Агар гӯям, ки маро навиштани дафтари хотира рӯзноманигор кард, шояд хато набошад. Бо вуҷуди он ки падарам ба замми омӯзгорӣ, хабарнигори ҷамоатии рӯзномаи ноҳиявии “Зарафшон” буданд, орзуи дар ин роҳ қадам бардоштан надоштам. Ҳуқуқшинос шудан мехостам. Аммо, ҳанӯз аз синфи шашум дафтари хотира менавиштам. Вақте ба синфи даҳ гузаштам, ба хотиранависии ман номанависӣ ба духтарон илова шуд, ки ҷойи дигар аз он қисса хоҳам кард.

Соли 1990 натавонистам ба факултаи ҳуқуқшиносӣ дохил шавам. Ба деҳа барнагаштам. Бо рӯзноманигори муваффақ Фахриддини Холбек ба ҳайси хаткашон ба кор даромадему хонаеро иҷора гирифтем. Бегоҳ бошад дар курси тайёрии пулакӣ таҳсил мекардем. Он замон ҳодисаеро, аниқтараш номардию ноодамии фарзандеро ба модараш дидаму бори аввал мақола навиштам. Онро “бишканад дасте, ки модарро занад” ном гузоштаму ба идораи рӯзномаи “Ҷавонони Тоҷикистон” супоридам. Ёдам намеравад, ман ин маводро ду нусха кардаву ба нашрияи “Пайёми Душанбе” ҳам фиристодам. Мақола дар ҳарду нашрия чоп шуд. Сарлавҳаи онро дар “Пайёми Душанбе” тағйир дода, “Доғи модар” ном гузошта буданд. Акси садои зиёди хонандагон, ки нашрияҳо баъдтар ин ҳамовозии хонандагонро низ чоп намуданд, дили маро ба журналистика гарм кард. Ҳангоме соли 1991 ба шӯъбаи журналистика ҳуҷҷат супоридам, наздики сад маводи нашршуда доштам. Аз се санҷиши пеш аз имтиҳон, - иншои озод, баҳо ба навиштаҳои чопшуда ва аз суолу ҷавоби омӯзгорон баҳои панҷ гирифтам. Навиштанро идома медодам. Ҳамин тавр, рӯзе сармуҳаррири “Ҷавонони Тоҷикистон” Абдуфаттоҳ Воҳидов ва муовини ӯ Аваз Юлдошев маро ба кор даъват намуданд. Саҳифаи маъруфи “Ману ту” –ро омода мекардам. Баъдтар, барои донишҷӯёну истеъдодҳои ҷавон саҳифаи алоҳида бо номи “Фурӯғи хуршед” кушодам. Навиштаи аксар ҷавонони соҳибқалами он солҳо дар ин саҳифа нашр шудаанд. Баъдтар нашрия замони ҷанги шаҳрвандӣ, вақте Давлат Назрӣ сармуҳаррир буд, бинобар набудани маблағ, аз фаъолият бозмонд.

Соли 1999, баъди он ки рӯзномаро соле пеш эҳё карданд, дубора ба “Ҷавонони Тоҷикистон” ба кор омадам. Ба қавле “сермаҳсул” будам. “Ҷавонони Тоҷикистон” акнун ба ҳафтанома бадал шуда буду ҳафтае як маротиба нашр мешуд.

Дар нашрия ба ҷашни ҳафтодсолагӣ тайёрӣ медиданд. Сармуҳаррир Давлат Назрӣ ба Нуралӣ Давлат супориш дод то ба ин муносибат китобе аз таърихи нашрия омода намояд. Бинобар серкорӣ Нуралӣ аз ин пешниҳод даст кашид. Ин масъулият ба дӯши ман афтод. То нимашаб дар китобхона менишастам. Аз соли 1930 то соли 2000 саҳифаи нашрияро варақ задам. Зиндагиномаи муҳаррирон, чеҳраҳои мондагор, қаламкашони соҳибистеъдод ба ҳадде маро мафтун карданд, ки дигар то соати 12 дар китобхона менишастам.

Вақте китоб омода шуд, Давлат Назрӣ аз кор рафт. Заҳмати шабонарӯзии ман муаалақ монд. Сармуҳаррири нав Раҳим Сайдалиев боре аз тақдири китоб пурсид. Гуфтам, ки китоб омода аст, аммо онро кӣ чоп мекунад? Сармуҳаррир онро аз ман гирифту баъди мутолиа тасмим гирифт то нашр кунад. Аммо, дар ин ҷой мушкиле пеш омад:

Он замон Отахон Латифӣ, Додоҷони Атовулло ва чанд нафари дигар дар “рӯихати сиёҳ” буданд ва нашри навишта ва шарҳи ҳоли онҳо, акси онҳо ҳатман ба сари сармуҳарриру муаллиф бало меовард. Бо Сайдалиев хеле дар ин мавзӯъ андешидем. Нашри китоб бе ин чеҳраҳо маънӣ надошт, зеро ҳар яке нақши хешро дар таърихи нашрия гузошта буданд. Ниҳоят, рӯзе Сайдалиев пурсид:

- Муносибати ту бо Иброҳим Усмонов чӣ гуна аст?

- Баъди он ки ба вазифаҳои давлатӣ рафтанд, эшонро надидаам- гуфтам ман.

- Он кас вазну нуфузи зиёде доранд. Гапи он кас гап аст. Агар ба китоби ту пешгуфтор нависанд, касе эрод гирифта наметавонад – гуфт сардабир.

Сайдалиев рӯзи дигар тилфони кории Усмоновро барои ман пайдо кард. Ба устод занг задаму қазияро гуфтам. Гуфтанд, ки дастнависамро барояшон расонам. Баъди як рӯз устод ба ман занг заданд ва дастнавису пешгуфторашонро расониданд. Мо ҳам дигар натарсида китоби “Пайванди пайкараҳо” –ро нашр намудем.

Ҳоло фикр мекунам, ки агар ҷасорат ва пешгуфтори устод намебуд, ин китоб дар кадом шакл чоп мешуд, тасаввур кардан маҳол аст. Муҳимтар аз ин, ман пеши виҷдон худро намебахшидам, чун ин рисолати таърихӣ ба дӯши ман буд.

Бояд гуфт, ки “Ҷавонони Тоҷикистон” таърихи ҳанӯз кашфношуда зиёд дорад. То замоне ман саҳифаҳои онро варақгардон накардам, чун аксар рӯзноманигорон, аз таърихи он бехабар будам.

Намедонистам, ки аввалин котиби масъул Ғуломризо Ализодаро парронидаанд, муҳаррир Насрулло Абдуллоев дар зиндон ҷон додааст, Ҳусейнов ном муҳаррирро ҳам ҳукми қатл додаанд.

Муҳаррир Неъмат Наврӯззода аз майдони ҷанг барнагаштаву муҳаррир Хайрулло Усмонов то ба Олмон рафтааст, муҳаррир Фазлиддин Муҳаммадиев дар натиҷаи корд хӯрдан аз дасти авбошон ҷон додааст, муҳаррир Бобо Худойдодов то лаҳзаи охири зиндагиаш барои ҳақиқат талош варзидаву дар ҳасрати адолат чашм пӯшидааст.

Бояд гуфт, ки рӯзнома рисолати аслиаш кашфи истеъдодҳо ва боли парвоз додан ба ҷавонон буду ҳаст ва то ба имрӯз ин вазифаро сарбаландона иҷро карда омадааст.

Хуршеди АТОВУЛЛО,
корманди рӯзномаи “Ҷавонони Тоҷикистон”
дар солҳои 1992-2000