Омили муттаҳидии оила

Табақтарошӣ навъи ҳунарест, ки ба соҳаи чӯбкорӣ алоқаманд аст. Худи табақ зарфест, ки дар он таом тановул менамоянд. Ба ибораи дигар он аҳли оиларо бо ҳам муттаҳид ва гирди як суфра ҷамъ меоварад. Табақ аксар маврид барои тановули хӯрокҳои қурутоб, шакароб, шӯрбои табақин, оши угро ва баъзан оши палав истифода мешавад. Ва ин таомҳоро тоҷикон танҳо бо даст мехӯранд, на бо қошуқ.

Дар тӯю маъракаҳои ҷануби кишвар ҳатман шӯрбои маъракаро дар табақ мекашанд. Бинобар ин талабот барои табақтарошӣ ҳамеша вуҷуд дорад. Табақҳо аз ҷиҳати сохту андоза гуногун буда, калону хурд, паҳн ё чуқур мешаванд. Масолеҳи он чӯб, сафол, фулузот ва баъзан мармар низ истифода мегардад.

Тавре муҳаққиқи ҳунарҳои мардумӣ Дилшод Раҳимов менависад, устохонаҳои табақтарошӣ дар поёноби дарёчаҳо ё ҷӯйҳои кӯҳӣ сохта мешуданд. Аз таги устохона об мегузашт ва дар он ба мисли осиёб чарх гузошта мешуд. Об бо суръати баланд аз новадон омада, чархро гардон ва чарх тири дастгоҳро тоб медод. Тир ба тарзи амудӣ ҷойгир шуда, қисми болои он аз фарши чӯбин гузашта, дар миёнаҷойи дӯкон устувор меистод. Дар болои тир се адад мехи рӯболо кӯфта шуда, усто ба он чӯби коркарднашударо маҳкам мекард. Бо тоб хӯрдани чарх ва тир кундачӯби нотайёр низ чарх мезад ва усто тавассути олоти корӣ ба табақтарошӣ шурӯъ менамуд.

Барои табақтарошӣ бештар чӯбҳои чормағз, зардолу, чинор, зарбед истифода мешавад. Ва бештар чӯби дарахтеро интихоб мекарданд, ки дар он ҷойҳо шамол камтар мевазад. Дарахтоне, ки дар дараҳо рӯида ва шамол онҳоро камтар ҷумбонидааст, чӯби онҳо мулоим мебошад. Кундаҳои дарахтонро бурида, дар оби ҳавзу обанборҳо ба муддати дароз, баъзан то 4-5 сол нигоҳ медоштанд, то ки обро пурра ба худ кашида, дар вақти коркард девораҳои табақ ё ашёи дигар накафад. Кори устоҳо бештар дар фасли баҳору тобистон авҷ мегирифт, зеро дар ин фаслҳо оби ҷӯйборҳо зиёд, барои гардонидани чархи дастгоҳ имконияти хубе муҳайё мегардид.

Аҳмад Исматов аз зумраи ҷавонони табақтарош аст. “Сохтани табақҳои гуногун аз масолеҳи чӯбин кори осон нест. Аз ин ки аз чӯб чизе сохта бошед, пеш аз ҳама наққош будан зарур аст. Зеро дар ибтидо шаклу андозаро бояд донист, баъд ба офаридани табақ машғул шудан лозим меояд. Ҳунарманд ҳангоми тарошидани табақ аслан аз чӯбҳои чормағз, тут ва чанор истифода менамояд”, изҳор дошт Аҳмад Исматов. Ба ақидаи ӯ агар табақ аз дарахти чанор таёр шавад беҳтар аст. Зеро чӯби дарахти чанор бениҳоят сахт буда, аз рӯи ривоят омехтаи дарахтони гуногун буда, ба зудӣ намекафад.

Аслан дар гузашта табақтарошӣ мавсимӣ будааст. Ҳоло бошад, бо таъсири технологияи ҳозиразамон кори табақтарошон хело осон шуда, ҳатто сифати табақҳои тарошидаи онҳо низ беҳтар аст. Акнун табақтарошӣ кори мавсимӣ набуда, вобаста аз фармоиш метавонад дар тамоми фасли сол сурат гирад. Зеро дастгоҳ дар манзилҳо насб ва тавассути муҳаррики барқӣ кор мекунад

Ба монанди табақтарошӣ навъи ҳунарҳои анъанавӣ дар ноҳияҳои дурдасти мамлакат хеле зиёд ва дар бораи онҳо мардум кам маълумот доранд. Ва аксаран танҳо дар ҳудуди деҳа ва ноҳияҳои худашон шинохта мешаванд. Имрӯз, ки дар замони иттилоот қарор дорем, метавон ҳунари онҳоро дар сатҳи ҷумҳуриявӣ ва ҳатто байналмиллалӣ муаррифӣ намуд. Дар бораи ҳар ҳунари онҳо тадқиқоти алоҳидае анҷом дод.

Лоиқи зикр аст, ки Соли рушди сайёҳӣ ва ҳунарҳои мардумӣ эълон гардидани соли равон ва аз пардохти ҳамаи намудҳои андоз озод шудани истеҳсолу фурӯши чунин мавод дар рушди минбаъда ва ҳифзу омӯзиши ҳамаҷонибаашон такони ҷиддӣ хоҳад бахшид.