СИЁСАТ
Шанбе 27 Апрел 2024 05:28
Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон 30 октябр пас аз маросими савгандёдкунӣ фармон “Дар бораи бахшиши ҷазои шахсоне, ки ба маҳрум сохтан аз озодӣ маҳкум шудаанд” ба имзо расонида, 378 маҳбусро бахшид.
Бино ба гузориши Хадамоти Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасмими авфи зиндониён дар асоси принсипҳои инсондӯстона, меҳру шафқат, ғамхорӣ ба оила ва кӯдакону наврасон сурат гирифта, дар асоси он 378 нафар маҳкумшударо аз адои минбаъдаи ҷазо озод намуд.
Тибқи охирин хабарҳо, аллакай бархе аз маҳбусоне, ки мавриди бахшиши Президент қарор гирифтанд, аз зиндон раҳо гаштаанд. Бояд гуфт, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ин аввалин авф аз ҷониби Президенти кишвар набуда, борҳо чунин тасмим барои ҳаёти осоиштаи мардум гирифта мешавад, ки тақдири ҳазорон нафарро ҳал мекунад.
Авфи 20 ҳазор нафар дар соли 2019
Ин яке аз бузургтарин авфи даврони истиқлолияти кишвар буд, ки тавонист падару модареро ба дидори фарзанд, хоҳареро ба дидори бародар, ҳамсареро ба шавҳар ва ҳазорон нафари дигарро ба дидори аҳли хонавода расонад. Ин қонуни авф дар қалби ҳазорон нафаре, ки азизонашон пушти панҷараи зиндон қарор доштанд, шӯълаи умедро бедор карда, онҳоро ба дидори якдигар мушарраф гардонид.
Як сол қабл, охири моҳи октябри соли 2019 аз ҷониби Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба муносибати ҷашни 25-солагии Конститутсия Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи авф” ба имзо расид, ки он замон зиёда аз 20 ҳазор нафар аз зиндон озод гардид. Ҳадафи аслии қабули Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи авф” ба ҳаёти осоишта баргардонидани зиндониён маҳсуб мешавад. Ин қонун аслан нисбат ба ноболиғон, занон, маъюбон, шаҳрвандони хориҷӣ ва дигар шаҳрвандон татбиқ гардида буд.
Аз шумораи авфшудагон 4 ҳазору 500 нафар, ки ба корҳои ислоҳӣ ва ҷазоҳои ғайризиндонӣ маҳкум шуда буданд, авф шуданд. Наздик ба 7 ҳазор нафар ҳам аз зиндонҳо озод шуданд ва аз ҷумла, аз 300 зани зиндонӣ 165 тани онҳо ба озодӣ баромаданд. Ҳамчунин он занҳое, ки то 12 сол дар зиндон буданд, сарфи назар аз маҳдудиятҳои қонун, ба озодӣ баромаданд. Авф ҳамчунин нисбати ноболиғон, маълулон ва шаҳрвандони хориҷӣ низ татбиқ гардид.
Авфи 12 ҳазор нафар дар соли 2016
Тарҳи дигари “Қонуни авф”-е, ки аз ҷониби Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон сурат гирифт ва тақдири ҳазорон нафарро ҳал намуд, авфи соли 2016 буд, ки бар асоси он гуноҳи беш аз 12 ҳазор нафар бахшида шуд. Ин тарҳ 24-уми августи соли 2016 дар ҷаласаи якҷояи Маҷлиси намояндагон ва Маҷлиси миллӣ баррасӣ ва қабул гардид.
Бар асоси ин тарҳ зиёда аз 3 ҳазор нафар аз зиндон озод гардида, 4 ҳазор нафари дигар, ки ҷазои шартӣ гирифта буданд, авф шуданд. Ҳамзамон, парвандаи ҷиноии 5 ҳазор нафари дигар, ки дар тафтиш қарор дошт, лағв гардида ва ҳукми зиндони теъдоди зиёди дигарро камтар кард.
Ба ин гурӯҳи авфшудагон занону ноболиғон, мардони аз 55-сола боло, маъюбони гурӯҳҳои якум, дуюм ва сеюм, беморони гирифтори саратон, беморони дил, сил, собиқадорони Ҷанги Бузурги Ватанӣ, собиқадорони рафъи паёмади фалокати нерӯгоҳи атомии Чернобил, афроде, ки мукофоти давлатӣ гирифтаанд ва шаҳрвандони хориҷӣ шомил буданд.
Ҳамзамон, ҳангоми таҳияи лоиҳа ба шахсоне, ки бори аввал ҷиноят содир намудаанд, диққати махсус дода шуд. Аз ҷумла, онҳое, ки барои бори аввал содир намудани ҷиноятҳои дараҷаи начандон вазнин ва дараҷаи миёна ба муҳлати то панҷ сол маҳкум шудаанд, аз адои ҷазо пурра озод шуданд. Онҳое, ки барои содир намудани ҷиноятҳои вазнин маҳкум шуда, аз се ду ҳиссаи муҳлати ҷазоро адо кардаанд ё барои содир намудани ҷинояти махсусан вазнин маҳкум шуда, аз чор се ҳиссаи муҳлати ҷазоро дар ҷойҳои маҳрум сохтан аз озодӣ адо кардаанд, аз адои ҷазо озод карда шуданд.
Ин тарҳи Қонун “Дар бораи авф” бахшида ба 25-умин солгарди истиқлоли Тоҷикистон пешниҳод шуда буд.
Авфи 10 ҳазор нафар дар соли 2014
Дар давоми ду моҳи пас аз қабули қонун “Дар бораи авф” дар соли 2014 8502 нафар аз ҷониби Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бахшида шуданд. Ин авф аз 29 октябр то 29 декабри соли 2014 тибқи қонун “Дар бораи афв” сурат гирифт.
Порлумони Тоҷикистон рӯзи 29 октябр ба муносибати 20-солагии тасвиби Қонуни асосии кишвар қонуни афвро қабул кард, ки аз маҳбасҳо ва ҳамчунин аз таҳти тафтишу таъқиби ҷиноӣ раҳо кардани то 10 000 нафарро пешбинӣ мекард.
Сарраёсати иҷрои ҷазои ҷиноятӣ 3557 нафар, аз ҷумла аз муассисаҳои ислоҳӣ 1518 нафар, аз муассисаҳои сукунат 1656 нафар ва аз тавқифгоҳҳои тафтишотӣ 383 нафар ба озодӣ баромаданд. Ба гуфтаи вай, аз Раёсати нозироти корҳои ислоҳӣ 3960 нафар озод шуданд. Давоми ин ду моҳ 39 тан аз шаҳрвандони хориҷӣ, ки аз Ӯзбакистон, Кения, Эрон, Туркия, Афғонистон ва Русия буданд, раҳо шуданд. Ҳамчунин мӯҳлати адои ҷазои 1010 нафар кам карда шуда, дар ин ду моҳ 148 ноболиғ ва 248 зан ба озодӣ баромаданд.
Ҳамчунин, новобаста аз мӯҳлати ҷазои таъиншуда ва адои ҷазоҳои шартӣ занон, ноболиғон, мардони аз 55-сола боло, иштирокчиёни Ҷанги Бузурги Ватанӣ ва амалиёти ҷангӣ дар ҳудуди дигар давлатҳо, иштирокчиёни муқовиматҳои сиёсӣ ва ҳарбӣ дар Тоҷикистон, собиқадорони фалокати ҳастаии Чернобил, маъюбони гурӯҳҳои I, II ва III, шахсони гирифтори бемориҳои саратон, сил, бемории дил, шахсоне, ки аз даъват ба хизмати ҳатмии ҳарбӣ саркашӣ кардаанд ё худсарона қисми ҳарбиро тарк кардаанд, ва шаҳрвандони хориҷӣ аз маҳбасҳо озод шуданд.
“Авфи тиллоӣ”-и соли 2011
Бо пешниҳоди Эмомалӣ Раҳмон, Президенти кишвар, Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи авф” ба муносибати ҷашни 20-солагии Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон 19 августи соли 2011 аз тарафи Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии ҷумҳурӣ қабул гардид, ки онро “Авфи тиллоӣ” ном мебаранд.
Қонуни мазкур 20 августи соли 2011 аз тарафи Эмомалӣ Раҳмон, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ба имзо расид, ки он нисбат ба 15 ҳазор гумонбаршуда, айбдоршаванда, судшаванда ва маҳкумшуда татбиқ гардид. Пеш аз ҳама аз адои ҷазо занону ноболиғон озод шуданд.
Авфи 10-ҳазораи соли 2009
Яке аз авфҳои бузурги даврони истиқлол соли 2009 сурат гирифт, ки он ба муносибати 15-солагии қабули Қонуни асосӣ ва соли бузургдошти Имоми Аъзам-асосгузори мазҳаби ҳанафӣ сурат гирифта буд, ки ҳудуди 10 ҳазор зиндониро дар бар мегирифт.
Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳанӯз аз соли 2017 чанд соли қабл тартибе амал мекунад, ки ҳар як зиндонӣ, новобаста аз мӯҳлати ҷазо ва ҷинояти содиркардааш, ҳақ дорад дар давоми як сол як маротиба тавассути маъмурияти зиндон ба номи Президенти кишвар барои бахшиши ҷазояш дархост фиристад.
Дар Тоҷикистон дар солҳои истиқлол 15 дафъа қонуни афви маҳбусону боздоштшудаҳо қабул шудааст. Тоҷикистон дар қиёс бо дигар давлатҳои собиқ Иттиҳоди Шӯравӣ аз ҳама бештар қонуни афв қабул кардааст. Дар 29 соли истиқлоли Тоҷикистон беш аз 100 000 маҳбусу афроди таҳти тафтишу таъқиб дар ин кишвар мавриди афв қарор гирифтаанд.
Бино ба гузориши Хадамоти Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон тасмими авфи зиндониён дар асоси принсипҳои инсондӯстона, меҳру шафқат, ғамхорӣ ба оила ва кӯдакону наврасон сурат гирифта, дар асоси он 378 нафар маҳкумшударо аз адои минбаъдаи ҷазо озод намуд.
Тибқи охирин хабарҳо, аллакай бархе аз маҳбусоне, ки мавриди бахшиши Президент қарор гирифтанд, аз зиндон раҳо гаштаанд. Бояд гуфт, ки дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ин аввалин авф аз ҷониби Президенти кишвар набуда, борҳо чунин тасмим барои ҳаёти осоиштаи мардум гирифта мешавад, ки тақдири ҳазорон нафарро ҳал мекунад.
Авфи 20 ҳазор нафар дар соли 2019
Ин яке аз бузургтарин авфи даврони истиқлолияти кишвар буд, ки тавонист падару модареро ба дидори фарзанд, хоҳареро ба дидори бародар, ҳамсареро ба шавҳар ва ҳазорон нафари дигарро ба дидори аҳли хонавода расонад. Ин қонуни авф дар қалби ҳазорон нафаре, ки азизонашон пушти панҷараи зиндон қарор доштанд, шӯълаи умедро бедор карда, онҳоро ба дидори якдигар мушарраф гардонид.
Як сол қабл, охири моҳи октябри соли 2019 аз ҷониби Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба муносибати ҷашни 25-солагии Конститутсия Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи авф” ба имзо расид, ки он замон зиёда аз 20 ҳазор нафар аз зиндон озод гардид. Ҳадафи аслии қабули Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи авф” ба ҳаёти осоишта баргардонидани зиндониён маҳсуб мешавад. Ин қонун аслан нисбат ба ноболиғон, занон, маъюбон, шаҳрвандони хориҷӣ ва дигар шаҳрвандон татбиқ гардида буд.
Аз шумораи авфшудагон 4 ҳазору 500 нафар, ки ба корҳои ислоҳӣ ва ҷазоҳои ғайризиндонӣ маҳкум шуда буданд, авф шуданд. Наздик ба 7 ҳазор нафар ҳам аз зиндонҳо озод шуданд ва аз ҷумла, аз 300 зани зиндонӣ 165 тани онҳо ба озодӣ баромаданд. Ҳамчунин он занҳое, ки то 12 сол дар зиндон буданд, сарфи назар аз маҳдудиятҳои қонун, ба озодӣ баромаданд. Авф ҳамчунин нисбати ноболиғон, маълулон ва шаҳрвандони хориҷӣ низ татбиқ гардид.
Авфи 12 ҳазор нафар дар соли 2016
Тарҳи дигари “Қонуни авф”-е, ки аз ҷониби Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон сурат гирифт ва тақдири ҳазорон нафарро ҳал намуд, авфи соли 2016 буд, ки бар асоси он гуноҳи беш аз 12 ҳазор нафар бахшида шуд. Ин тарҳ 24-уми августи соли 2016 дар ҷаласаи якҷояи Маҷлиси намояндагон ва Маҷлиси миллӣ баррасӣ ва қабул гардид.
Бар асоси ин тарҳ зиёда аз 3 ҳазор нафар аз зиндон озод гардида, 4 ҳазор нафари дигар, ки ҷазои шартӣ гирифта буданд, авф шуданд. Ҳамзамон, парвандаи ҷиноии 5 ҳазор нафари дигар, ки дар тафтиш қарор дошт, лағв гардида ва ҳукми зиндони теъдоди зиёди дигарро камтар кард.
Ба ин гурӯҳи авфшудагон занону ноболиғон, мардони аз 55-сола боло, маъюбони гурӯҳҳои якум, дуюм ва сеюм, беморони гирифтори саратон, беморони дил, сил, собиқадорони Ҷанги Бузурги Ватанӣ, собиқадорони рафъи паёмади фалокати нерӯгоҳи атомии Чернобил, афроде, ки мукофоти давлатӣ гирифтаанд ва шаҳрвандони хориҷӣ шомил буданд.
Ҳамзамон, ҳангоми таҳияи лоиҳа ба шахсоне, ки бори аввал ҷиноят содир намудаанд, диққати махсус дода шуд. Аз ҷумла, онҳое, ки барои бори аввал содир намудани ҷиноятҳои дараҷаи начандон вазнин ва дараҷаи миёна ба муҳлати то панҷ сол маҳкум шудаанд, аз адои ҷазо пурра озод шуданд. Онҳое, ки барои содир намудани ҷиноятҳои вазнин маҳкум шуда, аз се ду ҳиссаи муҳлати ҷазоро адо кардаанд ё барои содир намудани ҷинояти махсусан вазнин маҳкум шуда, аз чор се ҳиссаи муҳлати ҷазоро дар ҷойҳои маҳрум сохтан аз озодӣ адо кардаанд, аз адои ҷазо озод карда шуданд.
Ин тарҳи Қонун “Дар бораи авф” бахшида ба 25-умин солгарди истиқлоли Тоҷикистон пешниҳод шуда буд.
Авфи 10 ҳазор нафар дар соли 2014
Дар давоми ду моҳи пас аз қабули қонун “Дар бораи авф” дар соли 2014 8502 нафар аз ҷониби Президенти кишвар муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бахшида шуданд. Ин авф аз 29 октябр то 29 декабри соли 2014 тибқи қонун “Дар бораи афв” сурат гирифт.
Порлумони Тоҷикистон рӯзи 29 октябр ба муносибати 20-солагии тасвиби Қонуни асосии кишвар қонуни афвро қабул кард, ки аз маҳбасҳо ва ҳамчунин аз таҳти тафтишу таъқиби ҷиноӣ раҳо кардани то 10 000 нафарро пешбинӣ мекард.
Сарраёсати иҷрои ҷазои ҷиноятӣ 3557 нафар, аз ҷумла аз муассисаҳои ислоҳӣ 1518 нафар, аз муассисаҳои сукунат 1656 нафар ва аз тавқифгоҳҳои тафтишотӣ 383 нафар ба озодӣ баромаданд. Ба гуфтаи вай, аз Раёсати нозироти корҳои ислоҳӣ 3960 нафар озод шуданд. Давоми ин ду моҳ 39 тан аз шаҳрвандони хориҷӣ, ки аз Ӯзбакистон, Кения, Эрон, Туркия, Афғонистон ва Русия буданд, раҳо шуданд. Ҳамчунин мӯҳлати адои ҷазои 1010 нафар кам карда шуда, дар ин ду моҳ 148 ноболиғ ва 248 зан ба озодӣ баромаданд.
Ҳамчунин, новобаста аз мӯҳлати ҷазои таъиншуда ва адои ҷазоҳои шартӣ занон, ноболиғон, мардони аз 55-сола боло, иштирокчиёни Ҷанги Бузурги Ватанӣ ва амалиёти ҷангӣ дар ҳудуди дигар давлатҳо, иштирокчиёни муқовиматҳои сиёсӣ ва ҳарбӣ дар Тоҷикистон, собиқадорони фалокати ҳастаии Чернобил, маъюбони гурӯҳҳои I, II ва III, шахсони гирифтори бемориҳои саратон, сил, бемории дил, шахсоне, ки аз даъват ба хизмати ҳатмии ҳарбӣ саркашӣ кардаанд ё худсарона қисми ҳарбиро тарк кардаанд, ва шаҳрвандони хориҷӣ аз маҳбасҳо озод шуданд.
“Авфи тиллоӣ”-и соли 2011
Бо пешниҳоди Эмомалӣ Раҳмон, Президенти кишвар, Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи авф” ба муносибати ҷашни 20-солагии Истиқлолияти давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистон 19 августи соли 2011 аз тарафи Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии ҷумҳурӣ қабул гардид, ки онро “Авфи тиллоӣ” ном мебаранд.
Қонуни мазкур 20 августи соли 2011 аз тарафи Эмомалӣ Раҳмон, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, ба имзо расид, ки он нисбат ба 15 ҳазор гумонбаршуда, айбдоршаванда, судшаванда ва маҳкумшуда татбиқ гардид. Пеш аз ҳама аз адои ҷазо занону ноболиғон озод шуданд.
Авфи 10-ҳазораи соли 2009
Яке аз авфҳои бузурги даврони истиқлол соли 2009 сурат гирифт, ки он ба муносибати 15-солагии қабули Қонуни асосӣ ва соли бузургдошти Имоми Аъзам-асосгузори мазҳаби ҳанафӣ сурат гирифта буд, ки ҳудуди 10 ҳазор зиндониро дар бар мегирифт.
Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон ҳанӯз аз соли 2017 чанд соли қабл тартибе амал мекунад, ки ҳар як зиндонӣ, новобаста аз мӯҳлати ҷазо ва ҷинояти содиркардааш, ҳақ дорад дар давоми як сол як маротиба тавассути маъмурияти зиндон ба номи Президенти кишвар барои бахшиши ҷазояш дархост фиристад.
Дар Тоҷикистон дар солҳои истиқлол 15 дафъа қонуни афви маҳбусону боздоштшудаҳо қабул шудааст. Тоҷикистон дар қиёс бо дигар давлатҳои собиқ Иттиҳоди Шӯравӣ аз ҳама бештар қонуни афв қабул кардааст. Дар 29 соли истиқлоли Тоҷикистон беш аз 100 000 маҳбусу афроди таҳти тафтишу таъқиб дар ин кишвар мавриди афв қарор гирифтаанд.
Хабарҳои дигар
Рӯзнома
Эзоҳи худро нависед