МАОРИФ ВА ИЛМ
Ҷумъа 27 Декабр 2024 07:12
Кордсозӣ шуғле мебошад, ки аз замонҳои дур ашхоси муайян ба он машғул мешуданд. Ин анъана то имрӯз идома ёфта, нафароне айни ҳол ба сохтани корд сару кор доранд. Дар ин ҷода ҷавонон низ фаъолият менамоянд, ки аз соҳибҳунариву маҳоратнокии онҳо дарак медиҳад.
Назирҷон Аюбов, зодаи шаҳри Истаравшан, аз ҷавонҳое мебошад, ки ба кордсозӣ машғул гардида, имрӯз ба яке аз ҳунармандони чирадаст табдил ёфтааст. Пешаи кордсозӣ барои ӯ авлодӣ буда, аз бобокалонаш боқӣ мондааст. Падару бародаронаш низ дорои ҳунари мазкур мебошанд.
Муҳаббат ба касб ӯро доим баҳри расидан ба орзуҳо нерӯи тоза мебахшад. Аз як ҷисми сахт ба монанди оҳан офаридани ҳар гуна асбоб кори осон нест. Онро гарм кардану бо қувваи бозӯ зада ҳамвор намудан аз инсон маҳорати махсусро тақозо мекунад. Дар ин росто танҳо нафаре ба натиҷаи лозимӣ мерасад, ки агар меҳру муҳаббат ва шавқу завқе нисбат ба ҳунар дошта бошад. Агар саҳланкорона ба ин ҳунар сару кор гирад, дар кутоҳтарин муҳлат онро тарк хоҳад гуфт.
- Аз 12-солагӣ ба кордсозӣ машғулам. Ин касбро аз падар омӯхтам. Ҳар гоҳ ки ба назди дӯкони кордсозии онҳо рафта менишастам, заҳмату меҳнат ва дар натиҷа сохта шудани намудҳои гуногуни кордҳои зебову мунаққашро медидам, дар ботинам як хоҳише пайдо мешуд, то ки оҳанпораеро ба даст гираму корд созам. Вақте падарам таваҷҷуҳамро пайхас намуданд, маро ба шогирдӣ гирифтанд, - мегӯяд Назирҷон.
Гуфтаи “Мероси падар хоҳӣ, касби падар омӯз”-ро шиор намудааст. Гарчанде ки дигарон касбу кори гуногунро интихоб намуданд, вале ӯ аз барои ба ягон муассисаи олӣ дохил нашуданаш рӯҳафтода нашуда, баҳри омӯхтани ин ҳунар камари ҳиммат баст.
Дар назараш сохтани корд осон менамуд, вале пас аз машғул гардидан ба он дарк кард, ки ҳар чизи дида шуда, ба гуфтан рост намеояду заҳмати бисёреро талаб мекунад. Ин буд, ки аз рӯзи аввалин бо ишқи тамом машғули омӯзиш гардид. Дар ибтидо бо маслиҳати дигарон кордҳои шогирдона месохт, вале пас аз чанд муддати омӯзиш ӯ худ дар танҳоӣ ба офаридани кордҳои гуногун машғул шуд.
- Ҳар инсон аз хурдӣ дар дил орзуҳои бисёре дораду бо бузург шуданаш орзуҳо низ бузургтар мегарданд. Ҳамин орзуст, ки моро ба қуллаҳои мурод мерасонад. Интихоби ҳунари мазкур низ яке аз орзуҳоям буд ва бо ба даст оварданаш бениҳоят хушҳоламу сарфароз. Барои он ки маҳсули дастамон хубу мақбули ҳар муштарӣ гардад, сидқан фаъолият намуда истодаем”, - мегӯяд Назирҷон Аюбов.
Ба суоли “Кордро чӣ гуна месозед?” чунин посух дод: “Дар ибтидо оҳани обутоб ёфтаро мегирем ва ба он зарбаҳои сахт мезанем. Агар оҳани мулоим бошад, ба он шакли муайян додан мушкилтар аст, агар оҳани сахт (пӯлод) бошад, он вақт ба он додани шакли муайян осонтар мебошад. Такроран боз онро тасфонида бо болғаи хурдтар зарбаҳо мезанем. Баъд корди нимтайёрро дар об ба муддати 5 -10 сония нигоҳ медорем, то оҳан боз ҳам обутоб ёбад. Баъдан кордҳои нимтайёрро барои рост ва зебо гардонидан, аввал дар санги сахти соишдиҳӣ, пасон барои ҷило гирифтанаш дар санги мармар соиш медиҳем. Дастаашро аз чӯби дарахт тайёр карда, бо нақшу нигор оро медиҳем. Чунин амал мушкил буда, вақти зиёдро низ талаб мекунад”.
Ӯ намудҳои гуногуни кордро бо истифода аз шохҳои ҳайвоноти нодир месозад, ки ҳар бинандаро ба ҳайрат меорад. Дар дӯконе, ки суҳбат мекардем, шохҳои ҳайвоноти гуногуни мавҷуд буд, ки аз он омода намудани даста барои кордро ӯ басо мушкил арзёбӣ менамояд.
Дар баробари шаҳрвандони кишвар кордҳои сохтаи ӯро шаҳрвандони хориҷӣ низ харидорӣ намуда, ба ватани хеш ҳамчун намунаи ҳунари волои мардуми тоҷик мебаранд.
– Шаҳрвандони хориҷӣ низ ба назди мо омада, кордҳои моро, ки бо нақшу нигор ва бо шохҳои ҳайвонҳои гуногун, ба монанди оҳуву бузи кӯҳӣ сохта шудааст, чун армуғон харидорӣ менамоянд. Пас аз тамошои кордҳо ба мо аҳсант мехонанд, ки дорои чунин ҳунарем. Ҳамин чиз барои мо басандааст, ки моро арзандаи таҳсин медонанд, - бо хушнудӣ меафзояд ҳамсуҳбати мо.
Ҳоло чун устои кордсоз кордҳои гуногун меофарад. Маҳсулоти омоданамудаи ӯро бештар савдогарони пойтахт мехаранд. Мегӯяд, то ҳол аз ҳеҷ мизоҷе шикоят нашунидааст, балки ҳар вақти бо ӯ вохӯрдан, бо гармӣ пазироӣ менамоянду ба корҳояш барор мехоҳанд.
Айни ҳол дар бозори “Панҷшер”-и шаҳри Душанбе дӯкон дорад. Дар ин дӯкон кордҳои гуногунро дарёфтан мумкин. Онҳо чунон зебову дилнишин офарида шудаанд, ки ҳар бинанда пас аз тамошояшон ба усто офарин мехонад.
Ба омода намудани шогирдон низ машғул мебошад. То имрӯз ба чандин нафар нозукиҳои сохтани кордро омӯзонда, соҳибҳунар намудааст. Аз роҳи интихобкардаи хеш розиву сарфароз аст. Ҳар бори сохтани корди навбатӣ бо истифода аз малакаву маҳорати сайқалёфтааш як навгониеро дар он ворид месозад, то корди омоданамудааш аз пештара дида, беҳтар бошаду боз ҳам бештар мавриди таваҷҷуҳи мизоҷон қарор гирад.
Пеши худ мақсадҳои зиёд дораду баҳри амалӣ гардидани онҳо дар талош аст. Мехоҳад, ки ҳунари худро боз ҳам инкишоф бахшаду дар рушди ин ҳунари мардумӣ саҳм гузорад. Дар ин роҳи пурифтихор мо ба ин ҷавони соҳибҳунар барор хоҳонем!
Назирҷон Аюбов, зодаи шаҳри Истаравшан, аз ҷавонҳое мебошад, ки ба кордсозӣ машғул гардида, имрӯз ба яке аз ҳунармандони чирадаст табдил ёфтааст. Пешаи кордсозӣ барои ӯ авлодӣ буда, аз бобокалонаш боқӣ мондааст. Падару бародаронаш низ дорои ҳунари мазкур мебошанд.
Муҳаббат ба касб ӯро доим баҳри расидан ба орзуҳо нерӯи тоза мебахшад. Аз як ҷисми сахт ба монанди оҳан офаридани ҳар гуна асбоб кори осон нест. Онро гарм кардану бо қувваи бозӯ зада ҳамвор намудан аз инсон маҳорати махсусро тақозо мекунад. Дар ин росто танҳо нафаре ба натиҷаи лозимӣ мерасад, ки агар меҳру муҳаббат ва шавқу завқе нисбат ба ҳунар дошта бошад. Агар саҳланкорона ба ин ҳунар сару кор гирад, дар кутоҳтарин муҳлат онро тарк хоҳад гуфт.
- Аз 12-солагӣ ба кордсозӣ машғулам. Ин касбро аз падар омӯхтам. Ҳар гоҳ ки ба назди дӯкони кордсозии онҳо рафта менишастам, заҳмату меҳнат ва дар натиҷа сохта шудани намудҳои гуногуни кордҳои зебову мунаққашро медидам, дар ботинам як хоҳише пайдо мешуд, то ки оҳанпораеро ба даст гираму корд созам. Вақте падарам таваҷҷуҳамро пайхас намуданд, маро ба шогирдӣ гирифтанд, - мегӯяд Назирҷон.
Гуфтаи “Мероси падар хоҳӣ, касби падар омӯз”-ро шиор намудааст. Гарчанде ки дигарон касбу кори гуногунро интихоб намуданд, вале ӯ аз барои ба ягон муассисаи олӣ дохил нашуданаш рӯҳафтода нашуда, баҳри омӯхтани ин ҳунар камари ҳиммат баст.
Дар назараш сохтани корд осон менамуд, вале пас аз машғул гардидан ба он дарк кард, ки ҳар чизи дида шуда, ба гуфтан рост намеояду заҳмати бисёреро талаб мекунад. Ин буд, ки аз рӯзи аввалин бо ишқи тамом машғули омӯзиш гардид. Дар ибтидо бо маслиҳати дигарон кордҳои шогирдона месохт, вале пас аз чанд муддати омӯзиш ӯ худ дар танҳоӣ ба офаридани кордҳои гуногун машғул шуд.
- Ҳар инсон аз хурдӣ дар дил орзуҳои бисёре дораду бо бузург шуданаш орзуҳо низ бузургтар мегарданд. Ҳамин орзуст, ки моро ба қуллаҳои мурод мерасонад. Интихоби ҳунари мазкур низ яке аз орзуҳоям буд ва бо ба даст оварданаш бениҳоят хушҳоламу сарфароз. Барои он ки маҳсули дастамон хубу мақбули ҳар муштарӣ гардад, сидқан фаъолият намуда истодаем”, - мегӯяд Назирҷон Аюбов.
Ба суоли “Кордро чӣ гуна месозед?” чунин посух дод: “Дар ибтидо оҳани обутоб ёфтаро мегирем ва ба он зарбаҳои сахт мезанем. Агар оҳани мулоим бошад, ба он шакли муайян додан мушкилтар аст, агар оҳани сахт (пӯлод) бошад, он вақт ба он додани шакли муайян осонтар мебошад. Такроран боз онро тасфонида бо болғаи хурдтар зарбаҳо мезанем. Баъд корди нимтайёрро дар об ба муддати 5 -10 сония нигоҳ медорем, то оҳан боз ҳам обутоб ёбад. Баъдан кордҳои нимтайёрро барои рост ва зебо гардонидан, аввал дар санги сахти соишдиҳӣ, пасон барои ҷило гирифтанаш дар санги мармар соиш медиҳем. Дастаашро аз чӯби дарахт тайёр карда, бо нақшу нигор оро медиҳем. Чунин амал мушкил буда, вақти зиёдро низ талаб мекунад”.
Ӯ намудҳои гуногуни кордро бо истифода аз шохҳои ҳайвоноти нодир месозад, ки ҳар бинандаро ба ҳайрат меорад. Дар дӯконе, ки суҳбат мекардем, шохҳои ҳайвоноти гуногуни мавҷуд буд, ки аз он омода намудани даста барои кордро ӯ басо мушкил арзёбӣ менамояд.
Дар баробари шаҳрвандони кишвар кордҳои сохтаи ӯро шаҳрвандони хориҷӣ низ харидорӣ намуда, ба ватани хеш ҳамчун намунаи ҳунари волои мардуми тоҷик мебаранд.
– Шаҳрвандони хориҷӣ низ ба назди мо омада, кордҳои моро, ки бо нақшу нигор ва бо шохҳои ҳайвонҳои гуногун, ба монанди оҳуву бузи кӯҳӣ сохта шудааст, чун армуғон харидорӣ менамоянд. Пас аз тамошои кордҳо ба мо аҳсант мехонанд, ки дорои чунин ҳунарем. Ҳамин чиз барои мо басандааст, ки моро арзандаи таҳсин медонанд, - бо хушнудӣ меафзояд ҳамсуҳбати мо.
Ҳоло чун устои кордсоз кордҳои гуногун меофарад. Маҳсулоти омоданамудаи ӯро бештар савдогарони пойтахт мехаранд. Мегӯяд, то ҳол аз ҳеҷ мизоҷе шикоят нашунидааст, балки ҳар вақти бо ӯ вохӯрдан, бо гармӣ пазироӣ менамоянду ба корҳояш барор мехоҳанд.
Айни ҳол дар бозори “Панҷшер”-и шаҳри Душанбе дӯкон дорад. Дар ин дӯкон кордҳои гуногунро дарёфтан мумкин. Онҳо чунон зебову дилнишин офарида шудаанд, ки ҳар бинанда пас аз тамошояшон ба усто офарин мехонад.
Ба омода намудани шогирдон низ машғул мебошад. То имрӯз ба чандин нафар нозукиҳои сохтани кордро омӯзонда, соҳибҳунар намудааст. Аз роҳи интихобкардаи хеш розиву сарфароз аст. Ҳар бори сохтани корди навбатӣ бо истифода аз малакаву маҳорати сайқалёфтааш як навгониеро дар он ворид месозад, то корди омоданамудааш аз пештара дида, беҳтар бошаду боз ҳам бештар мавриди таваҷҷуҳи мизоҷон қарор гирад.
Пеши худ мақсадҳои зиёд дораду баҳри амалӣ гардидани онҳо дар талош аст. Мехоҳад, ки ҳунари худро боз ҳам инкишоф бахшаду дар рушди ин ҳунари мардумӣ саҳм гузорад. Дар ин роҳи пурифтихор мо ба ин ҷавони соҳибҳунар барор хоҳонем!
Эзоҳи худро нависед