ё чаро шумораи занони алиментсупор дар ҳоли афзоиш аст?

Соли 2023 дар Ҷумҳурии Тоҷикистон дар умум 12 нафар зан ба шавҳари собиқи худ барои нигоҳубини фарзанд алимент супориданд, ки ин шумора нисбат ба соли 2022-юм 7 ҳолат афзудааст.

Дар ин бора Барно Саидвализода, сардори Хадамоти иҷрои назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, зимни нишасти матбуотии ин ниҳод иттилоъ дод.

Бино ба иттилои Барно Саидвализода соли 2023 барои ситонидани алимент 10 ҳазору 912 дархост ворид шудааст, ки ин нисбат ба соли 2022-юм 724 ҳолат кам мебошад.

Дар ин давра гарчанде шумораи ҳуҷҷатҳои воридшуда барои ситонидани маблағи алимент коҳиш ёфта бошад ҳам, теъдоди онҳое, ки аз пардохти алимент саркашӣ кардаанд, зиёд шудааст. Соли 2023-юм 398 нафар аз пардохти алимент саркашӣ кардаанд, ки нисбат ба соли 2022-юм 106 ҳолат бештар аст.

“Нисбат ба онҳое, ки аз пардохти алимент саркашӣ кардаанд, бо пешниҳоди иҷрочиён аз ҷониби додситонии кишвар парвандаи ҷиноятӣ боз гардидааст”, - гуфт Барно Саидвализода.

Ҳамчунин, 568 нафар қарздорон барои сари вақт напардохтани маблағи алимент ва пинҳон кардани суроғаи зист дар кофтуков қарор доштаанд.


БО ПАДАР ТАШВИШОВАРТАР АСТ

Бино ба иттилои Кумитаи кор бо занон ва оилаи кишвар соли 2023 дар Ҷумҳурии Тоҷикистон 76 ҳазору 444 ҳолати ақди никоҳ ба қайд гирифта шуда, дар ин давра ақди никоҳи 10 ҳазору 298 оила барҳам хӯрдааст. Теъдоди кӯдаконе, ки дар тарбияи яке аз волидон қарор доранд, 10 ҳазору 85 нафарро ташкил медиҳанд.

Ба таъкиди Бунафша Файзиддинзода, раиси нави Кумитаи кор бо занон ва оилаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аксаран баъди пош хӯрдани оила кӯдакон бо модар мемонанд.

Вале дар ҷумҳурӣ ҳолатҳои супоридани алимент аз ҷониби занон ба фарзандони худ низ ба назар мерасад ва он масаъалаест, ки барои ҷомеаи мо маъмулӣ нест, чун ин “тенденсия” тайи як – ду соли ахир дида мешавад. Дар Тоҷикистон ба таври маъмул мардон барои фарзандони ноболиғи худ алимент месупоранд ва дар ҳама ҳолат фарзандон дар тарбияи модар қарор доштанд.

Солҳои қабл чунин оморҳо дар кишвар вуҷуд надоштанд, вале коршиносон агар бо яке аз волидон мондани ноболиғонро нигаронкунанда ҳисобанд, вале бо падар тарбият ёфтани фарзандро ташвишовар арзёбӣ мекунанд.

Зебо Қосимова, коршиноси тоҷик чунин мешуморад, ки дар тарбияи яке аз волидон қарор доштани фарзандон хеле ташвишовар аст, вале дар тарбияи танҳо падар будани фарзанд, боз ҳам ташвишовартар.

- Фикр мекунам, ки агар фарзанд дар тарбияи яке аз волидон ба воя расад, ин хеле ҳам бад аст. Чун ҳарду ҷониб, ҳам падар ва ҳам модар, дар тарбияи фарзанди худ саҳмгузор ҳастанд. Вале агар падар ба танҳоӣ кӯдакро тарбия кунад, ташвишовар аст, чун падар бештари ҳолат дар кор аст ва шояд барои тарбияи фарзанд хеле кам таваҷҷуҳ кунад. Дар ҳолати кор кардани модар низ фарзандон аз тарбияи дуруст дур мемонанд. Лекин мо медонем, ки ҳамчун стереотип фарзанд дар тарбияи модар бошад, хубтар тарбият меёбад”, - гуфт номбурда.

Ба гуфтаи Зебо ҳамзамон тибқи қонунгузорӣ падару модар метавонанд, ки бидуни суд дар хусуси нигоҳубини фарзанд созишнома банданд ва дар доираи он амал кунанд.

- Тибқи қонунгузорӣ зан – модар низ метавонад ҳангоми дар хориҷа кору зиндагӣ карданаш, барои фарзандаш маблағ фиристад. Вале он на алимент, балки ҳамчун дастгирии фарзанд, ҳам аз лиҳози молӣ ва ҳам барои тарбияи онҳо ҳисобида мешавад.

Аммо қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон мегӯяд, ки ҳарду ҷониб дар тарбияи фарзанд бояд саҳмгузор бошанд. Лекин дар ин ҷо ба инобат гирифта мешавад, ки фарзанд бо кӣ меистад. Агар кӯдакон бо шавҳар истанд, барои ҳамин модар ба кӯдакон алимент месупорад. Ин масъала тариқи суд муайян карда мешавад, - гуфт Қосимова.

Вале қонунгузории Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳам падар ва ҳам модарро вазифадор мекунад, ки барои фарзанди худ алименти муқаррарнамудае, ки суд онро муайян мекунад, пардохт намоянд.

Мутобиқи моддаи 80, Кодекси оилаи Ҷумҳурии Тоҷикистон уҳдадориҳои алиментдиҳии падару модар барои таъминоти фарзандони ноболиғ чунин аст:

“Агар падару модар фарзандони худро таъмин накунанд, маблағ барои таъминоти онҳо (алимент) аз падару модар тибқи тартиби муқаррарнамудаи судӣ ситонида мешавад.

Ҳангоми набудани созишномаи падару модар дар мавриди пардохти алимент, ҳангоми таъмин накардани фарзандони ноболиғ ва ҳангоми ба суд пешниҳод накардани даъво мақоми васоят ва парасторӣ ҳақ дорад нисбат ба падару модар (яке аз онҳо) дар хусуси ситонидани алимент барои фарзандони ноболиғ даъво пешниҳод кунад”.

Кодекси ҷиноятии Тоҷикистон низ барои дидаву дониста саркашӣ кардан аз таъминоти фарзандон моддаи алоҳида – 177 –ро пешбинӣ намудааст, ки бар асоси ин модда, афродеро, ки алимент напардохтаанд, ба муҳлати аз шаш моҳ то ду сол аз озодӣ маҳрум шудан, корҳои ислоҳӣ ё ҷарима ба маблағи 6,4 ҳазор сомонӣ (ҳудуди 600 доллар) таҳдид мекунад.

Соли 2023 ба манфиати модару кӯдак 33,3 млн. сомонӣ маблағи алимент ситонида шудааст.

Вале қаблан Барно Саидвализода гуфта буд, ки занон боре ҳам аз пардохти алимент саркашӣ накардаанд ва сари вақт алименти фарзандонашонро пардохт мекунанд.

“Занони аз шавҳарони худ ҷудошуда, фарзандонашонро дар ихтиёри шавҳари собиқ гузоштаанд. Маблағ на барои шавҳар, балки барои тарбияи фарзандон пардохт мешавад”, - гуфта буд номбурда.


ОМИЛИ АФЗОИШИ ЗАНОНИ АЛИМЕНТСУПОР

Тибқи таҳлилҳое, ки Кумитаи кор бо занон ва оилаи назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон анҷом додааст, маълум гардидааст, заноне, ки дар муҳоҷират ҳастанд ва фарзандонашон дар ихтиёри хонаводаи шавҳарҳояшон қарор доранд, барои фарзандонашон алимент пардохт мекунанд.

- Бештари занҳое, ки алимент медиҳанд, бонувони муҳоҷире мебошанд, ки дар Федератсияи Русия кор ва фаъолият менамоянд ва парастории фарзандони хурдсолашон бар дӯши падар афтидааст, - гуфта шуд дар нишасти хабарии Кумитаи кор бо занон ва оилаи кишвар.

Вале сардори Хадамоти иҷрои кишвар гуфта буд, ки модарони алиментсупоранда бо ихтиёри худашон барои фарзандони ноболиғашон алимент месупоранд.

Раиси Кумитаи кор бо занон ва оилаи кишвар масъалаи зиндаятим мондани кӯдакони ноболиғро нигаронкунанда хонда, гуфт, дар ин самт бояд дар якҷоягӣ бо дигар мақомотҳо корбарии ҷиддиро ба роҳ монд.

Ӯ гуфт, натанҳо кормандони Кумитаи кор бо занон ва оила, балки тамоми аҳли ҷомеаро зарур аст, ки барои пойдор мондани оила, махсусан оилаҳои ҷавоне, ки кӯдакони ноболиғ доранд, талош намуда, бо панду насиҳат ва роҳнамоиҳои худ ҷуфтҳои ҷавонро ба сабру таҳаммул, эҳтироми ҳамсар, хусуру хушдоман ва дигар аъзои оила талқин намоянд, то пошхӯрии оилаҳо пешгирӣ карда шавад.

Фарзонаи УМАРАЛӢ, "ҶТ"