Матбуоти тоҷик таърихи беш аз садсола дорад. Ҳар сол 11-уми март ҳамчун Рӯзи матбуоти тоҷик ҷашн гирифта мешавад. 11 марти соли 1912 нахустин рӯзномаи тоҷикӣ бо номи “Бухорои Шариф” чоп шудааст.

То имрӯз дар майдони матбуот нафарони зиёде кору фаъолият намуда, бо маҳорат ва малакаи махсус тавонистаанд дар таърихи матбуот номи худро ба таври ҳамешагӣ сабт созанд. Дарвоқеъ на ҳар кас метавонад дар ин роҳи пурмасъулият муваффақ шавад.

Ҳотам Ҳомидов, рӯзноманигор, Аълочии матбуоти Тоҷикистон дар ин соҳа таҷрибаи хуб дорад. Бахшида ба Рӯзи матбуот бо ӯ суҳбат намудем. Дар ибтидо аз ӯ пурсидем, ки матбуот чист?

- Бузургон дар ин бора бисёр гуфтаанд, ки матбуот чашму гӯши халқ ва оинаи зиндагист. Яъне ҳодисаҳое, ки мо ҳар рӯз мебинем, мардум мебинад ва мушоҳида мекунад, аммо чашми нозукбини рӯзноманигор даркор, ки онро дар матбуот инъикос намояд. Аз ин нигоҳ мо мегӯем, ки матбуот оина асту роҳнамо. Бинобар ин, мо бештар мавзуъҳои мубрами зиндагиро инъикос мекунему хонанда худашро ва камбудиҳоро дар ҳамин навиштаҳо мебинад. Матбуот инъикосгари мавзуҳои рӯз аст. Ҳам дар соҳаи иқтисодию иҷтимоӣ ва фарҳангӣ имрӯз матбуот мисли як шоҳраге мебошад, ки ҷомеаро бо тамоми пешрафт инъикос месозад. Дар баробари ин, мардум андешаҳояшро тавассути матбуот баён менамояд. Матбуот тарбиятгари маънавии мардум аст.
  
- Мегуфтед, ки Шумо чӣ гуна тавонистед дар ин роҳ то ҷое комёб бошед?

- Ба назарам ин комёбӣ бояд набошад. Аз замони дар синфи панҷум хонданам бо нашрияҳои “Пионери Тоҷикистон” ва “Машъал” ҳамкорӣ мекардам. Як суҳбати ғоибонаи “Машъал” чоп мешуд бо навиштаҳои Иброҳим Усмонов. Онро дида дар ман шавқи навиштан пайдо шуд. Устоди аввалини маънавию фарҳангу китоб падарам ҳастанд ва вақте ба донишгоҳ омадам, устоди донишгоҳиям Иброҳим Усмонов шуданд. Яъне завқ буд. Чун як китобхонаи хубе ҳаст дар хона, ҳамеша аз луғату энсиклопедияҳо истифода мебарем. Ҳангоми соли панҷуми таҳсил ба рӯзномаи “Пионери Тоҷикистон” ба кор омадам ва баъдан дар рӯзномаи “Чархи гардун” қариб 15 сол фаъолият намудам. Имрӯз дар ҳафтаномаи “Омӯзгор” кор мекунам. Чун рӯзноманигор бо қалам сару кор дорад, бояд гуфт ки мардум ба умеди мост. Агар мо хато намоем, онҳо мегӯянд, ки дар рӯзнома чунин аст. Яъне сухани чопӣ эътибор дорад ва ба ҳамин чиз мардум бовар мекунанд.

- Вазъи имрӯзаи матбуотро чӣ гуна арзёбӣ мекунед?

- Матбуоти имрӯза нисбат ба даҳ соли пеш хеле рушд намудааст. Ҳам аз нигоҳи сифати мавод, ҳам аз нигоҳи дарбаргирии мавзуҳое, ки ба ҷомеаи имрӯзаи мо даркоранд. Дар баробари ин, дар чанд соли охир як идда рӯзноманигорон аз ҳисоби ҷавонон ба майдони матбуот дохил шуданд. Онҳо нисбат ба касби интихобкардаашон хеле дасту дили гарм доранду соҳаро хуб омӯхтаанд. Яъне дар замони пешрафти технологиву ҷаҳонишавӣ онҳо тавониста истодаанд, ки худро ба ҳамин маҷрои пурталотуми журналистика ва матбуот ворид созанд.
  
- Роҷеъ ба масъалаи таваҷҷуҳи кам доштани хонандагон ба матбуот чӣ андеша доред?

- Ба назари ман ин мушкилот ду омил дорад. Ба ақидаи баъзеҳо маош кам асту онҳо наметавонанд, ки рӯзнома харидорӣ намоянд ва баъзеҳо, ки ҳоло рӯзнома намехонанду мегӯянд, ки рӯзномаҳо ҳеҷ чиз барои хондан надоранд. Омили дуюм он аст, ки ҳамин чиз ба мардум дастрас намешавад. Чаро таваҷҷуҳи хонанда имрӯз ба рӯзнома кам шудааст, ин ба хонавода вобастааст. Имрӯз дар матбуот тамоми масъалаҳо мавриди таҳлилу баррасӣ қарор гирифтааст ва хонанда бояд онро хонад. Зеро дар пайи хондан аз матбуот ҳатман як чизе меомӯзад.

- Ба назари Шумо, тақсимбандии вақт барои эҷодкори муваффақ шудан аҳамият дорад ё эҷодкор бояд озод бошад?

- Вақтро тақсим кардан ҳунар аст. Ман бисёр аз вақт шикоят дорам, ки кам аст. Тақрибан панҷ-шаш сол пеш ба онҳое мегуфтанд, ки вақт надорем, бовар намекардам. Меандешидам, ки онҳо дурӯғ мегӯянд. Аммо ҳоло мебинам, ки дар ҳақиқат ҳамин тавр аст. Вақт бисёр муҳим будааст. Як гуфтаи мардумӣ низ ҳаст – “вақт рафт - нақд рафт”. Ман кӯшиш менамоям, ки ҳамеша вақтро ба маврид истифода намоям. Кореро, ки дар ҷавонӣ мекунед, ба таъбири устод Лоиқ, нақш бастан дар санг аст. Вақтро ҳамон тавре истифода бурдан даркор аст, ки дар оянда пушаймон нашавем. Вақтро ғанимат донем.

- Ба назари Шумо, фаъолияти рӯзноманигорони ҷавон чӣ тавр асту зинаҳои расидан ба қуллаи эҷод кадом аст?

- Рӯзноманигорони хуб аз ҳисоби ҷавонон дорем. Ғайрат доранд. Мехоҳанд, ки проблемаҳоро ҳал кунанд. Мутаассифона, баъзе рӯзноманигорони ҷавоне ҳам дорем, ки масалан дар нишасти матбуотӣ вақте суол медиҳанд, мавзуъро худашон намедонанд. Вақте ки рӯзноманигор чизи гуфтан надорад, хубтараш ки нагӯяд. Пеш аз суҳбат кардан бояд мавзуъро хуб омӯхта бошаду донад. Замоне ки рӯзноманигор аз мавзуъ хуб огоҳ аст, метавонад, як маводи хуб нависад.

Ҳамон чизе, ки дар замони пеш дар ин соҳа буд, мо онро идома дода истодаем. Лекин мо бояд бештар омӯзем. Вақте инсон мехоҳад, ки то ба фатҳи қуллаи мақсуд расад, пайваста омӯхтанаш лозим. Гуфтан ба маврид аст, ки имрӯз дар ВАО-и мо як равияи аврупоиро пеш гирифтаанд. Масалан, мегӯянд, ки ин нафар ин хел гуфт, аммо нафари дигар мегӯяд, ки ин тавр аст. Бо ҳамин тамом. Он мешавад мақолаи таҳлилӣ. Вале фикри рӯзноманигор куҷо мемонаду таҳлилаш куҷост. Аз ин рӯ, бояд рӯзноманигор ақидаи худашро дошта бошад.

- Рӯзноманигор кадом вақт худро муваффақ медонад ва оне, ки дар ин роҳ равона аст бояд чӣ гуна шахс бошад?

- Рӯзноманигор бояд худашро муваффақ наҳисобад. Балки ҳамеша кӯшиш намояд. Омӯзад. Дар баробари ин, бояд навиштаҳои мо оммафаҳм бошад. Як мақоли халқӣ аст, ки гуфтаанд, дидадаро шав – ба дида ҷо шав. Рӯзноманигор бояд пеш аз ҳама одӣ, хоксор бошаду аз пушти пулу мол надавад. Соҳиби дониши мукаммал бошад. Дар бораи тамоми соҳаҳо дониш доштан лозим ва вақте барои инъикоси масъалае шуруъ менамоем, бояд мавзуъро хуб донем.

- Ояндаи матбуотро чӣ гуна дидан мехоҳед?

- Ояндаи матбуоти мо хеле хуб хоҳад шуд. Чунки таваҷҷуҳ ба он зиёд мебошад. Имрӯз дар ин соҳа рӯзноманигорони донишманд хеле зиёданд ва ҳамаи он рисолатеро, ки матбуот дар таърихи беш аз садсолаи хеш дошт, идома дода, дар баробари ин инкишоф дода истодаанд.

Беҳрӯз ХОЛМУРОДОВ, "ҶТ"