Аз рӯи таҳлилҳои мутахассисони сайёҳӣ ВМКБ яке аз минтақаҳои диққатҷалбкунанда ва зебоманзари Тоҷикистон буда, асосан ба рушди туризми экологӣ имконоти васеътар дорад. Бо шарофати соҳибистиқлолии кишвар ва фазои босубот теъдоди сайёҳон, ки орзуи тамошои мавзеъҳои дилчаспи вилоят, аз ҷумла водии Вахони ноҳияи Ишкошимро доранд, ҳаррӯза афзуда истодааст. Ҳукумати ҷумҳурӣ низ дар талоши он аст, ки ба хотири равнақ додани соҳаи туризм дар ҳамаи гӯшаҳои кишвар ҷойҳои нави корӣ таъсис дода, сатҳи камбизоатиро поён барад. Ба ин хотир тайи чанд соли охир дар ҳамбастагии Кумитаи ҷавонон, варзиш ва сайёҳӣ, Ассотсиатсияи сайёҳӣ - экологии фарҳангии Помир (АСЭФП) ва мақомоти маҳаллии ВМКБ сатҳи туризми вилоят ба марҳилаҳои нав роҳ ёфт. Рӯзҳои наздик, дар арафаи таҷлили ҷашни Ваҳдати миллӣ дар шаҳри Хоруғ бинои нави замонавии АСЭФП аз ҷониби Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон мавриди баҳарабардорӣ қарор хоҳад гирифт. Оид ба имконоти сайёҳии вилоят, нақши фаъолияти АСЭФП дар рушди он ва дигар паҳлуҳои самти туризм бо роҳбари асотсиатсияи мазкур Асадшо Зоолшоев ҳамсуҳбат шудем.

- Лутфан бигӯед, ки ширкати мазкур бо кадом ҳадафҳо таъсис дода шуд?

- Ассотсиатсияи сайёҳӣ - экологии фарҳангии Помир соли 2008 дар ҳамкории тарафайни Ҳукумати ҷумҳуриву Барномаи ҷонибдории инкишофи иҷтимоии манотиқи кӯҳистон (БҶИИМК) ва бо дастгирии молиявии Иттиҳодияи Аврупо таъсис ёфт. Солҳои қабл дар тамоми ҷумҳурӣ ба узвияти АСЭФП 12 ширкати туристӣ шомил буданд. Феълан ассотсиатсия дорои 21 аъзо аст, ки аз он 13 ададаш ширкатҳои сайёҳианд. 9 иттиҳодияи туризм, меҳмонхонаҳо бо теъдоди ашхоси касбу кори гуногун амсоли роҳбаладон, кӯҳнавардон, ассотсиатсияи ронандагон ва дигар нафароне, ки ба сайёҳон тариқи музднок ва ройгон хизматрасониро роҳандозӣ мекунанд.

Мақсади асосии АСЭФП таъсис ва инкишофи соҳаи муосиру зудрушдёбандаи туризми ҷаҳонӣ аст, ки ба ҳифзи захираҳои табиӣ, фарҳангӣ ва таърихии минтақаи ВМКБ мусоидат менамояд. Дар ин замина фароҳам овардани имкониятҳои баробар барои афроде, ки дар ин соҳа фаъолият доранд, аз вазифаҳои асосӣ ба ҳисоб меравад.

Дар ҳудуди ВМКБ ҳоло зиёда аз 86 адад меҳмонхонаҳои типи ҳархела фаъолият доранд ва АСФЭП бо ҳамаи онҳо ҳамкориҳои судманд дорад. Яъне матлаб аз таъсис додани меҳмонхонаҳо аз тарафи БҶИИМК якҷо бо Кумитаи ҷавонон, варзиш ва сайёҳӣ, қабл аз ҳама дарёфти ҷойҳои нави корӣ ва ба ин тартиб тақвият бахшидани сатҳи некуаҳволии мардум мебошад.
Имрӯзҳо сайёҳон имконияти пурра доранд, то дар меҳмонхонаҳои мисоли “Ноmestay”, ки дар дохили хонаҳои муқаррарии мардуми кӯҳистон мустақаранд, бо урфу одат ва фарҳанги сокинони таҳҷоӣ пурра шиносоӣ пайдо кунанд.

- Водии Вахон нисбат ба дигар мавзеъҳо дар самти туризм пешсаф аст, бартариашро дар чӣ мебинед?

- Аз рӯи маълумоти археологи маъруфи Тоҷикистон Мира Алексеевна Бубнова аксари мавзеъҳои таърихии вилоят (120-тоашон) дар ноҳияи Ишкошим ҷойгузинанд. Яъне 70 фисади онҳо ба водии Вахон рост меоянд, ки асосан қалъаҳо ва силсилакӯшкҳо (дижҳои бостонӣ) мебошанд. Қалъаҳои бешумор, аз қабили Абрешимқалъа, қалъаи Ҳисор, қалъаи Ракм, Қаҳ-қаҳа, Ямчун ва дигарҳо муҳофизони роҳи абрешим ба ҳисоб мерафтанд. Дар баробари онҳо чандин ёдгории беназир ҳам, ба мисли маъбади Буддо, петраглифҳои Лангар ва ғайра водии Вахонро ҳамчун осорхонаи бузурги зери осмони кушод маъруф менамоянд.

Дар замони Иттиҳоди Шӯравӣ сайёҳони хориҷию ватанӣ аз тамошои ин муъҷизот маҳрум буданд. Бо соҳибистиқлол гаштани Тоҷикистон бисёр монеаҳо барҳам дода шуда, ҳарсола садҳо нафар сайёҳ аз ин мавзеъҳо дидан менамоянд.
Ба ақидаи муаррихон давлати пурқудрати Кушониён, ки дар асри II то милод арзи ҳастӣ намуд, қалъаҳоро барои муҳофизати сарҳади шарқии худ ва таъмин намудани амнияти ҳаракат дар роҳи трансмиллии абрешим, ки аз кишвари Чин тариқи ағбаи Сарикул ба Помири хурд, аз он ҷо ба водии Вахони Зебоки Афғонистони ҳозира, Файзобод, Киж, Бағлон ва ба Балх расидаву аз Эрон ба Ғарб тӯл кашида то Рум мерасид, сохтааст. Ин шоҳроҳ аз асри II то асри VII солшумории мелодӣ арзи ҳастӣ намудааст.

- Бузургтарин дастоварҳои Шумо дар даврони Истиқлолияти давлатӣ ва Ваҳдати миллӣ?

- Дар ҳамбастагӣ бо Кумитаи ҷавонон, варзиш ва сайёҳӣ ва дигар сохторҳои давлативу созмонҳои байналмилалӣ ба хотири пешрафти туризм солҳои охир барнома ва пружаҳои зиёдеро пиёда кардем. Барои ба сатҳи ҷаҳонӣ ва маданӣ бардоштани сифати хизматрасонии сайёҳӣ вақтҳои охир корҳои зиёде кардаем.

Намояндагони АСЭФП, ширкатҳои сайёҳии маҳаллӣ барои андӯхтани таҷриба ва беҳтар аз худ кардани равияи сайёҳӣ, ки дар ВМКБ нисбатан модели нав аст, дар намоишу ярмаркаҳои умумиҷаҳонии Олмон, Лондон, Тошканд ва ҳамчунин дар вохӯрии сарони давлатҳои Созмони Ҳамкории Шанхай ширкат карда, имконоти сайёҳии Помирро дар ин маъракаҳо муаррифӣ намуданд.
Азимтарин натиҷаи фаъолияти мо дохил кардани водии Бартанги ноҳияи Рӯшон, Вахони ноҳияи Ишкошим ва Шоҳроҳи Помир ба рӯйхати «100 ҷои беҳтарини сайёҳии олам» мебошад. Ин ангезаи навест барои ҷаҳонгардоне, ки майли дидорбинии мавзеъҳои кӯҳсори Помирро доранд ва ба ин восита туризми дохилӣ дар кишвар боз ҳам тақвият меёбад.

- Барои суҳбат ташаккур. Мо бовар дорем, ки шумораи саёҳон сол то сол зиёд мешавад.