Дин дар давраҳои гуногуни рушди инсон хусусиятҳои асосии таълимоти имонро доштаву дорад. Аммо тафаккури гурӯҳҳои ифротгарои динӣ-мазҳабӣ ва созмонҳои экстремистӣ-террористӣ дар минтақаи Осиёи Марказӣ ва миқёси ҷаҳон хатарҳои ҷиддӣ эҷод намуда, ихтилофот байни динҳоро ба вуҷуд овардааст. Ҳоло бошад, хусумати динӣ дар ҳолатҳои шадид дар шакли терроризм ва экстремизми байналмилалӣ рӯ задааст. Зеро аксар зӯровариҳо ва рӯйдодҳои ахир аз ҷониби тундгароёни динӣ-мазҳабӣ маҳз бо дастгирии кишварҳои низоми исломӣ ва фиреби мамолики аврупоӣ пайдо мешаванд, ки дар ниҳоят ба инфиҷори ҷомеа оварда мерасонад.

Бо вуҷуди ин, агар дар як сатҳи амиқтар дарк карда шавад, хусумат ва таъсири навсо¬зии ҷомеаи исломӣ, ки гурӯҳҳои ифротгаро дар асоси супориши баъзе давлатҳо амал мекунанд, ба ноором кардани ҷомеа равона шудааст. Аммо, дар баробари ин, қувваҳое ҳастанд, ки минтақаи Осиёи Марказиро ҳамчун манбаи «бозори бузург»-и ифротгароӣ барои барангехтани душманӣ миё¬ни мусулмонҳо истифода карданӣ мешаванд. Аз ин нигоҳ, ифротгароии динӣ ба ҷаҳони ислом таъсири амиқи манфӣ мерасонад. Аз ин рӯ, маҳз муносибати дин бо терроризми исломӣ дар ҳамин ҷо сар мезанад. Ҳизби мамнӯи наҳзати исломии Тоҷикистон бо сӯистифода аз ислом мунтазам барои ҷомеа хушунат ва таҳдидҳоро пеш овар¬да буд. Махсусан, зӯроварӣ, истифодаи яроқ аз унсурҳои асосии наҳзати тундгаро ҳисобида мешавад.

Ҷаҳони ислом танҳо бо иродаи неки инсони ҳақиқӣ, самими¬ят ва адолат асос ёфта, пеш мера¬вад. Вале инро дар мисоли Ҳизби мамнӯи наҳзати исломӣ дидан ғайриимкон аст. Аслан, терроризм аз ислом дур буда, танҳо ягона воситае аст, ки гурӯҳҳои тундгарои исломӣ ҳамчун фишанг истифода мекунанд. Аммо дар ин ҷо мақсади наҳзат аз ислом равшан аст.

Гурӯҳҳои ифротии динӣ-мазҳабӣ ақидаеро дар сар ме¬парваранд, ки набояд ягон дав¬лати мусулмонӣ ҳамчун давлати мустақили дунявӣ вуҷуд дошта бошад. Созмонҳои террористии «ал-Қоида», «Давлати исломӣ» «Ҳизби таҳрир», «Бародарони мусалмон», «Толибон», «Ҳаракати ис-ломии Ӯзбекистон», «аш-Шабоб», «Боко Ҳаром», «Ансоруллоҳ» дин¬ро барои худ ҳамчун омили таъ¬сиррасон истифода мебаранд. Пеш аз ҳама ва беш аз ҳама ин андешаро созмони террористӣ ва экстремистии «Давлати исломӣ» роҳандозӣ кардан мехоҳад. Дар баробари ин, қувваҳои ифротии калаванда, ба монанди ташкилоти экстремистӣ-террористии Ҳизби наҳзати исломии Тоҷикистон ба ин назар сахт марбут аст. Чунки ба таври ғайрирасмӣ назарияи бунёди «хилофати ягонаи исломӣ»-ро тарғиб менамояд. Ҳамчун як дав¬лати мустақил аз байн бурдани Тоҷикистон ва ба як ноҳияи хурди хилофат табдил додани кишвари мо яке аз ҳадафҳои ифротгароё¬наи Ҳизби мамнӯи наҳзати исломӣ мебошад.

Аъзои ифротии ТЭТ ҲНИТ барои расидан ба ҳадафҳои муғризонаи худ аз зӯроварию хушунат ба муқобили давлату миллат ва мар¬думи тоҷик истифода мекунанд. Ин фаҳмиши ғалати тундгароё-ни наҳзатӣ барои кулли башари¬ят қобили қабул нест. Ҳарчанд наҳазтиҳо аз истифодаи дин бо роҳи зӯрӣ ҷомеа ва давлатро тар¬сонида, инсонҳоро ба худ тобеъ карда, мақсадҳои худро ба ҷомеа таҳмил намуданӣ шаванд ҳам, касе қабул надорад.

Бояд тазаккур дод, агар мубо¬ризаи беамони якҷояи давлатҳо ва созмонҳои байналмилалӣ дар воқеъ бар муқобили терроризму экстремизм равона гардад, аз манфиат холӣ нахоҳад буд. Аммо ҷонибдории созмонҳои хориҷӣ баръакси ҳақиқатро нишон медиҳад. Барои пешгирӣ аз аъмоли террористӣ ҳамкории му¬ассири кишварҳо бо истифода аз таҷрибаи ҳамдигар дар заминаҳои низомӣ, табодули иттилоот ва эҷоди фазои ҳамкорӣ миёни аъзо ва воҳидҳои қудратӣ метавонад ҳарчи зудтар тундгароёнро аз байн бубарад ва шароити созгори зиндагӣ ба кулли башарият муҳайё созад.

Рустам РАҲИМОВ