Рузе буд хушҳаво ва фораму гуворо. Нурҳои офтоби дурахшон ба пирамард чӣ қадар ҳаловат мебахшид. Вай дар аробачаи маъюбӣ нишаста, нигоҳаш ба дурдаст, ба нуқтаи мавҳуме хира буду хаёлаш дар дунёи мубҳаму мармузе сайр мекард…

– Бобо!

Садои набера ӯро ба худ овард.

– Ҷони бобо!

– Як сум диҳед.

– Чӣ кор мекунӣ?

– Яхмос мехарам.

– Ҳа-а, – мад кашида, бо таассуф пешонӣ молид бобо. – Ҳоло пул надорам…

– Шумо ҳамеша пул надоред, – бедимоғу ранҷишомез сухани боборо бурид набера.

– Хайр, ғам нахӯр, ҷони бобо, – набераро таскин бахшид бобо. – Пагоҳ нафақаамро меоранд. Як сум не, ду сум медиҳам. Ҳоло, рав, бозӣ кун.

Даме боборо песонд, сонӣ хомӯшу хаёлӣ, чин бар ҷабин, ба кӯча баромад. Фосилае баъд дар даст яхмос шоду масрур ба ҳавлӣ ворид гашт. Панҷаи гумони баде дили боборо фишурд. Тарсиду бесаранҷом шуд ва бо таҳлука пурсид:

– Дӯздидӣ?

– Харидам, – бепарво ҷавоб дод набера.

– Харидӣ? Аз куҷо пул ёфтӣ?

– Аз роҳ.

– Рост мегӯӣ?

– Наход ман дурӯғ гӯям?

– Уф-ф, – оҳи сабук кашида, боз пурсид: – Се бор баланд садо кардӣ, ки пул аз кист?

– Кардам, бобо, лекин ба таҳи дилам.

– Оббо, кори хуб накардӣ, ҷони бобо, – коҳишомез ғур-ғур кард бобо.

– Э-э, як сум чӣ пул аст? – эътироз намуд набера.

– Ҳама чиз аз кам оғоз мешавад, – насиҳатомез гуфт бобо ва афзуд: – Хасдӯзд шутурдӯзд мешавад, мегӯянд.

Пасон таъкид намуд:

– Дар гӯшат ҳалқа бикун, пуле ки бо меҳнати ҳалол ба даст наомадааст, насиб намекунад, ҳатман наҳсие пеш меорад.

– Наҳсӣ меорад? Барои чӣ?

– Барои он ки пули наҳс аст.

– Э, бобоҷоне, – қир-қир хандид набера. – Пул пул аст, ҳеҷ гоҳ наҳс намешавад.

– Беҳуда наханд, – ҷиддӣ ва бо оҳанги танбеҳ гуфт бобо. – Мешавад. Ҳоло ман ба ту қиссаи пули наҳсро нақл мекунам.

Пеш аз он ки қиссаро оғоз кунад, симояш тағйир ёфт, пешонааш пурожанг гашт, ба сукут рафт. Аён буд, ки нақли ин қисса барои бобо осон нест.

– Бобоҷон, ман ба шунидани қиссаи шумо тайёр, – гуфт набера.

– Хуб, сар мекунам, гӯш кун, – гуфт бобо ва идома дод: – Дар як замон ва як макон, писараке зиндагӣ мекардааст…

– Чӣ ном доштааст?

– Кӣ?

– Писарак.

– Номаш он қадар муҳим нест…

– Не, муҳим аст, қаҳрамони қисса бояд ном дошта бошад.

– Хуб, номаш Орзу буд. Вале дигар суханамро набур…

– Барои чӣ?

– О бетоқате. Агар сухани маро, ки буридӣ, дигар ба зудӣ ба ёд оварда наметавонам.

– Узр, бобоҷон, давом диҳед.

– Ҷони ман, ки бошӣ Орзу орзу карданро биёр дӯст медошт. Ҳангоми дар синфи шашум хонданаш орзуи велосипед ба дилаш ҷо шуд. Вақте бачаҳои велосипедсаворро медид, шавқу ҳавасаш як бар даҳ меафзуд.

Орзуи велосипед ӯро ҳеҷ ором намегузошт, ки намегузошт. Ниҳоят рӯзе аз рӯзҳо тоқат накарда, вақти хӯроки субҳ, таваккал ба сари кал, гӯён назди падару модар ормони дар дил нуҳуфтаашро ба забон овард:

– Имшаб хоб дидам, ки отам бароям велосипед харидааст.

Сонӣ бо дили умедбахш ба падараш нигоҳ карда, пурсид:

– Хоби хуб дидам-а?

– Ҳа-а, фоли нек аст, – дар ҳоле, ки лабханд бар лаб дошт, гуфт падар.

– Яъне дар рӯзҳои наздик соҳиби велосипед мешавам –а?

– Зиндагӣ бо орзу ширин аст, – гапи писарашро об дода, бо хушнудӣ гуфт модар ва афзуд: – Асло ғам нахӯр. Худованд меҳрубон аст. Ҳамту не, отаи Орзуҷон?

Падар фаррох табассум намуд ва нигоҳаш ба нигоҳи ҳамсараш печида:

– Рост-рост, – гӯён, бо аломати тасдиқ сар ҷунбонид.

– Ота, мехаред-а?

Сукут варзид падар.

– Сукут аломати ризост, – суҳбатро хотима бахшид модар.

Орзу бо орзуҳои ширин шабро рӯзу рӯзро шаб мекард. Рӯзеро интизор буд, ки худро савори велосипед бубинад, ҷӯраҳояшро бисӯзонад. Аммо аз он рӯз нишоне набуд, ки набуд.

Азбаски падари Орзу фақир буд, ин орзуяш ҳеҷ амалӣ намешуд. Ҳатто велосипедро дар хобаш ҳам намедид.

Аммо…

Рӯзе, аз роҳ пул ёфт.

«Урааа!» гуфту бедор шуд ва ғамгин гашт. Пас аз ин орзуи пул ёфтан дар дилаш ҷо шуд.

Аз қазо, ин орзуяш амалӣ шуд. Рӯи роҳ ҳамёнеро дид. Зуд онро бардошту ба кулвораш андохт. Ҳамзамон касе ӯро садо кард.

– Ҳой, Орзу!

Ӯ як қад парида, карахт истод.

– Чӣ ёфтӣ?

Ҷӯрааш Каримро рӯи боми хонаашон дид.

– Ҳеҷ чӣ…

– Чӣ хел ҳеҷ чӣ? Ба сумкаат андохтӣ-ку?

– Хайр чӣ? Сумкаи худам, ҳар чӣ хоҳам андохтан мегирам, ба ту чӣ, – гуфт ӯ ва бо дабдабаю бовиқор қадам зада, лаҳзае пас аз назари Карим ғоиб шуд.

Орзу бесадо ба ҳавлӣ ворид гашта ба чор тараф чашм давонд. Касеро надиду зуд худро ба ҳоҷатхона гирифт ва ҳамёнро кушод. Ҳамён пури пул буд. Чун пулҳоро дид чашмонаш аз ҳарисӣ барқ зад. Дилаш сахт-сахт ба таппиш омад. Ба чашмонаш бовар накард. «Хобам ё бедор?», чашмонашро пӯшида, аз нав кушод. Не, не! Мисли рӯз равшан, хоб нест, бедорист.

– Пул аст, пул!

Баногоҳ ӯро арақи сард пахш кард.

– Оҳҳ-ҳ-ҳ… – ангуштонаш ларзиданд.

– Оҳ! – гӯён ошиқонаву ҳарисона ба пулҳо назар меафканду қалби кӯчакаш метапид.

– Ҳа, пули бахткушо, пули бахткушо, – такрор мекард ӯ бо руҳи болида.

Орзуяш болу пар мекушояд!

Чӣ хуш аст пул доштан!

Тамоми ҷисму ҷонаш фараҳманд мешавад!

– Оҳ, пул, пулҷон!

– Орзу, бо кӣ гап мезанӣ? –овози модар ӯро як қад паронд.

Вай бо азоб ғалаёни дилашро фурӯ нишонда, кӯшид, то худашро ҷамъ оварад.

– Бо худам

Модар ҳавоси парешони писарашро дида, пурсид:

– Аз чӣ хотирпарешонӣ, ҷони оча? Таб дорӣ? Чаро меларзӣ? – модар каф ба пешонии ҷигарбандаш бурд.

– Не таб надорӣ, арақ кардаӣ.

– Давида ба хона омадам барои ҳамин.

– Чаро давидӣ?

– Саге маро таъқиб кард.

– Ҳо, ҳушёр шав писарам, ҳоло сагҳои дайду бисёр шудааст.

– Ту ба хона даромада дам гир ҷони оча, ман ба хонаи бибият рафта меоям.

Тақ-тақи дарвоза Орзуро як қад паронд. Сагашон Ҷага таҳдидомез ба ҷакиш даромад. “Бегона, – гуфт ӯ худ ба худ. – Кӣ бошад?”

Ҳоло ӯ намехост касеро бубинад. Гумоне дилашро харошиду ба ташвиш афтод. «Соҳиби пул набошад?», бо таҳлуқа андешид.

Ҳушу ёдашро сарҷамъ карда «накушоям, меравад», худро таскин бахшид. Лекин нарафт.

«Кӣ бошад ин шилқин?», гирифтори сад фикру хаёл дарро кушод. Паси дар Карим бо муйсафеди қоматхамидае меистод.

– Ҳамон ҳамёни ёфтаат аз они ана ин бобоям будааст, – муйсафедро нишон дода гуфт Карим.

– Кадом ҳамён? - Орзу худро чунин вонамуд мекард, ки гуё аз ҳеҷ чиз хабар надорад.

–Ҳамон ҳамёне, ки аз пеши хонаи мо ёфтӣ.

– Ман ҳеҷ гуна ҳамён наёфтаам.

«Яке кобанд?», дар дилаш биму тарс ҷо гирифт.

Ва дар панҷаи тарсу таҳлуқа ларзид.

– Чаро меларзӣ?

– Чаро ки… зеро ки… чӣ буд… ҳа… таб дорам, таб…

– Оҳ Худо, – нолид пирамард ва беҳанг рӯи остонаи дар нишаст. – Ҳоли кампирам чӣ мешавад?

Пирамард ошуфтаву хаста ба насиҳат пардохта, ӯро ба инсофу адолат даъват мекунад ва чун мебинад, ки намешавад, ӯро ба оғӯш кашиду ба пойҳояш бӯса зад ва гуфт:

– Писарам, илтиҷо мекунам.

– Ээ-э… бобо, ту девонаӣ?

Ҳаваси велосипед пеши чашмашро хираву ақлашро тира намуда буд.

– Э бача! Ҳарза нагӯ!

– Рост мегӯям…

– Ку исбот кун, – якбора оташ гирифт

Лол монд, зеро исбот карда наметавонист, вале паст намеомад.

– Ку, қасам хӯр.

– Нон занад… Худо занад.

– Агар дурӯғ гӯӣ чӣ шавӣ?

– Қурбақа шавам, саг шавам, хук шавам…

Мӯйсафеди бечора оҳи чуқур кашид, дигар умеде намонда буд.

– Хайр, агар виҷдонат бардорад, Худованд пушту паноҳат.

Чеҳраи Орзу дурахшид ва табли шодӣ зад. Ҷисму ҷонашро осудагӣ фаро гирифт.

Шаб Орзуро хоб набурд. Дар осмони орзу парвоз дошт. Ҷага уллос мекашид. Фаҳмид, ки падараш ба сари Ҷага чанд бор садо зад. Аммо Ҷага аз уллоскашӣ намонд.

– Ба Ҷага хӯрок дода будӣ? – пурсид падари Орзу аз ҳамсараш.

– Ҳо, устухони мурғ дода будам. Чӣ ин қадар саги бечораро сиёсат мекунӣ? О, вай вазифаашро иҷро карда истодааст. Саг бояд биҷакад…

– Ба ту чӣ шуд, занак? Ҷакиданро аз уллос фарқ намекунӣ?

Аз уллоси саг бӯи нохӯшӣ меомад. Дили падари Орзуро изтироб пахш мекард. Қалбашро андешае ба дард овард. Наҳсие меояду саг эҳсос мекунад.

– Чӣ вовайло дорӣ? Пеш аз пода чанг наандоз…

Ҳамин ташвиши шадид сарвари оиларо то субҳидам хобидан намонд.

Шаб доман меғундошту дили Орзу беш аз пеш ба таппиш меомад. Офтоб тулуъ мекарду оламро мунаввар намуда, ба ҳама дуруд мегуфт. Рӯзе оғоз мешуд хеле хушбоду ҳаво ва бӯе аз нохушӣ надошт. Ҳамсабақони Орзу ба сӯи мактаб мешитофтанду ӯ ба самти мағоза роҳ мепаймуд, то ҳар чи зудтар ба орзуи хеш бирасад. Гӯё болу пар бароварда буду парвоз мекард. Оқибат, дар ҳоле ки қалбаш аз ҳаяҷон бошиддат метапиду аз хушҳолӣ ба куртааш намеғунҷид, ӯ ба мағоза расид. Ниҳоят бахташ хандид. Охир муфт соҳиби велосипед шуд.

– Ин велики ман аст, – нидо кард ӯ. – Он чӣ қадар зебост.

Аз чашмони ӯ шарораи шодӣ мерехт.

Вай ҳатто фикри ба саволи падару модар «пулро аз куҷо ёфтӣ?» чӣ ҷавоб доданашро намекард.

«О-ҳо-ҳо!», гӯён велосиедро месуронду месуронд.

Баъд садои сигналу тормози мошинро шунид. Дигар чӣ шуд ёд надорад. Дар беморхона ба ҳуш омад. Ду пояш аз зону поён набуд.

Набера дар чашмони бобо ашкро дид. Сипас нигоҳаш ҷониби пойҳои буридаи бобо кӯчид. Возеҳ буд, ки ҳамон писарак бобояш аст. Гӯё ногаҳон зарбаи сахте хӯрда бошад, якбора сараш чарх зад. Чизе дар замираш такон хӯрд. Баданашро арақи сард пахш намуд. Дунёяш дарҳаму барҳам шуда, дилаш шӯрид…

Қай кард. Яхмоси хӯрдааш чун заҳр аз даҳону бинияш баромад...

Шералӣ МӮСО