Он ба кас ҳам нон медиҳаду ҳам ном

“Кор кардан машғул будан аст, ки одамиро муназзам месозад, оромишу хотирҷамъи фароҳам меорад, ба домани аъмоли нек ҳидоят мекунад, афкори баду руҳозоро зойилу пароканда месозад. Дар вуҷуди инсон ҳазору як ниёзу хоҳиши неку бад нуҳуфтаву гиребонгири якдигаранд. Мунтазири фурсати муносибанд, то чеҳра боз кунанд, вориди майдон гарданд. Бекорӣ барои полудагиву зиштиҳои даруни инсон замони мувофиқ аст. Танҳо кор кардан аст, ки ин лашкари сиёҳтинати фурсатҷӯро мағлубу аз майдон берун менамояд. Инсонро аз шарри он поку зиндагиашро ороставу пироста мегардонад. Агар ин кор набуд, одамӣ даст ба тахрибкорӣ, теша бар решаву буни ҳамнавъони хеш мезад. Мавҷудоти ҳамдушу ҳамҷаворашро бечора мекард, хушку тарро месӯзонид...” (аз повести “Садое аз хилват”).

Дар шароити кунунӣ на ҳама бо ҷои кор таъмин мегарданд, ҳарчанд дар макотиби олӣ таҳсил кардаанду соҳибмаълумотанд. Албатта, ин ҳам омилҳои гуногун дорад. Яке саводи кофӣ надорад, дигаре аз рӯи ихтисосаш ҷои кор намеёбад, сеюмӣ кор кардан намехоҳад... Табиист, ки агар дар ҷамъият нафарони бекор зиёд шуд, ҷинояткорӣ, дуздиву қаллобӣ ва, дар умум, ҳама корҳои бад зиёд мешавад. Ҳамчунин дар ин баробар ободонию пешрафт низ рӯ ба таназзул мениҳад. Барои дар ҳаёт бекор намондан ва машғул будан моро месазад, ҳатман як ҳунарро аз худ кунем. Вазъят ҳам тақозо мекунад, ки барои таъмини оила ва пеш бурдани зиндагӣ, ҳатман бояд ягон ҳунар дошта бошему ба василаи он рӯзгорамонро сомон бахшем. Вале ба мушоҳида мерасад, ки имрӯзҳо аксарияти ҷавонони мо бинобар надоштани маҳз касбу ҳунар роҳи муҳоҷират ва ё мардикориро пеш мегиранд ва корҳои вазнин, аз қабили лойбардорӣ, хишту аробакаширо пеш мегиранд. Аммо маълум аст, ки оқибати ин гуна пешаву машғулиятҳо бебақо буда, ба саломатӣ хатар дорад. Барои ҳамин, доштани дилхоҳ ҳунар бисёр муҳиму муфид аст.

Хушбахтона, ҳар нафар дар ҳоли ҳозир метавонад, ки омӯхтани як касб ё ҳунар рӯзгорашро ба осонӣ пеш барад. Бе сабаб ҳунарро “чашмаи зояндаву давлати поянда” нагуфтаанд. Маҳз ҳунар аст, ки ба инсон роҳнамои зиндагӣ гашта, кӯлбори пур аз завқу хоҳиш ва ғайрату кӯшишро ба ӯ ато месозад. Шахси ҳунармандро ҳам дар ҳама ҷо гиромӣ медоранд. Шуғл доштан аз ҳунармандист ва нафаре, ки ягон ҳунар дорад, дар зиндагӣ ҳамеша роҳат мебинад. Ҳунарманд вақти худро манфиатнок истифода мебарад, ба беҳудакорӣ машғул намешавад, ба шарофати ҳунар ва меҳнати ҳалоли худ нони худро меёбад. Ҳунар омӯхтан ҳам аз кас танҳо фаҳмиши баланд ва завқ доштанро талаб мекунад. Омӯзиши он агар як моҳ ва ё як солро дар бар гирад, манфиати он то охири умр ба ҳунарманд басанда аст.

Ҳунарҳо чанд намуд мешаванд, ки ҳар фард вобаста ба хоҳишу завқи худ метавонад, дилхоҳи онро аз худ кунаду машғули он шавад. Масалан, нафаре устои мошин аст, нафари дигар кандакор. Ҳастанд боз нафароне, ки асбобҳои мусиқиро хуб менавозанду дар давоми зиндагӣ аз пушти он нон мехӯранд. Фирӯз Комилов яке аз чунин соҳибҳунаронест, ки намунаи олии гуфтҳои боло мебошад. Комилов аз давраи макбатхониаш дар баробари дониш андӯхтану яке аз талабаҳои пешқадами мактаб буданаш ба олами мусиқӣ низ рӯ оварда буд. Инак чанд муддат аст, ки аз пушти ҳунараш ризқ меёбаду зиндагиашро пеш мебарад ва барои корҳои беҳуда вақт надорад. Чуноне худи ӯ мегӯяд:

- Ҳангоми мактабхониам хостгори он шудам, ки дар баробари дарсҳои мактабӣ бояд ягон ҳунарро аз худ намоям. Ба мусиқӣ, аз ҷумла ба садои скрипка, пионино, гитар ва кларнета дил бастаму рағбат зиёд доштам. Вале аз ҳама бештар садои кларнета маро ба шавқ меоварду моили худ кард. Мушоҳида кардам, ки бисёр нафарон рӯзии худро танҳо бо навохтани ҳамин асбоб меёбанд. Ман ҳам аз паи омӯхтани ин асбоб шудам. Муддати як сол назди устодам тамрин кардам ва дар ин муддат навохтани онро пурра аз худ кардам. Наздики 10 сол мешавад, ки ин асбоб ба ман манфиат меорад. Ин асбобро имрӯз ҳамроҳи асбобоҳои зарбӣ дар тӯю маъракаҳо зиёд истифода мебаранд. Ман низ аз ҳамон вақт, онро дар тӯю маъракаҳо истифода мебарам. Ба фикри ман навохта тавонистани он ҳунар аст ва ҳунар сад ганҷ дораду ҳеҷ хорӣ не.

Имрӯз бо ин ҳама шароит ҳар нафар метавонад, дар як муддати кӯтоҳ дилхоҳ касбу ҳунарро аз худ намояд. Дар ҳама шаҳру навоҳии кишвар марказҳои ҳунаромӯзӣ ҳамарӯза фаъолият мекунанд. Аммо мушкили асосӣ дар он аст, ки имрӯз як қисми ҷавонони мо вақти худро беҳуда сарф карда, майли омӯхтани ин ё он касбу ҳунарро надоранд. Субҳ то шом дар раставу кӯчаҳои шаҳру деҳот бекор мегарданду ба омӯхтани ҳеҷ ҳунар “вақт намеёбанд”. Аммо таассуфангезтар он аст, ки баъзе ҷавононамон ҳунару ҳунаромӯзиро масрафи вақт ва кори беҳуда медонанд. Дар ҳоле, ки Сайидои Насафӣ ҳамоно ба мо панд медиҳад:

Ҷӯйи шир ояд бурун аз кӯҳ баҳри кӯҳкан,
Ризқи худ соҳибҳунар аз санг ҳосил мекунад.

Хуршед МАВЛОНОВ, "ҶТ"