ВАҲДАТИ МИЛЛӢ - 20 СОЛ
Панҷшанбе 25 Апрел 2024 10:14
Созишномаи умумии истиқрори сулҳ ва ризоияти миллӣ ҳамчун болотарин арзиши давлат, сулҳ, оромии сиёсӣ ва ягонагии миллии тамоми тоҷиконро таъмин намуд. Эмомалӣ Раҳмон
Имрӯзҳо дар саросари Тоҷикистон омодагиҳо ба ҷашнвораи бузурги таърихии барои миллати тоҷик муҳими давраи соҳибистиқлолии кишвар – 20-умин солгарди Рӯзи Ваҳдати миллӣ рафта истодааст. Басо хушу гуворост, ки ҷашни имсола дар доираи шинохт, эҳтиром, арҷгузорӣ ба арзишҳои давраи соҳибистиқлолии кишвар доир мегардад, ки аз баракати он мо – тоҷикон дар шароити сулҳу осоиш ва эътимод ба ояндаи нек қарор дорем.
Дар воқеъ, падидаи нек ва арзишманди Ваҳдати миллӣ, ки аз рӯи мафҳум ва моҳият, ҳамқарини ҷамбаи муҳими иҷтимоии аҳолӣ, ҷомеа ва давлат ба ҳисоб меравад, дар тӯли таърихи гузашта ва имрӯзи тамоми миллату халқиятҳо неъмати нодир ва муҳим арзёбӣ мегардад, ки дар заминаи он имконоти ҳаёт ва эътимоди зиндагӣ барои аҳолӣ, фазои сулҳу осоиш барои ҷомеа, амнияти воқеӣ барои давлатҳо ба вуҷуд меояд.
Новобаста аз фоҷиаи барои миллати тоҷик нангин – ҷанги шаҳрвандӣ, қувваҳои солими сиёсии кишвар, ки барояшон тақдиру ояндаи Тоҷикистон эътибор дошт, бо иродати дастгирии ҳокимияти конститутсионӣ бархостанд. Хушбахтона, дар саромади ин ҷанг бо ибтикорот ва кӯшишҳои ҳамаҷонибаи қувваҳои солими сиёсии давлат, аҳолии минтақаҳои кишвар, ки дар ҷабҳаи Фронти халқӣ бо ҳам барои ташкили давлати конститутсионӣ дар набард қарор доштанд ва мутобиқ ба қарорҳои тарафҳои даргир ва ниҳоят бо Қарори Шӯрои Олии ҷумҳурӣ ва кӯшиши давлатҳои ба мо дӯст дар Қасри “Арбоб”-и шаҳри Хуҷанд 16-уми ноябри соли 1992 даъват карда мешавад.
Идеяи ваҳдати миллӣ ва сулҳоварии халқи тоҷик таърихи қадим дошта, хеле пештар аз ҷониби гузаштагони мо гузошта шуда буд. Асарҳои намоёни шоирони классик ва муосири мо, афкори тарбиявӣ ва арзишҳои динии мо – тоҷикон, ҳамеша моро дар руҳияи сулҳоварию ваҳдат ва ҳамрайъӣ дар ҷомеа ҳидоят менамоянд. Пешвои муаззами миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо дарки ҳамин масъулият тарафҳои даргирро ҳангоми суханрониҳояш даъват бар он мекард, ки яроқро ба замин гузоранд ва ба сулҳу ваҳдат биоянд: “Моро бо шумо Ватани ягона ва модари ягона аст. Биёед, хусумат ва кудуратҳоро як тараф гузорем. Бародарвор дасти якдигарро бигирем ва ба кори созандагӣ пардозем. Танҳо дар ягонагӣ мо метавонем Тоҷикистони азизамонро аз вартаи ҳалокат ва парокандагӣ нигоҳ дорем ва онро ба давлати тараққикардаи воқеан соҳибистиқлол табдил диҳем”.
Дар он рӯзҳо давлати ҷавони мо ба вартаи харобӣ ва ҳалокат наздик мегардид, ки ин дар маҷмуъ фоҷиаи миллатро мемонд. Дар афкори ҷамъиятӣ зиддиятҳои зиёди андешавию динӣ ва қавмию минтақавӣ оқибат ҷомеаро ба ду тарафи ба ҳам муқобил оварда расонд. Халқи тоҷик, ки дар гузашта меросдори фарҳанги қадим ва бою рангин буд, баъди ин воқеаҳои нангини миллат қариб, ки ҳастии худро аз даст медод. Дар баробари ин болоравии омилҳои ҷаҳонишавӣ то рафт ба ҳаёти давлат ва ҷомеаи тоҷик таъсири ногувори худро мегузошт.
Муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҳамчун роҳбари бохирад, дар ибтидои марҳалаи ҷанги шаҳрвандӣ ҳастии хешро ба он равона менамуд, ки ҳарчӣ зудтар муқовимати тоҷикон хомӯш шавад. Маҳз ба ҳамин хотир баҳри баргардонидани гурезагон ба Ватан ӯ гуфта буд, ки “То охирон гурезагон ба хоки Ватан бар нагарданд, ман худро ором эҳсос намекунам. Ман омодаам ҷони худро барои таъмини сулҳ дар Тоҷикистон ва баргардонидани гурезагон ба Ватан нисор кунам”. Ҳамин тариқ дар он рӯзҳои душвори давраи ҷанги шаҳрвандӣ, парокандагӣ, рӯзҳои харобиовар ва буҳрони шадиди иқтисодӣ дар кишвар, 5-уми апрели соли 1994 аввалин маротиба тарафҳои муқобил аз роҳи якдигарфаҳмӣ дар шаҳри Москави Русия, барои сулҳу ваҳдат ба гуфтушинид нишастанд.
Мусаллам аст, ки дар он рӯзҳои фоҷиабор барои аҳолии Тоҷикистон сулҳ ва ризоияти миллӣ мақсади асосӣ ба шумор мерафт. Бинобар ин, аҳолии кишвар бо роҳи саъйю талош ин сиёсати оштии миллӣ ва ризоиятро пазироӣ намуда, ҳамаҷониба Ҳукуматро дастгирӣ менамуданд. Дар Тоҷикистон ҳаракати ваҳдати миллӣ оғоз ёфт, ки онро ҳама ҳизбҳои сиёсӣ ва ҳаракатҳои ҷамъиятии кишвар ҷонибдорӣ менамуданд. Ҳамзамон, ҷонибдорони сиёсӣ ва ҳарбии Иттиҳоди мухолифини тоҷик дар дохили кишвар нокомиҳои хешро эҳсос намуда, аз оқибатҳои ин ҷанги фоҷиабор хулосаи воқеӣ бароварда, роҳи ба мусолиҳа омадан ва бо роҳи осошта ҳал намудани ҷангро пайгирӣ менамуданд.
Созишномаи истиқрори сулҳ ва ризоияти миллӣ нишон дод, ки дурнамои сиёсати миллӣ ба эҳёи давлатдории тоҷикон ба боло гирифтани ҳаёти сиёсӣ ва иқтисодии кишвар вобаста аст, ки яке аз падидаҳои неки ин сиёсат ин фалсафаи сулҳоварии гузаштагони мо мебошад.
Ваҳдат ва ризоияти миллии тоҷикон дорои аҳамияти бузурги таърихист, ки аз баракати он дар кишвари тозаистиқлоли тоҷикон суруду таронаҳои дӯстӣ танинандоз гардид.
Поянда бод сулҳу ваҳдати тоҷикон!
П.С.Назаров, устоди ДДК ба номи А. Рӯдакӣ
Имрӯзҳо дар саросари Тоҷикистон омодагиҳо ба ҷашнвораи бузурги таърихии барои миллати тоҷик муҳими давраи соҳибистиқлолии кишвар – 20-умин солгарди Рӯзи Ваҳдати миллӣ рафта истодааст. Басо хушу гуворост, ки ҷашни имсола дар доираи шинохт, эҳтиром, арҷгузорӣ ба арзишҳои давраи соҳибистиқлолии кишвар доир мегардад, ки аз баракати он мо – тоҷикон дар шароити сулҳу осоиш ва эътимод ба ояндаи нек қарор дорем.
Дар воқеъ, падидаи нек ва арзишманди Ваҳдати миллӣ, ки аз рӯи мафҳум ва моҳият, ҳамқарини ҷамбаи муҳими иҷтимоии аҳолӣ, ҷомеа ва давлат ба ҳисоб меравад, дар тӯли таърихи гузашта ва имрӯзи тамоми миллату халқиятҳо неъмати нодир ва муҳим арзёбӣ мегардад, ки дар заминаи он имконоти ҳаёт ва эътимоди зиндагӣ барои аҳолӣ, фазои сулҳу осоиш барои ҷомеа, амнияти воқеӣ барои давлатҳо ба вуҷуд меояд.
Новобаста аз фоҷиаи барои миллати тоҷик нангин – ҷанги шаҳрвандӣ, қувваҳои солими сиёсии кишвар, ки барояшон тақдиру ояндаи Тоҷикистон эътибор дошт, бо иродати дастгирии ҳокимияти конститутсионӣ бархостанд. Хушбахтона, дар саромади ин ҷанг бо ибтикорот ва кӯшишҳои ҳамаҷонибаи қувваҳои солими сиёсии давлат, аҳолии минтақаҳои кишвар, ки дар ҷабҳаи Фронти халқӣ бо ҳам барои ташкили давлати конститутсионӣ дар набард қарор доштанд ва мутобиқ ба қарорҳои тарафҳои даргир ва ниҳоят бо Қарори Шӯрои Олии ҷумҳурӣ ва кӯшиши давлатҳои ба мо дӯст дар Қасри “Арбоб”-и шаҳри Хуҷанд 16-уми ноябри соли 1992 даъват карда мешавад.
Идеяи ваҳдати миллӣ ва сулҳоварии халқи тоҷик таърихи қадим дошта, хеле пештар аз ҷониби гузаштагони мо гузошта шуда буд. Асарҳои намоёни шоирони классик ва муосири мо, афкори тарбиявӣ ва арзишҳои динии мо – тоҷикон, ҳамеша моро дар руҳияи сулҳоварию ваҳдат ва ҳамрайъӣ дар ҷомеа ҳидоят менамоянд. Пешвои муаззами миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо дарки ҳамин масъулият тарафҳои даргирро ҳангоми суханрониҳояш даъват бар он мекард, ки яроқро ба замин гузоранд ва ба сулҳу ваҳдат биоянд: “Моро бо шумо Ватани ягона ва модари ягона аст. Биёед, хусумат ва кудуратҳоро як тараф гузорем. Бародарвор дасти якдигарро бигирем ва ба кори созандагӣ пардозем. Танҳо дар ягонагӣ мо метавонем Тоҷикистони азизамонро аз вартаи ҳалокат ва парокандагӣ нигоҳ дорем ва онро ба давлати тараққикардаи воқеан соҳибистиқлол табдил диҳем”.
Дар он рӯзҳо давлати ҷавони мо ба вартаи харобӣ ва ҳалокат наздик мегардид, ки ин дар маҷмуъ фоҷиаи миллатро мемонд. Дар афкори ҷамъиятӣ зиддиятҳои зиёди андешавию динӣ ва қавмию минтақавӣ оқибат ҷомеаро ба ду тарафи ба ҳам муқобил оварда расонд. Халқи тоҷик, ки дар гузашта меросдори фарҳанги қадим ва бою рангин буд, баъди ин воқеаҳои нангини миллат қариб, ки ҳастии худро аз даст медод. Дар баробари ин болоравии омилҳои ҷаҳонишавӣ то рафт ба ҳаёти давлат ва ҷомеаи тоҷик таъсири ногувори худро мегузошт.
Муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҳамчун роҳбари бохирад, дар ибтидои марҳалаи ҷанги шаҳрвандӣ ҳастии хешро ба он равона менамуд, ки ҳарчӣ зудтар муқовимати тоҷикон хомӯш шавад. Маҳз ба ҳамин хотир баҳри баргардонидани гурезагон ба Ватан ӯ гуфта буд, ки “То охирон гурезагон ба хоки Ватан бар нагарданд, ман худро ором эҳсос намекунам. Ман омодаам ҷони худро барои таъмини сулҳ дар Тоҷикистон ва баргардонидани гурезагон ба Ватан нисор кунам”. Ҳамин тариқ дар он рӯзҳои душвори давраи ҷанги шаҳрвандӣ, парокандагӣ, рӯзҳои харобиовар ва буҳрони шадиди иқтисодӣ дар кишвар, 5-уми апрели соли 1994 аввалин маротиба тарафҳои муқобил аз роҳи якдигарфаҳмӣ дар шаҳри Москави Русия, барои сулҳу ваҳдат ба гуфтушинид нишастанд.
Мусаллам аст, ки дар он рӯзҳои фоҷиабор барои аҳолии Тоҷикистон сулҳ ва ризоияти миллӣ мақсади асосӣ ба шумор мерафт. Бинобар ин, аҳолии кишвар бо роҳи саъйю талош ин сиёсати оштии миллӣ ва ризоиятро пазироӣ намуда, ҳамаҷониба Ҳукуматро дастгирӣ менамуданд. Дар Тоҷикистон ҳаракати ваҳдати миллӣ оғоз ёфт, ки онро ҳама ҳизбҳои сиёсӣ ва ҳаракатҳои ҷамъиятии кишвар ҷонибдорӣ менамуданд. Ҳамзамон, ҷонибдорони сиёсӣ ва ҳарбии Иттиҳоди мухолифини тоҷик дар дохили кишвар нокомиҳои хешро эҳсос намуда, аз оқибатҳои ин ҷанги фоҷиабор хулосаи воқеӣ бароварда, роҳи ба мусолиҳа омадан ва бо роҳи осошта ҳал намудани ҷангро пайгирӣ менамуданд.
Созишномаи истиқрори сулҳ ва ризоияти миллӣ нишон дод, ки дурнамои сиёсати миллӣ ба эҳёи давлатдории тоҷикон ба боло гирифтани ҳаёти сиёсӣ ва иқтисодии кишвар вобаста аст, ки яке аз падидаҳои неки ин сиёсат ин фалсафаи сулҳоварии гузаштагони мо мебошад.
Ваҳдат ва ризоияти миллии тоҷикон дорои аҳамияти бузурги таърихист, ки аз баракати он дар кишвари тозаистиқлоли тоҷикон суруду таронаҳои дӯстӣ танинандоз гардид.
Поянда бод сулҳу ваҳдати тоҷикон!
П.С.Назаров, устоди ДДК ба номи А. Рӯдакӣ
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед