“Дзюдо ба мо таълим медиҳад, ки новобаста аз шароити инфиродӣ роҳи беҳтарини ҳаётро ҷустуҷӯ кунем ва ба мо кӯмак мекунад, ки ташвишҳои беҳудаи ҳаётро аз худ дур кунем”.
Ҷигоро Кано

Яке аз намудҳои маъмули варзише, ки дар мамлакат ҳаводорони зиёдро ба ҳам овардааст, ин гӯштини тарзи ҷудо мебошад. Аз ин ҷост, ки дар замони соҳибистиқлолии кишвар низ аввалин роҳхати Бозиҳои олимпӣ, аввалин медали Бозиҳои Осиё ва аввалин медали Олимпиадаро ҷудокорон ба даст овардаанд. Ба ин риштаи варзиш имрӯз ҷавонони зиёде равона мебошанд. Яке аз чунин ҷудокорони муваффақи кишвар Разиаллоҳ Лоиқов аст.

Разиаллоҳ Лоиқов, қаҳрамони чандкаратаи риштаи ҷудои Тоҷикистон, дорандаи медали тиллои Чемпионати Осиё байни наврасон, барандаи медали тиллои Ҷоми Осиё оид ба кураш ва иштирокчии фахрии чемпионати ҷаҳон дар шаҳри Сантягои Чили мебошад. Дастоварди ахираш дар мусобиқаи ҷумҳуриявии ҷудо миёни калонсолон дар соли 2021 мебошад, ки ӯ дар он ғолиби вазни -73 кг гардид. Дар зимн суҳбати мо бо ӯ пешкаш мегардад.

- Пирӯзӣ муборак Разиаллоҳ. Ва баъдан шумо солҳои зиёд аст, ки дар ин роҳ заҳмат мекашед ва муваффақиятҳои чашмрас ҳам доред. Гуфта метавонед, ки ҷудо ба шумо чӣ дод?

- Ҷудо бароям беҳтарин мактаби ҳаёт аст. Майдони ҷудо ягона ҷоест, ки то ба бохт дучор нагардӣ, пирӯз нахоҳӣ шуд. Ин ришта ба ман омӯхт, ки хашм ҳеҷ гоҳ барои ғолиб шудан, кӯмак нахоҳад кард. Ҳатто дар душвортарин лаҳзаҳои ноумедӣ мо метавонем, пирӯз бошем, танҳо замоне, ки аз сустиҳои рақиб истифода барем. Зеро он қувваи иловагии мост ва ин моро то ба муваффақият мерасонад. Дарсе, ки мактаби ҷудо бароям омӯхт, ин аст, ки варзиш беҳтарин василаи дӯстӣ миёни инсонҳост.

- Хусусиятҳои фарқкунандаи ҷудо аз дигар намудҳои варзиш чист?

- Ягона чизе, ки хусусияти беҳтарини варзиши ҷудоро муаяйн мекунад, ин сари эҳтиром хам кардани ҷудокорон, ё гӯштингирон назди ҳамдигар мебошад, ки ин амал пеш аз оғози сабқат ва ҳам баъд аз анҷоми он риоя мешавад. Ин амал дар воқеъ нишонаи эҳтироми якдигар аст. Ва пас аз сабқат хоҳ бурд дошта бошем ва ё бохт, ба рақиби худ бо ин амал изҳори сипос менамоем.

- Шумо то имрӯз дар мусобиқаҳои зиёди дохиливу хориҷӣ иштирок намудаед. Мегуфтед, ки хотирмонтаринаш барои шумо кадом буд?

- Барои варзишгар ҳар як мусобиқааш дорои хотирот аст. Аз соли 2014 инҷониб дар мусобиқаҳои сатҳи ҷумҳуриявӣ иштирок менамоям ва то ин дам маротибаҳои зиёд қаҳрамонии Тоҷикистонро дар вазнҳои гуногун ба даст овардаам, ки ҳар якашон хотироти ҷолибу эҳсоси ногуфтании худро дорад. Вале соли 2017, вақте ки дар мусобиқаи Чемпионати Осиё миёни наврасон медали тиллоро ба даст овардам ва Парчами кишвари худро аз ҳама боло дидаму Суруди миллӣ садо дод, бароям аз ҳама лаҳзаи ҳассосу ширине буд, ки ҳеҷ аз хотир намеравад.

 - Оё то имрӯз дар олами варзиш ба касе пайравӣ намудаед?

- Ба нафароне, ки дунё ҳунарашонро эътироф мекунад, эҳтиром мегузорам. Аз ҷумла, яке аз чунин беҳтаринҳо дар олами ҷудо ин варзишгари ҷопонӣ Шоҳи Оно мебошад, ки воқеан маҳораташ олист. Аз тамошои ҳунари ин варзишгар лаззат мебарам. Дар ин баробар, варзишгарони ватанӣ, ба монандаи Расул Боқиев, Саидҷалол Алимардонов, Дадахон Қурбоналиев ва дигарон низ ҳастанд, ки ба ҳунарашон эҳтиром мегузорам.

- Дар баробари варзиш боз чизи дигаре ҳаст, ки писандатон бошад?

- Ҳамеша пас аз тамрин ба хондани китоб машғул мешавам. Ин ягона роҳест, ки хастагиамро рафъ месозад. Махсусан мутолиаи осори гузаштагонамонро бисёр меписандам. Аз ҳама бештар китоби “Ғамгин машав” – ро мутолиа мекунам, зеро он бароям ҳамчун роҳнамои зиндагист. Инчунин чанд муддат аст, ки ба омӯзиши забонҳои хориҷӣ низ машғул мебошам, зеро замоне, ки дар чемпионати ҷаҳон дар шаҳри Сантягои Чили қарор доштем, ростӣ аз надонистани забон бисёр мушкилӣ кашидем ва пас аз баргаштан аввалин мақсаде, ки гузоштам, ин омӯхтани забонҳои хориҷӣ аст, ки ҳамарӯза ба ин кор машғул мешавам.

- Дар муваффақ шуданатон киҳоро саҳмгузор медонед?

- Мехоҳам миннатдории самимии худро ба устодам Парвиз Ҷобиров, ки тӯли 8 сол маро тамрин дод, нозукиҳои ин риштаро бароям омӯзонд, бирасонам. Ҳамчунин нақши падарам низ бениҳоят зиёд аст, ки ҳамеша ва дар ҳама ҳолат дар барам ҳаст ва дастгириам менамояд.

Ҳамакнун давоми чор соли охир аст, ки тамринҳои худро пеши устоди варзида Ризқиддин Раҷабов мегузаронам. Бояд гуфт, ки маҳорати устод низ дар омода намудани варзишгарони касбӣ ниҳоят зиёд аст ва то имрӯз варзишгарони зиёдеро ба воя расонидааст, ки номбардорони Ватан гардидаанд. Мехоҳам ба устод миннатдории самимии худро бирасонам, ки ҷудоро бо тамоми нозукиҳояш бароям омӯзониданд ва роҳнамои хубе дар дунёи варзиш мебошад.

Мусоҳиб Қиёмиддин МАҲМАДҶОНОВ,
“ҶТ”