КИТОБХОНА
Ҷумъа 29 Март 2024 07:16
Дар ҷодаи шеър на ҳама муваффақу комёб мегарданд. Яке аз ҷавондухтароне, ки дар олами шеър қадамҳом шогирдона мегузорад, Дилором Чориева мебошад.
Ӯ 23 феврали соли 1994 дар ноҳияи Ҳамадонӣ дар оилаи зиёӣ чашм ба олами ҳастӣ кушодааст. Маълумоти ибтидоиро дар мактаби таҳсилоти миёнаи умумии №1 ба номи С. Айнӣ аз бар карда, минбаъд таҳсилро дар литсейи давлатии ноҳия идома дода, онро соли 2012 бо медали тилло хатм карда¬аст. Худи ҳамон сол тибқи квотаи Президен¬ти ҷумҳурӣ ба Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абӯалӣ ибни Сино, фа¬култети тиббӣ дохил шуда, айни ҳол дар кур¬си панҷум таҳсил менамояд.
Дилором нисбат ба шеъру шоирӣ таваҷҷуҳи беандоза дошта, то имрӯз дар ҳама мавзуъҳо шеър гуфтааст. Истеъдоди шеър гуфтан дар ӯ аз овони хурдсолӣ пайдо гарди¬да, бо тавсияи чандин устодон онро сайқал додаву имрӯз шеърҳое мегӯяд, ки ҳамнабзи замонанд.
– Вақте ки дар синфи сеюм таҳсил мена¬мудам, шеъргунаҳо менавиштам, аммо касе эътибор намедод. Бисёр вақт аз волидонам хоҳиш менамудам, то маро ба пеши шои¬ре баранду маҳсули маро дида баҳо диҳад. Билохира, рӯзе ҳамроҳи ҳамсабақам дар ноҳияи Ҳамадонӣ ба ҷустуҷӯи шоир баро¬мадем. Ба мо гуфтанд, ки адиб Алимуҳаммад Муродӣ дар ноҳия аст. Устодро пайдо кардем. Гуфтам, ки чанд шеъре дорам ва мехоҳам, ки онро аз назар гузаронед. Устод гуфтанд, ки чор мисраъ хон, агар хуб бошад, ба шогирдӣ қабул менамоям. Шеъреро, ки дар васфи мо¬дар буд, бо ҳаяҷон қироат намудам. Пас аз шунидани он устод Алимуҳаммад Муродӣ гуфтанд, ки хуб аст ва ту алаккай шогирдӣ ман шудӣ. Он лаҳза худро боз ҳам қавитар эҳсос намудам, зеро раҳнамое дар ин роҳ пайдо намудам, то аз нозукиҳои ин ҷода бархурдор гардаму камбудии эҷодиёти худро ислоҳ на¬моям, - иброз дошт Дилором Чориева.
Пас аз ин, ӯ ҳар рӯз шеърҳояшро ба назди устодаш мебурду маслиҳатҳо мегирифт. Бар¬гашта бо шавқу завқ қалам ба даст мегирифту дар дарёи беинтиҳои илҳом шиноварӣ на¬муда, аз қаъри он дурдонаҳо ба даст оварда, рӯйи авроқи сафед пайи ҳам мечид.
Гарчанде дар ҳамаи мавзӯъ шеър гуфта бошад ҳам, вале мавзӯи Ватан дар эҷодиёташ мавқеи асосиро ишғол менамояд. Гуфтааст:
Эй Ватан, бар осмони беғуборат ошиқам,
Бар баҳори ҷонфизои нурборат ошиқам.
Эй Ватан, бошад баҳорат файзбору
бехазон,
Бар баҳори файзбори мушкборат ошиқам.
Мардуми бонангу орат, комгору сарфароз,
Ростӣ, бар мардумони комгорат ошиқам.
Ҳар канорат сабзу хуррам, чун гулистон
дар баҳор,
Сабзу хуррам гаштаам, бар ҳар
канорат ошиқам.
Сарфарозиҳои мо аз дасти ҳомии Ватан,
Эй Ватан, бар ҳомиёни нангдорат ошиқам.
Ҳам ба Хатлону Бадахшону ба Рашти
дилкашат,
Ҳам ба Суғду бар Ҳисори зарнисорат
ошиқам
Ӯ дӯстдори адабиёт ва шефтаи забо¬ну шеъри дарист. Дар озмунҳои гуногуни ҷумҳуриявӣ ва хориҷ аз он иштирок намуда, сазовори ҷойҳои намоён гардидааст. Доран¬даи дипломи дараҷаи аввали озмуни байнал¬милалии шеъри беҳтарин дар васфи баҳри Арал (соли 2010) мебошад. Дар баробари таҳсил узви маҳфилҳои адабӣ буда, соли 2015 дар озмуни Ҷумҳуриявии “Килки сабз”, ки зери назари адибони шинохтаи кишвар – Аскар Ҳаким, Гулназар Келдӣ, Камол Насрул¬ло гузашт, дар байни тамоми иштирокчиёни озмун, яъне навқаламони роҳи эҷод ғолиб гардида, соҳиби ҷоизаи адибони ҷавони киш¬вар гардидааст.
Дилором дар овони мактабхониву донишҷӯӣ шеърҳо ва таронаҳояшро дар рӯзномаҳои “Зангӯла”, “Чашма”, “Ҷавонони Тоҷикистон”, “Зафар”, “Муҳаббат”, “Ворисони Сино”, “Адабиёт ва санъат”, маҷаллаҳои “Мак¬таб”, “Фирӯза”, “Садои Шарқ” нашр намудааст.
- Беш аз даҳ сол аст, зери роҳбарии Алимуҳаммад Муродӣ дар олами эҷод қадам мениҳам. Дар воқеъ, роҳи дурусти шеър гуф¬танро ба ман омӯзониданд. Бо нафаре дар ҷодаи шеър ҳамкорӣ намудам, ки мактаби ху¬дашро дорад. Дар баробари ин, бояд таъкид намоям, ки сабаби ба ин дараҷа расиданам падару модарам низ мебошанд. Зеро пайва¬ста баҳри соҳибмаълумот гардидану комёб шудан дар ин ҷода кӯмак намуданд, - гуфт Ди¬лором.
Ба назари Дилором, шоирони ҷавон бояд реалист бошанд. Чизеро ки ба чашм меби¬нем, ба гӯш мешунавем, ҳамонро бовар ва зиндагиамонро идома диҳем. Бас аст дигар афсонаҳоро домангир шудан. Яъне гуфтан, ки Синову ину он доштем. Нозидани ин ҳама афсонаҳо бас, зеро исбот кардани дурустии ана ҳамин афсонаҳо омадааст. Шоир ҳама шуда метавонад, аммо шоири асил касе шуда метавонад, ки диди нав дорад. Шоири ҷавон бояд чизе гӯяд, ки то имрӯз касе онро нагуф¬тааст.
- Дар ҳар ҳунар дар мадди аввал истеъ¬дод аст. Агар истеъдод бошад, кӯшиш намоед, ҳатман ба ҳунареву касбе соҳиб мегардед. Зеро истеъдод ҷон асту ҳунар тан. Бинобар ин, агар истеъдод набошад, тани мурда ба ҳеҷ кор намеояд. Шеър бояд аз қалб гуфта шавад. Вақте шеър аз қалб гуфта мешавад, ҳатман ба қалбе роҳ меёбад, - мегӯяд Дилором.
Худро хушбахт меҳисобад, ки дар ара¬фаи таҷлили ҷашни 25-солагии Истиқлолияти давлатӣ китоби нахустини хешро бо номи “Соҳили хаёл” ба нашр расонда, ҳамчун армуғоне ба ин санаи муқаддас ҳадя наму¬дааст. Ҳоло ки донишҷӯ аст, пайваста талош дорад, ки дар оянда ҳам дар ҷодаи тиб ва ҳам шеър муваффақ бошаду саҳми худро дар пешрафти ин соҳаҳо гузорад ва навоварие дар ин росто намояд.
Дар интиҳои суҳбат афзуд: “Ҷавонӣ давра¬ест, ки ҳамаи комёбиҳо маҳз аз ҳамин айём ибтидо мегирад. Вақте дар ин давраи хуби умр ҳар лаҳза вақти хешро босамар истифода мебаред, ҳатман ояндаи дурахшон шуморо интизор аст. Ҷавонон бояд ин лаҳзаи қимати умри хешро самаранок истифода намоянд. Зеро баъд аз гузашти солҳо дигар пушаймонӣ суде надорад. Имрӯз пайи он бояд кӯшид, то чизе ба даст оварду дар оянда аз он истифо¬да кард. Чунки ҷавонӣ ибтидои комёбиҳост”.
Ӯ 23 феврали соли 1994 дар ноҳияи Ҳамадонӣ дар оилаи зиёӣ чашм ба олами ҳастӣ кушодааст. Маълумоти ибтидоиро дар мактаби таҳсилоти миёнаи умумии №1 ба номи С. Айнӣ аз бар карда, минбаъд таҳсилро дар литсейи давлатии ноҳия идома дода, онро соли 2012 бо медали тилло хатм карда¬аст. Худи ҳамон сол тибқи квотаи Президен¬ти ҷумҳурӣ ба Донишгоҳи давлатии тиббии Тоҷикистон ба номи Абӯалӣ ибни Сино, фа¬култети тиббӣ дохил шуда, айни ҳол дар кур¬си панҷум таҳсил менамояд.
Дилором нисбат ба шеъру шоирӣ таваҷҷуҳи беандоза дошта, то имрӯз дар ҳама мавзуъҳо шеър гуфтааст. Истеъдоди шеър гуфтан дар ӯ аз овони хурдсолӣ пайдо гарди¬да, бо тавсияи чандин устодон онро сайқал додаву имрӯз шеърҳое мегӯяд, ки ҳамнабзи замонанд.
– Вақте ки дар синфи сеюм таҳсил мена¬мудам, шеъргунаҳо менавиштам, аммо касе эътибор намедод. Бисёр вақт аз волидонам хоҳиш менамудам, то маро ба пеши шои¬ре баранду маҳсули маро дида баҳо диҳад. Билохира, рӯзе ҳамроҳи ҳамсабақам дар ноҳияи Ҳамадонӣ ба ҷустуҷӯи шоир баро¬мадем. Ба мо гуфтанд, ки адиб Алимуҳаммад Муродӣ дар ноҳия аст. Устодро пайдо кардем. Гуфтам, ки чанд шеъре дорам ва мехоҳам, ки онро аз назар гузаронед. Устод гуфтанд, ки чор мисраъ хон, агар хуб бошад, ба шогирдӣ қабул менамоям. Шеъреро, ки дар васфи мо¬дар буд, бо ҳаяҷон қироат намудам. Пас аз шунидани он устод Алимуҳаммад Муродӣ гуфтанд, ки хуб аст ва ту алаккай шогирдӣ ман шудӣ. Он лаҳза худро боз ҳам қавитар эҳсос намудам, зеро раҳнамое дар ин роҳ пайдо намудам, то аз нозукиҳои ин ҷода бархурдор гардаму камбудии эҷодиёти худро ислоҳ на¬моям, - иброз дошт Дилором Чориева.
Пас аз ин, ӯ ҳар рӯз шеърҳояшро ба назди устодаш мебурду маслиҳатҳо мегирифт. Бар¬гашта бо шавқу завқ қалам ба даст мегирифту дар дарёи беинтиҳои илҳом шиноварӣ на¬муда, аз қаъри он дурдонаҳо ба даст оварда, рӯйи авроқи сафед пайи ҳам мечид.
Гарчанде дар ҳамаи мавзӯъ шеър гуфта бошад ҳам, вале мавзӯи Ватан дар эҷодиёташ мавқеи асосиро ишғол менамояд. Гуфтааст:
Эй Ватан, бар осмони беғуборат ошиқам,
Бар баҳори ҷонфизои нурборат ошиқам.
Эй Ватан, бошад баҳорат файзбору
бехазон,
Бар баҳори файзбори мушкборат ошиқам.
Мардуми бонангу орат, комгору сарфароз,
Ростӣ, бар мардумони комгорат ошиқам.
Ҳар канорат сабзу хуррам, чун гулистон
дар баҳор,
Сабзу хуррам гаштаам, бар ҳар
канорат ошиқам.
Сарфарозиҳои мо аз дасти ҳомии Ватан,
Эй Ватан, бар ҳомиёни нангдорат ошиқам.
Ҳам ба Хатлону Бадахшону ба Рашти
дилкашат,
Ҳам ба Суғду бар Ҳисори зарнисорат
ошиқам
Ӯ дӯстдори адабиёт ва шефтаи забо¬ну шеъри дарист. Дар озмунҳои гуногуни ҷумҳуриявӣ ва хориҷ аз он иштирок намуда, сазовори ҷойҳои намоён гардидааст. Доран¬даи дипломи дараҷаи аввали озмуни байнал¬милалии шеъри беҳтарин дар васфи баҳри Арал (соли 2010) мебошад. Дар баробари таҳсил узви маҳфилҳои адабӣ буда, соли 2015 дар озмуни Ҷумҳуриявии “Килки сабз”, ки зери назари адибони шинохтаи кишвар – Аскар Ҳаким, Гулназар Келдӣ, Камол Насрул¬ло гузашт, дар байни тамоми иштирокчиёни озмун, яъне навқаламони роҳи эҷод ғолиб гардида, соҳиби ҷоизаи адибони ҷавони киш¬вар гардидааст.
Дилором дар овони мактабхониву донишҷӯӣ шеърҳо ва таронаҳояшро дар рӯзномаҳои “Зангӯла”, “Чашма”, “Ҷавонони Тоҷикистон”, “Зафар”, “Муҳаббат”, “Ворисони Сино”, “Адабиёт ва санъат”, маҷаллаҳои “Мак¬таб”, “Фирӯза”, “Садои Шарқ” нашр намудааст.
- Беш аз даҳ сол аст, зери роҳбарии Алимуҳаммад Муродӣ дар олами эҷод қадам мениҳам. Дар воқеъ, роҳи дурусти шеър гуф¬танро ба ман омӯзониданд. Бо нафаре дар ҷодаи шеър ҳамкорӣ намудам, ки мактаби ху¬дашро дорад. Дар баробари ин, бояд таъкид намоям, ки сабаби ба ин дараҷа расиданам падару модарам низ мебошанд. Зеро пайва¬ста баҳри соҳибмаълумот гардидану комёб шудан дар ин ҷода кӯмак намуданд, - гуфт Ди¬лором.
Ба назари Дилором, шоирони ҷавон бояд реалист бошанд. Чизеро ки ба чашм меби¬нем, ба гӯш мешунавем, ҳамонро бовар ва зиндагиамонро идома диҳем. Бас аст дигар афсонаҳоро домангир шудан. Яъне гуфтан, ки Синову ину он доштем. Нозидани ин ҳама афсонаҳо бас, зеро исбот кардани дурустии ана ҳамин афсонаҳо омадааст. Шоир ҳама шуда метавонад, аммо шоири асил касе шуда метавонад, ки диди нав дорад. Шоири ҷавон бояд чизе гӯяд, ки то имрӯз касе онро нагуф¬тааст.
- Дар ҳар ҳунар дар мадди аввал истеъ¬дод аст. Агар истеъдод бошад, кӯшиш намоед, ҳатман ба ҳунареву касбе соҳиб мегардед. Зеро истеъдод ҷон асту ҳунар тан. Бинобар ин, агар истеъдод набошад, тани мурда ба ҳеҷ кор намеояд. Шеър бояд аз қалб гуфта шавад. Вақте шеър аз қалб гуфта мешавад, ҳатман ба қалбе роҳ меёбад, - мегӯяд Дилором.
Худро хушбахт меҳисобад, ки дар ара¬фаи таҷлили ҷашни 25-солагии Истиқлолияти давлатӣ китоби нахустини хешро бо номи “Соҳили хаёл” ба нашр расонда, ҳамчун армуғоне ба ин санаи муқаддас ҳадя наму¬дааст. Ҳоло ки донишҷӯ аст, пайваста талош дорад, ки дар оянда ҳам дар ҷодаи тиб ва ҳам шеър муваффақ бошаду саҳми худро дар пешрафти ин соҳаҳо гузорад ва навоварие дар ин росто намояд.
Дар интиҳои суҳбат афзуд: “Ҷавонӣ давра¬ест, ки ҳамаи комёбиҳо маҳз аз ҳамин айём ибтидо мегирад. Вақте дар ин давраи хуби умр ҳар лаҳза вақти хешро босамар истифода мебаред, ҳатман ояндаи дурахшон шуморо интизор аст. Ҷавонон бояд ин лаҳзаи қимати умри хешро самаранок истифода намоянд. Зеро баъд аз гузашти солҳо дигар пушаймонӣ суде надорад. Имрӯз пайи он бояд кӯшид, то чизе ба даст оварду дар оянда аз он истифо¬да кард. Чунки ҷавонӣ ибтидои комёбиҳост”.
Эзоҳи худро нависед