ҶАВОНОН
Шанбе 27 Апрел 2024 10:34
Ҷиноят чист? Ва натиҷааш чӣ мешавад? Дастовард чист? Чӣ натиҷа медиҳад? Инҳоро ҳар як ҷавон бояд маърифат карда тавонад.
Ба даст овардани Ваҳдати миллӣ аз ҳама ҷиҳат имкон фароҳам овард, ки Роҳбарияти давлат бо дарназардошти вазъи сиёсиву иқтисодӣ ва иҷтимоию фарҳангии ҷомеа ҳар солро махсус ба ягон самт бахшида, таваҷҷуҳи ҷомеаро ба он ҷалб намояд. Ҳанӯз соли 1999-ум аз тарафи Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон таҷлили 1100-солагии таъсисёбии нахустин давлати Тоҷикон – Сомониён пешниҳод гардидаву дар сатҳи баланд ҷашн гирифта шуд. Дар доираи ин сана идеяи миллӣ ҳамчун пояи давлатдорӣ тарғибу ташвиқ гардид. Маърифати давлатдориву миллатпарварӣ, соҳиби сарзамин будан, ҳифзи марзу бум ва сарзамини аҷдодӣ аз душманон, муттаҳидиву давлатсозӣ ва ба ҳамин монанд даҳҳо арзишҳои муқаддаси дигари соҳибдавлатӣ ба омма, аз ҷумла ба доираҳои манфиатҷӯи дохиливу хориҷӣ фаҳмонида шуд. Натиҷаи эълон ва таҷлили 1100-солагии давлати Сомониён ин мустаҳкамшавии пояҳои давлат, баландшавии худшиносии миллии аҳолӣ, ватандӯстӣ, гиромидошти арзишҳои таърихӣ ва дар умум ободию осоиштагии Тоҷикистон гардид.
Солҳое, ки дар кишварҳои гуногуни ҷаҳон, ба хусус дар Тоҷикистон гурӯҳҳои ифротиву мазҳабӣ зиёд шуда, миёни сокинон тафриқаандозӣ мекарданд, Президенти кишвар, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон соли 2009-ро соли таҷлили 1310-солагии пешвои мазҳаби ҳанафӣ Имоми Аъзам эълон намуданд. Пешниҳоду таблиғи кору рӯзгор ва рафтори ин ситораи дурахшони дину мазҳаб ва ташкили конфронсу ҷамъомадҳои ҷумҳуриявию байналмилалӣ бахшида ба он асли дину мазҳабро ба аҳолӣ, хусусан ба ҷавонон фаҳмонид ва тири салафиҳоро, ки дастпарварони хориҷиҳо буданду дар он солҳо хуруҷи доштанд, ба хок ҷо кард.
Аз ҷониби Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон эълон гардидани соли 2010 ҳамчун “Соли маориф ва фарҳанги техникӣ” маъалаи устувории пояи давлатро дар таркиб дошт. Баъд аз ин таваҷҷуҳ ба соҳа зиёд гардида, даҳҳо мактабҳои типи нав, муҷаҳҳаз бо аёниятҳои таълимӣ ва синфхонаҳои компютерӣ сохта ба истифода дода шуданд. Ин анъана аз ҳамон сол то имрӯз дар сатҳи баланд идома дорад ва бе шаку шубҳа гуфта мешавад, ки соҳаи маориф рушди комил дорад.
Поймол шудани яке аз муқаддасоти ҷомеаи мутамаддини тоҷик, яъне, оила аз тарафи нафарони ноогоҳ нигаронии ҷиддии Пешвои миллатро ба вуҷуд овард. Фурӯпошии аз ҳад зиёди оилаҳо, ятим мондани кӯдакон, аз таълим дур мондани насли наврас, хушунат дар хонавода ва дигар мушкилоти оилавӣ ҳамчун мушкилоти рӯзмарра ба баррасӣ ҳаллу фасл ниёз пайдо намуда буд. Барои коҳиш ва пешгирӣ намудан аз ин амалҳои номатлуб Роҳбари давлат соли 2015-ро “Соли оила” эълон карданд. Нақшаву барномаҳо таҳия шуда, ҳазорон озмунҳо, суҳбату вохӯриҳо, ҷамъомаду фестивалҳо гузаронида шуданд ва оила ҳамчун арзиши муқаддас аз нав ба ҳар як шаҳрванди мамлакат фаҳмонида шуд. Натиҷа ин шуд, ки ҳамон сол шумораи ҷудошавии оилаҳо хеле кам гардид ва аксари мушкилоти марбут ба он баррасиву ҳал шуд.
То имрӯз аз таҷлили 1150-солагии сардафтари адабиёти классикии тоҷику форс, Одамушшуарро Абӯабдуллоҳи Рӯдакӣ, 800-солагии Мавлоно Ҷалолиддини Балхӣ, 600-солагии Абдураҳмони Ҷомӣ, 700-солагии Мир Сайид Алии Ҳамадонӣ, 150-солагии Нақибхон Туғрал ва даҳҳо шоирону олимон ва донишмандони гузаштаи миллат мардум ғизои маънавӣ гирифтаанд...
Вале дар шаш моҳи аввали соли 2017 бо вуҷуди он ки бо ташаббус ва пешниҳоди Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҳамчун “Соли ҷавонон” эълон гардидааст, шумораи ҷинояткорӣ дар миёни ҷавонон нисбат ба ҳамин давраи соли 2016 кам не, зиёд шудааст. Вақте хабари Вазорати корҳои дохилӣ дар мавриди 12 ҳолат нисбат ба соли гузашта зиёд шудани шумораи ҷинояткорӣ дар миёни ҷавононро фаҳмидам, хеле ғамгин шудам. Чунки ҳама он санаҳое, ки дар 20 соли Ваҳдати миллӣ таҷлили хосса шудаанд, худи ҳамон сол ва ё дар солҳои баъдӣ алакай натиҷа оварда буданд. Чаро мо – ҷавонон дар соли ҷашнамон натавонем, нисбат ба солҳои қаблӣ намунатар бошем?
Роҳбари давлат бо дарназардошти саҳми ҷавонон дар рушди давлатдорӣ, идоракунии давлатӣ, рушди соҳаҳои иқтисодию иҷтимоӣ, фарҳанг, варзиш ва ғайра соли 2017-ро “Соли ҷавонон” эълон намудаанд. Мақсади мантиқии пешниҳоди Роҳбари давлат, пеш аз ҳама, дар он аст, ки ба ин восита гаравиши ҷавонон ба ҳизбу ҳаракатҳои ифротгаро кам гардад, сатҳи ҷинояткорӣ паст, таваҷҷуҳ ба ҳаёту фаъолияти онҳо зиёд, нақшашон дар идоракунии давлат ва ҷомеа баланд шавад. Дар доираи “Соли ҷавонон” сиёсати давлатии ҷавонон ба масъалаи асосии ҷамъомаду чорабиниҳо табдил ёфтааст. Дастгирии олимону ихтироъкорон, муҳандисону техникон, донишҷӯён ва умуман, ҷавонони тамоми соҳаҳо зиёд гардид. Вақте аз Донишгоҳи милли Тоҷикистон хабар доданд, ки дар нимсолаи аввали соли 2017 зиёда аз 30 нафар ҷавон рисолаи номзадӣ дифоъ кардаанд, хушҳол шудам. Яъне, шунидани чунин хабар дар “Соли ҷавонон” руҳбаландкунанда аст.
Вақте аз Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиши кишвар хабар доданд, ки дар 7 моҳи аввали “Соли ҷавонон” варзишгарони мамлакат аз мусобиқаҳои байналмилалӣ 269 медал ба даст овардаанд, ифтихорам аз онҳо ба арш расид. Онҳо фарзандони сазовори халқанд, ки ҳадафашон муаррифии миллату давлат мебошад. Ин гурӯҳ ҳаёти худро ба варзиш супоридаанд ва варзиш бошад ба онҳо тану руҳ ва фикри солим додааст.
Дар шароити имрӯза, ки ҳамаи имконият барои машғул шудан ба варзиш фароҳам оварда шудааст, ҷавонон бояд ба варзиш рӯ биоранд. Онҳое, ки дар ҳисоботи шашмоҳаи Вазорати корҳои дохилӣ сафи ҷавонони ҷинояткорро пур кардаанд, худро як бор бо варзишгароне муқоиса кунанд (ҳарчанд ин ду гурӯҳ муқоисашаванда нестанд), ки барои халқу давлат шӯҳрат овардаанд. Замоне фаро расидааст, ки ҳар як ҷавон (онҳое, ки ҷиноят содир кардаанд) ҷиноятро ба дастоварду шӯҳрат иваз намоянд.
Оё ҳамаи мо (ҷавонон) боре андеша кардаем, ки дар идомаи кадом санаву ҷашнҳои бузург имсол ҳамчун “Соли ҷавонон” эълон гардидааст. Масалан, дар идомаи 1100-солагии давлати Сомониён, 1150-солагии устод Рӯдакӣ, 1310-солагии Имоми Аъзам, “Соли маориф ва фарҳанги техникӣ”, “Соли оила” ва даҳҳои дигар, ки қисмеро номбар кардаву баъзеашро ёдовар нашудаем, эълон гардидани соли 2017 ҳамчун “Соли ҷавонон” чиро ҳадаф дорад? Фикр мекунам, Пешвои миллат дар симои ҷавонон давлатдороне чун Исмоили Сомонӣ, олимону донишмандоне чун пайравони Имоми Аъзам, Мир Сайид Алии Ҳамадонӣ, шоирону мутафаккироне чун Рӯдакиву Ҷомиву Мавлоно Ҷалолиддин Балхӣ, маорифпарвароне чун Аҳмади Дониш ва оиладороне чун содиқони ячейкаи давлатро дидан мехоҳанд. Барои ин мо – ҷавонон, бояд масъулияти хеле баланд эҳсос карда, сазовор будан ба ин ҳама боварию эътиқоди Роҳбари Олии кишварро исбот созем. Корҳоеро ба иҷро расонем, ки баъд аз 15 сол барои ҷавонони дар синну соли имрӯзаи худ қарордошта идеал бошем.
Шоҳ Мансур
Ба даст овардани Ваҳдати миллӣ аз ҳама ҷиҳат имкон фароҳам овард, ки Роҳбарияти давлат бо дарназардошти вазъи сиёсиву иқтисодӣ ва иҷтимоию фарҳангии ҷомеа ҳар солро махсус ба ягон самт бахшида, таваҷҷуҳи ҷомеаро ба он ҷалб намояд. Ҳанӯз соли 1999-ум аз тарафи Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон таҷлили 1100-солагии таъсисёбии нахустин давлати Тоҷикон – Сомониён пешниҳод гардидаву дар сатҳи баланд ҷашн гирифта шуд. Дар доираи ин сана идеяи миллӣ ҳамчун пояи давлатдорӣ тарғибу ташвиқ гардид. Маърифати давлатдориву миллатпарварӣ, соҳиби сарзамин будан, ҳифзи марзу бум ва сарзамини аҷдодӣ аз душманон, муттаҳидиву давлатсозӣ ва ба ҳамин монанд даҳҳо арзишҳои муқаддаси дигари соҳибдавлатӣ ба омма, аз ҷумла ба доираҳои манфиатҷӯи дохиливу хориҷӣ фаҳмонида шуд. Натиҷаи эълон ва таҷлили 1100-солагии давлати Сомониён ин мустаҳкамшавии пояҳои давлат, баландшавии худшиносии миллии аҳолӣ, ватандӯстӣ, гиромидошти арзишҳои таърихӣ ва дар умум ободию осоиштагии Тоҷикистон гардид.
Солҳое, ки дар кишварҳои гуногуни ҷаҳон, ба хусус дар Тоҷикистон гурӯҳҳои ифротиву мазҳабӣ зиёд шуда, миёни сокинон тафриқаандозӣ мекарданд, Президенти кишвар, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон соли 2009-ро соли таҷлили 1310-солагии пешвои мазҳаби ҳанафӣ Имоми Аъзам эълон намуданд. Пешниҳоду таблиғи кору рӯзгор ва рафтори ин ситораи дурахшони дину мазҳаб ва ташкили конфронсу ҷамъомадҳои ҷумҳуриявию байналмилалӣ бахшида ба он асли дину мазҳабро ба аҳолӣ, хусусан ба ҷавонон фаҳмонид ва тири салафиҳоро, ки дастпарварони хориҷиҳо буданду дар он солҳо хуруҷи доштанд, ба хок ҷо кард.
Аз ҷониби Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон эълон гардидани соли 2010 ҳамчун “Соли маориф ва фарҳанги техникӣ” маъалаи устувории пояи давлатро дар таркиб дошт. Баъд аз ин таваҷҷуҳ ба соҳа зиёд гардида, даҳҳо мактабҳои типи нав, муҷаҳҳаз бо аёниятҳои таълимӣ ва синфхонаҳои компютерӣ сохта ба истифода дода шуданд. Ин анъана аз ҳамон сол то имрӯз дар сатҳи баланд идома дорад ва бе шаку шубҳа гуфта мешавад, ки соҳаи маориф рушди комил дорад.
Поймол шудани яке аз муқаддасоти ҷомеаи мутамаддини тоҷик, яъне, оила аз тарафи нафарони ноогоҳ нигаронии ҷиддии Пешвои миллатро ба вуҷуд овард. Фурӯпошии аз ҳад зиёди оилаҳо, ятим мондани кӯдакон, аз таълим дур мондани насли наврас, хушунат дар хонавода ва дигар мушкилоти оилавӣ ҳамчун мушкилоти рӯзмарра ба баррасӣ ҳаллу фасл ниёз пайдо намуда буд. Барои коҳиш ва пешгирӣ намудан аз ин амалҳои номатлуб Роҳбари давлат соли 2015-ро “Соли оила” эълон карданд. Нақшаву барномаҳо таҳия шуда, ҳазорон озмунҳо, суҳбату вохӯриҳо, ҷамъомаду фестивалҳо гузаронида шуданд ва оила ҳамчун арзиши муқаддас аз нав ба ҳар як шаҳрванди мамлакат фаҳмонида шуд. Натиҷа ин шуд, ки ҳамон сол шумораи ҷудошавии оилаҳо хеле кам гардид ва аксари мушкилоти марбут ба он баррасиву ҳал шуд.
То имрӯз аз таҷлили 1150-солагии сардафтари адабиёти классикии тоҷику форс, Одамушшуарро Абӯабдуллоҳи Рӯдакӣ, 800-солагии Мавлоно Ҷалолиддини Балхӣ, 600-солагии Абдураҳмони Ҷомӣ, 700-солагии Мир Сайид Алии Ҳамадонӣ, 150-солагии Нақибхон Туғрал ва даҳҳо шоирону олимон ва донишмандони гузаштаи миллат мардум ғизои маънавӣ гирифтаанд...
Вале дар шаш моҳи аввали соли 2017 бо вуҷуди он ки бо ташаббус ва пешниҳоди Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҳамчун “Соли ҷавонон” эълон гардидааст, шумораи ҷинояткорӣ дар миёни ҷавонон нисбат ба ҳамин давраи соли 2016 кам не, зиёд шудааст. Вақте хабари Вазорати корҳои дохилӣ дар мавриди 12 ҳолат нисбат ба соли гузашта зиёд шудани шумораи ҷинояткорӣ дар миёни ҷавононро фаҳмидам, хеле ғамгин шудам. Чунки ҳама он санаҳое, ки дар 20 соли Ваҳдати миллӣ таҷлили хосса шудаанд, худи ҳамон сол ва ё дар солҳои баъдӣ алакай натиҷа оварда буданд. Чаро мо – ҷавонон дар соли ҷашнамон натавонем, нисбат ба солҳои қаблӣ намунатар бошем?
Роҳбари давлат бо дарназардошти саҳми ҷавонон дар рушди давлатдорӣ, идоракунии давлатӣ, рушди соҳаҳои иқтисодию иҷтимоӣ, фарҳанг, варзиш ва ғайра соли 2017-ро “Соли ҷавонон” эълон намудаанд. Мақсади мантиқии пешниҳоди Роҳбари давлат, пеш аз ҳама, дар он аст, ки ба ин восита гаравиши ҷавонон ба ҳизбу ҳаракатҳои ифротгаро кам гардад, сатҳи ҷинояткорӣ паст, таваҷҷуҳ ба ҳаёту фаъолияти онҳо зиёд, нақшашон дар идоракунии давлат ва ҷомеа баланд шавад. Дар доираи “Соли ҷавонон” сиёсати давлатии ҷавонон ба масъалаи асосии ҷамъомаду чорабиниҳо табдил ёфтааст. Дастгирии олимону ихтироъкорон, муҳандисону техникон, донишҷӯён ва умуман, ҷавонони тамоми соҳаҳо зиёд гардид. Вақте аз Донишгоҳи милли Тоҷикистон хабар доданд, ки дар нимсолаи аввали соли 2017 зиёда аз 30 нафар ҷавон рисолаи номзадӣ дифоъ кардаанд, хушҳол шудам. Яъне, шунидани чунин хабар дар “Соли ҷавонон” руҳбаландкунанда аст.
Вақте аз Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиши кишвар хабар доданд, ки дар 7 моҳи аввали “Соли ҷавонон” варзишгарони мамлакат аз мусобиқаҳои байналмилалӣ 269 медал ба даст овардаанд, ифтихорам аз онҳо ба арш расид. Онҳо фарзандони сазовори халқанд, ки ҳадафашон муаррифии миллату давлат мебошад. Ин гурӯҳ ҳаёти худро ба варзиш супоридаанд ва варзиш бошад ба онҳо тану руҳ ва фикри солим додааст.
Дар шароити имрӯза, ки ҳамаи имконият барои машғул шудан ба варзиш фароҳам оварда шудааст, ҷавонон бояд ба варзиш рӯ биоранд. Онҳое, ки дар ҳисоботи шашмоҳаи Вазорати корҳои дохилӣ сафи ҷавонони ҷинояткорро пур кардаанд, худро як бор бо варзишгароне муқоиса кунанд (ҳарчанд ин ду гурӯҳ муқоисашаванда нестанд), ки барои халқу давлат шӯҳрат овардаанд. Замоне фаро расидааст, ки ҳар як ҷавон (онҳое, ки ҷиноят содир кардаанд) ҷиноятро ба дастоварду шӯҳрат иваз намоянд.
Оё ҳамаи мо (ҷавонон) боре андеша кардаем, ки дар идомаи кадом санаву ҷашнҳои бузург имсол ҳамчун “Соли ҷавонон” эълон гардидааст. Масалан, дар идомаи 1100-солагии давлати Сомониён, 1150-солагии устод Рӯдакӣ, 1310-солагии Имоми Аъзам, “Соли маориф ва фарҳанги техникӣ”, “Соли оила” ва даҳҳои дигар, ки қисмеро номбар кардаву баъзеашро ёдовар нашудаем, эълон гардидани соли 2017 ҳамчун “Соли ҷавонон” чиро ҳадаф дорад? Фикр мекунам, Пешвои миллат дар симои ҷавонон давлатдороне чун Исмоили Сомонӣ, олимону донишмандоне чун пайравони Имоми Аъзам, Мир Сайид Алии Ҳамадонӣ, шоирону мутафаккироне чун Рӯдакиву Ҷомиву Мавлоно Ҷалолиддин Балхӣ, маорифпарвароне чун Аҳмади Дониш ва оиладороне чун содиқони ячейкаи давлатро дидан мехоҳанд. Барои ин мо – ҷавонон, бояд масъулияти хеле баланд эҳсос карда, сазовор будан ба ин ҳама боварию эътиқоди Роҳбари Олии кишварро исбот созем. Корҳоеро ба иҷро расонем, ки баъд аз 15 сол барои ҷавонони дар синну соли имрӯзаи худ қарордошта идеал бошем.
Шоҳ Мансур
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед