(Ҳикоя)

Ба дафтари корӣ зани тақрибан сисолаи болобаланди ба чашмон сурмаю ба абрӯвон усмакашида, бо либосҳои гаронбаҳои шинам ворид гашта, ба курсӣ нишаст ва дарҳол лаб ба шикоят кушод:

- Шумо маротибаи сеюм аст, ки маро барои пурсиш даъват менамоед. Ин дафъа барои чӣ ҷеғ задед? - болои миз чизи бо коғаз пӯшонидаро дида, чашм ба он давонд.

- То ки якҷоя гуноҳи ришвахӯри маккорро дар соҳаи савдо исбот кунем, - муфаттиш бо оҳанги саволи шоҳид ҷавоб гардонд ва худаш савол дод:

- Ҳамин тариқ, шумо, ки ба парванда чун шоҳид иштирок мекунед, Аторо мешиносед?

- Не, намешиносам, - Зайнура нигоҳи ҳайратзадаву тааҷҷубангезашро аз болои миз нагурезонд. - Ҳеҷ гоҳ бо ӯ во нахӯрдаам.

- Ва ӯ ба шумо дар рӯзҳои ид, 8 - уми Март ва ё ҳеҷ набошад, дар зодрӯзатон туҳфае наоварда буд? - муфаттиш тағйири авзои шоҳидро зуд пайхас намуд.

- Дар ҳоле ки ӯро боре надида бошам, чӣ тавр ӯ ба ман ҳадя меовардааст, - зан қавоқ андохт ва тоқат накарда пурсид: - Бигӯед, ки болои миз чӣ гузошта шудааст?

- Болои миз як ҷуфт шиппаке, ки Назиров дар рӯзи таваллудатон ба шумо туҳфа оварда буд. Марҳамат, тамошо кунед.

Ва Солеҳҷон оромона рӯзномаро бардошт.

Зайнура аз куҷо медонист, ки муфаттиш дар ин муддат тамоми шиносу дугонаҳову ҳамкоронашро пурсида, оқибат муайян кард, ки ӯ як ҷуфт шиппаки туҳфакардаи Аторо ба Валъамат фурӯхтааст. Зан чун моргазида аз ҷояш парида хест ва бо қаҳр курсиро ба як тараф ҳаво дода, ба фарёд даромад:

- Гиред! Нест кунед! Партоед!...

Ними шаб садои занги дар баланд шуд. Зайнура, ки ошиқашро бетоқатона интизор буд, дарро шитобон кушод. Маҷнуни ширакайф худро ба оғӯши маъшуқааш партофт ва лаҳзае пас аз борхалтааш туҳфаи коғазпечро бароварда гуфт:

- Зодрӯз муборак! Марҳамат, туҳфаамро қабул фармоед.

- Ин чист? - бо ишва пурсид соҳиби хона.

- Пойпӯши австриягӣ, ҷонакам, - ва аз бари рухсораи гарми маҳбубааш бӯса ситонд. - Кайҳо орзу доштам, ки ба ту шиппаки хориҷӣ харам. Дигар бо пои бараҳна болои фарш намегардед.

- Ташаккур, азизам, - Зайнура аз шодӣ Аторо ба бағал кашид. - Мешӯем!

- Не, лозим нест, - Ато пиҷакашро аз тан кашид. - Ман аллакай миқдорамро нӯшидам. Ба ҷойхоб! Ҳадя ба ҳадя қарз омадааст дар зарбулмасали халқӣ.

- Уҳ, балое! - Зайнура бо ишваю ноз бо ангушти ишоратиаш ба рӯи бинии паҳну уқобмонанди дилдораш ҳуппок зад…

- Ором шавед, - хоҳиш намуд Солеҳҷон. - Шарм доред. Наход барои як ҷуфт шиппак ин қадар ба ҳаяҷон оед, - ва қасдан илова кард - Чаро онро ба дугонаатон бо нархи арзон фурӯхтед?..

Зайнура ҳанӯз болои курсӣ нанишаста, дугонаҳояш ӯро аз чор тараф печониданд.

- Ку, савдогари чин, бигӯ, ки имрӯз барои мо чӣ овардед? - аввалин шуда Валъамат савол дод.

- Як ҷуфт шиппак, - Зайнура аз дохили турхалта моли коғазпечро бароварда, ба кушодан даромад.

- Канӣ, канӣ, бинем, - гӯён ҳамкорон сарҳои худро болои миз хам намуданд.

- Мана, бинед, байталҳои беайғир, - Зайнура шиппакро рӯи даст бардошт.

- Уҳ, чӣ қадар зебост, - Гулнора даст дароз кард. - Ман мехарам.

- Аввал нархашро пурс, - Зайнура дасташро қафо кашид.

- Хайр, будагист ҳафтод-ҳаштод сум, - луқма партофт Дилдода, ки шавҳараш мудири магазин буд.

- Хестӣ, ки хобӣ, - Зайнура ба сӯи дугонааш чашм ало кард. - Моли хориҷист. Аз Австрия овардаанд. Нархаш дусад сум.

- Куҷои ҳамин мукӣ дусад сум аст, - рӯ тофт Нилуфар. - Аз дасти ин ҳаннотон ҳам мол қимат шудаасту ҳам камёб.

- Ту ба ман таъна назан, - якбора барошуфт Зайнура. - Ман ин шиппакро сесад сум харидам. Агар андозааш каме хурд намебуд, ҳеҷ гоҳ ба шумо пешкаш намекардам. Нагиреду ба унвони савдогарон ҳар гуна туҳмату буҳтон нафиристонед.

- Ман мехарам, - Валъамат аз сумкачааш пулро бароварда, ба шумурдан даромад. - Мана, дусад сум. Марҳамат, шиппакро ба ман диҳед.

- Аз роҳ ёфтӣ ҳам ҳисоб бикун мегӯянд, - Зайнура маблағи додаи дугонаашро ду маротиба шуморида, пас аз он шиппакро ба Валъамат дароз кард…

- Шинед ва оромона баёнот диҳед, ки зару зевар ва ҷавоҳироти туҳфакардаи Ато дар куҷо пинҳон карда шудааст?

Ва Зайнура қисса кард. Бо ҳаяҷон, бо ашки резон, бинӣ афшонда, аз мағрурию ҳавобаландиаш нишонае намонда, зебогии сохтааш ба куҷое парида, то дер ҳикоя кард, ки чӣ тавр бо Атое, ки ба синну сол ба падараш баробар буд, шинос шуд ва ҳар бори ба зиёраташ омадан пулу сарвати зиёд оварда хоҳиш мекард:

- Дар махфигоҳи боварибахш пинҳон бикун. Ҳамин ки ба нафақа баромадам, бо ин сарват зиндагии шоҳона мебарем…

- Маро ҳам дар қатори Назиров ба ҳабс мегиред? - ашки чашмони сурмаолудашро пок карда, дар охир савол дод шоҳид.

- Агар ихтиёран ҳамаи сарватҳои бо ришва ба даст овардаи ошиқатро супоред, аз ҷавобгарии ҷиноятӣ озод мешавед, - муфаттиш моддаи зарурии кодексро бо ангушт нишон дод.

- Месупорам! - аз ҷо бо чеҳраи шукуфта парида хест Зайнура. -Ҳамаашро! Ҳам ҷомадони пулашро, ҳам зару зеварашро, ҳам тангаҳои тиллоии сикказадаи подшоҳиро. Сарваташ дар гӯр! Ин мӯйсафеди пири лангро ба сарам мезанам…

Назиров протоколи пурсиши шоҳидро бодиққат, дуру дароз, балки ҳарф ба ҳарф хонда, бо қираи чашм ба шиппаки австриягӣ, зару зевар, тангаҳои тиллоӣ ва ҷомадони пури пул назар карда, оқибат онро ба як тараф гузошт.

- Ин шиппакро барои он туҳфа карда будам, ки ҳангоми дар хона гашту гузор кардани… - Дар ин ҷо гумонбар каме таваққуф кард, дар чеҳрааш ифодаи нафрат нақш баст ва бо азоб … - Каждум, - гуфта баёноташро давом дод, - садои поймониаш ба гӯшам ҳаловат бахшад. Акнун садои шиппакро дар зиндон, дар хоби гарон мешунавам…

Зариф ҒУЛОМ, нависанда