгагени Дания баргузор гардид, Рио-де-Жанейро ғолиб эълон шуд. Рио-де-Жанейро яке аз шаҳрҳои зеботарин дар Амрикои Ҷанубӣ ба ҳисоб меравад, ки дар қисми ҷанубу шарқи Бразил ҷойгир аст. Баъд аз Сан-Паулу, дуюмин шаҳри калони Бразил маҳсуб меёбад. Рӯзҳои баргузории олимпиада аз 5 то 21 август ҳарорати ҳавои шаҳр 18-25 дараҷа ба қайд гирифта шудааст.

Оташи олимпӣ 21 апрели соли ҷорӣ аз маъбади Гера гирифта шуд. Давоми 8 рӯз, то 28 апрел шуълаи олимпӣ ба Лозанна оварда шуда, баъдан Женева, Боготаро давр зада, 3-юми май вориди Бразил гардид. Оташи олимпӣ тамоми шаҳрҳои Бразилро давр зада, 5 август ба Рио мерасад ва бо афрӯхтани шуълаи олимпӣ ин маъракаи муҳим ифтитоҳ мешавад.
Дар муқоиса ба Лондон-2012 ду намуди варзиш - голф ва регбӣ-7 (версияи соддакардашудаи регбӣ) вориди барномаи Бозиҳои олимпӣ гардиданд. Инак, намудҳои варзиши олимпӣ ба 33 расид:
1. аспсаворӣ;
2. бадминтон;
3. баскетбол;
4. бокс;
5. вазнбардорӣ;
6. варзиши сабук;
7. велосипедронӣ;
8. волейбол;
9. гимнастикаи бадеӣ;
10. гимнастикаи варзишӣ;
11. голф;
12. гуштӣ (озод ва юнонию румӣ);
13. киштиронӣ;
14. қайиқронии академӣ;
15. қайиқронӣ дар байдарка ва каноэ;
16. слалом;
17. панҷҳарбаи муосир;
18. таэквандо;
19. теннис;
20. тенниси рӯи миз;
21. тирпаронӣ;
22. тирпаронӣ аз камон;
23. триатлон;
24. футбол;
25. футбол дар об;
26. ҳандбол;
27. ҷаҳиш дар об;
28. ҷаҳиш аз баландӣ;
29. ҷудо;
30. шамшерзанӣ;
31. шиноварӣ;
32. регбӣ;
33. хоккей дар рӯи алаф.

Дар қатори ду намуди варзиши воридшуда дар Бозиҳои олимпӣ давлатҳои Косово ва Судони Ҷанубӣ аввалин бор иштирок мекунанд. Иштироки ин ду давлат шумораи кишварҳои иштирокчиро дар Рио-де-Жанейро ба 207 расонд. Бино ба иттилои Кумитаи байналмилалии олимпӣ дар ин маъракаи муҳими варзишӣ 10500 варзишгар барои ба даст овардани медалҳо рақобат мекунанд. Дар миёни 10500 варзишгари иштирокчӣ Тоҷикистонро дар Рио-2016 7 варзишгар муаррифӣ менамоянд – Дилшод Назаров (варзиши сабук, гурзпартоӣ), Комроншоҳ Устопириён, Муҳаммадмурод Абдураҳмонов (ҷудо), Анвар Юнусов (бокс), Анастасия Тюрина, Олим Қурбонов (шиноварӣ, 50 метр) ва Кристина Проженко (давидан).

ТОҶИКИСТОН ДАР ОЛИМПИАДА

Варзишгарони тоҷик аз соли 1952 шомили Бозиҳои олимпианд. Дар Бозиҳои олимпии тобистонаи соли 1952, 1980, 1988 варзишгарони тоҷик шарафи тими олимпии Иттиҳоди Шӯравиро ҳимоя мекарданд. Баъди истиқлолият ба даст овардани Тоҷикистон ва пош хурдани Иттиҳоди Шӯравӣ варзишгарони мо дар олимпиадаи соли 1992 зери парчами олимпӣ иштирок намуданд. Дар ин олимпиада, ки дар шаҳри Барселонаи давлати Испания доир гардид, ба гурзандози тоҷик Андрей Адбувалиев муяссар шуд, ки соҳиби мақоми аввал ва медали тиллои Бозиҳои олимпӣ шавад. Ҳарчанд варзишгари тоҷик зери парчами олимпӣ баромад намуда бошад ҳам, ҳангоми ҷоизасупорӣ Суруди миллии Тоҷикистон садо дода буд. Андрей Адбувалиев ягона фарзанди Тоҷикистон аст, ки то имрӯз медали тиллои олимпиадаро дорад.

Замоне ки варзишгарони тоҷик дар олимпиадаҳо шарафи Иттиҳоди Шӯравиро ҳимоя мекарданд, теъдодашон дар олимпадаҳо и солҳои 1964 (Токио), 1968 (Мехико), 1972 (Мюнхен), 1976 (Монреал) ҳамагӣ ба як нафарӣ мерасид. Ин шумора дар олимпиадаи соли 1980 (Москва) ба ду ва 1992 (Барселона) ба се нафар расид. Ба ҷуз олимпиадаи соли 1976 намояндагони Тоҷикикистон дар олимпиада мардҳо буданд. Дар олимпиадаи ХХI тобистонаи соли 1976, ки дар шаҳри Монреали Канада баргузор гардид, Зебонисо Рустамова ягона варзишгар ва бонуи тоҷик буд, ки дар намуди камонварӣ мақоми сеюмро касб намуд.

Истиқлолияти кишвар сабаб гардид, ки сафи варзишгарони тоҷик дар олимпиадаҳо афзояд. Олимпидаи соли 1996, ки дар Атлант баргузор шуд, барои варзишгарони тоҷик аввалин олимпиадае буд, ки зери парчами кишвари соҳибистиқлол шарафи Тоҷикистонро ҳимоя намуданд. Дар ин олимпиада 8 варзишгар, 6 писар ва 2 духтар аз рӯи 8 намуди варзиш иштирок намуданд. Дар олимпиадаи соли 2000 (Сидней) аз Тоҷикистон ду писар ва ду духтар иштирок доштанд. Соли 2004 бошад, дар Афина ин шумора ба 8 нафар расид - панҷ писар ва се бону. Аммо дар ҳар се олимпиада варзишгарони тоҷик натиҷа ба даст наоварданд. Баъди рушд намудани соҳаи варзиш ва иштироки зиёди варзишгарони тоҷик дар мусобиқаҳои байналмилалӣ ба варзишгарони даврони истиқлол муяссар гардид, ки аз ду олимпиадаи охир бо медал ба Ватан баргарданд. Олимпиадаи Пекин-2008 барои Тоҷикистон хотирмонтарин ба ҳисоб меравад. Дар ин маъракаи муҳими варзишӣ аз 15 варзишгари тоҷик, ки иштирок намуданд, ду медали олимпӣ вориди хазинаи тиллоии варзиши кишвар гардид. Дар намуди гуштии озод Юсуф Абдусаломов дар вазни 84 кило медали нуқра ва дар намуди ҷудо Расул Боқиев, дар вазни 73 кило медали биринҷиро ба гардан овехтанд. Баъди ин натиҷа Тоҷикистон дар раддабандии Кумитаи байналмилалии олимпӣ зинаи 64-ро касб намуд. Лондон-2012 бошад, бокси тоҷикро дар ҷаҳон муаррифӣ кард. Аз миёни 16 варзишгари иштирокчӣ аз Тоҷикистон (13 писару 3 духтар аз рӯи 7 намуди варзиш) танҳо ба бонуи муштзан Мавзуна Чориева мушарраф гардид, ки мақоми сеюмро касб намояд. Баъди олимпиадаи Лондон-2012 Тоҷикистон бо гирифтани як мақоми сеюм дар радабандии давлатҳо аз ҷониби Кумитаи байналмилалии олимпӣ 15 зина поён фаромада мақоми 79-ро касб намуд.

ИШТИРОКИ ҚИТЪАИ ОСИЁ ДАР ОЛИМПИАДА

Қитъаи Осиё аз соли 1990 дар олимпиада иштирок мекунад. Дар олимпиадаи Париж-1990, ки бо иштироки 1300 варзишгар доир шуд, Осиёро аввалин маротиба Ҳиндустон муаррифӣ кард. Имрӯз қариб тамоми давлатҳои Осиё қаҳрамонҳои Олимпиада доранд. Натиҷаи бадастовардаи варзишгарони Ҷумҳурии Мардумии Чин дар олимпиадаҳо ҳайратовар аст. То имрӯз теъдоди варзишгарони иштирокчӣ дар олимпиадаи Рио-де-Жанейро-2016 аз Чин ба 416 нафар мерасад. Аз 33 риштаи варзиш, ки шомили Бозиҳои олимпианд, варзишгарони Чин дар 26 намудаш роҳхат доранд. Аз миёни ин варзишгарон 35 нафар варзишгароне мебошанд, ки дар бозиҳои олимпии пешин қаҳрамонанд. Дар Бозиҳои олимпии Лондон-2012 дастаи мунтахаби Чин бо гирифтани 89 медал: 38 тилло, 30 нуқра ва 21 биринҷӣ миёни давлатҳои ҷаҳон мақоми дуюмро касб намуданд. Дар Олимпиадаи Пекин-2008 бошад, бо гирифтани 51 медали тилло, 21 нуқра ва 28 биринҷӣ дар мақоми аввал қарор доштанд.
Ҷумҳуриҳои дигари Осиёи Марказӣ низ баъд аз пош хӯрдани Иттиҳоди Шӯравӣ дар олимпиадаҳо натиҷаҳои назаррас доранд. Қазоқистон дар олимпиадаи охирин бо гирифтани ҳафт медали тилло, як нуқра ва панҷ биринҷӣ дар занаи 12 қарор гирифта буд. Қирғизизтон дар Олимпиадаи Лондон-2012 натавонист медал ба даст орад. Дар Пекин-2008 бошад, бо гирифтани як нуқра ва як биринҷӣ ҳамроҳи Тоҷикистон мақоми 64-ро касб кард. Узбекистон бошад, дар олимпиадаи охир бо гирифтани як медали тилло ва ду биринҷӣ дар радабандии Кумитаи байналмилалии олимпӣ мақоми 48-ро ишғол намуд. Туркманистон натавонистааст, ки то ин дам медали Бозиҳои олимпиро ба даст орад.

Ба андешаи коршиносони соҳаи варзиш Олимпиадаи Рио-де-Жанейрои Бразил хотирмон мегузарад. Зеро баъди тағйиру иловаҳо дар аксар риштаҳои варзиш нишон дод, ки рақобат миёни варзишгарон дар мусобиқаҳои пеш аз олимпиадавӣ шиддатнок аст. Дар варзиши ҷаҳон ситораҳои нави варзиш нисбат ба олимпиадаҳои қаблӣ зиёд ба назар мерасад, ки Рио-2016 онҳоро муаррифӣ хоҳад кард.
Кумитаи байналмилалии олимпӣ якқатор ситораҳои қаблии олимпиро бо даст доштан дар истифодабарии допинг аз ҳаққи ширкат дар Рио-де-Жанейро маҳрум намуд. Миёни онҳо 68 варзишгар аз давлати Русия қарор доранд, ки аксари онҳо дар риштаи варзиши сабук қаҳрамонҳои олимпианд. Ин тасмими Кумитаи байналмилалии олимпӣ миёни варзишгарон ва мутасаддиёни соҳаи варзиши рус сару садоҳо ба бор овард. Ба гуфтаи коршиносони рус аз рӯи таҳлило дар Рио-2016 эҳтимоли зинаи аввалро ишғол кардани Русия ҷой дошт. Онҳо бар ин назаранд, ки олимпиада, ки дар қитъаи Амрико баргузор мегардад намехоҳанд, ки русҳо рақиби асосии онҳо бошанд. Аз ин рӯ, допинг баҳонае беш нест.

Кадом давлат дар чорсолаи баъдӣ миёни давлатҳои ҷаҳон дар олимпиада садрнишин мегардад, 21 июл Рио-де-Жанейро муайян мекунад.


Эзоҳи худро нависед



Рамзҳо дар расм