Агар ту худро шахси нодон, безебу беҳавсала ва ба ҳама нолозим мешуморӣ, пас ин қисса барои ту аст.
Кадом беморӣ бештар ба одамон азобу кулфати зиёд меорад? Сактаи қалб, сактаи майна, зиққи нафас? Не! Мо ба бузургтарин нороҳатӣ ва ғаму андуҳ танҳо бар асари худбаҳодиҳии нокифоя мувоҷеҳ мегардем. Ҳама бадбахтиҳои дигар танҳо натиҷаи нобоварӣ ба худ ва аъмоли неки худ мебошад.
Аз ҳамин сарчашма мегирад ҳама ранҷу озори ниҳонӣ ва шикваҳои изҳорнашуда, тақобули ошкоро ба ихтилофу низоъ ва адовату душманӣ. Худбаҳодии нокифоя хусусияти аксари одамони ҷомеаи имрӯз аст. Ҳаргиз худро ба чашми кам набинед ва ҳамеша худро дӯст доред.
Ду ҷавон тасмим гирифтанд, ки хушбахтии худро дар кишварҳои дур ҷустуҷӯ хоҳанд кард. Онҳо илми маллоҳӣ омӯхтанду ба саёҳати баҳр баромаданд. Ҳангоми саёҳат ҷавонон ба ҷазирае расиданд, ки онҳоро сокинони он ҷо бо меҳмоннавозии зиёд истиқбол гирифтанд. Роҳбари ин қабила ду духтар дошт, ки яке хеле зебо ва дуюмӣ безеб буд. Яке аз ҷавонон гуфт: 
- Ман бахти худро ёфтам. Духтари роҳбари қабиларо ба занӣ мегираму дар ин ҷазира зиндагӣ ихтиёр мекунам.
- Хуб аст, - гуфт дуюмӣ. Духтари калонӣ духтари паричеҳра аст. Албатта ӯро ба занӣ бигир, бо ӯ хушбахт хоҳӣ шуд.
- Не, - гуфт аввалӣ. – Ту хато кардӣ. Ман духтари хурдиро ба занӣ мегирам.
- Охир, ӯ духтари хеле баднамуд ва безеб аст, - ҳайрон шуд дӯсташ. – Ту магар ақлатро хурдӣ ва ё чашмонат хуб намебинанд?
- Қарори ман қатъӣ аст ва ҳарчи дилам мехоҳад, ҳамонро мекунам. Медонам, ки бо ӯ хушбахт хоҳам шуд.
Ҷавони дуюм бо рафиқаш хайрухуш намуда, саёҳати худро идома дод. Ҷавони якум бошад, ба назди роҳбари қабила рафта, духтари ӯро хостгорӣ кард. Дар он мавзеъ одате буд, ки домод ба ҳайси қалин бояд ба хонаи арӯс даҳ адад гов меовард. Ҷавон молҳоро ба хонаи роҳбари қабила ҳай карда оварду ба ӯ муроҷиат намуда, гуфт:
- Муҳтарам роҳбари қабила, духтари худро ба ман ба занӣ диҳед. Ман даҳ адад гов овардам.
- Бале, ин қалини арзанда аст. Ман розиам, ки духтари калониамро ба ту ба занӣ диҳам.
- Аммо ман мехоҳам, ки духтари хурдии шуморо ба занӣ гирам.
- Ту маро масхара мекунӣ? Гумон мекунӣ ман намедонам, ки ӯ ба чунин маҳр арзанда нест?
- Аммо ман маҳз духтари хурдиатонро ба занӣ гирифтан мехоҳам.
- Ман розӣ. Аммо агар ман ба ивази ӯ аз ту даҳ адад гов бигирам, ин аз ҷониби ман беинсофӣ мешавад, чун ӯ ба чунин қалин намеарзад. Чаро ман туро ранҷонам? Се адад гов кифоя аст.
- Не, ман мехоҳам, ки шумо ҳамин даҳ адад говро қабул намоед.
Ҷавон ва он духтари интихобнамудааш бо ҳам хонадор шуданд.
Баъди якчанд сол маллоҳи дуюм тасмим гирифт, ки ба дидорбинии рафиқаш меояд. Сайёҳро дар соҳил як зани бисёр зебову хушсурате пешвоз гирифт. Ӯ ба меҳмон роҳи хонаи дӯсташро нишон дод. Ӯ ба он хона омада, дӯсташро дар иҳотаи кӯдаконе дарёфт, ки хушҳолона бозӣ ва давутоз доштанд. 
- Чӣ ҳол дорӣ? – баъди салом пурсид ӯ аз дӯсташ.
- Ман дар ҳақиқат ҳам хушбахтам.
Ин замон зане, ки дар соҳили баҳр маллоҳро пешвоз гирифта буд, вориди хона шуд.
- Ин ҳамсари ман аст, - гуфт ҷавоне, ки дар ин макон зистанро ихтиёр намуда буд.
- Маълум мешавад, ки ту оқибат аз духтари роҳбари қабила ҷудо шудӣ?
- Ин ҳамон духтар аст.
- Чӣ гуна ӯ то ин андоза тағйир ёфтааст?
- Аз худи ӯ бипурс.
Меҳмон ба зан рӯ овард.
- Албатта чунин савол додан аз рӯи одоб нест. Аммо ман дар ёд дорам, ки ту хеле безеб будӣ. Чӣ шуд, ки чунин тағйир ёфтӣ?
- Рӯзе ман дарк кардам, ки ба қиммати даҳ гов арзиш дорам.

Таҳияи Шаҳло ЭШОНОВА, “ҶТ”