ФАРҲАНГ
Якшанбе 10 Ноябр 2024 11:35
Холбӣ Аминбекова, зани куҳансол аз шаҳри Хоруғ ҳафтаи дуюм аст, ки дар маҳаллаи Носири Хусрави маркази ВМКБ курси доиразаниро барои модарону ҷавондухтарони вилоят кушодааст. Ӯ худ нозукиҳои ҳунари доиразании аҷдодиро ҳанӯз аз ҳафтсолагӣ аз модараш омӯхта, ҳоло мехоҳад, ки бонувони Хоруғро ҳам аз ин ҳунар пурра бархурдор шаванд.
Х. Аминбекова зиёда 31 соли умри пурбаракатшро дар кору фаъолияти сохторҳои қудратии вилоят гузаронида, дар баробари ин яке аз доиразанони маъруфи вилоят ҳаст. Бо ҳарфи дигар ҳоло мисли холаи Холбӣ дар маркази вилоят ҳунарманди ботаҷриба қариб ки вуҷуд надорад. Яъне, ӯ аслан барои шогирдонаш вазну усули доиразании анъанавиро ёд дода, ҳамчунин барои амалан омӯхтани он модарону ҷавондухтаронро ба чорабиниҳои гуногуни фарҳангӣ равон мекунад.
- Доиразании занонаи аҷдодии Бадахшонӣ асосан се вазн (ритм) дорад: вазни якум ё худ онро намуди “гарденак” ном мебаранд. Дуюмаш вазни “дуҳул” ва намуди сеюмаш “зибодаф” ҳасту ҳар яке аз вазнҳо хусусиятҳои хоси худро доранд. Дар баъзе ҷойҳои вилоят онро ҳатто доиразании шуғнонӣ низ меноманд” – иброз намуд, холаи Холбӣ.
Шоҳбегим Аёмбекова аз маҳаллаи Заводи нони шаҳри Хоруғ аз рӯи ихтисос ҳамшираи шавқат ҳаст ва зиёда аз 10 сол дар беморхонаи вилоятӣ кор мекунад. Аммо давоми чанд рӯз аст, ки мавсуф дар назди Х. Аминбекова доиразаниро меомӯзад. Ӯ мегӯяд, ки доиразанӣ низ мисли ҳунарҳои дигар пайваста ба тамрину такмил ниёз дорад. Агар баъди омӯзиши пурраи он давоми моҳ онро машқ накунӣ, ин ҳунар суде нахоҳад овард.
- Баъзан баъди курс иловатан дар хона бо духтару наберагонам доиразаниро машқ мекунем ва ба мушоҳида мерасад, ки пайвандонам низ ба ин ҳунар рағбати зиёд доранду маҳз ба туфайли он худамонро беҳад хушбахт эҳсос мекунем, - афзуд Ш. Аёмбекова.
Савриноз Занҷирбекова аз маҳаллаи Хичордеф 39 соли умрашро дар соҳаи бонкдорӣ гузаронида, ҳоло ба нафақа баромаадааст ва монанди дигар модарони шаҳр дар назди Холбӣхола доиразаниро меомӯзад. “Худам ҳунари бофандагию ресандагӣ ҳам дорам, лекин ҳамеша орзуям он буд, ки рӯзе нозукиҳои доиразании аҷдодиро аз худ намоям ва хушбахтона ҳоло ба мақсади хеш расидам. Мехоҳам, ки ба асолати ин ҳунар тамоми ҷавондухтарону модаронамон дастрасӣ пайдо намоянд, зеро вақтҳои охир ба мушоҳида мерасад, ки теъдоди доиразанони вокеӣ дар вилоят чӣ аз ҳисоби мардону чӣ бонувон, тадриҷан кам гаштааст. Барои ҳамин курси ташкилнамудаи холаи Холбӣ бароямон чун обу ҳаво зарур буда, инчунин он ба рушду эҳёи ҳунарҳои мардумӣ мусоидат менамояд” – таъкид дошт С. Занҷирбекова.
Ба гуфтаи Саврибону Нуралиева, шогирди дигар Холбӣхола, баъзе нафарон ба доиразании аҷдодӣ нигоҳи сатҳӣ доранд ва то ҳоло ҳам ба қадру қиммати ин ҳунар нарасидаанд. “Ҳафтае чанд бор аз саҳар то нисфирӯзӣ мо се гӯруҳ дар ҳайати шаш нафарӣ мутаассил ба омӯзиши ин ҳунар ҷалб мешавем. Воқеан таҳаммулу ғайрати устодамон Х. Аминбекова буд, ки аз ҳунари мазкур бархурдор шудем ва ҳоло дар баргузории ҷашну маъракаҳои гуногун фаъолона ширкат карда, доиразании аҷдодиро миёни табақаҳои гуногуни ҷомеа таблиғ менамоем” – илова кард С. Нуралиева.
Воқеан агар хоҳем, ки аз “Солҳои рушди деҳот, сайёҳӣ ва ҳунарҳои мардумӣ” мақсаднок истифода намоем, нахуст дар тарғиби ҳунарҳои аҷдодӣ аз ҳарвақта бештар бояд ҳиссагузорӣ кунем ва муҳиммияти ҳунарҳоро ба наслҳои имрӯзу фардо фаҳмонем. Яъне ин раванд аз як сӯ метавонад арзиш, маънавиёт, фарҳанги миллиро таҳким бахшад ва аз ҷониби дигар ба рушди ҳунарҳои азмиёнрафта муосидат кунад.
Х. Аминбекова зиёда 31 соли умри пурбаракатшро дар кору фаъолияти сохторҳои қудратии вилоят гузаронида, дар баробари ин яке аз доиразанони маъруфи вилоят ҳаст. Бо ҳарфи дигар ҳоло мисли холаи Холбӣ дар маркази вилоят ҳунарманди ботаҷриба қариб ки вуҷуд надорад. Яъне, ӯ аслан барои шогирдонаш вазну усули доиразании анъанавиро ёд дода, ҳамчунин барои амалан омӯхтани он модарону ҷавондухтаронро ба чорабиниҳои гуногуни фарҳангӣ равон мекунад.
- Доиразании занонаи аҷдодии Бадахшонӣ асосан се вазн (ритм) дорад: вазни якум ё худ онро намуди “гарденак” ном мебаранд. Дуюмаш вазни “дуҳул” ва намуди сеюмаш “зибодаф” ҳасту ҳар яке аз вазнҳо хусусиятҳои хоси худро доранд. Дар баъзе ҷойҳои вилоят онро ҳатто доиразании шуғнонӣ низ меноманд” – иброз намуд, холаи Холбӣ.
Шоҳбегим Аёмбекова аз маҳаллаи Заводи нони шаҳри Хоруғ аз рӯи ихтисос ҳамшираи шавқат ҳаст ва зиёда аз 10 сол дар беморхонаи вилоятӣ кор мекунад. Аммо давоми чанд рӯз аст, ки мавсуф дар назди Х. Аминбекова доиразаниро меомӯзад. Ӯ мегӯяд, ки доиразанӣ низ мисли ҳунарҳои дигар пайваста ба тамрину такмил ниёз дорад. Агар баъди омӯзиши пурраи он давоми моҳ онро машқ накунӣ, ин ҳунар суде нахоҳад овард.
- Баъзан баъди курс иловатан дар хона бо духтару наберагонам доиразаниро машқ мекунем ва ба мушоҳида мерасад, ки пайвандонам низ ба ин ҳунар рағбати зиёд доранду маҳз ба туфайли он худамонро беҳад хушбахт эҳсос мекунем, - афзуд Ш. Аёмбекова.
Савриноз Занҷирбекова аз маҳаллаи Хичордеф 39 соли умрашро дар соҳаи бонкдорӣ гузаронида, ҳоло ба нафақа баромаадааст ва монанди дигар модарони шаҳр дар назди Холбӣхола доиразаниро меомӯзад. “Худам ҳунари бофандагию ресандагӣ ҳам дорам, лекин ҳамеша орзуям он буд, ки рӯзе нозукиҳои доиразании аҷдодиро аз худ намоям ва хушбахтона ҳоло ба мақсади хеш расидам. Мехоҳам, ки ба асолати ин ҳунар тамоми ҷавондухтарону модаронамон дастрасӣ пайдо намоянд, зеро вақтҳои охир ба мушоҳида мерасад, ки теъдоди доиразанони вокеӣ дар вилоят чӣ аз ҳисоби мардону чӣ бонувон, тадриҷан кам гаштааст. Барои ҳамин курси ташкилнамудаи холаи Холбӣ бароямон чун обу ҳаво зарур буда, инчунин он ба рушду эҳёи ҳунарҳои мардумӣ мусоидат менамояд” – таъкид дошт С. Занҷирбекова.
Ба гуфтаи Саврибону Нуралиева, шогирди дигар Холбӣхола, баъзе нафарон ба доиразании аҷдодӣ нигоҳи сатҳӣ доранд ва то ҳоло ҳам ба қадру қиммати ин ҳунар нарасидаанд. “Ҳафтае чанд бор аз саҳар то нисфирӯзӣ мо се гӯруҳ дар ҳайати шаш нафарӣ мутаассил ба омӯзиши ин ҳунар ҷалб мешавем. Воқеан таҳаммулу ғайрати устодамон Х. Аминбекова буд, ки аз ҳунари мазкур бархурдор шудем ва ҳоло дар баргузории ҷашну маъракаҳои гуногун фаъолона ширкат карда, доиразании аҷдодиро миёни табақаҳои гуногуни ҷомеа таблиғ менамоем” – илова кард С. Нуралиева.
Воқеан агар хоҳем, ки аз “Солҳои рушди деҳот, сайёҳӣ ва ҳунарҳои мардумӣ” мақсаднок истифода намоем, нахуст дар тарғиби ҳунарҳои аҷдодӣ аз ҳарвақта бештар бояд ҳиссагузорӣ кунем ва муҳиммияти ҳунарҳоро ба наслҳои имрӯзу фардо фаҳмонем. Яъне ин раванд аз як сӯ метавонад арзиш, маънавиёт, фарҳанги миллиро таҳким бахшад ва аз ҷониби дигар ба рушди ҳунарҳои азмиёнрафта муосидат кунад.
Эзоҳи худро нависед