Дар ин мақола саъй шудааст, дар қолаби 10 нукта ба суолҳои мураттаб ба таври мушаххас посух дода шавад. Оё варзиш кардан дар ин давра муфид аст ё хатар дорад?

COVID-19 вирусест, ки боиси эҷоди тангии нафас мешавад ва агар иммунитет ба андозаи кофӣ қавӣ набошад, метавонад вазъи саломатии шахс, башиддат бад шавад. Ин масъала барои аксарият маълум аст, аммо дар мавриди варзишгарон ва варзиш кардан дар ин давра назарҳо мухолифанд. Беҳтар аст, ки ҳақиқатҳои илмӣ дар ин маврид гуфта шавад.

Дар ин мақола, ки аз китоби “Тағзияи варзиш ва баъзе мақолоти илмӣ” гирифта шудааст, саъй гардид, ки дар қолаби 10 нукта ба саволҳои марбута ба таври хулоса посух дода шавад. Оё варзиш кардан дар ин давра заранок аст ё муфид? Оё касоне, ки то кунун варзиш намекарданд, дар ин давра метавонанд, варзиш кунанд? Иммунитети варзишгарон чӣ қобилиятҳоеро дорад? Ғизои варзишӣ чӣ гуна аст?

Нуктаи аввал

Касоне, ки муназзам варзиш намекунанд ва қасд доранд, дар ин давра варзиш кунанд, бояд таваҷҷуҳ дошта бошанд, ки ба онҳо барои анҷоми варзишҳои сангин ва тӯлонӣ иҷоза дода намешавад. Зеро варзишҳои сангин барои як муддати муайян боиси паст шудани иммунитет мешавад ва агар дар ин давра вирус ва ё ҳар ҳуҷайраи бегонае ба бадан ҳамла кунад, бадан ба сахтӣ бо он мубориза мебарад. Пас, варзиш кардан бо шиддати зиёд ва сангину тӯлонӣ дар давраи хатари гирифтори ҳар вирус мамнӯъ аст.

Нуктаи дуввум

Ҳангоми машқ кардан умқи нафас танг ва нафаскашӣ аз ҳолати муқаррарӣ зиёд мешавад. Бинобар ин, дар ҷое, ки шумо машқ мекунед (махсусан дар дохили хона ё дар варзишгоҳҳои хурд), эҳтимоли гирифтории шумо ба вирус вуҷуд дорад. Бинобар ин, тавсия дода мешавад, дар ҳавлии хона ва ё ҳадди ақал дар дигар фазои кушод машқ кунед.

Нуктаи саввум

Варзиш кардан то ҳадди миёна, монанди ним соат пиёда роҳ рафтан дар давоми як рӯз ё дилхоҳ варзише, ки таппиши қалб дар он беш аз 120 зарба дар як дақиқа боло наравад, метавонад масунияти одамро тақвият бахшад ва баданро дар муқобили ҳар вирус қавитар созад. Ҳатто қавитар аз замоне, ки бидуни варзиш мегузаронем, аммо чун қайд кардем, анҷом додани машқҳои варзишии вазнин ба бунияи инсон зарарнок мебошанд.

Нуктаи чорум

Варзишгароне, ки дар барномаҳои тамринии вазнин ширкат мекунанд, нисбат ба одамони одӣ эҳтимоли гирифтор шуданашон ба ҳар вирус зиёд аст. Бинобар ин, варзишгарон бояд дар ин давра пас аз тамринот ҳолатҳоеро, ки табибон барои пешгирӣ баён доштаанд, ба куллӣ риоя кунанд.

Нуктаи панҷум

Ғизои варзишӣ барои тақвияти масунияти варзишгар дар манобеи мухталиф чӣ гуна аст? Агар варзишгар аз реҷаи муайяни ғизоӣ истифода кунад, мумкин аст, дар хатари заъфи системаи иммунӣ қарор дошта бошад. Масалан, масрафи ками чарбуҳои ҳайвонӣ боиси ҷазби камтари витаминҳои маҳлул дар чарби бадан мешавад, ки ин витаминҳо аз беҳтарин антиоксидҳо ва тақвияткунандаи системаи иммунии бадан ҳастанд. Агар камбудии хосе дар мавриди маводи ғизоӣ надоред, зарурате барои масрафи витаминҳо ва ҳабҳои қувватдиҳанда нест. Беш аз ҳад масраф кардани маводи ғизои хос, метавонад осори зиёноваре бар системаи иммунии варзишгар биёрад.

Нуктаи шашум

Агар фарде дар даврони коҳиши вазн барои ширкат дар мусобиқа ё таносуби андом қарор дошта бошад, бо таваҷҷуҳ ба ин ки баданро аз дарёфти энергияи кофӣ маҳрум мекунад, мумкин аст, системаи иммунии бадан ба таври хос таҳти таъсири манфӣ қарор гирад. Бинобар ин, тавсия мешавад, ки дар даврони муқобила бо вирус аз реҷа гирифтан барои коҳиши вазн парҳез намоянд.

Нуктаи ҳафтум

Агар варзишгаре масрафи маҳсулоти шириро дар реҷаи ғизоии худ маҳдуд карда бошад, бояд донад, ки бо ин амалаш ба саломатии худ хатарҳои ҷиддиеро ба бор меорад. Чунки маҳсулоти ширӣ манбаи аслии витамини D ва витаминҳои гурӯҳи B ва калсий мебошанд ва ин витаминҳо нақши муҳиме дар ҳифз ва амалкарди системаи иммунии бадан доранд. Ҳамчунин глюкоза сохти муҳиме барои ҳуҷайраҳои дастгоҳи иммунӣ мебошад. Барои ин варзишгарон, инчунин афроди одӣ низ набояд саҳми карбогидратҳоро дар реҷаи ғизоии худ ба камтар аз 60 дарсад коҳиш диҳанд, балки реҷаи одии худро ҳифз намоянд.

Нуктаи ҳаштум

Чун зикр кардем, тамриноти варзишҳои сангин ё реҷаҳои ғизоии хос боиси заифии системаи иммунӣ мешавад. Ҳамчунин онҳо воситаи афзоиши ҳармонҳои афсурдаҳолӣ, мисли кортизол мегарданд, ки ин ҳормон душмани системаи иммунӣ мебошад. Ҳормони кортизол бар асари афсурдаҳолии равонӣ низ ба мизони бисёр зиёде дар бадан паҳн мешавад. Пас, ҳар гуна фишор ва афсурдаҳолӣ, хосса равониро аз худ дур кунед.

Нуктаи нуҳум

Агар системаи иммунии бадани варзишгар ба ҳар далеле заиф шуда бошад, метавонад аз ғизои муносиб ва масрафи мукаммали гулутомин истифода намояд, ки ин метавонад ба тақвияти системаи иммунӣ ва муқобилаи беҳтар бо вирусҳо кумак кунад. Зиёдаравӣ дар он зарарнок аст. Агар шумо ғизои муносиб дошта бошед ва ба худ реҷаи маҳдудкунанда ҷорӣ накарда бошед, зарурате ба масрафи мукаммали гулутомин надоред.

Нуктаи даҳум

Истеъмоли нокифояи сафедаҳо иммунитети варзишгарро халалдор карда, ба системаи ҳуҷайраҳо зарар мерасонад, ки ин боиси афзоиши хатари ҳар вирус ба организм мегардад. Истифодаи зиёди ғизои сафедадор низ метавонад ба фаъолияти иммунии бадан зиёновар бошад. Варзишгарон бояд муҳлате аз истифодаи маводи антиоксидонӣ даст кашанд ва онро аз дохили меваю сабзавот ба даст оваранд. Истифодаи аз ҳад зиёди бархе витаминҳо низ ба ҷои муфид будан, зиёновар мебошанд.



Ҳарфи охир

Дар шароити имрӯза беҳтар аст, ба толорҳои варзишӣ ва ҳавзҳои шиноварии умумӣ наравед. Ҳамчунин, агар аз таҷҳизоти варзиши умумӣ дар толорҳо ва ё боғҳо истифода мекунед, ҳатман мулоҳизакор бошед ва тозагии фардӣ ва умумиро бодиққат риоя намоед. Ба ҷои ба толорҳои варзишӣ рафтан, метавонед машқҳои вазнбардорӣ кунед ва ё аз дигар тамринҳо дар манзили худ истифода кунед. Бо ин навъ тамринот ҳадди ақал системаи иммунии худро дар ҳолати муқаррариаш қарор медиҳед ва бадани худро аз сироятёбии ҳар вирус эмин нигоҳ медоред.

Таҳияи Хуршед ХОВАРӢ, “ҶТ”