Рӯзе деҳқоне ба назди заминдори сарватманд омада пурсид, ки барои чӣ ба ивази меҳнаташ ҳамарӯза ба ӯ ҳамагӣ 1 дирҳам, вале ба рафиқаш - Аҳмад, ки айнан ҳамин миқдор корро дар ҳамон як шабонарӯз ба анҷом мерасонад, 10 дирҳам дастмузд медиҳад.

Сарватманд ба тиреза чашм дӯхта, андешамандона гуфт:

- Ба фикрам, чанд нафар ба ин самт омада истодаанд. Аз афташ онҳо бо худ ҷав оварда истодаанд. Канӣ рафта бин.

Деҳқон берун рафт ва баъди чанд дақиқа баргашт.

- Онҳо тоҷиронанд ва бо худ ҷав доранд.

- Ҷавро аз куҷо оварда истодаанд?

- Ман намедонам, ҷаноб.

- Давида рав ва аниқ кун!- амр дод заминдор

Корманд рафт ва баъди чанде баргашта гуфт:

- Ҷав аз заминҳои кишти ноҳияи ҳамсоя аст.

- Онро кай ғундоштаанд?

- Намедонам, ҷаноб.

- Рав, фаҳмида биё!- бо хашм гуфт заминдор

Корманд аз нав берун рафту баъди муддате баргашт.

- Онро як ҳафта қабл ғундоштаанд, ҷаноб.

- Хуб, онро бо кадом нарх мефурӯшанд, намедонӣ?

- Не, ҷаноб, намедонам.

- Рафта пурс, охир! – ба шур омад заминдор.

Корманд рафт. Баъди чанд дақиқа аз нав баргашту ба заминдор гуфт:

- Ман фаҳмидам, онҳо барои як халта 60

дирҳам мепурсанд.

- Бо нархи арзонтар намедиҳанд? – бо тааҷҷуб пурсид заминдор.

- Охир, ман аз куҷо медонам? – дарқаҳр шуд корманд.

Ин лаҳза рафиқи ӯ Аҳмад вориди утоқ шуд. Ӯ ба хуҷаинаш муроҷиат намуда, гуфт:

- Ҷаноб, тоҷирон ҷави фурӯшӣ овардаанд. Ман бо онҳо ҳамсуҳбат шудам. Дарвоқеъ, ҷави барои аспҳои шумо захиранамуда қариб ки тамом шудааст. Ҷав аз замини ноҳияи ҳамсоя ва навъи хуб аст, онро ҳамагӣ як ҳафта қабл ҷамъоварӣ намудаанд. Онҳо барои як халта 6 дирҳам пурсиданд, вале ман бо онҳо машварат кардам, ба 5 дирҳам розӣ шуданд. Шумо чӣ фикр доред, мехарем?

Заминдор маънидорона ба деҳқони аввала, ки бо тааҷҷуб ба рафиқаш менигарист, рӯ оварда, гуфт:

- Хӯш, акнун фаҳмидӣ, ки барои чӣ ман ба ту дар як рӯз 1 дирҳам ва ба Аҳмад 10 дирҳам медиҳам?